7# PORTRET DE INTERNATIONALE TOESTAND WEEK DEZE NEDERLAND c VAN DE WEEK Wat zoekt Duitschland in Zuid-Oost-Europa? Op het oogeablik, dat deze regels geschreven worden, is Chamberlain, de Engelsche minister-president, zoo juist van zijn vacantie te Londen teruggekeerd. Hij heeft een heel ander Londen gevonden dan toen hij ongeveer drie weken geleden van ftïünehen „den vrede met eere voor ons tijdperk" naar Downingstreet bracht. Het gejubel, waarmee hij toen door pers en publiek is binnen gehaald, is geheel verstomd. Hoe is deze algemeene ommekeer mogelijk geweest Het is geen geheim, dat men in Enge land langzamerhand de „victorie van München" is gaasi beschouwen als een van de grootste diplomatieke nederlagen, die Groot-Brittan je ooit geleden heeft. Men durft zich niet langer ontveinzen, dat Chamberlains bewering in het Lagerhuis, dat München een groote concessie op Godesberg beteekende, nauwelijks houd- Laar is. Openlijk geeft men toe, dat Duitschland er in de internationale com missie in geslaagd is vrijwel alle eischen van het memorandum van Godesberg door te drijven. Dit en nog eenige andere ver schijnselen, die er op wijzen, dat de zoo genaamde geest van München een uiterst vluchtige substantie is, waarop men geen al te groote verwachtingen voor Europeesche verbroedering zou moeten bouwen, heeft in Engeland na München een flinken kater verwekt. Sterker nog, men begint te vree zen, dat wanneer de huidige ontwikkeling niet gestuit wox-dt, Engeland gevaar loopt een tw angsmogendheid te worden. Een nationale weerpliclit? Hoe dit te voorkomen, vraagt men zich nu in Engeland af, maar een positief ant woord op deze vraag weet men niet te geven. Slechts over één ding is men het in Engeland van uiterst rechts tot uiterst links eens, n.1. over de noodzakelijkheid zich in een ondoordringbaar harnas te steken. En zooals nu door den minister van oorlog is aangekondigd, gaat men daar met alle kracht toe over. Dat daarbij van het Engelsche volk zware financieele of fers worden gevergd, behoeft geen betoog. Verder wordt gevraagd om de instelling van den nationalen weerplicht, die niet gelijk te stellen is met onzen algemeenen dienstplicht, maar toch het volk traint voor de tallooze diensten, die het in geval van oorlog zal moeten verrichten. Dat de regeering binnenkort zijn toevlucht tot dit stelsel zal zoeken, is aan geen twijfel onderhevig. Enorm bewapeningsprogram der V.S. Een ander gevolg van den „duurzamen vrede" van München is, dat Amerika thans overgaat tot de uitvoering van een be wapeningsprogramma van adem-benemen- de afmetingen. Men is bereid, de sterkste luchtmacht op te bouwen, de grootste vloot en een stelsel van reserves, dat de moge lijkheid biedt tot vorming van een der grootste legers ter wereld. Men legt er bij dit alles den nadruk op, dat de V.S. zich niet inlaten met zuiver HET BRITSCHE LEGIOEN WEER NAAR HUIS. De 1200 leden van het Britsclie Legioen, die voor het handhaven van de orde in de gebieden met gemengde bevolking itaar Tsjechoslowakije waren gedirigeerd, zijn, nu de volksstemming niet doorgaat, voor het grootste deel reeds weer teruggekeerd. territoriale kwesties in Europa, doch niet. onverschillig kunnen blijven tegenover de groeiende willekeur in de wereld, dié den oorlog slechts onvermijdelijk kan maken. Funks reis. Een van de dingen, waar men zich in de groote Westersche democratieën ongerust over maakt is het economisch offensief, clat Duitschland op den Balkan en In Tur kije heeft ontketend. Men vreest, dat, Duitschland Zuid-Oost-Europa niét slechts economisch, maar daarmede ook politiek van zich afhankelijkwil maken. Van Duitsche zijde is dit echter ontkend en ver klaart men, dat men slechts over wil gaan tot de ontsluiting van de natuurlijke eco nomische mogendheden. Hoe