Wat en waarom eischt Mussolini?
Vier Fransche doornen in het Italiaansche oog
Waar Fransche en Italiaansche
strategie elkaar ontmoeten
Mussolini, dictator van Italië, die onlangs
zijn eischen aan de Fransche regeering
bekend maakte.
De gemoederen waren eenige weken tot
rust gekomen na de TsjechischDuitsche
moeilijkheden, toen dank zij de tusschen-
komst van den Engelschen minister-pre
sident Chamberlain de dreigende oorlog
was afgewend. Het tractaat van München
werd geteekend; Chamberlan, Daladier, Hit-
Ier en Mussolini waren het eens geworden.
De vrede in Europa was gered; en men
hoopte, dat dit een waarborg zou zijn voor
een langdurigen, bestendigen vrede.
Doch sombere wolken kwamen -den- politie-
ken horizon opnieuw verduisteren thans
in een ander deel van Europa.
Italië heeft zijn stem verheven en zij
het dan nog niet officieel aangedrongen
op gebiedsvergrooting, ten koste van
Frankrijk. In het rijk van den Duce gaan
stemmen op voor de annexatie van Cor
sica, Djiboeti, Tunesië en Nice. Dit verlan
gen is nog niet gegoten in den vorm van 'n
ultimatum. Toch moet er rekening worden
gehouden met de groote mogelijkheid, dat
dit binnen afzienbaren tijd zal gebeuren, zij
het dan wellicht, dat Italië zich wat mati
ging zal opleggen. Vermoedelijk zal deze
aangelegenheid in een beslissender stadium
treden, als de ontmoeting tusschen Musso
lini en Chamberlain welke, zooals men
weet, half Januari in Rome zal plaats heb
ben achter den rug is.
Me»*'-kan zich indenken, dat Frankrijk
deze eischen- niet geheel au sérieux heeft
genomen. Zooals een der Fransche corres
pondenten onlangs schreef, dacht men daar
aan een groote carnavalsgrap, waarop de
Fransche studenten niet ongeestig een te-
genbetooging hielden, waarbij zij als leuze
kozen: „De Vesuvius is Fransch". De opvat
ting, dat de Italiaansche verlangens slechts
op een ,grap" berustten, moet echter als al
te optimistisch worden beschouwd. Zal Ita
lië sterk voet bij stuk houden? Dit js een
V vraag, waarvan de toekomst zal meeten
leeren, of zij in bevestigenden of ontken-
nenden zin moet worden beantwoord. Men
zal voorzichtig doen, met zijn oordeel voor-
loopig op te schorten. Er kan natuurlijk
geen twijfel aan bestaan, of Italië zou in
derdaad niets liever doen, dan zoowel Tu
nesië en Djiboeti als Corsica en Nice an-
nexeeren. Of het echter de verantwoorde
lijkheid zal durven aanvaarden voor een
eventueel gewapend conflict met Frankrijk
en Engeland op den achtergrond! is
een andere kwestie.
Dit nieuwe probleem zal er intusschen
niet toe bijdragen om de taak, welke den
„reizenden premier" in Rome wacht, te
vergemakkelijken; zijn tact zal andermaal
ernstig op de proef worden gesteld. Zoowel
in Frankrijk als in Engeland wordt het re
sultaat van zijn besprekingen met Musso-
lini met belangstelling, gemengd met zorg,
tegemoet gezien.
Wij geven hieronder in het kort een
overzicht van de in het geding gebrachte
gebieden, iets over hun historische ontwik-
kelng en hun economsche zoowel als stra
tegische beteekenis.
Corsica, het geboorteland van
Napoleon.
Ten Westen van Italië vindt men, ge
scheiden door een zeestraat, de twee eilan
den Sardinië en Corsica, welke door hun
gesteldheid een natuurlijk geheel vormen.
Gelijk men weet ressorteert Sardinië reeds
vele jaren onder Italiaansch bewind, en
zoo kan men zich voorstellen, dat Italië
verlangende blikken heeft geworpen naar
Corsica als sluitende schakel in de keten
SiciliëSardiniëCorsica.'
Tunis als strategisch punt
Het Italiaansche oog is eveneens geval
len op Tunis. Het is begrijpelijk, dat de
machtige positie van Frankrijk in het bloc
Panorama van Corsica. Hier kan men een
duidelijken indruk krijgen, hoe steil de
bergen zijn.
