t
X
De Internationale toestand
IN DE AFGELOOPEN WEEK
Deze week
IN NEDERLAND
y
Het Portret
VAN DE WEEK
Vy
De Wereld
IN KAART
„ÜITSC HlA»y
JOEGO-SLAVIË
O Legergrenzen
X
b> !5ofco"«fsi\ X
fc> ^Cetinje
SKolors^^
Als een koude douche moeten de
woorden, die Molotow gesproken
heeft, voor het Engelsche optimisme
van de laatste weken geweest zijn.
De Russen hebben niet slechts de
puntjes op de i gezet, wat de onder
handelingen betreft, maar den Brit
ten bovendien een lesje gegeven in
anti-agressie-politiek, dat hen nog
lang zal heugen. In ieder geval weten
wij thans, dat het nog betrekkelijk
lang zal duren, voor en aleer het
Britsch-Fransch-Russische bijstands
pact een feit is en dat de Engelschen
en Franschen, voor het zoover is, nog
bepaalde concessies moeten doen.
Inderdaad zijn er niet slechts nog enkele
détailkwesties op te lossen, zooals de En
gelschen het hebben doen voorkomen, maar
er bestaan psychologische verschillen, die
in de eerste plaats uit den weg zullen moe
ten worden geruimd. Molotow heeft het
nog eens nuttig geoordeeld, te verklaren,
dat de Russen niet bereid zijn voor de
anderen de kastanjes uit het vuur te halen.
Moskou wil wederkeerigheid e?i gelijkheid.
De wederkeerigheid hebben de Engelschen
na lang onderhandelen ten slotte gegeven,
maar aan de gelijkheid ontbreekt volgens
Moskou nog het een en ander.
Molotow heeft nog eens duidelijk uiting
gegeven aan het Russische wantrouwen.
Rusland vraagt zich af, wat de inschake-
De tuinbouwexport naar Engeland.
Zooals wij reeds in een vorig overzicht
schreven, zijn de Engelsche maatregelen tot
wering van den Coloradokever minder
streng dan de Duitsche, doordat Engeland
de 50-km grens rekent van de haarden van
besmetting en niet van de vindplaatsen af,
zooals Duitschland. De verwachting, dat de
tuinbouwexport naar Engeland dan ook
minder zwaar getroffen zou worden door
de nieuwe verbodsbepalingen dan die op
Duitschland, is inmiddels bevestigd. Offi
cieel is thans de 50 km-grens, voorgeschre
ven bij den uitvoer van vollegrondsproduc-
ten naar Engeland, vastgesteld. Zij loopt
als volgt: Nieuwe Waterweg, Zuidgrens der
gemeenten De Lier, Schipluiden, Pijnacker,
Belkel en Rodenrijs, Bergschenhoek en
Zevenhuizen, verder langs de spoorlijn
naar Gouda, de Hollandsche IJsel en daar
na langs de Westgrens der gemeenten Doe-
tinchem, Wisch en Dinxperlo. Het komt
dus hierop neer, dat het Westland buiten
het verboden gebied valt, doch het belang
rijke tuinbouwgebied rondom Rotterdam
en op de Zuid-Hollandsche eilanden, als
mede het tuinbouwcentrum rondom Venlo
worden daarentegen wel door de verbods
bepalingen getroffen. Plaatselijke schade
zal er dus het gevolg van zijn, die ver
moedelijk evenwel door verhoogden export
uit de buiten het verboden gebied vallende
tuinbouwcentra zal worden gecompenseerd.
De K.L.M. naar Noorwegen, de
K.N.I.L.M. naar Australië.
Op het gebied van verkeer en toerisme
brengt het zomerseizoen dit jaar weer
eenige belangrijke nieuwigheden. Aller
eerst in het luchtvaartverkeer. De K.L.M.
