Waar de eeuwenoude bosschen ruischen
Slowakije - Europa s jongste staat - stelt zich voor
f,
er-
De gebeurtenissen der laatste weken hebben den toestand in Midden-Europa opnieuw
grondig gewijzigd. De staat Tsjecho-Slowakije heelt als zoodanig opgehouden te bestaan.
De Slowaken hebben zich afgescheiden en een eigen autonomen staat in het leven ge
roepen, die onmiddellijk onder bescherming van Berlijn staat. Hoewel zij, evenals de
Tsjechen, van Slavische oorsprong zijn, was er te veel onderlinge wrijving dan dat men
zou kunnen spreken van een hecht staatsverband. Tsjecho Slowakije is niet meer. De
toekomst zal ons leeren of een zelfstandig Slowakije voldoende levensvatbaarheid bezit
om te blijven bestaan. De wensch der Hlinkagardisten, die onmiddellijk na het verdrag
van Pittsburg, waarbij de staat Tsjecho Slowakije tot stand kwam, hun activiteit tegen
de idee van Masaryk begonnen is in vervulling gegaan. Hieronder geven wij tal van
wetenswaardigheden over Slowakije, den jongsten staat van Europa,
Op de Dunajec tusschen de bergen van
de Tatra.
DOOR de recente gebeurtenissen is de
aandacht der wereld plotseling ge
richt op dit betrekkelijk kleine land
en zijn inwoners. Wat weten wij eigenlijk
yan Slowakije, van zijn geschiedenis, van
Eijn wording, zijn zeden en gewoonten, zijn
cultuur. Hoewel enkele badplaatsen in
Noord-Slowakije steeds meer toeristen be
ginnen te trekken, zijn de met dichte wou
den bezette gebieden voor de meesten hun
ner „terra incognita" gebleven. Slowakije
is een der houtrijkste deelen van Europa
en daarvan is nog altijd niet voldoende par
tij getrokken. De natuur is hier van een
indrukwekkende schoonheid, deels woest
en onherbergzaam, deels lieflijk. Hier vindt
men eeuwenoude reuzeneiken en beuken,
.nier klinkt het gekweel uit duizend vogel-
Selen. In de verte weerklinkt een bruisende
waterstroom. Het verval der rivieren in dit
bergachtige gebied der Tatra is zeer groot,
daardoor zijn de Slowaaksche rivieren als
Waag, Graa, Hemad en Poprad nagenoeg
mbevaarbaar door de vele stroomversnel
lingen en draaikolken.
Slowakije is slechts dun bevolkt ;de voor
naamste ooi'zaak daarvan is de natuurlijke
gesteldheid. In de breede lagen is dit volk
oovendien arm en onontwikkeld. Het per
centage intellectueel en, die men bijna uit
sluitend in de groote steden aantreft, is
uiterst gering. Een en ander is het gevolg
van de vroegere Magyaarsche overheer-
sching. In dien tijd werd op de lagere scho
len in het Hongaarsch onderwezen. De
openbare instellingen mochten zich niet be
dienen van het Slowaaksch, dat bleef
lechts voorbehouden aan kerkelijke onder
wijsinstellingen, van middelbare scholen
was geen sprake. Wel is merkwaardig dat
tegen deze verdrukking in het Slowaaksche
volkskarakter bewaard bleef. Als reactie
ontstond een eigen Slowaaksche taal, die
wel verwant is met het Tsjechisch, maar
toch in vele opzichten diepgaande verschil
len toont.
Men kent een land aan zijn zeden en ge
woonten, aan zijn gebruiken. Zoo ook Slo
wakije; het heeft zijn merkwaardige klee
derdrachten, die, hoewel altijd uiterst bont,
getuigen van een zuivere en kunstzinnige
smaak; hiervan kan men een en ander zien
op onze illustraties. Meestal zijn de klee-
ren van deze bergboeren rijk geborduurd
en verschillen naar gelang van de plaats
waar men vertoeft. De levenswijze van de
ze menschen is uiterst bescheiden, om niet
te zeggen sober. Zij wonen voor het mee-
lendeel in houten huizen. Daar verreweg
liet grootste deel van Slowakije onvrucht
baar is, hebben zij een moeilijk bestaan.