dit intusschen ook zij, de reis van den Duitschen minister van economische zaken Funk heeft voor zijn land ongetwijfeld groote successén op geleverd en zeker is, dat Duitschlands droom, zich in Zuid-Óost-Europa van een „Wirtschafts^aum" te verzekeren, een ge bied, waar de Duitsche handelsvlag zal overheerschen op soortgelijke wijze als in het Engelsche imperium de Britsche vlag, zich langzamerhand begint te verwerke lijken. De Tsjeehisch-Hongaarsehe ondeiiiandelingen. De afgebroken onderhandelingen tus- schen de Tsjecho-Slowaken en de Hon garen zijn thans weer opgenomen. Beide partijen hebben zich van de meening van Hitier en Mussolini op de hoogte gesteld, weten dus wat deze staatslieden wenschen en-derhalve mag men verwachten, dat men thans spoedig tot een resultaat zal komen. De strijd in het Verre Oosten. Na de snelle en verrassende landing van sterke Japansche strijdkrachten in de Biasbaai en hun opmarsch in de richting van Kanton, hebben de Chineezen zich thans ook hier te weer gesteld. Volgens betrouwbare schatting staan in de om geving van de Zuid-Chineesche hoofdstad ongeveer 120.000 Chineesche verdedigers tegenover de Japanners. Men mag daaruit opmaken, dat de strijd om deze belang rijke handelsstad minstens even bloedig dreigt te worden als die om Hankou. GERAFFINEERDE VERKEERS- OP VOEDING. In Melbourne heeft de politie een bij zonder geraffineerd systeem van verkeers- opvoeding uitgedacht. Een automobilist, die, rijdende op een der hoofdverkeers wegen, een zijstraat insloeg, zag plotseling op een paar meter afstand voor zijn wagen een klein meisje. Hij remde uit alle macht, maar vergeefs. Alle inzittenden van de auto werden bleek van schrik en gilden het uit. Het kind moest onder de auto zijn geraakt. Doodelijk verschrikt sprong de bestuurder uit de auto en liep regelrecht in de armen van een verkeersagent, die hem deze valstrik had gespannen. Het „kind" was namelijk een zeer goed ge lijkende pop, die door de politie de straat over werd getrokken, om den automobilist op de proef te stellen. En hij had de proef niet doorstaan. De K.E.M.A. in nieuwe behuizing. Ons land is een aantal laboratoria .-ijker geworden, die zich met het beste vat op dit gebied reeds bestaat kunnen meten. De „K.E.M.A.", het bureau voor keuring van electrotechnische materialen, dat in 1927 door de groote gemeenten en provincies welke een electriciteitsbedrijf exploiteeren, te Arnhem werd opgericht, heeft een aantal nieuwe gebouwen in ge bruik genomen, welke een aanmerkelijke 'erbetering zijn voor de uitoefening van lit belangrijke bedrijf. Van de nieuwe ge- jouwen is het voornaamste het kortslui- üngslaboratorium, waar machtige genera toren en transformatoren staan opgesteld en vliegwielen snorren. Het keuringswerk van electrotechnische materialen kanthans met installaties, welke aan de hoogste eischen voldoen, worden verricht. De ope ningsplechtigheid werd in tegenwoordig heid van de ministers Colijn, Van Buuren en Slotemaker de Bruine door Z.K.H. Prins Bernhard verricht, die in zijn openings woord wees op de groote beteekenis van de nieuwe laboratoria voor de electrotech nische industrie en in het algemeen voor de electriciteitsvoorziening van ons land. De spoorwegplannen. De nieuwe driehoofdige directie van de Nederlandsche Spoorwegen heeft thans nadere mededeelingen gedaan omtrent haar plannen betreffende de organisatie van het spoorwegbedrijf. De voornaamste wijziging bestaat in een nieuwe taakver- deeling van de leiding. Prof. Goudriaan, de president-directeur, beheert de commer- cieele, administratieve en sociale aange legenheden, ir. Hupkes de diensten van tractie, materieel, weg en werken, ir. Van Rijckevorsel vervoer van reizigers en goe- HELSINKI EN DE OLYMPIADE. In den zomer van 1940 zal het verkeer