s PORTRET DE INTERNATIONALE TOESTAND DEZE WEEK WERELD IN NEDERLAND VAN DE WEEK In een atmosfeer, die tot het uiterste geladen was. heeft Hitier zijn rede uitgesproken, aange hoord door millioenen menschen. niet slechts in het eigen land, maar in de geheele wereld. On danks de felheid en heftigheid zijner rede, waarin menige bittere en scherpe beschuldiging aan het adres van president Benesj en de na-oorlogsche diplomatie der Westersche mogendheden werd uitgesproken, kan men na de be ëindiging slechts met een zucht van verlichting constateeren, dat niet alleen niets onherstelbaars werd gezegd, doch zelfs drie con crete punten tot de wereld werden gericht, welke de hoop weer doen stijgen, dat het op het laatste moment toch nog mogelijk zal zijn een wereldramp te vermijden en het Tsjechoslowaaksche pro bleem langs den weg van ge meenschappelijke internationale samenwerking op te lossen. De drie bedoelde belangrijke passages in Hitiers rede, waarin de overdracht van het Sudetenduitsche gebied voor 1 October werd geëischt, behelzen X. Het aanbod om in plaats van een be zetting der opgeëischte gebieden door Duitsche troepen, het „Britsche Legioen" met deze taak te belasten ter hand having van de orde en veiligheid. 2. De toezegging, welke in het Duitsche memorandum aan Praag ontbrak, dat Duitschland, nadat Praag alle minder heden-problemen zal hebben opgelost, bereid is het resteerende land te garan deeren. 3. De voor vele naburen van Duitschland zeer belangrijke verklaring, dat met de inwilliging der gebiedsherziening in Bohemen Duitschlands territoriale eischen in Europa vervuld zijn. Mogelijkheid tot verdere onder handelingen. Hitier heeft met zijn rede de deur voor verdere onderhandelingen dus geenszins toegeworpen, integendeel haar op een wijder kier opengelaten dan iemand had durven verwachten. Natuurlijk is het geen tijd om zich aan voorbarig optimisme over te geven. De hartstochten in Europa over Tsjecho-Slowakije zijn nu eenmaal te hoog opgelaaid, dan dat reeds alles pais en vree zou kunnen zijn. Zoo overheerschend zijn deze drie pun ten, welke uit Hitiers rede gelicht kunnen worden, dat het wellicht het beste is de felle, vaak onbeheerschte, zij het ook vaak gemotiveerde beschuldigingen aan het adres van de regeering te Praag en de politiek der Westersche democratieën, in een be schouwing over de politieke waarde dezer rede stilzwijgend voorbij te gaan. Wanneer men na het aanhooren van het rhetorisch zeker knap betoog resumeert, wat Hitier eigenlijk gezegd heeft over het probleem, hetwelk thans aan de orde is, dan kan men zich niet onttrekken aan de gedachte, dat ook op de basis van zijn voorstellen, zooals deze thans aangevuld zijn, een oplossing binnen het bereik der mogelijkheden ligt. Vooral nu Hitier zich Zondagavond kwam de Fransche Minister-President samen met den Minister van Buiteniandsche Zaken Bonnet in Londen aan. Op onze foto ziet men Daladier links en Bonnet rechts, terwijl de Fransche gezant in Londen, Corbin, in het midden staat. bereid heeft verklaard, het Saarplebisciet voor de regeling der Sudetenduitsche ge bieden als basis te nemen, dat hij thans instemt met het zenden van een neutrale troepenmacht voor het handhaven van de orde in den overgangstijd, dat hij bereid is een internationale commissie toezicht te laten houden op plebiscieten, welke in de gemengde districten gehouden zullen wor den en ten slotte, dat ook op aandrang van Chamberlain een internationale commissie bij het trekken der nieuwe grenzen een woord zal mogen meespreken, moet bij menigen objectieven beoordeelaar toch wel automatisch de vraag rijzen, waar het dan nog aan zal kunnen haperen, nu de Tsjechische regeering de vorige week in beginsel er reeds in toestemde de Su detenduitsche gebieden aan Duitschland af te staan. Langer