De Internationale toestand IN DE AFGELOOPEN WEEK Deze week IN NEDERLAND vy De Wereld IN KAART Het Portret VAN DE WEEK V Het is voor het eerst sinds langen tijd, dat niet Europa, maar het Verre Oosten weer eens in de eerste plaats de aandacht vraagt. Daar zijn de Japanners thans den reeds lang door het Westen gevreesden strijd tegen de Internationale Nederzettingen be gonnen. De kwestie, die tot de blok kade van de Internationale Neder zetting te Tientsin door de Japan ners heeft geleid, moge van weinig belang zijn. Zij heeft betrekking op een door Engeland geweigerde uit levering van vier Chineezen, die zich aan terroristische daden tegenover de Japanners hebben schuldig ge maakt. Achter deze aangelegenheid echter schuilen dingen van veel grooter belang: De Japanners eischen de macht op over alle vreemdelin gen in China. Juridisch is de kwestie der buitenland sche concessies zeer ingewikkeld. Officieel is er immers geen oorlog in China; juri disch is de regeering van Tsjiang Kai-sjek de eenige, die zeggenschap heeft. In de Internationale Nederzettingen heerschtwei een buitenlandsche souvereiniteit, maar geldt te zelfder tijd het Chineesche recht. Daarom zijn de concessies eilanden gewor den in het bezette gebied, de laatste steun- Meer tuinbouwproducten naar Duitschland. Voor den Nederlandschen tuinbouw- export was er deze week na tal van tegen slagen eindelijk eens een opwekkender be richt en wel het feit, dat tusschen ons land en Duitschland overeenstemming is ver- kregen ten aanzien van een extra uitvoer van ca R.M. 3.000.000 aan Nederlandsche tuinbouwproducten naar Duitschland. Deze transactie werd bevorderd wegens den uit zonderlijk moeilijken toestand van den tuinbouw. De betaling van dezen uitvoer zal niet op de gebruikelije wijze over de clearing geschieden, doch op een nader te bepalen wijze door het afsluiten van bij zondere transacties. Uit de voor de steun- verleening aan den tuinbouw voor 1939 uit het landbouwcrisisfonds beschikbaar gestelde gelden zal de betaling aan de Nederlandsche belanghebbenden op zoo danige wijze gefinancierd worden, dat deze geschiedt op een termijn die overeenkomt met een wachttijd, gelijk die bestaat voor den over de clearing te verrekenen export. Of deze exportverruiming aan den tuin bouw als geheel, dan wel aan enkele be paalde producten, bijv. aardappelen en tomaten, ten goede zal komen, is nog niet bekend. De loonkwestie der grensarbeiders. De uitbetaling der loonen aan in Duitsch land werkende Nederlandsche arbeiders uit de grensgebieden, is een kwestie, die WIST U DAT? Tientsin „Hemelsche Voorde" betee- kent, waarmee gezegd wordt dat de stad aan uitstekende waterwegen ligt (Voorde doorwaadbare plaats namel.jk aan de Paiho, een rivier, die Tientsin met het ongeveer 150 km verwijderde Peking verbindt en het Keizer-Kanaal, een binnenwater, dat reeds sinds vele eeuwen Sjanghai in Midden-China met Tientsin en Pe king in Noord-China verbindt; dat dit Keizer-Kanaal een meesterwerk van oude Chineesche waterbouw kunde, op het oogenhlik zonder be- teekenis is, ja zelfs in staat van ver val verkeert, omdat intusschen de spoorwegen een zooveel grooter rol zijn gaan spelen; dat Tientsin spoor wegverbindingen heeft met Moek- den, de hoofdstad van Mantsjoerije, natuurlijk met Peking en verder met het geheele Noord-Chineesche spoor wegnet en met Poekau, dat bij Nan king ligt; dat de stad zich in de laat ste jaren op haast Amerikaansche wijze heeft ontwikkeld en van 800.000 inwoners in 1924 tot 1.2 millioen is aangegroeid; dat als gevolg van haar ligging aan het kruispunt van vele spoorwegen, hier groote spoorweg- werkplantsen zijn ontstaan, benevens verschillende industrieën, als textiel-, zeep- en lucifersindustrie. punten van Tsjoengking