l
ONTVArtCST
JULI ANALAAN 94. Telef. 2862. SOEST
Uitgegeven door: RADIO-CENTRALE „SOESTDIJK'
De innerlijke waarde van het Kerstfeest is ons
allen, die den 25en en 2óen December bewust
vieren, wel bekend.
Den kinderen wordt reeds jong het „Stille Nacht,
Heilige Nacht" geleerd. Als straks de lichtjes in
den Kerstboom worden aangestoken en de kin
deren één voor één de pakketjes van den boom
mogen halen, terwijl plechtige orgelmuziek door
den luidspreker klinkt, dan zal de rechte Kerst
stemming ten volle gevoeld worden.
Doch de geschiedenis van het Kerstfeest, „waarom
en hoe" het gevierd werd in den loop der eeuwen,
is die wel algemeen bekend en verbreid? Wij
gelooven, dat men bij het beantwoorden dezer
vraag er zich in de meeste gevallen van af zal
maken met een: „De Kerstboom brandt en 't is
dan gezellig thuis!". En inderdaad, laat het vooral
dan toch aan huiselijkheid niet ontbreken. Mis
schien, dat er dan bij den verlichten boom eens
een moment zal zijn, dat een blik geworpen wordt
in dien ver vervlogen tijd, toen er nog geen
-«oderne techniek, zooals wij die thans kennen",
bestond.
Want immers, het Kerstfeest is reeds eeuwen oud
en vindt zijn oorsprong in het begin onzer Christe
lijke jaartelling; echter niet, zooals veelal wordt
gemeend, op dag en uur als de jaartelling het
aanwijst. Trouwens, dit zou alreeds hierom on
mogelijk zijn, doordat de juiste geboortedatum
van Christus niet met zekerheid vast te stellen is.
Wél echter staat vast, dat, waar men in het Oosten
„het Driekoningenland" Christus' geboorte
dag gelijktijdig vierde met zijn doopfeest op den
zesden Januari, in het Westen (Rome) het
Kerstfeest samenviel met den dag van den winter-
zonnestand, dus 25 December. Hier werd het dus
gevierd als een feest van verheugenis over den
terugkeer van het Licht, immers gaat op dien datum
het lengen der dagen weder in.
Een definitieve vaststelling van den Kerstfeestdatum
vinden we echter eerst in de 4e eeuw. Het juiste
jaartal wordt door de geschiedkundigen bestreden,
maar zeker is, dat de 25e December als datum
werd vastgesteld omstreeks het jaar 350. Hiermede
liet men dus den geboortedatum van den Verlosser
komen de zgn. leekenspelen, waarin op kinderlijk
naïeve wijze het Kerstverhaal door de geloovigen
zelf wordt uitgebeeld en de geestelijken aan het
saamgestroomde publiek op het marktplein, tekst
en uitleg gaven.
Na afloop van deze Kerstvertooningen vereenigde
men zich dan om den disch en werd de roemer
vele malen geheven. Waarschijnlijk zal het „Vrede
op aarde" ook toen reeds dikwijls gewold zijn
aangedaan!
Eerst in de zeventiende eeuw komt dan de Kerst
boom in gebruik. Aanvankelijk was deze echter
nog onverlicht en onversierd. Dus meer als symbool
van het eeuwig groene voorjaar, reden waarom
men dan ook den denneboom verkoos bóven een
eike- of beukeboompje.
Geschiedkundigen hebben vastgesteld, dat deze
wijze van Kerstfeestviering het eerst werd aange
troffen in Lotharingen en van daar uit snel ver
breiding vond in de omringende landen. Overeen
komstig den volksaard werd de boom daarbij
versierd, zoo b.v. op de Shetlandsche eilanden
met gekleurde schelpen, in Duitschland met kunstig
geknipt papier en kaarsen.
Eerst heel veel Icter drong deze wijze van viering
tot ons land door en pas tegen het einde der
achttiende eeuw begon de versierde Kerstboom
hier en daar het feest nieuwen glans te geven.
Sedert het begin onzer twintigste eeuw heeft de
Kerstboom hier echter burgerrecht verkregen en
straalt het kaarslicht in schier ieder huisgezin op
blij verwachtende kindergezichten, die het feest
mede vieren van Vrede en Verheugenis.
Als straks het „Gloria in Excelsis" op machtige
orgelmuziek, dank zij het wonder van de radio,
tot in de verste uithoeken van onze aarde weer
klinkt, laten we dan een oogenblik met onze ge
dachten verwijlen bij de menschen die in vroeger
eeuwen hebben geleefd en die verstoken waren
van het genot, dat de Centrale Radio-ontvangst ons
allen nü bieden kan. Zeker zal „Kerstmis 1938"
dan voor U en uw familiekring in sterker mate
nog de beteekenis herkrijgen, die er aan ten
grondslag ligt: het „Vrede op aarde en in de
menschen een welbehagen!..."
samenvallen met een keerpunt in de Natuur. Dit
feest van het licht was reeds vóór Christus' ge
boorte bij de Germanen bekend als het zgn. Joel
feest, welke benaming men nog duidelijk in den
naam van het Schotsche Kerstfeest kan terug
vinden: „Yuletide". En in Twente en Friesland vindt
men zelfs nu nog de van ouder op ouder over
geleverde sporen van vreugde-uiting bij dit feest
in het zgn. „midwinterblazen" en het „St. Thomas-
luiden", waarbij men dan in het laatste geval van
21 December tot en met Nieuwjaar onafgebroken
de klokken, aangebracht in de „klokkenstoel" op
de begraafplaats, luidt.
Men verwarre ons Kerstfeest echter niet met de
toenmalige feesten. Zeker, we weten, dat ook nu
nog hier en daar Kerstmis gevierd wordt op een
onaanvaardbare wijze Dit zijn echter uitzon
deringen, die weliswaar in het begin onzer jaar
telling regel waren.
Als voorbeeld kunnen we hiervoor de Satur
naliën, het Saturnusfeest een soort carnaval
van 17-24 December in oud-Rome gevierd, noemen.
Maar ook de gewijde viering heeft in den loop
der jaren een groote verandering ondergaan.
Toen de Kerk het feest ging vieren, kwamen aller
eerst de voorstellingen der geboorte, de Kerst
kribbe in den stal van Bethlehem, in zwang. Dan