uitstel onmogelijk. Al is dan Duitschland tot bepaalde con cessies bereid gebleken, vast staat wel, dat thans voor a.s. Zaterdag een bevredi gende oplossing zal moeten zijn gevonden. Na 1 October zal geen dag uitstel meer ge duld worden, verklaarde Hitier en het is duidelijk, dat hij dit ook meende. Gezien de dingen, welke zich op het oogenblik in Bohemen afspelen, is deze eisch wel begrijpelijk. Reeds 214.000 Sudeten-Duit- schers zijn volgens Hitier het Rijk binnen gevlucht. De mogelijkheid bestaat, dat Sudeten-Duitschers het bevel krijgen op Duitschers te schieten. Dat is inderdaad een toestand, die moeilijk houdbaar ge noemd kan worden. Wordt er voor 1 October geen oplossing gevonden, dan is Duitschland tot het uiter ste bereid. Hitier verklaarde: „Ik ga mijn volk voor als eerste soldaat en achter mij, de wereld moge het weten, marcheert een volk". En dr. Göbbels voegde daaraan toe: „Ons volk zal, indien U ons roept, hard en vastbesloten voor den strijd aantreden en de eer van de natie tot den laatsten adem tocht verdedigen. Dat beloven wij en God helpe ons". Chamberlains rede. Deze laatste eisch nu wordt in Praag en ook in Londen en Parijs voor onrechtvaar dig gehouden. Praag heeft dan ook reeds het Duitsche memorandum absoluut en on voorwaardelijk van de hand gewezen. En ook Engeland en Frankrijk zijn van meé- ning, dat het Duitsche memorandum vèr uitgaat boven het te Godesberg overeen- gekomene, dat door Praag aanvaard was. Chamberlain heeft daar in zijn radio rede, die door evenveel millioenen als Hitiers rede is aangehoord, geen geheim van gemaakt. Londen wil alsnog onder handelen, maar Duitschland zal geen ge weld mogen gebruiken, noch voor, noch na 1 October. Londen is dan bereid garant te blijven voor de uitvoering van hetgeen tusschen Berlijn en Praag eventueel zal worden overeengekomen. Tot verdere con cessies aan Duitschland is men echter in Londen en Parijs niet bereid. Het gaat thans voor Engeland niet alleen meer om de Tsjechoslowaaksche kwestie. Voor En geland is de hoofdzaak, dat geschillen op vreedzame wijze worden geregeld en niet door vreesaanjaging. Derhalve heeft ook de Engelsche regeering verschillende pa raatheidsmaatregelen genomen. Deson danks geeft Londen de hoop op een vreed zame regeling niet op. Laat ons hopen, dat deze inderdaad als nog gevonden wordt. Grensversterking. Het steeds dreigender aanzien van het conflict in Midden-Europa heeft het eene land na het andere genoopt tot het nemen van militaire voorzorgsmaatregelen. Ook ons land met zijn lange, open Oostgrens langs het land, dat bij een eventueele uit barsting in ieder geval tot de oorlogvoe rende partijen behoort, heeft aan die nood zaak niet kunnen ontkomen. De regeering heeft reeds de noodige maatregelen tot versterking der grenstroepen genomen. De grenstroepen, welke reeds onder de wape nen waren, liggen thans langs de grenzen opgesteld, terwijl versterkingen werden opgeroepen. Deze versterkingen zijn ech ter uitsluitend gerecruteerd uit de oudere lichtingen. Zij betreffen troepen van ver schillende wapens, voornamelijk infanterie en luchtdoelartillerie. In hoofdzaak zijn voor deze versterking bewoners van de grensstreken opgeroepen. Niet hamsteren Een direct uitvloeisel van de allerwegen stijgende spanning en de toenemende vrees, dat ook ons land bij een gewapend conflict betrokken zou kunnen worden, is het opslaan van voedselvoorraden door particulieren. Deze geheel door eigenbe lang ingegeven houding tegenover komen de moeilijkheden is thans reeds weer aller wegen waar te nemen. In de steden en op het platteland wordt al weer druk geham sterd. De levensmiddelenzaken komen handen te kort om al de bestellingen uit te voeren, tot na het sluitingsuur staan tal van winkels nog vol met koopers, alle tevensmiddelen en ook andere