aan de kust. Die steunpunten willen de Japanners uitroeien. Zij verlangen van de buitenlanders, dat zij zich aanpassen aan de regels van het be zette gebied. Zij willen in feite de baas zijn in deze gebieden. Naast deze politieke heeft de kwestie ook nog een belangrijke economische zijde. Vooral in Noord-China wordt een verwoede strijd gestreden tusschen den standaard- dollar van Tsjiang Kai-sjek en de z.g. Peking-yoean van de Japanners. De stan daard-dollar wordt door de Japanners als een onwettig betaalmiddel beschouwd. Maar juist deze munt, die door de Britten gesteund wordt, kan tegen deviezen inge wisseld worden in tegenstelling met de Peking-yoean, die niet vrij is. Derhalve heeft de Japansche regeering met haar be vel tot inwisseling van den standaard-dol lar tegen de Peking-yoean al heel weinig succes en het is juist naar de Internatio nale Nederzettingen dat de standaard-dol lar vlucht. Op deze wijze worden aan de Japanners deviezen, die zij zoo broodnoo- dig hebben, onttrokken, ja, het bezette ge bied kost hun zelfs deviezen, wijl zij den invoer van het bezette gebied in deviezen moeten betalen. Van den Chineeschen uit voer, die via de Internationale Nederzet tingen gaat, krijgen zij echter veelal geen cent in handen. Wat zullen de Engelschen doen Voor de Britten is de blokkade van Tientsin, die waarschijnlijk nog door andere reeds herhaaldelijk tot moeilijkheden aan leiding heeft gegeven. Ook het Parlement hield er zich mee bezig en in *de Eerste Kamer werden dienaangaande aan de re geering vragen gesteld. Daarop heeft thans de minister van Sociale Zaken, mede na mens zijn ambtgenooten van Economische Zaken, Financiën en Buitenlandsche Za ken, het volgende geantwoord. Nadat van de betrokken Duitsche instanties bericht was ontvangen van het voornemen om met ingang van 1 Februari 1939 voor Neder landsche arbeiders, die in het Duitsche grensgebied werken als z.g.n. grensarbei ders, een geringer bedrag Nederlandsch geld voor loonbetaling ter beschikking te stellen, waardoor ongeveer 1000 Neder landsche arbeiders in moeilijkheden ge raakten, zijn besprekingen gehouden. Deze hebben ten slotte geleid tot een regeling, volgens welke vrijwel alle arbeiders, die sedert begin Februari van dit jaar geen loon naar Nederland konden overbrengen of die uit hun werk waren geraakt, hun werk op den ouden voet hebben kunnen hervatten. De getroffen regeling geldt voor alle Nederlandsche grensarbeiders en zal tot 31 December 1939 van kracht blijven. Eveneens zijn voorzieningen getroffen in verband met het overbrengen van achter gebleven loonen. Duitsche grondexploitatie in Neder landsch grensgebied. Ook in het grensgebied aan Nederland sche zijde grijpt een ontwikkeling plaats, die de aandacht vraagt. Het is de vaste commissie voor overleg met de regeering inzake handelspolitieke aangelegenheden, die hierop de aandacht vestigt. Deze com missie, wier oordeel gevraagd is over het wetsontwerp tot goedkeuring ven het op 9 Mei 1939 te 's-Gravenhage tusschen Ne derland en Duitschland gesloten verdrag betreffende het kleine grensverkeer, blijkt bezwaar te hebben tegen één artikel van genoemd verdrag, waarvan zij ongewensch- te gevolgen voor het kleine grensverkeer vreest. Wat toch is het geval Tot dusverre gold de vrijheid van ver keer slechts voor aaneengesloten com plexen van landerijen, die zich aan weers zijden van de grens uitstrekken. Zulke landerijen zijn over het algemeen gelegen binnen een strook van enkele honderden meters van de grens. Voortaan zullen de faciliteiten echter van toepassing zijn op alle gronden, ook op losse perceelen, mits gelegen binnen'een afstand van 15 km van de grens. Voor beide landen zal het daar door gemakkelijker worden, over de grens grond te