in de Finsche hoofdstad tijdens de Olympische Spelen, naar verwacht wordt, ongeveer twee maal zoo groot zijn als gewoonlijk. In ver band daarmede is besloten, 100 nieuwe autobussen aan te schaffen, een twintigtal nieuwe autobusdien sten te openen en ook het tramver keer uitbreiding te doen ondergaan. De tramwegmaatschappij heeft reeds 10 nieuwe aanhangwagens besteld, waarvan er 5 op nieuw te openen lijnen dienst zullen doen. Ook aan het telefoonverkeer zullen natuurlijk hooge eischen worden ge steld, niet alleen op de buitenland- sche, maar ook op de binnenland- sche lijnen. Op de begrooting der Posterijen voor 1939/'40 wordt een bedrag van 67.5 millioen Fmk voor uitbreiding van het binnenlandsche telefoon- en telegraafnet uitgetrok ken. Voor het internationale tele foonverkeer beschikt Finland thans over circa 20 lijnen met Zweden, 3 met Estland en 1 met Sovjet-Rus land. Voor de Olympische Spelen zal dit aantal tot 40 worden opgevoerd. deren, terwijl onder den secretaris der directie, mr. Wansink, alle commercieele afdeelingen komen. Aan het aanvankelijke voornemen, de diensten van Weg en Werken en van Tractie en Materieel samen te voegen, zal geen gevolg worden gegeven, zoodat deze diensten zelfstandig naast elkaar blijven bestaan. Verder is er ook geen sprake van massa-ontslag of vervroegde pensionnee- ring, doch wel zal in overdeg met den per- soneelraad zooveel mogelijk bezuinigd worden. Een van de eerste bezuinigingen wordt verkregen, doordat de chef en de adjunct-chef van den dienst van exploi tatie binnenkort met pensioen gaan en hun plaatsen niet opnieuw zullen worden bezet. De handel op Zuid-Amerika, Sedert de handelsmissie onder leiding van Jhr. van Karnebeek de Zuid-Ameri- kaansche staten bereisde, zijn de Neder landsche exportkringen voortgegaan naar middelen te zoeken om onzen handel met die landen te bevorderen. Men heeft nu gemeend, dit doel het best te kunnen die nen door oprichting van een Maatschappij voor Handelsbetrekkingen Holland-Zuid- Amerika, welke haar zetel zal krijgen te Den Haag en kantoor zal houden in Bue nos Aires. Het kantoor te Buenos Aires zal dan als permanente vertegenwoordiging van de Nederlandsche industrie den afzet van Nederlandsche producten op de Zuid- Amerikaansche markten kunnen bevorde ren, waarbij zal worden samengewerkt met de officieele Nederlamdsche regeeringsver- tegenwoordiging in Buenos Aires en met den economischen voorlichtingsdienst. De minister van economische zaken heeft voor de uitvoering van dit plan zijn volle mede werking toegezegd. De nieuwe maatschap pij, waarbij een groot aantal Nederland sche bedrijven is aangesloten, staat onder leiding van den heer D. Knegt, oud-pro curatiehouder van het Philipsconcern te Eindhoven, die tegen het einde van het jaar naar Argentinië zal vertrekken. De nieuwe gezant te Berlijn. Sedert de Nederlandsche gezant te Ber lijn, mr. C. Ridder van Rappard, door het noodlottige auto-ongeval hem overkomen, eenige maanden geleden onverwachts uit zijn belangrijken werkkring werd wegge rukt, is de Nederlandsche gezantschaps zetel in de Duitsche hoofdstad onbezet ge bleven. Daarin zal weldra worden voor zien door de benoeming van jhr.' mr. H. M. van Haersma de With, die thans ons land te Washington vertegenwoordigt* De nieuwe gezant heelt reeds een zeer afwis selende diplomatieke loopbaan achter den rug. Na achtereenvolgens aan de Neder landsche gezantschappen, te Weenen, St. Petersburg, Boekarest en weer te Weenen verbonden te zijn geweest, werd de heer Haersma aan het ministerie van buiten- landsche zaken als secretaris van den toenmaligen minister van dit departement, jhr. mr. dr. H. A. van Karnebeek, aange steld. In die kwaliteit woonde bij met den minister verschillende 'belangrijke confe renties bij, o.a. de