artikelen, die maar eenigszins duurzaam zijn, worden in groote hoeveelheden door verontruste huisvrouwen opgekocht, met het gevolg, dat degenen die het hoofd koel weten te houden en niet toegeven aan deze plotse ling aanstormende angstgolf, hun normale bestellingen dikwijls al niet meer uitge voerd kunnen krijgen. Laten de hamste raars er zich toch eens rekenschap van geven, hoe onsociaal, hoe strijdig met de belangen van de gemeenschap hun optre den is. Zij, die tot dergelijke inkoopen op EEN ZUIGELING ALS LUCHT- REIZIGSTER. Een gewoon lijnvliegtuig van den dienst Kaboel-Berlijn had dezer dagen onder de passagiers een klein Afghaansch meisje van 17 dagen aan boord. De kleine Afghaansche moest in Duitschand een operatie onder gaan. Zij reisde onder de hoede van de directrice van het Duitsche zie kenhuis te Kaboel, die verklaarde, dat de baby de 6300 km lange reis, die anderhalve dag had geduurd, uit stekend had dcforstaan. Aan de snelle vervoergelegenheid door de lucht was het te danken, dat het kind nog tijdig in de operatiezaal aankwamen gered kon worden. groote schaal in staat zijn, zijn juist dege nen die de prijsverhoogingen welke een oorlog onvermijdelijk met zich mede brengt, het best zouden kunnen dragen. Door hun inkoopen werken zij de prijsop drijving in de hand en leggen, zichzelf be veiligend tegen materieele zorgen, den dubbelen last van deze zorgen op de schouders van de minst kapitaalkrachtigen. Toenemend mond- en klauwzeer. De gevreesde besmettelijke veeziekte, het mond- en klauwzeer, gaat voort zich in sterke mate uit te breiden. Het aantal be smette boerderijen is reeds weer, vooral in Zuid-Holland en Utrecht, tot schrikbarende hoogte gestegen, zoodat weer van een zeer ernstigen toestand moet worden gesproken. Het hoogste cijfer van verleden jaar, dat 10.800 besmette boerderijen bedroeg, is wel is waar thans nog niet bereikt, doch het is er niet ver meer af. Einde der vorige verslagweek waren reeds 9098 besmette boerderijen aangegeven. Bij de bestrijding staat men nog altijd voor groote moeilijk heden. Want de thans algemeen toegepaste isolatie der dieren en ontsmetting der be drijven is uiterst moeilijk door te voeren, omdat de smetstof niet alleen door contact van zieke en gezonde dieren, maar ook door vogels kan worden overgebracht en zelfs doordat dieren van een nog gezond bedrijf drinken uit dezelfde sloot die langs een besmet bedrijf loopt. Het spreekt wel vanzelf, dat de vraag naar een werkelijk afdoend bestrijdingsmiddel thans meer dan ooit actueel is en alle onderzoekingen, welke in dit opzicht hier te lande en in het buitenland worden gedaan, met de grootste belangstelling worden gevolgd. De K.L.M. niet naar de West Ook de K.L.M. staat in den laatsten tijd voor groote moeilijkheden. Haar zich steeds uitbreidend luchtnet eischt enorme uit gaven. Toch moet op den weg van steeds wijder vertakking worden voortgegaan, wil ons land zich in het internationale luchtverkeer kunnen handhaven. Subsidie- verhooging was dan ook dringend noodig geworden, doch de K.L.M. zag haar desbe treffende aanvrage door de regeering afge wezen. Plannen om ook onze West in het luchtverkeersnet op te nemen, bestonden zooals men weet, reeds geruimen tijd. Op de P.T.T.-begrooting van 1938 was hier voor een post van 185.000 uitgetrokken, doch op de ^begrooting van dit jaar is deze post komen te vervallen, omdat de P.T.T. denkt, dat de nieuwe dienst dit jaar toch niet tot stand zal komen, mede in verband met de geweigerde subsidieverhooging. H.M. de Koningin te Apeldoorn, Terwijl in de groote steden de feestelijk heden ter gelegenheid van het veertigjarig regeeringsjubileum van H.M. de Koningin reeds lang en breed achter den rug zijn, vinden in tal van plaatsen in de provincie nog telkens nieuwe feestelijkheden plaats* Zoo was