Slechts aan den Donau vindt men uitge
strekte gebieden, die vruchtbaar zijn en
daarom geëxploiteerd worden voor land
bouw en veeteelt. De industrie staat in Slo
wakije nog in de kinderschoenen. Men kan
evenwel veilig aannemen dat deze industrie
zich in de eerstkomende jaren njet reuzen
schreden zal ontwikkelen, Want dit woeste
delfstoffen. In het Zuidwestelijk :deel be
vindt zich een petroleumader, die beginl
bij Zistersdorf in Oostenrijk en voortgaal
onder de March en verder de Karpather
volgt. In Gbely heeft men een bron aange
boord, die zeer rendabel is, dergelijke proe
ven werden eveneens genomen bij Bohus-
lavice en Turcovka, maar om ook hier on
dernemingen te stichten, ontbrak tot dus
verre het noodige kapitaal. Terwijl de rijk
ste olieaders zich bevinden op tenminstt
duizend meter diepte, heeft men niet die
per geboord dan 200 meter. Veel energi<
heeft men trouwens nog niet aan den da|
gelegd bij de geologische onderzoekingen
aangezien van staatswege hiervoor geer
geld werd uitgetrokken en men derhalvf
aangewezen was op particulier kapitaal er
initiatief. Slowakije heeft nu drie raffina
derijen, een in Presburg, een in Nameslo-
va en een in Dubova. Verder heeft meD
goud en zilvei
gevonden; de
omstreken van
Vaphova zijn
rijk aan an
timonium,
waar-
Hieronder ziet
men het raadhuis
in Presburg,
(Bratislava!
Presburg
is een jmde
stad die reeds
in de Müddel-
eeuwen van
veel belang was
als toegangspoort
tot de ijridden-r
nau.
Kremnitz, een belangrijke stad uit
Slowakije.
land biedt waarschijnlijk nog groote moge
lijkheden voor de indpstrie. Onlangs is een
wetenschappelijk onderzoek ingesteld naar
de grondstoffen.
In agrarisch opzicht is Slowakije aller
minst arm. Het kan in zijn eigen behoeften
voorzien, alleen wat mais betreft is het ge
dwongen tot eenige import; daar staat ech
ter tegenover dat men groote hoeveelheden
gerst uitvoert. Hoe belangrijk de landbouw
in Slowakije is, blijkt wel hieruit dat meer
dan 60 pet. van de inwoners daarin een be
staan vinden, terwijl slechts 25 pet. in zijn
levensonderhoud voorziet door de industrie.
De beetwortelteelt en dus de suikerindus
trie, zou veel hooger opgevoerd kunnen
worden, tenminste tweemaal zoo intensief
kunnen zijn zoodat men ook suiker zou
kunnen exporteeren, want onder de huidi
ge omstandigheden kan Slowakije zichzelf
geheel van suiker voorzien. Trouwens
überhaupt is het Zuidelijke deel van Slo
wakije, met zijn war
me naar het Zui
den gekeerde da
len, die uitste
kend bevloeid
zijn, een ge
bied, dat nog
een heele
ontwikke
ling voor
zich
heeft.
Slowaken
in hun merk
waardige dracht.
Het Zwabendorp
Sublechnitz in de Zips,
schijnlijk het rijkste van geheel
Europa en in de buurt van Lubje-
tova wordt kopererts gewonnen. Ten Zuiden
van Roznava zou men zeer goed en winst
gevend ijzer, koper en mangaan kunnen del
ven, maar ook hier is het benoodigde kapitaal, dal
in deze ondernemignen geinvesteerd zou moeten
worden, de onoverkomenlijke hinderpaal.
Werkelijk veel profijt trekt men van de genees-
krachtige warmwaterbronnen, waarvan Bad Pistyan
en TrenczimTeplitz in de eerste plaats genoemd
moeten worden. Hier vinden menschen, die aaE
rheumatiek lijden, veelal genezing. Bovendien is d<
natuur zoo schitterend dat ook hierom vele toeris
ten deze badplaatsen bezoeken.