opende haar nieuwen dienst op Noorwe
gen, de luchtverbinding Amsterdam-Oslo,
die den naam van Norway Air Express
heelt gekregen. Met eenige plechtigheid
vertrok het eerste toestel van de nieuwe
AAN WIEN BEHOORT
PALESTINA
De erfgenamen van den Turkschen
sultan Abdoel Hamid II doen mo
menteel aanspraken gelden op niet
minder dan een derde deel van het
Palestijnsche grondgebied. Inderdaad
behoorde dit territorium vroeger tot
de particuliere bezittingen van den
Osmaanschen heerscher. De Pales
tijnsche regeering beweert daaren
tegen, dat het grondbezit in Mei 1909
in handen van den Turkschen staat
is overgegaan. Daarom moet volgens
haar de huidige regeering op grond
van artikel 60 van het Verdrag van
Lausanne als de rechtmatige eigena
resse der landerijen worden be
schouwd. Het hoogste gerechtshof
van Palestina zal binnenkort een be
slissing nemen ten aanzien van de
aanspraken van Prins Mohammed
Selim, den oudsten zoon van Abdoel
Hamid. Alsof het Palestinaprobleem
niet reeds gecompliceerd genoeg is!
ling van een Volkenbondsartikel moet be-
teckenen en het is al evenmin tevreden
met een verdrag, dat bepaalt, dat de beste
wijze van hulpverleening zal worden be
studeerd. De Russen vreezen, dat daardoor
de mogelijkheid geschapen wordt, op het
laatste oogenbilk de effectieve waarde van
het verdrag te verkleinen en zij zien daar
in ook mogelijkheden, dat Engeland en
Frankrijk bij een volgende daad van agres
sie toch weer de voorkeur geven aan een
regeling, die aan de agressieve staten winst
geeft.
Rusland is er nog steeds niet van over
tuigd, dat Engeland en Frankrijk de z.g.
politiek van niet-inmenging werkelijk wil
len laten varen. Rusland is niet tevreden,
dat de Engelschen slechts pacten willen
sluiten tegen agressie in bepaalde gebieden
en niet tegen agressie in het algemeen.
Dit alles steekt achter de officieel ge
vraagde garantie voor de drie Baltische
staten.
Molotow heeft niet nagelaten, ook nog
op andere wijze uiting aan de ontstemming
der Russen te geven. Japan was het eenige
land, waartegen scherpe woorden gericht
werd en dit, terwijl Londen niets liever
wenscht dan een accoord met Japan, wat
natuurlijk slechts ten koste van China kan
gaan.
Tegenover Italië en Duitschland daaren
tegen vond Molotow nog betrekkelijk
vriendelijke woorden: de Russen zouden
bereid zijn hun economische betrekkingen
met de spilpartners te verbeteren.
Wellicht zijn deze opmerkingen slechts
lijn, de DC 2 Haan, naar de Noorsche
hoofdstad, waarmee weer een belangrijke
uitbreiding van het luchtnet der K.L:M.
haar beslag had gekregen.
Ook de Indische dochtermaatschappij der
K.L.M., de K.N.I.L.M., gaat haar wieken
weer wijder uitslaan. Zij heeft thans ein
delijk van de Australische regeering offi
cieel vergunning gekregen tot het eenploi-
teeren van een luchtdienst op Australië,
mits hiervoor met vliegtuigen van de
K.L.M. wordt gevlogen. Wat het plan van
de K.L.M. betreft, om zelf een dienst op
Australië te beginnen, hierover heeft de
Nederlandsche regeering, zooals men weet,
de Australische regeering reeds geruimen
tijd geleden gepolst, doch nog steeds is
daaromtrent geen beslissing genomen, want
zulk een dienst beschouwt men in Austra
lië als een directe concurrentie voor de
Imperial Airways. In ieder geval heeft nu
alvast de K.N.I.L.M. de gelegenheid om
K.L.M. vliegtuigen te charteren en daarmee
op Australië te vliegen.
Goed nieuws van de Spoorwegen.
Ook de Spoorwegen zetten den zomer
in met iets nieuws en wel met een heel
aangename verrassing voor het reizen^ pu
bliek. Met ingang van 3 Juni zijn dë ge
wone retourkaarten, afgegeven op Zater
dag en Zondag, voor de terugreis geldig
met inbegrip van Maandag. De gewone
retours, afgegeven in het tijdvak van 1
Juli-4 September 1939, zullen voor de te
rugreis een maand geldig zijn, met dien
verstande echter, dat deze geldigheid zich
niet langer zal uitstrekken dan tot uiterlijk
5 September 1939. Men behoeft niet te
vragen, hoe het spoorwegverkeer door deze
faciliteiten in de zomermaanden zal toe
nemen. Wil men er echter in zijn vacantie
van profiteeren, dan zal men ervoor moe
ten zorgen 5 September weer thuis te zijn.