exploiteeren, doch de commissie vreest nu, dat in de practijk van deze mogelijkheid door de Duitsche boeren een veel sterker gebruik zal worden gemaakt dan door de Nederlandsche. In Duitsch land bestaat een zeer groote behoefte aan landbouwproducten en in verband daar mede zijn de prijzen er veel hooger dan hier te lande. Reeds thans bestaat er aldus de commissie een sterke neiging van Duitsche zijde om de exploitatie van Nederlandsche gronden door Duitsche grensboeren uit te breiden, al gaat dat niet gemakkelijk, omdat de grensfacilitei- ten tot dusverre alleen worden verleend voor aaneengesloten complexen. Verruimt men nu de gelegenheid voor de Duitsche boeren om land in Nederland te exploitee ren, dan zal deze neiging toenemen en moet gevreesd worden, dat het tekort aan maatregelen van dezen aard zal worden gevolgd, wel een zeer zware slag. Nog af gezien van het enorme verlies aan prestige, wordt de Britsche handel met China ge heel lamgelegd. Wel heeft Londen zich nu in verbinding gesteld met Washington en Parijs en zegt het tegenmaatregelen voor te bereiden. Maar de vraag is, of men de Japanners daarmede werkelijk zal kunnen schaden. Engeland, welks wereldrijk op vele plaatsen bedreigd wordt, heeft in het Verre Oosten veel aan macht ingeboet en gezien de gespannen situatie in Europa is het voor Londen welhaast onmogelijk in deze verre gebieden sterke machtsmidde len te concentreeren. Wil het werkelijk tegen Japan met eenige kans op succes optreden, dan heeft het daartoe den steun van de Vereenigde Staten noodig. Wash ington geeft echter voorloopig nog de voor keur -aan een voorzichtige houding. Maar wellicht, dat men binnenkort in staat zal zijn, de waarde van de nieuwe Ameri- kaansch-Britsche vriendschap, welke zoo juist bezegeld werd door het bezoek van het Engelsche koningspaar aan Amerika, te beoordeelen. Strang's onderhandelingen. Een andere kwestie blijft de aandacht vragen. Dat zijn de onderhandelingen met Moskou. Daar heeft de Engelsche afgezant reeds verschillende besprekingen met Mo- lotow gehad. Men vraagt zich thans af, welke invloed de gebeurtenissen in China op het beloop van deze zaak kunnen heb ben. Zullen de Britten, bij alle moeilijk heden, welke zij toch reeds ondervinden, nu ook maar van van het verdrag met Rusland afzien, wijl een dergelijk verdrag Tokio wellicht zou nopen, zich bij he"t Duitsch-Italiaansche militaire verbond aan te sluiten? Of zal men juist nu de opvat ting toegedaan zijn, dat men onder de hui dige omstandigheden Rusland meer dan ooit noodig heeft, niet alleen in het Wes ten, maar ook in het Verre Oosten, iets, waar Moskou sinds lang op gewezen heeft? Het is -een vraag, waarop het antwoord nog niet gegeven kan worden. Wel echter kan men vaststellen, dat de oorspronke lijke plannen van de Engelsche regeering om toenadering tot Japan te zoeken, thans toch wel in rook vervlogen moeten zijn en Londen daarvoor iets anders in de plaats zal moeten stellen. Goebbels spreekt in Danzig. Danzig blijft de aandacht trekken. Inci denten tusschen Polen en Duitschers zijn er aan de orde van den dag. Voorloopig echter nemen deze nog geen gevaarlijke vormen aan. Zoo juist is nu in de Vrije Stad een Duitsche cultuurweek gehouden. Aan het eind daarvan hield minister Goeb bels een rede, welke echter minder bracht dan men er van verwacht had. In ver schillende bladen was immer het vermoe- den uitgesproken, dat Goebbels de Duitsche plannen ten aanzien van Danzig uiteen zou zetten. Daarvan is echter niets gebeurd. Goebbels wees slechts op de geestelijke banden tusschen Duitschland en Danzig en sprak de meening uit, dat in de kwestie van de Vrije Stad economische overwegin gen slechts van ondergeschikt belang kun nen zijn. grond voor de Nederlandsche