Vlootconferentie te Washington. Kopenhagen en Oslo zagen hem nog resp. als gezantschapsraad en zaakgelastigde, waarna de heer Van Haers ma de With bevorderd werd tot buiten gewoon gezant en gevolmachtigd minister. Als zoodanig vertegenwoordigde hij ons land eerst te Lissabon, vervolgens te Praag en, na een korte onderbreking van zijn diplomatieke werkzaamheid, te Washing ton In de Kamer. De pai'lementaire vergaderingenreeks is weer geopend, maar om te beginnen was het nog slechts een partijtje „kleingoed", dat onder den hamer kwam. Ofschoon de bedragen, waar het bij het eerste wets ontwerp om ging, lang niet malsch waren. Het was namelijk de suppletoire begroo- ting van Defensie ten bedrage van niet minder dan 31.4 millioen gulden, die er met vlag en wimpel doorkwam en slechts met tegenaarxïeekening van de Chr.-Democraten werden aangenomen. Weinig minder ge makkelijk ging het met het wetsontwerp tot verleening van een concessie aan de Bataafsche Petroleummaatschappij, dat evenwel in communistische én sociaal democratische oogen geen genade kon vin den, omdat de voorstanders van deze poli tieke richtingen overlieidsexploitatie van de oliebronnen bepleiten, overtuigd als zij zijn, dat dit het Gouvernement meer baten zou afwerpen dan de huidige regeling. Vergeten wordt intusschen, dat deze rege ling zonder eenig risico voor de regeering op zijn minst 37 van de gemaakte winst in de schatkist brengt! Dan was er nog de gewijzigde Tabakswet, die herzien is met de bedoeling het verbod van verkoop van tabaksfabrikaten beneden den kleinhan delsprijs beter tot zijn recht te doen komen, terwijl er tevens een aantal technische verbeteringen in is aangebracht. KLEEREN VAN RATTEVEL. In China en Japan zijn de ratten buiten gewoon groot. Er komen zelfs op sommige eilanden in de richting van de Philippijnen ratten voor, die zoo dik zijn als volwassen konijnen. Nu Japan met grondstoffen- schaarschte heeft te kampen, is men er toe overgegaan, ook de huiden van de rat ten in de kleedingindustrie te gebruiken. De resultaten waren verbluffend: de rat- tevellen bleken uitstekend te voldoen en zijn daarbij zeer duurzaam. Bijgevolg ont stond een groote vraag naar rattevellen, die momenteel 10 sen het stuk opbrengen, terwijl voor een flink hondevel hoog stens 5 yen wordt betaald. Ook muize- vellen worden druk verhandeld; zij bren gen 5 sen op. De toestand in Palestina Avordt met den dag- ernstiger. Jeruzalem is thans geheel geïsoleerd. Het militaire toezicht is zeer verscherpt. Geregeld worden de inwoners, zooals onze foto Iaat zien, op wapenen gefouilleerd. ONTWAPENING - OF BEWAPENING? -'*Tn alle landen op een enkele uitzon dering na is van ^ij-na niets anders sprake dab van ontwapening; een ideaal, dat wij allen zoo van ganscher harte na streven, Toen München achter den rug was, koes terden wij eenige hoop dat er ook op het gebied van bewapening zooal geen terug gang, dan toch althans een stilstand te constateeren zou vallen. Chamberlain had den vrede gered; en wij waren optimistisch genoeg om te meenen, dat het hem ook zou gelukken, het bewapeningsmonster onder de knie te krijgen. IJdele hoop, die wij onmiddellijk in rook hebben zien vervliegen. Engeland, het vaderland van den man, op wien in die dagen van spanning de oogen van de gë- heele-wereld waren gevestigd, kondigt aan dat het zijn bewapening in versneld tempo zal vervolgen: te land, ter zee en in de lucht. Duitschland maakt bekend, dat het den bouw van zijn vestingwerken in het Westen zal bespoedigen. Frankrijk blijft niet achter, Rusland doet hetzelfde, van Italië is het oud nieuws, Amerika stelt honderdtallen millioenen beschikbaar voor de uitbreiding van leger, vloot en lucht macht. Het zijn niet alleen de overtuigde paci fisten, noch ook de oeconomen, die