Zij, die gewend zijn hun vacantie in het
najaar te nemen, zullen er dus geen voor
deel van kunnen hebben. Misschien dat de
directie der Spoorwegen ook aan deze cate
gorie van reizigers nog eens denkt door den
termijn van geldigheid der maandretours
bijvoorbeeld tot 15 September te verlengen.
De grenstroepen met verlof.
Ook de Nederlandsche regeering heeft
voor een belangrijke categorie van staats
burgers een prettige verrassing in petto.
De minister van Defensie heeft namelijk
bepaald, dat zoo spoedig als de omstandig
heden het zullen toelaten, een regeling zal
worden ingevoerd, waarbij telkens aan een
tiende gedeelte van de militairen die op
geroepen zijn voor de grensbewaking, een
maand verlof zal worden gegeven. Het ligt
in de bedoeling, dat voor dit verlof het
allereerst de militairen, die in de burger
maatschappij moeilijk kunnen worden ge
mist, in aanmerking zullen komen.
Weer heidebranden.
Ook de Veluwe heeft het moeten ont
gelden. De lange reeks bosch- en heide
branden, die in de vorige verslagperiode
verschillende streken van ons land teis
terden, heeft zich helaas in de afgeloopen
week voortgezet. Niet minder dan 300 ha
heide gingen in vlammen op, terwijl ook
eenige dennenbosschen werden verwoest.
Uit de omstandigheden, dat het vuur vlak
bij den Apeldoornschenstraatweg bij Arn
hem is ontstaan, leidt men af, dat de
oorzatk van den brand moet worden ge-
bedoeld om den prijs, dien de Russen zich
voor hun bijstand willen laten betalen, nog
meer te verhoogen, maar men kan niet ont
kennen, dat het gelijk aan de zijde der
Russen blijft en dat hun wijze van pro
bleemstelling inderdaad klopt met een
werkelijke vredespolitiek, zooals zij die
zeggen voor te staan.
De Engelschen zullen uit de Russische
houding kunnen leeren, dat er nog veel te
doen is, voordat overeenstemming met
Rusland kan worden bereikt. Want de oor
zaken der verschillen liggen niet in tech
nische kwesties, zij liggen inderdaad veel
dieper.
Het ls nog niet duidelijk, hoe Engeland
thans verder de onderhandelingen wil
voortzetten. Garanties aan de Baltische
staten zijn wellicht zeer schoon, maar de
Baltische staten zelf schijnen daar weinig
van te moeten hebben. Zij willen volkomen
neutraal blijven, 'n standpunt, dat juist wij
Nederlanders zeer goed kunnen begrijpen.
Nu kunnen natuurlijk ook neutrale staten
zelfs tegen hun zin een garantie krijgen,
maar daarin is toch iets offensiefs gelegen,
terwijl de Britten aan het pact een zuiver
defensief karakter willen geven.
Intusschen schijnt Londen wel in te zien,
dat de onderhandelingen langs den ge
wonen weg nog langen tijd kunnen duren.
Vandaar, dat er stemmen opgaan, dat Hali-
fax nu maar eens een reis naar Moskou
moet maken om daar spijkers met koppen
te slaan. Men mag met spanning afwach
ten, of het inderdaad zoo ver zal komen.
Prins Paul te Berlijn.
Ook aan de zijde van de spil zit men
niet stil. Men tracht thans vooral den Zuid-
Slavischen vriend nauwer aan zich te bin
den. Belgrado, door de ligging van het land
daartoe reeds genoodzaakt, wenscht ook
niets liever dan vriendschappelijke betrek
kingen met Duitschland en Italië. Daaren
tegen schijnt het wel bezwaren te hebben
tegen een zeer nauwe binding aan de spil,
b.v. door onderteekening van het anti-
Kominternpact. Het best schijnt het land
een neutrale houding toe, zulks onder een
economische samenwerking met Duitsch
land. Naar aanleiding van het bezoek, dat
Prins Paul van Zuid-Slavië met zijn ge
malin aan Duitschland gebracht heeft,
schreef ook de Duitsche pers in dien zin.