boeren nog nijpender zal worden en dat de koop- en pachtprijzen nog verder zullen stijgen. Wat Limburg betreft beschikt d? commis sie over cijfers, die aantoonen, dat daar reeds een wanverhouding tusschen de wederzijdsche grondexploitatie over de grens bestaat. Een en ander is voor de commissie aanleiding, nog geen oordeel uit te spreken over de al of niet wenschelijk- heid van goedkeuring van het verdrag. Uit het Parlement. In parlementair opzicht leverde de week veel belangrijks. ,De drie defensie-ontwer pen inzake verhooging van de vredessterkte van het leger en het onder de wapenen blijven en in werkelijken dienst houden van dienstplichtigen, werden door de Tweede Kamer aangenomen. Voorts was er een communistische interpellatie aan de orde, die den minister-president noopte zich uit te spreken over de oorzaken van het aftreden van den minister van finan ciën en over de gevolgen daarvan. Het eerste punt gaf dr. Colijn' aanleiding den sluier op te lichten over den internen toe stand van het kabinet, die verre van roos kleurig is. De moeilijkheden zijn ontstaan door de tegenstrijdige inzichten der kabi netsleden: eenerzijds een minister van De fensie en e enminister van Sociale Zaken, die telkens nieuwe millioenen vroegen voor hun departement, anderzijds een minister van Financiën, die tot eiken prijs het bud getair evenwicht wilde herstellen. Toen dit doel hoe langer hoe minder bereikbaar bleek en integendeel ondanks de ontworpen belastingverhoogingen een nog grooter te kort in het verschiet was, besloot minister De Wilde af te treden. Minister Colijn, hoewel aan de zijde van minister De Wilde staande, trad niet af, om het voortbestaan van het kabinet niet in gevaar te brengen en nam de schier bovenmenschelijke taak op zich tot stand te brengen wat ook zijn voorganger wilde: de begrooting van 1940 in evenwicht. Door gezamenlijke inspan ning van alle ministers, die ieder verant woordelijk zijn voor hun eigen departe ment, moet dit doel volgens den premier bereikt worden, doch de plannen omtrent de hiervoor noodzakelijke bezuinigingen hebben nog in het gekeel geen vasten vorm aangenomen, waarom dr. Colijn er zich ook nog niet over wilde uitlaten. Tot het voeren van een luchthartige financieele politiek, een politiek van voortdurend re- geeren met tekorten op den gewonen dienst, verklaarde dr. Colij zich echter niet bereid. De toekomst zal moeten leeren, of het kabinet in zijn huidige samenstelling de moeilijkheden tot oplossing zal weten te brengen. WAAROM CAUDILLO? De chef van den generalen staf van Spanje, generaal Franco, voert den titel van „caudillo", wat ongeveer dezelfde be- teekenis heeft als het Duitsche „Führer" of het Italiaansche „Duce" Waar komt dit woord, dat als vcaudieljo" wordt uitge sproken, vandaan? Het houdt verband niet het Middeleeuwsche latijnsche woord capi- tellum, dat later tot cambdillo werd ver basterd. Hieruit ontstond ten slotte caudil lo, waarbij opgemerkt moet worden, dat in de Romaansche talen het wegvallen van 'n medeklinker en het zetten van een klinker een gewoon verschijnsel is. Men denke bijv. GOEDKOOPER REIZEN. Na langen, taaien strijd hebben de spoor wegen den slag gewonnen: de autobussen zijn van den weg verdwenen. Wij willen hier niet spreken van de honderden men- schen, die bij de autobus-ondernemingen werkzaam waren en die thans moeten om» zien naar een andere betrekking of, wat erger is, bij den steun terecht komen. Deze betreurenswaardige gevolgen waren tè voorzien, doch men heeft er geen rekening mede gehouden. De spoorwegen hebben hun monopolie weten te handhaven en de laatste cijfers, welke zij publiceeren, wijzen er op, dat zij terdege kunnen bemerken dat hun concur* renten zijn uitgeschakeld. Zij hebben, blijk