Zaterdag de beurt aan Apeldoorn en omgeving, waar de feeststemming niet weinig werd verhoogd door het feit, dat HM. de Koningin de viering persoonlijk bijwoonde. Prinses Juliana daarentegen moest op medisch advies zich nog wat ont zien en had derhalve geen gevolg gegeven aan haar voornemen, de Apeldoornsche feesten bij te wonen, De V.P.R.O. jubileert. In de radiowereld viel weer eens een jubileum te vieren, Ditmaal was het de Vrijzinnig Protestantsche omroep, die zijn 12Vz-jarig bestaan herdacht met een land dag in de groote tentoonstellingshal van Houtrust in Den Haag. Geestverwanten van de jubileerende instelling waren uit alle deelen van het land hier samenge stroomd; onder hen bevonden zich ook vele jeugdorganisaties met vlaggen en banie ren. De voorzitster van de V.P.R.O., mej. dr. N. A. Bruining, zette in een korte rede de beginselen van deze omroepvereeniging uiteen, terwijl prof. R. Casimir de herden kingsrede uitsprak. Een bijzonderheid van dit jubileum in de radiowereld was nog, dat tijdens de herdenkingsbijeenkomst twee kruisgesprekken met Amerika en Batavia werden gevoerd. EÉN LAND, EÉN VOLK, EÉN PLICHT! Duistere wolken trekken zich samen boven ons werelddeel, boven de geheele wereld. Ook boven ons land. Dag aan dag slaan millioenen met angst in het hart den politieken horizon gade, waar het naderen de onweer zich aankondigt door onheil spellende bliksemflitsen. Wij weten nog niet, naar welke zijde de schaal zal overslaan, naar die van den Vrede of- naar die van den Oorlog. Wij allen hopen het eerste; doch velen vreezen het laatste. Hiervan zijn wij ons evenwel allen ten volle bewust: er dreigt gevaar; en dit ge vaar moeten wij onder de oogen zien. Het werpt zijn schaduwen vooruit en nie mand kan deze hachelijke teekenen mis verstaan. Welnu in deze omstandigheden moe ten alle Nederlanders één zijn. Alle onder linge geschillen moeten wijken voor dit ééne groote doel, waarvoor alle andere overwegingen moeten wijken: het heil van ons vaderland. Thans geen partijen meer, geen partij twisten, geen rechts, geen links, geen rood, geen zwart, maar: Nederlanders. Neder landers, zonder meer; maar ook niets min der. Nederlanders, die zich eensgezind om onze vlag, om onze regeering, om ons vor stenhuis scharen, vastbesloten om, indien het noodig mocht zijn, onze rechten en ons grondgebied te verdedigen. Eén Volle Eén Land Eén Plicht De plicht om allen, als burgers van een zelfden stam, op te komen voor de eer biediging van onze vlag, die vrij en fier wappert over ons vaderland, onze kolo niën, op alle wereldzeeën O, wij hopen allen dat de geesel van den oorlog ons en de geheele wereld bespaard zal worden, dat wij geen herhaling en in hoeveel vreeselijker vorm ditmaal! zullen beleven van de angstjaren 1914- 1918. Doch wij moeten op alles voorbereid zijn. Ook op het ergste. En daarom is het een dwingende plicht, dat wij aan alle veeten, alle tegenstellingen, allen onder- lingen strijd, het zwijgen opleggen, om ons vast aaneen te sluiten, met den ijzeren wil de algemeene belangen van ons land, en die alleen, te dienen en te verdedigen. Geen scheuring, hoe gering ook, mag zich in onze gelederen vertoonen, geen wanklank mag zich laten hooren. Volk van NederlandWij vertrouwen en wij bouwen op u, op u allen, zonder onder scheid; wij weten, dat deze groote gedaelite in u allen leeft en dat gij in deze uren des gevaars zult instemmen met en u zult gedragen naar de leus, die de kracht van een volk belichaamt F*- T v r - 1 BESCHERMING TEGEN LUCHT AANVALLEN. Langen tijd reeds trachten de organisa ties voor luchtbescherming over heel het land onze bevolking vertrouwd te maken met de maatregelen, die in tijd van oorlog genomen moeten worden ter vermindering van het gevaar uit de lucht. Niet altijd heeft men daarbij evenveel succes gehad, want