Natuurlijk zit men in Slowakije niet met de han
den in de schoot en laat zijn gedachten gaan ovei
de economische toekomst van het land.
Als gevolg van de geringe industrie heerscht een
zekere mate van gebrek aan compensatieproducten
voor de noodzakelijke invoer.
Ook nu nog worden groote massa's hout als grond
stof naar Hongarije getransporteerd, doordat men
de stammen eenvoudig in de rivier werpt en deze
zoo naar het dal laat drijven, waar ze dan opgevan
gen worden. Een idee, die levensvatbaarheid bezil
gaat er van uit de Slowaaksche industrie te bevor
deren door een meer omvattende chemische in
dustrie in het leven te roepen, die als voornaamste
grondstoffenbasis hout zal hebben.
Verder hoopt men de uitgestrekte bauxietgebieden
in het Waagdal te kunnen exploreeren voor de fa
bricage van alluminium. Maar eerste vereischte is
dan dat men het stuwwerk van Illava uitbreidt,
aangezien voor dit proces electriciteit noodig is.
Boeren uit het dorp Mattern op weg naar de kerk.
Het vellen
der wouden
geschiedt nog
altijd op een pri
mitieve wijze.
Trouwens ook hier
*0 dient met overleg
te werk gegaan te
ffl worden. Want nu is er
wel een overdaad aan
hout, maar in 't wilde weg
hakken, zou gelijk staan
met het slachten van de
kip, die de gouden eieren legt. Het is begrijpelijk, dat
de regeering hier strenge voorschriften heeft uitge
vaardigd. In het Zuiden des lands treft men onder
meer uitgestrekte fruitcultures aan, die door den staat
aangemoedigd worden. De laatste jaren zijn om een
enkel voorbeeld te noemen, meer dan vijfduizend hec
taren aangeplant om in de behoeften, speciaal de
goedkoopere soorten, te kunnen voorzien.
Slowakije behoort met zijn 64 inwoners per vier
kante kilometer tot de dunst bevolkte deelen van Eu
ropa.
Eón blik op de kaart, die de verspreiding van de
industriecentra aangeeft, is voldoende om een indruk
te krijgen, hoe weinig Slowakije in dit opzicht nog
slechts Is ontwikkeld. Dat verklaart ook de buitenge
woon geringe werkloosheid. Het belangrjikste ziin de
ijzerfabrieken van Podbrczova bij Neusohl,
die met hun dertig tot veertigduizend ar
beiders blijven doorwerken om het spook
der werkloosheid op een afstand te hou
den. Van belang is ook de textielindustrie.
Het centrum vindt men in de Thiberghien-
Trencin-fabrieken, een Fransche firma, die
katoenen en wollen stoffen weeft. Van veel
belanais ook de Meutnermaatschappij, die
deel uitmaakt van het groote concern Ziv-
no-Bank, die met een kapitaal van 240 mil-
lioen Tsjechische kronien en een bedrijfs
kapitaal van 40 millioen tot voor kort de
sterkste particuliere onderneming was in
Slowakije. Opgemerkt dient te worden dat
men in Rosenberg ook nog een textielon
derneming aantreft, die geheel met Hon
gaarsch kapitaal werkt en voor het katoen-
weven niet minder dan 135.000 weefstoelen
in gebruik heeft.
Maar de rijkdom van Slowakije is toch
gelegen in zijn houtovervloed. Deze wordt
ten naaste bij geschat op 800.000 tot 900.000
hectaren.
Hoewel de exploitatie van deze onmete
lijke rijkdommen zooals gezegd nog
in de kinderschoenen staat, voert Slowakije
veel hout uit, zelfs naar de Vereenigde
Staten. Het hout is van een bijzonder goede
kwaliteit. Natuurlijk zijn op deze houtrijk-
dom verschillende industrieën gebaseerd.
Zoo de cellulosefabrieken, de papierfabrie
ken, terwijl de fabricage van kunstwol en
kunstzijde een steeds hoogere vlucht be
gint te nemen. Daar vindt men ook het
veelomvattende Bataconcern.
Tot dusverre heeft men op zeer onvol
doende wijze gezocht naar de aanwezige
Een pottenbakkerij uit Modor.