baar bij wijze van kleine compensatie, enkele faciliteiten ingevoerd, welke echter uitsluitend neerkomen op uitbreiding van de bestaande voorwaarden. Dat is reeds iets; maar véél is het niet. Waar het reizende publiek op wacht, is: verlaging van de bestaatjde tarieven over de geheele linie. Het zjét in de machts positie, welke de spoorwegen thans weder innemen, een monopolistische bevoorrech ting ten koste van het reizende publiek. De „man in the street" constateert slechts één ding, namelijk dat hij zijn goedkoope reis gelegenheid, waarop hij zich geheel had in gesteld, thans moet missen. Hij voelt thans het reizen per spoor als een dwang. Hij heeft geen keus meer: het spoorwegstation is de eenige plaats van waar hij voortaan zijn reis kan aanvangen. Hij moppert, warrt hij moet voor zijn spoor kaartje twee of drie maal zooveel betalen als enkele weken geleden voor de bus. In den loop der laatste jaren heeft de „smalle gemeente" zich wonderwel aangepast aan het moderne goedkoope, snelle middel van vervoerde bus. Deze transportmogelijkheid is thans de gemeenschap plotseling ontnomen. Is het dan wonder, dat velen zich afvragen „Waarom Zij houden niet van geleerde betoogen over economie en staathuishou ding, over verliezen die de spoorwegen op leveren en die de gemeenschap moet aan zuiveren. Zij hebben in hun beurs onder vonden dat men goedkoop kan reizen; en als de trein hen niet zoo goedkoop kan vervoeren als de bus, dan hebben- zij een zeer simpele methode bij de hand: ruim de treinen op en laat het vervoer aan de bus sen over In dezen tijd van lage salarissen, tragen handel en economische depressie heeft ieder de op zichzelf trouwens zeer aan bevelenswaardige! -methode aangenomen om elk dubbeltje twee maal om te keeren, alvorens het uit te geven. Wanneer dus de spoorwegen hun klanten, het reizende pu bliek, vervoerden tegen een tarief dat al thans eenigszins het peil naderde, waarvoor dat publiek tot enkele weken geleden bij de bussen terecht kon, zou de thans onder de reizigers bestaande wrok tegen de spoor wegen wel langzamerhand slijten, doch deze vijandige gevoelens laten zich niet het zwijgen opleggen door „lapmiddeltjes" in den vorm van eenigszins langeren geldig heidsduur van weekeind-retours en der gelijke. Een gebiedende eisch in den tegenwoor- digen tijd is: de reiskosten omlaag, zoowel voor den particulieren reiziger als voor hen, die voor hun broodwinning moeten reizen. Het tegenwoordige peil der vervoer- prijzen voor reizigers per spoor, buitensporig NEDERLAND VERBONDEN MET DE ZWARTE ZEE. De tijd is niet meer ver, dat Nederland door binnenwaterwegen met de Zwarte Zee verbonden zal zijn. Door den aanleg van verschillende kanalen in Midden- en Zuid-Oost-Europa zal ons achterland aan zienlijk uitgebreid worden. Geven wij van deze verschillende kanaalprojecten eens een opsomming Elbe-Oder-verbinding, Oder-Donau-ka- naal, Rijn-Main-Donau-kanaal, Neckar- Donau-verbinding en Donau-Middelland- sche Zee-project, Onze s kaart geeft duide lijk de beteekenis van deze economische waterwegen aan. Daarmede immers wor- BEVEILIGING VAN HET PANAMA KANAAL. De Vereenigde Staten hebben op het oogenblik een aantal plannen in uitvoering, die van het Panamakanaal het best bevei ligde kanaal ter wereld zullen maken. Het kanaal zal beschermd worden door een aantal militaire steunpunten, waarvan de Baai van Guantanamo op Cuba het eerste was. Dit wordt thans aanzienlijk versterkt, terwijl vele millioenen zijn uitgetrokken voor verbetering van de bavéR van het iets verder Westwaarts gelegen Puerto Rico, Bovendien schijnt men van plan te rijn, hét eiland St. Thomas tot een sterk vloot- steunpunt te maken. Ook wordt er in Amerika over gesproken, het Engelsche Jamaica, het Fransche