TunisAlgeriëMarokko, den Italianen
een doorn in het oog is. Zij leggen er den
nadruk op, dat Tunis een protectoraat is
en dat daarom Frankrijk nrei het recht
heeft hier naar eigen goeddunken op te tre
den.. Zij doelen hiermede op de mogelijk
heid, dat Frankrijk hier een tweede Magi-
notlinie zou aanleggen tegen de Lybische
grens. De positie van Frankrijk in Tunis is
militair gesproken, sterk te noemen, zoo
dat het zich van Italiaansche dreigemen
ten niets behoeft aan te trekken.
Tunesië neemt door zijn zeer bijzondere
ligging een aparte plaats in onder de Fran
sche bezittingen. De haven van Bizerta is
bijvoorbeeld als vlootsteunpunt een der
best gelegene ter wereld. Het lijdt geen
twijfel of Frankrijk zal niet van zins zijn
dit strategisch hoogst belangrijke punt zon
der meer prijs te geven.
In de geschiedenis heeft Tunesië een be
langrijke rol gespeeld. Daarvan geven wij
hieronder een summier overzicht. De hoofd
stad Tunis ligt op 45 k.m. afstand van de
Middellandsche Zee, tusschen het ondiepe
zoute meer El Bahira, dat door het kanaal
van La Goulette met de zee in verbinding
staat. De bevolking van Tunesië is nogal
cosmopolitisch: Franschen, Italianen, Mal-
thezers, Arabieren, Berbers en vele andere,
kleinere volksgroepen. Men treft er aan het
paleis van den Bey, het paleis van justitie,
tallooze synagogen en een prachtige mos
kee, die opgebouwd werd met het mate
riaal, dat van de oude stad Cartagho was
overgebleven. Na de verwoesting stichtten
de Romeinen hier de provincie Africa, die
de Vandalen van 429 533 in bezit hadden
Daarna werd. het gebied veroverd door de
Arabieren die er gedurende verscheidene
eeuwen hebben geheerscht. In het jaar 1279
ondernam Lodewijk IX een kruistocht naar
Tunesië. Deze expeditie liep uit op een de
bacle en Lodewijk zelf kwam om. Aan Ka
rei V mocht het eerst gelukken de stad Tu
nis tijdelijk in handen te spelen van de
Christenen. In dien tijd eerste helft van
de zestiende eeuw, was Tunis een berucht
centrum van de Barbarijsche zeerooverij.
Daaraan komt een einde in 1575, wanneer
de Turken het land bezetten. Later echter
onttrekken de Turksche Beis zich aan het
gezag van den Sultan en wanneer in 1830
de Franschen er in slagen Algerië te ver
overen, krijgen de Tun'eziërs de gelegen
heid Frankrijk en Turkije tegen elkaar uit
te" sp^Jen. Toch hadden de Franschen met
veel moeilijkheden te kampen, zoodat eerst
in 1881 een strafexpeditie kon worden on
dernomen, waardoor zij definitief de macht
in handen kregen. Bij het verdrag vaan Bar-
do werd de wezenlijke macht toegewezen
aan den Franschen resident, terwijl de fami
lie Mohammed de opvolging werd gewaar
borgd. Tunesië ontwikkelde zich onder het
Fransche protectoraat over het algemeen
gunstig; alleen deden zich in de laatste ja
ren incidenten met Italiaansche immigran
ten voor.
Djiboeti, de poort van Bab el
Mandeb.
Mm #ev vaa Md,
Dat de Italianen Djiboeti gaarne zouden
willen hebben, is te begrijpen. Nu hun ver
overing van Abessinië vormt een sterke
vlootbasis als het Fransche Djiboeti een
voortdurende bedreiging voor het Italiaan
sche bezit. Het is de belangrijkste haven
van Fransch Somaliland en het eindpunt
van den spoorweg, die begint in Addis Ab-
beba. Deze spoorlijn is thans m Fransche
handen. De Italianen klagen erover dat het
beheer van deze lijn slechts is. De klacht
van Italië gaat echter verder. Het verwijt
Frankrijk, dat het den spoorweg naar Ad
dis Abbeba gebruikt om het Italiaansche
pionierswerk in Abessinië te dwarsboomen.