Belgrado zou hebben ingezien, dat de or
ganisatie van het Donaubekken zonder of
tegen Duitschland niet mogelijk was.
De ondergang van de „Thetis".
Na Amerika heeft thans ook Engeland
onder wel zeer treurige omstandigheden
een duikboot verloren. Negentig menschen,
in de kracht van hun leven, stierven den
dood door verstikking, opgesloten in een
nauwe ruimte, waarin de hoeveelheid
zuurstof met de minuut geringer werd.
Het dramatische van dit verschrikkelijke
ongeluk is vooral gelegen in het feit, dat
het niet had behoeven te gebeuren, wan
neer het wantrouwen uit de wereld ver
dwenen zou zijn en men dus geen duikboo-
ten en ander oorlogsmateriaal tegen wer
kelijke of vermeende vijanden noodig zou
hebben. Helaas zijn wij zoo ver nog niet
en derhalve zullen steeds weer menschen,
zelfs in vredestijd, voor de verdediging
van hun vaderland het leven moeten geven.
zocht in het achteloos wegwerpen van een
brandende sigaret of sigaar. Hoeveel kos
telijk natuurschoon zal er nog verloren
moeten gaan, voor iedereen doordrongen
wordt van het gevaar van zulke achte
loosheid? Enkele dagen later ontstond
nogmaals brand op de Veluwe en wel onder
Apeldoorn. Ook nu weer vielen 40 ha
heide en een complex dennen aan het vuur
ten offer. Tenslotte woedde het alles ver
nielende vuur nog in een natuurmonu
ment in Zuid-Oost Brabant, waar een op
pervlakte van 100 ha, begroeid met heide
en vliegdennen, werd zwart geblakerd.
Ook hier weer draagt vermoedelijk de
weggeworpen brandende lucifer, sigaar of
sigaret de schuld.
Nieuwe bepalingen inzake koepok
inenting.
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend tot vaststelling van nieuwe be
palingen betreffende de inenting tegen
pokken. Dit wetsontwerp is het resultaat
van den arbeid der einde Januari van het
vorig jaar ingestelde staatscommissie, die
had te onderzoeken of een nieuwe regeling
inzake de vaccinatie wenschelijk is en zoo
ja, hoe zulk een regeling behoort te luiden.
De commissie is nu tot de conclusie ge
komen, dat het „dringend noodig is de im
muniteit der Nederlandsche bevolking zoo
hoog op te voeren als met eerbiediging van
bezwaren van geneeskundigen, religieuzen
en ethischen aard mogelijk is". De minister
van Sociale Zaken heeft thans in aanslui
ting aan het advies van de staatscommissie
besloten, geen vaccinatieplicht in te voeren,
doch een stelsel van wettelijk geregelden
individueelen drang. Dit stelsel houdt in,
dat van overheidswege den ouders gewezen
wordt op de wenschelijkheid van vaccinatie
der kinderen, zonder dat de vrijheid der
ouders om hierin naar eigen opvatting te
beslissen, ook maar eenigszins wordt aan
getast. Besluiten de ouders, hun kind niet
te laten vaccineeren, dan zijn zij evenwel
verplicht, den burgemeester een ondertee-
kende verklaring over te leggen, waarom
de inenting achterwege wordt gelaten.
Het zusterschip van de verongelukte En
gelsche duikboot de „Thetis", de „Trident",
ziet inen op deze foto afgebeeld.
HOUDT UW TAAL IN EERE I
De eerste taal, die ieder leert en die hij
het beste leert is elks moedertaal. Reeds
van het eerste oogenblik af, waarop wij de
school gaan bezoeken, wordt er de uiterste
zorg aan besteed dat wij het Nederlandsch
zuiver leeren spreken en schrijven.
Zeer natuurlijk, zal iedereen zeggen. En
even natuurlijk vinden wij, Nederlanders,
het over het algemeen, dat wij er later ook
een of meer moderne talen bij leeren, welke
nooit aanleiding voor ons mogen worden,
om daarvan misbruik te maken.
Dit woord „misbruik" zal menigeen on
getwijfeld vreemd in de ooren klinken.