telkens weer stuitten de pogingen om het publiek wakker te schudden en paraat te maken af op de stemming van: 'tzal zoo'n vaart niet loopen en als het zoover is, is het nog tijd genoeg! Daarin is nu echter in de laatste weken wel eenige ver andering gekomen. De alarmeerende be richten uit het buitenland doen velen vreezen, dat het werkelijk binnenkort wel eens „zoo ver" zou kunnen zijn, en de vraag, wat ons te doen zou staan, wanneer onze stad, ons dorp, onze streek werkelijk eens een luchtaanval kreeg te verduren, is opeens pijnlijk actueel geworden. Ook de overheid gevoelt thans haar verantwoor delijkheid zwaarder dan ooit wegen. Dit blijkt wel uit het besluit van het Haagsche gemeentebestuur, om een inventarisatie te laten opmaken van alle voor het doel ge schikte kelders en tot het doen aanleggen van schuilloopgraven door de geheele stad, met name op de speelplaatsen der scholen. Want met schuilkelders alleen komt men er niet. Niet alleen hebben veel te weinig huizen een kelder, die zich leent om tot een werkelijk veiligen schuilkelder te worden ingericht, maar ook zijn de groote publieke vluchtkelders te kostbaar in aan leg. Ieder zal zich dan ook zelf hebben te helpen en het middel daartoe vinden wij in de schuilloopgraaf, die, vooral op het platteland, waar meer grond om de huizen is, vrijwel door ieder kan worden aange legd. Het goedkoopst is de open schuilloop graaf, die meer bescherming biedt naar mate zij smaller van boven is. Veiliger is natuurlijk een overdekte loopgraaf met be- schoeide wanden en afgedekt met een laag grond. Daarin vindt men een behoorlijke bescherming tegen bomscherven, lucht- stootenen grondtrillingen. Tegen gasaan vallen geven loopgraven uiteraard geen beveiliging; daarvoor dienen de gasmas kers, die ieder in de loopgraaf mee moet nemen. Doch de deskundigen zijn het er wel over eens, dat het gevaar van gas bommen niet zoo groot is als dat van brand- en brisantbommen. Afdoende be schutting tegen gasgevaar biedt alleen een het geheele lichaam omsluitend asbestpak en een gasmasker. Een goed geconstrueerde schuilloopgraaf biedt echter tegen scher ven en neerstortend puin voldoende be schutting. Dat men er zich terdege van op de hoogte moet stellen, hoe de beschoeiing en de afdekking moet worden gemaakt, spreekt wel vanzelf. Betrouwbare inlich tingen daarover kunnen de vereenigingen voor luchtbescherming in iedere plaats verstrekken. Ten slotte zij er nog op gewezen, dat bij een luchtaanval slechts ramen, welke door rolluiken beschermd zijn, gesloten mogen blijven. Alle andere onbeschermde ramen moeten hoog opgeschoven worden. De kans, dat de ruiten springen door den geweldigen luchtdruk veroorzaakt bij de ontploffing van bommen, is dan veel ge ringer. Het spreekt we vanzelf, dat de op geschoven ramen zoo noodig behoorlijk gestut moeten worden, opdat ze door de trilling niet dicht kunnen vallen. Ook kun nen de ruiten tegen den luchtdruk be-. SYROVY. De nieuwe Tsjechische premier, generaal Jan Syrovy, werd in 1888 geboren. Hij studeerde technologie aan de universiteit te Warschau. Een bewogen carrière volgde: hij nam als vrijwilliger dienst in het Russi sche leger en bracht het tot den rang van officier. Later voegde hij zich bij het Tsjechische legioen, dat in Rusland gevormd werd; hij comman deerde een compagnie van het eerste Tsjechische regiment infanterie. Hij nam deel aan den veldslag van Zborow in 1917, in welken strijd hij een oog verloor. Het volgende jaar bracht hij het tot generaal, voerde eerst het bevel over het Tsjechische legercorps en later over alle gealli eerde troepen in Siberië. De strijd krachten, welke onder Syrovy's be vel stonden, omvatten Tsjechische, Joegoslavische en Roemeensche troepen, die allen vochten tegen het bolsjewistische roode leger. In 1920 keerde Syrovy