Bovendien beschikt Italië slechts over Mas-
soe, een haven, die in meer dan één opzicht
onvoldoende en ongunstig geacht moet wor
den. Tenslotte dient men toch niet te ver
geten dat Djiboeti recht tegenover het En-
gelsche Atfen is gelegen, zoodat Engeland
•en Frankrijk in staat zijn door het sluiten
van het Suezkanaal de Italiaansche kolonie
Ethiopië vrijwel te blokkeeren.
Het bezitten van een eiland als Corsica
kan men eigenlijk alleen gronden op het
verlangen naar strategisch sterke punten
ter bescherming van het Rijk op het vas
teland. Want het land zelf met uitzonde
ring van de laagvlakte rond Ajacio, is be
trekkelijk onvruchtbaar, bestaat voor het
meerendeel uit woest en onherbergzaam
bergland, dat hoogstens geschikt is voor toe
risme, maar zeker niet om het in cultuur te
brengen en er zoodoende profijt van te
trekken.
Ook de bewoners staan cultureel niet op
hoog peil. Woning, kleeding en huisraad zijn
hoogst eenvoudig om in vele gevallen niet
te spreken van armoedig. Het karakter van
den Corsicaan onderscheidt zich van dat der
andere Zuiderlingen door een heftig tempe
rament, bovendien zijn zy ruwer en voor-
ai de lagere klasse is lui van aard. Het is
typieeh het land, waar de oude tradities
worden gehandhaafd. Zoo ke»t men daar
•nog óm bloedwraak (vendetta). De Corsiea-
nen ziJo bijzonder od hun vrijheid gtsieMjjao#
en hoewel hun taal een verbasterd Itali
aansch is, voelen zij er bitter weinig voor
onder Italiaansch regime te komen.
De oorspronkeli ke bewoners van Corsica
behoorden tot der L; urischen stam. Later
maakten de Carth gors zich van het eiland
meester, maar moesten het na den eersten
Poenischen oorlog nfctaan aan de Romeinen.
In 45 werd 't eiland veroverd door de Van
dalen, die in 533 door Belisarius verdreven
werden. Vervolgens kwam het beurtelings
onder gezag van Grieksche keizers en Go-
Chamberlain, de Britsche minister-presi
dent, die half Januari naar Rome vertrekt.
Alsdan zullen de Italiaansche eischen ter
tafel komen,
ten. Door de invallen van verschillende vol
keren had het eiland veel te lijden gehad en
geraakte allengs onder heerschappij van een
aantal leenheeren. Deze toestand leidde tot
een opstand van de Corsicanen. Het gevolg
was, dat zij hun vrijheid terugwonnen wel
ke echter weer afgestaan moest worden aan
de Genueezen. Nadien was Corsica het too-
neel van verschillende bloedige burgeroor
logen.
In 1735 heeft een baron Theodoor von
Neuhoff zooveel invloed gekregen onder de
inwoners, dat deze hem tot koning uitrie
pen. Omstreeks dien tijd zetten de Fran
schen hier voor het eerst voet aan wal. Ko
ning Theodoor koos het hazenpad. Maar ook
de Franschen konden daar niet blijven
stand houden. De Senaat benoemde een ze
kere Paoli tot generaal en deze nam zulke
krachtige maatregelen, dat zoowel Genuee
zen als Franschen in een minimum van tijd
van al hun bezittingen beroofd waren. De
zen nu stonden hun bezit, dat zij niet meer
konden hopen te heroveren, tijdelijk af aan
den koning van Frankrijk. De termijn zou
afgeloopen zijn, wanneer de Genueezen aan
den Koning van Frankrijk de oorlogskos
ten vergoed zouden hebben. Intusschen zet
Paoli op dappere wijze den opstand voort.
Maar tenslotte moest hij het opgeven en de
wijk nemen. Gedurende de Groote Revolu
tie werd Corsica een Fransch departement,
dat het recht had zijn afgevaardigden naar
de Nationale Conventie te zenden. Tijdens
het Schrikbewind wist de naar Engeland
uitgeweken Paoli te bewerken, dat Corsica
in Engelsche handen kwam. Het werd ver
heven tot een vice-koninkrijk, kreeg een
eigen grondwet en werd door een onderko
ning bestuurd. Maar er ontstond onder de
bevolking een Franschgezinde beweging,
zoodat de Engelschen het land moesten
ontruimen, voor de Franschen, die voet aan
wal zetten. Sedertdien is Corsica in het bezit
van Frankrijk gebleven.