Toch bedoelen wij het werkelijk zoo. Men
kan van een vreemde taal misbruik maken,
door daaraan in eigen land de voorkeur te
geven boven de moedertaal. En in dat op
zicht wordt in ons land buitengewoon veel
gezondigd in zeer vele gevallen zelfs
door menschen, die verder geen flauw be
grip hebben van de vreemde taal, waaruit
zij een willekeurig woord hebben gebruikt,
b.v. als opschrift voor hun zaak.
Men zou wel zeer naïef moeten zijn om
te meenen dat men in een kapperszaak een
aangenaam gesprek in het Fransch zou
kunnen voeren met den eenvoudigen
baardschrapper, omdat hij zich op zijn
winkelruit meent te moeten aandienen als
„Coiffeur". Hij schijnt te meenen dat het
„beter staat". Waarom? Dat weet hij zelf
waarschijnlijk niet.
Even erg maken het de menschen, die
in de spreektaal zondigen tegen hun Neder-
landsch. Velen zeggen b.v. tegenwoordig
„Sorry", als ze iemand op de teenen trap
pen. Als dit de pijn in de beleedigde ek-
steroogen verzachtte, zou men er desnoods
vrede mee kunnen hebben; maar van een
dergelijken weldadigen invloed is nooit
iets gebleken. Weer anderen schijnen het
woordje „Asjeblieft" te hebben verleerd;
ze zeggen liever; „Please I" of „S'il vous
plait(dat dit, tusschen twee haakjes,
een grove fout is, weten ze niet eens), of
zelfs: „Bitte!" gelukkig zonder dat hier
aan evenwel een politieke beteekenis
schijnt te moeten worden toegeschreven.
Wordt het niet hoog tijd, dat wij aan
deze dwaasheid in schrijf- en spreektaal
een einde maken? Het is toch werkelijk al
te gek dat de Nederlander in eigen land
in de winkelstraten op uithangborden en
winkelruiten hoofdzakelijk Fransche en
Engelsche opschriften aantreft! Wij hebben
nog voldoende vertrouwen in het gezond
verstand van onze landgenooten, om niet
te willen aandringen op wettelijke voor
schriften op dat gebied, zooals deze b.v. in
Italië bestaan, waar de handelaar of winke
lier een afzonderlijke belasting moet be
talen, als hij zijn zaak onder een buiten-
landschen titel wil aandienen. Wij spreken
de hoop uit, dat dit hier niet noodig zal
blijken en dat men uit eigen beweging zal
terugkeeren tot de schoone taal onzer
vaderen.
Het zou niet ondienstig zijn, wanneer wij
ook in ons land een man hadden als de
heer Grammens, de voorvechter voor het
gebruik van de Nederlandsche taal in het
Vlaamsche land! Moeten wij ons laten be
schamen door onze Nederlandsche broe
ders aan gene zijde van de grens? Zij voe
ren met succes een krachtigen strijd, om le
tweetaligheid in Vlaanderen uit te roeien
en uitsluitend één taal, hunne en onze taal,
het Nederlandsch, te zien en hooren ge
bruiken. Zouden wij dan hier de zaak om-
keeren en twee- en meertaligheid bevor-
Opmerkelijk is, dat Zuid-Slavië een van
de weinige Janden is, die geen garantie
van Engeland hebben gekregen. Vele bladen
willen dit verklaren door er op te wijzen,
dat de militaire deskundigen van Engeland
en Frankrijk de positie van Zuid-Slavië in
geval van een conflict met de spilmogend-
heden onhoudbaar zouden achten. De juist
heid van dergelijke beweringen is natuur
lijk moeilijk te controleeren. Zeker daaren
tegen is, dat Zuid-Slavië een sterke weer
macht heeft, die geenszins tot militaire
avonturen uitlokt.
Het land met zijn 15 millioen inwoners
heeft een weermacht te land, die uit vijf
legers met tezamen ongeveer 125.000 man
bestaat. De militaire districten staan op het
kaartje duidelijk aar"-
KONING GEORGE VL
Voor de eerste maal in de geschie
denis brengt een Engelsche koning
op het oogenblik een bezoek aan de
Vereenigde Staten van Amerika. De
Unie, vroeger een kolonie van Enge
land, scheurde zich anderhalve eeuw
geleden van het moederland af, daar
toe genoopt door een verkeerde poli
tiek van Londen. Sindsdien zijn de
betrekkingen tusschen de beide An
gelsaksische landen niet altijd even
goed geweest, maar in deze eeuw
vooral is de vriendschap ten volle
hersteld en het bezoek, dat Koning
George VI en zijn gemalin Koningin
Elisabeth thans aan Roosevelt bren
gen, feeeft daaraan op indrukwek
kende tttijze uiting.