Martinique en het.. Nederlandsche Curat;ao te koopen, omdat deze gebieden voor het Amerikaansche ver dedigingssysteem van de grootste beteeke nis zouden kunnen zijn. Dit plan klinkt Dr. H. COLIJN ZEVENTIG JAAR. Dr. Colijn zeventig jaar, dat be- teekent een mijlpaal in het rijke en welbestede leven van dezen grooten Nederlandschen staatsman, een oogenblik dat hij en velen met hem, den blik terug kunnen wenden op dat leven, waarin zooveel belangrijk werk verricht werd. Zijn carrière was ongetwijfeld sensationeel. Ge boren den 22sten Juni in de Haar lemmermeer, gaf hij al vroeg den wensch te kennen liever soldaat dan boer te worden. Eerst na rijp beraad gaf zijn vader daartoe toestemming en dan volgt de snelle carrière als militair in Indië. Na eenige jaren is luitenant Colijn de rechterhand van generaal van Heutsz. Na een kort bezoek aan Nederland keert Colijn terug naar Indië en maakt zich dan op vele wijzen verdienstelijk als be stuursambtenaar. Maar hij zal nog hooger stijgen in aanzien, want in 1909 roept een telegram van Dr. Kuyper hem naar Nederland en hij neemt zitting in het parlement. En kele jaren later is hij minister van Oorlog en slaagt wonderwel in de moeilijke taak die op zijn schouders werd gelegd. Van dit oogenblik af is Colijn steeds actief werkzaam ge weest in de politiek. Gewezen dient nog te worden op zijn directeurschap van de Asiatic Petroleum Company en de Bataafsche Petroleummaat- schappij. Vooral na den Wereldoorlog is de naam van Dr. Colijn onver brekelijk verbonden aan het regee- ringsbeleid van Nederland. Verschil lende malen trad hij op als kabinets formateur en deed vooral in moei lijke tijden van zich spreken als een doortastende figuur. in vergelijking met de prijzen van vervoer per bus, moet aanzienlijk dalen. Willen de spoorwegen hun populariteit herwinnen, dan zullen zij dit alleen kunnen bereiken door het reizen véél goedkooper te maken. den de grootste Europeesche waterwegen van de Noord- en de Oostzee naar de Zwarte- en de Middellandsche Zee ge schapen. In dit verband moet ook nog een Roe- meensch plan genoemd worden om Cerna- voda onmidellijk met Constanza aan de Zwarte Zee te verbinden, wat een verkor ting van den waterweg met 300 km be- teekent. Zooals uit het kaartje blijkt, staan alle projecten met elkaar in verbinding. Waar schijnlijk zal in het jaar 1945 reeds het grootste deel van deze plannen verwerke lijkt zijn. Voor de aan deze waterwegen liggende landen zal dit alles een aanzienlijke bespa ring op de vrachtkosten met zich mede brengen. Van Nederland uit b.v. zal men dan goederen op de goedkoope wijze van het watertransport over Rijn, Main, Main- Donau-Kanaal en Donau geheel naar Roe menië of Griekenland kunnen brengen. wel wat fantastisch, want het is moeilijk aan te nemen, dat Engelschen, Franschen en Nederlanders hun bezittingen zouden willen verkoopen. Aan de Oostzijde van het Panamakanaal interesseert Amerika zich bovenal voor de Galapagos-Eilanden, die aan Ecuador behooren en 860 mijl van het kanaal liggen. Amerika zal aan Ecuador een leening verstrekken „ter uitvoering van openbare werken". Met deze gelden kan Ecuador dan zijn landsverdediging ver sterken. EEN DICHTER SHUIS. Te Silignac in Frankrijk werd een tehuis geopend, waarin Fransche dichters en schrijvers, journalisten en professoren mogen verblijven, die het stadslawaai wil len ontvluchten. Het thuis ligt in een der mooiste streken van Frankrijk en staat onder leiding van nonnen. PARADE DER ITALIAANSCHE VRIJWILLIGERS. Het Italiaansche vliegerskorps, dat in Spanje heeft gevochten, kwam in Genua aan. en paradeerde daar voor den Koning. OOSTZEE HOFLAND- P O 8EIG/E lini Vo Suhna 7 T AL!

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1939 | | pagina 4