Geheel onverwacht is de thans kenbaar
gemaakte eisch van Italië blijkbaar niet ge
komen, want reeds jaren geleden heeft de
Fransche regeering* op Corsica een gordel
van forten laten aanleggen om het eiland te
beschermen tegen eventueele aanvallen uit
de Middellandsche Zee. Hierbij moet wel
in de eerste plaats gedacht zijn aan een
agressieve daad van Italië.
Moet Nice weer Nizza worden?
Tenslotte wil Italië rechten laten gelden
op het middelpunt der Fransche Riviera,
N'iee. Men raakt aan 'n probleem dat vele
eeuwen oud is; omstreeks 300 v. Chr. is Nice
gesticht door Grieksche kolonisten, die af
komstig waren uit Marsilia, 't tegenwoordi
ge Marseille. Oorspronkelijk was de naam
Nieaea, hetgeen zooveel wil zeggen als stad
der overwinning. Ongeveer zes eeuwen na
de stichting werd het de zetel van een bis
schop; en reeds in de Middeleeuwen zien we
ower het bezit van Nice getwist werd
WETENSWAARDIGHEDEN.
In Californië worden op de groote plan»
tages inrichtingen gemaakt waar de vruch
ten en groenten met behulp van Röntgen
stralen heelemaal van binnen bekeken kun
nen worden, zoodat er geen vruchten met
slechte plekken of met wormen kunnen
worden ingepakt. Op die manier weet je
altijd zeker, dat je goed fruit en groenten
koopt!
In Amerika heeft men op verschillende
groote boerderijen stofzuigers ingevoerd ora
geregeld de huiden van de geiten te kun
nen stofzuigeren en ze schoon te houden.
Door onderzoekingen is vastgesteld, dal
een kind van 10 jaar, gemiddeld 2200 liter
melk heeft gedronken in zijn leven.
Volgens de berekeningen van een geleer
de i« Oklahoma wegen alle insecten die
er op de heele aarde zijn, b$ elkaar 800
milliard pond meer de* alle mensehen op
de aard*.
door de Lascaris van Tenda en 'de Grimaldis
van Monaco. In 1388 valt het in handen van
de hertogin van Savoye, aan welk Huis het
gebied, afgezien dan van enkele onderbre
kingen, gedurende vier eeuwen heeft toebe
hoord. Daarna was Frankrijk de bezitter
van het gebied en toen ten tijde van Na
poleon III oneenigheid bestond over de
vraag waarbij Savoye zou behooren, bij
het Koninkrijk Sardinië of bij Frankrijk,
werd een volksstemming gehouden, die met
groote meerderheid besliste ten gunste van
Frankrijk. Sedertdien is de Itliaansche
naam Nizza van lieverlede verfranscht tot
Nice.
De bevolking van Nice is gemengd Fransch
Italiaansch; doch het Fransche element
overheerscht er sterk. Men zou kunnen
spreken van een Italiaansche minderheid
doch of deze laatste meer haakt naar
het Italiaansche regime dan naar het
Fransche, waaronder zij rustig en tevreden
verder leeft, valt op zijn minst genomen te
betwijfelen. Zij is misschien indachtig aan
de waarheid van het spreekwoord, dat al
le verandering geen verbetering is. Nie
mand heeft hier ooit gehoord van, of zich
beklaagd over, onderdrukking der minder
heden.
Wij hebben in bovenstaande regelen een
objectief overzicht gegeven van den toe
stand in de thans veel omstreden gebieden,
zooals deze zich in den loop der tijden
heeft ontwikkeld tot het huidige stadium,
zonder ons te wagen aan het uitspreken
van een oordeel over de meerdere of min
dere gezondheid van de Italiaansche, nog
steeds niet duidelijk geformuleerde deside
rata. Wat Frankrijk's houding betreft inge
val Italië mocht overgaan tot het stellen
van bepaalde eischen: daaromtrent schijnt
weinig twijfel te kunnen bestaan na de met
de groote beslistheid door den Franschen
minister van Buitenlandsche zaken, Bon
net, in het openbare afgelegde verklaring,
dat Frankrijk onder geen enkele voorwaar
de ook maar een duimbreed Fransch
grondgebied zou afstaan.
Corsicaansch straatbeeld. Meermalen «iet
men in de Corsicaansche straten boven
staand tafereeltje. De huisvrouw draagt de
wasch in een korf op het hoofd naar huis.