Juist op het oogenblik, nu Enge
land overal in de wergld steun zoekt,
om zijn bedreigde positie in de wereld
te kunnen behouden, is een verdere
versterking van de banden met de
economisch zoo machtige Vereenigde
Staten natuurlijk van het grootste
belang. Reeds veel heeft de Britsche
propaganda in de V.S. weten te be
reiken. Dat de stemming in de V.S.
steeds meer ten gunste van Engeland
en Frankrijk omslaat is bekend. De
isolationisten verliezen voortdurend
terrein en ook de voorgestelde her
ziening van de neutraliteitswet is on
getwijfeld in het voordeel der Wes-
tersche democratieën gedacht. Het
bezoek van den Britschen vorst moet
nu de pro-Engelsche stemming in de
staten nog meer bevorderen en wie
de stille bewondering der Amerika
nen voor het vorstenhuis van het
oude moederland kent, kan er niet
aan twijfelen, dat men daarin ook
zal sla een
deren? Laten wij onszelf toch voor di<
dwaasheid behoeden, onder de leuze: „li
Nederland Nederlandsch
weinig beteekenis, maar in ieder geval be
zit men eenige torpedobootjagers, torpei'o-
booten en duikbooten, die bij de bescher
ming van de kust een belangrijke rol kun
nen spelen.
Ook militair-economisch is het land niet
zwak. Een moderne oorlogsindustrie wordt
uit den bodem gestampt en reeds op het
oogenblik worden in eigen land genoeg ge
weren, machinegeweren en munitie ver
vaardigd om de behoefte van het legei te
kunnen dekken. Bedenkt men daarbij, dat
de Zuid-Slavische stammen over uitste
kende militaire eigenschappen beschikken,
dan komt men tot de conclusie, dat het
•cds een belangrijke machts-
DE GROOTSTE RAMP, DIE DE BRITSCHE VLOOT IN VREDESTIJD TROF.
Alleen de boeg van de Engelsche duikboot „Thetis" stak boven het water uit,
toen de schepen van de Britsche marine te hulp snelden. Ondanks alle pogingen
om de opvarenden te redden zijn 98 leden der bemanning bij deze ramp omgekomen.
ZUID-SLAVIË IS NIET ZWAK.
Het bezoek van prins-regent Paul van
Zuid-Slavië aan Berlijn heeft weer eens de
aandacht gevestigd op de wel zeer uitzon
derlijke positie, die dit land op het oogen
blik in Europa inneemt. In de jaren na den
wereldoorlog zich ontwikkelend tot den
machtigsten Balkanstaat, is de positie van
het land door de laatste grenswijzigingen
er waarlijk niet sterker op geworden.
bezit het land speciale grenstroepen mei
een diensttijd van 3 jaren en een krachtige
militair georganiseerde gendarmerie. De
motoriseering is reeds vrij ver doorgevoerd
en juist op het oogenblik is men bezig
aan elk der vijf legers een compagnie ge
vechtswagens te geven. De regimenten en
afdeelingen zware artillerie zijn reeds ge
heel gemotoriseerd. Men heeft de beschik
king over 150-, 155-, 220- en 305-mm-
kanonnen, die indertijd door de Skoda-
fabrieken geleverd zijn.
Ook de luchtmacht is niet te onderschat
ten. De laffclmacht beschikt over 600 vlieg
tuigen, de marine over 120. Het personeel
van het luchtwapen omvat 10.000 man.
De Zuid-Slavische marine is nog van
MILITAIREN INDEELING
64r,,
BEL0RAD0\^\-.
Wdljewo, /K r
leibdch
Osijekj
adnidfukd
Sarajevo
Kragujevac
nostar
Priuina
Bittfli
«jvjlH»-
I GRIEKENLAND