deze welhaast universeele verdwazing, dezen wanhopigen wedloop naar den afgrond, deze verspilling van milliarden gadeslaan in een tijd, waarin aan alles behoefte is, behalve aan oorlogswee. De dagen, die nog zoo pas achter ons liggen, hebben ons over duidelijk bewezen, dat er gelukkig - bij geen enkel volle meer geestdrift bestaat voor een oorlog. Bij geen enkel volk - niet één uitgezonderd. De volken hebben geleerd, logisch te denken; en dit logisch denken heeft hun de oogen geopend voor de waarheid, dat er in geen enkelen oorlog overwinnaars zijn niets anders dan overwonnenen. Daarom zijn wij bewaard gebleven voor oorlogspsychose. En toch is dit veelbeteekenende feit niet in staat gebleken, om het ideaal der ont wapening ook maar één stap nader te brengen. De bewapeningskoorts grijpt nog steeds om zich heen en wij kunnen het einde er van niet voorzien. Waar is de man, die in dezen noodlottigen toestand verandering weet te brengen Waar is de man, die het voetspoor durft te drukken van een Chamberlain en ons bevrijdt van de nachtmerrie, die bewape ning heet'; Wij zouden het met Kuyper kunnen uit roepen: Zij (wij) kunnen niet wachten, geen dag en geen nacht; want elke dag, elk etmaal verwijdert ons verder van de mogelijkheid, om te komen tot ontwape ning, althans beperking der bewapeningen. Men gaat voort met het werpen van mil lioenen in den bodemloozen put, millioenen die overal,in elk land, bij elk volk, zoo veel beter te besteden zouden zijn. Van harte verheugen wij er ons over, dat het spook van den oorlog van gisteren is verjaagd; doch allen volken wacht een nog veel grooter taak het verjagen van het spook van den oorlog van morgen. Doch dat zullen zij niet anders kunnen doen dan door het gebruiken van hun ge zond verstand; en dit zegt hun, dat de eenige weg, welke daartoe kan leiden, is ontwapening. Men kan den vrede niet tot zich lokken door het opstellen van kanonnen GRAAF GALEAZZO CIANO. Tienduizend Italiaansche vrijwilli gers zijn uit Spanje teruggetrokken. De onderhandelingen tusschen lord Perth, den Britschen ambassadeur te Rome en graaf Ciano, den Italiaan- schen minister van buitenlandsche zaken, hebben dus reeds tot een ge deeltelijk succes geleid en beloven voor de toekomst nog veel goeds. In verband daarmede geven wij ditmaal het portret van den jongen Ciano, den schoonzoon van Musso lini, die in de Italiaansche politiek een steeds belangrijker plaats gaat innemen en reeds als de eveniueele opvolger van den duce wordt ge noemd. Graaf Galeazzo Ciano dei Conti di Coltellazzo werd als zoon van den admiraal en staatsman graaf Con- stanzo Ciano te Livorno op 18 Maart 1903 geboren. Na te Rome rechts wetenschappen gestudeerd te heb ben, ging hij in diplomatieken dienst en was o.a. in China en Zuid-Ame rika werkzaam. In Mei 1930 trouwde hij met Edda Mussolini, de oudste dochter van den duce. In Juli 1934 benoemde zijn schoonvader hem tot leider van het persbureau van het departement van buitenlandsche za ken, terwijl hij in l93o aan het hoofd van het nieuwe ministerie van pro paganda kwam te staan. In Augustus 1935 meldde Ciano zich als vrijwilliger aan het Abes- sijnsche front aan en onderscheidde zich als commandant van een es kader bommenwerpers zeer. Toen Mussolini op 9 Juni 1936 zijn kabinet hervormde, gaf hij het tot dusver door hem geleide ministerie van buitenlandsche zaken aan zijn schoonzoon. Als hoofd van dit de partement speelt hij in de internatio nale politiek een steeds belangrijker rol. Onmiddellijk na het accoord van München, waarbij aan Duitschland het Sudetenland werd toegekend, is het Derde Rijk zijn economisch of fensief tegen Zuid-Oost- Europa begonnen. Hon garije, Zuid-Slavië, Roe menië, Boelgarije, Grie kenland en zelfs Turkije zijn door den Duitschen minister