terug naar Tsjechoslowakije, waar hij eerst bénoemd werd tot militair comman dant van Bohemen. Vier jaar later kwam zijn benoeming af tot adjunct chef van den generalen staf. In 1926 werd hij chef van den gengralen staf. Van Maart tot October 1923 was hij minister van Defensie. In December 1933 werd hij benoemd tot inspecteur-generaal van het Tsjechoslowaaksche leger. schermd worden door het beplakken met strooken papier, doch dit vergt veel tijd als er veel ramen zijn. Deze voorzorgs maatregelen zijn ook daarom aan te raden, wijl men er in oorlogstijd natuurlijk niet zeker van is, dat reparaties terstond zullen worden uitgevoerd, nog afgezien van de dan waarschijnlijk veel gestegen kosten. DE STRATEGISCHE POSITIE VAN TSJECHOSLOWAKIJE. Hoe is het toch mogelijk geweest, dat de gedelegeerden der vredesconferentie te Parijs een zoo weinig homogenen staat gegeven staat. Aan dezen laatsten wensch werd echter niet voldaan, maar wel kreeg de nieuwe republiek de beschikking over de bergkammen van het Bohemerwoud, de Sudeten, het Ertsgebergte en de Karpaten. Op het hierbij afgedrukte kaartje vindt men nu door middel van de dikke zwarte lijnen de bergketens aangegeven, die bij een aanval op Tsjecho-Slowakije tactische en strategische hindernissen vormen. De lichtgrijze plekken buiten de grenzen van het land geven de plaatsen aan, van waar vijandelijke legers (in de richting van de pijlen) een aanval op Tsjecho-Slowakije zouden kunnen ondernemen. De donker- schiepen als de Tsjecho-Slowaaksche re publiek? Dit is de vraag, die op het oogen blik op de lippen is van een ieder, die weet hoeveel verschillende volken hier binnen een staatsgrens samenwonen. Zag men te Parijs niet in, dat hierdoor op den duur een onhoudbare toestand zou moeten ontstaan? Inderdaad is men er van het begin af van overtuigd geweest, dat aan de schepping van den Tsjecho-Slowaak- schen staat fouten kleefden en ook de Tsjechen wisten dat. Dat men deson danks aan het land grenzen gaf, die zoo'n mengelmoes van volken omsloten, heeft zijn bijzondere redenen. De werkelijk door het Tsjechisohe en Slowaaksche volk bewoonde gebieden waren, naar men uit het verleden reeds tot zijn schade had ondervonden, uiterst moeilijk te verdedigen. Zij bestonden uit de z.g. Boheemsche natuurvesting, waar van de bergmuren echter bijna geheel in het bezit der Duitschers waren en het oostelijke Karpatenland, die beide door het Moravische doorgangsland verbonden en gescheiden zijn. Wilde men nu een ge makkelijk te verdedigen staat in het leven roepen, dan moest deze meester zijn over de bergkammen, die als vestingwallen om het land liggen. Masaryk eischte bovendien nog eon T —t grijze plekken binnen de grenzen duiden de plaatsen aan, waar de Tsjecho-Slo waaksche legers geconcentreerd zouden worden. Duidelijk is hier te zien, hoe Tsjecho- Slowakije na een afstaan der strategisch zoo belangrijke bergketens voor de invallen van den vijand geheel open ligt. EEN HONDERDJARIG DICHTER. De oudste Hongaarsche dichter waar schijnlijk ook de oudste dichter ter wereld hoopt binnenkort zijn honderdsten ver jaardag te vieren. Deze honderdjarige dichter, Ladislaus Torkos, is nog in hel volle bezit van zijn geestelijke vermogens Alleen is hij sedert eenige maanden ge heel blind, maar hij dicteert nog gédichter. en weet nog alles, wat hij in zijn lange leven gezien en beleefd heeft. Hij was in zijn jeugd een groot vriend van den groo- len Hongaarschen dichter Johann Arany, van wien hij, veel invloed heeft ondergaan. Hij is nog zeer populair en wordt vaak door journalisten bezocht, onlangs besloot de Hongaarsche radio-omroep een inter view met hem voor den microfoon uit te zenden. Hij werd geboren in den tijd, dat VOORMALIG OOSrENRl.il

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1938 | | pagina 8