van economi sche zaken dr. Funk be zocht. Wat zoekt Duitsch land in Zuid-Oost-Euro pa? Ontsluiting der na tuurlijke economische mogelijkheden, zooals de Duitschers zelf beweren? Of wenscht het geheel Midden-Europa en den Balkan economisch en daarmede ook politiek van zich afhankelijk te maken, zooals de tegen standers meenen te moe ten gelooven? Wij weten het niet, wijl het ons on mogelijk is, evenals ieder ander, de gedachten van de Duitsche leiders te lezen. Wel echter kunnen wij aan de hand van het kaartje een korte op somming geven van de voornaamste voortbreng selen van dit gebied. Dat deze inderdaad voor Duitschland van het grootste belang zijn, behoeft geen betoog. Zuid-Oost-Europa is een gebied met een vruchtbaren bodem en rijk aan grondstof fen. Zooals het kaartje aantoont vindt men hier alle belangrijke delfstoffen, zoosls steenkool, bruinkool, petroleum, aardgas, ijzererts, looderts, chroomerts en magne- siet. Bovendien brengt het gebied dan nog in grooten overvloed agrarische producten op. Voor Duitschland zijn ongetwijfeld de Roemeensche petroleumproductie deze is grooter dan het jaarlijksch verbruik van het Derde Rijk en het graan van den Balkan van de grootste beteekenis. Nu delfstoffen: Brandstoffen, /Jzer-, Chroom- en loodertsen, Afoynes/el. ROE ME HONGA SLAV TURKIJE GRIEKEN LAND Duitschland, zooals zich na de reis van Funk laat aanzien, zich den weg naar het Zuid-Oosten geopend heeft, behoeft het in een eventueelen oorlog niet meer be vreesd te zijn voor een blokkade door de Engelsche vloot, die het land economisch zou kunnen doen ineenstorten. Laat ons intusschen hopen, dat Duitsch land niet naar het Zuid-Oosten getrokken is om zijn oorlogspotentiaal te versterken, maar slechts om het handelsverkeer met de daar liggende landen te intensiveeren in het belang van de welvaart, niet slechts van de daarbij betrokken landen, maar indirect ook van de geheele menschheid. „MAGINOTLINIE" IN MEXICO In Mexico is dezer dagen een „Maginot- linie" niet gebouwd, maar ontdekt gewor den. En wel een verdedigingslinie uit den tijd van de Maya-cultuur. Deze oerbevol king van Mexico bouwde langs de grenzen van haar land ter bescherming tegen wilde dieren en vijandelijke invallen een wijd vertakt net van onderaardsche holen, waarin zij, als er gevaar dreigde, een goed heenkomen zocht. De „vestingen" waren zoodanig aangelegd, dat de vijand ze slechts met de grootste moeite kon veroveren. Waren de aanvallers namelijk in het holen- systeem binnengedrongen, dan versperden tusschenwanden hun den weg naar de aan- grenzénde 'ruimten. ROEMEENSCHE ..SCHATGRAVERS". In het Roemeensche comitaat Bihor stie ten leden van den vrij willigen arbeids dienst bij het aanleggen van een weg op een kruik, die tot den rand toe met gou den en zilveren munten was gevuld. Een deel van de arbeiders vulde zijn zakken met de glanzende munten en maakte zich uit de voeten. Desondanks vond de politie, toen de vondst haar ter oore was gekomen, toch nog een partij gouden en zilveren munten ter waarde van 2 millioen lei (meer dan 35.000 gulden). De schat moet daar ongeveer 350 jaar hebben gelegen, want de munter, dragen de beeltenis van Ferdinand I en hertog Hendrik van Bour- gondië met het jaartal 1526. PRESIDENT LEBRUN HEEFT 1600 PEETKINDEREN. De Fransche staatspresident Albert Le brun is dezer dagen voor de zesde maal grootvader geworden. Het bericht van de geboorte van zijn zesde kleinkind, be reidde den president, die dol op kinderen is, natuurlijk groote vreugde. Minder be kend is waarschijnlijk, dat „grootvader" Lebrun buiten zijn eigen talrijke familie nog 1600 peetkinderen heeft, in wier wel en wee hij bij al zijn drukke staatszorgen nog veel belang stelt..

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1938 | | pagina 3