De Internationale toestand Deze week Het Portret De Wereld IN DE AFGELOOPEN WEEK De toestand verandert in de laatste dagen nauwelijks. De optimisten zien hierin een teekcn dat ook deze storm, die zoo onheilspellend aan den liemel opdoemde, ten slotte nog over zal drijven. De pessimisten zien het als een stilte, die aan den storm voor af gaat en verwachten nog steeds de fatale uitbarsting. Dantzig blijft in het centrum van de be langstelling staan en daar is dan ook vol doende reden voor. De toestand aldaar ver inderde den laatsten tijd heel weinig. De militaire maatregelen schijnen hun beslag voorloopig gekregen te hebben en nu is het over en weer een afwachten van wat de ander doen zal. De Poolsche maatregelen wegen op tegen de Duitsche en men kan dus van een gewapend evenwicht spreken. Deden onlangs geruchten de ronde dat Warschau overwoog stappen te doen in Dantzig, thans wordt dit van officieele zjjde tegengesproken. Zoowel de Britsche als de Fransche regeering heeft er bij Polen op aangedrongen met het doen van stappen althans de reactie van Berlijn af te wach ten, te meer daar Chamberlain voornemens was via de radio een waarschuwend woord aan de Duitsche autoriteiten te doen hoo- ren. Polen zal dus afzien van een protest tegen de militansatie van de Vrije Stad. De geheele troepenmacht bestaat uit onge veer een divisie en daartegen zijn de grens- maatregelen van Polen zeker afdoende, aldus verklaart men van Poolsche zijde. Wel wordt echter van dezelfde zijde de nadruk er op gelegd dat de vitale belangen met geraakt moeten worden, aangezien men dan voornemens is anders op te treden. Men heeft laten doorschemeren dat in de eerste plaats dan economische maatregelen verwacht kunnen worden waarschijnlijk een algemeene boycot en dat die even tueel gevolgd zullen worden door een ge wapend ingrijpen. Polen verklaart voorts, dat het zich sterk voelt door den steun van Frankrijk en Engeland, maar stelt er prijs op te doen weten dat er van pressie van de zijde van deze beide landen geen sprake is. Polen regelt zijn zaken zelf. In Dantzig zelf zit men niet stil. In den nacht van 6 op 7 Juli zijn acht machine geweren opgesteld in de omgeving van de dokken te Schichau, waar ook regelmatig Duitsche ladingen munitie ontscheept wor den. Alle weerbare Dantzigers hebben zich moeten melden voor de herkeuring. De Dantzigsche inwoners van Poolsche natio naliteit zijn hoewel opgeroepen, kort voor de keuring daarvan vrijgesteld; twintig Dantzigers, die niet opgekomen waren, wer den gearresteerd. Een merkwaardig inci dent merkwaardig omdat het den geest typeert deed zich voor toen Poolschen douanebeambten op het vliegveld van Dantzig, de toegang voor de uitoefening van hun ambtelijke plichten, ontzegd werd. Voorts zijn. ploegen grondwerkers onafge broken bezig de kust te versterken, met name in de buurt van Glettkau. Ijskoud cynisme van de „Times". Op eenigszins dubbelzinnige wijze heeft dezer dagen het Engelsche blad de „Times" de onderhandelingen met Rusland verge leken met een ijsberg. Over acht-negende was men het reeds eens en dat gedeelte was onder water, maar het resteerende negende deel dat boven water uitstak, leverde vooralsnog onoverkomelijke moei lijkheden op. Ijsbergen zijn gevaarlijke zaken en in zooverre is het beeld juist dat men ook voor dezen ijsberg op zijn hoede dient te zijn. Moskou toch heeft ge zien dat het Engeland veel waard is om spoedig tot een definitief resultaat te kamen, dat voor de as-mogendheden niets Een kijkje op de Int. Luchtvaarttentoonstelling te Brussel, die Zaterdag j.1. werd geopend. Op den voorgrond het Junkers gevechtsvliegtuig Ju 87. aan duidelijkheid te wenschen overlaat. En het is begrijpelijk dat het daar zooveel mogelijk munt uitslaat, ieder goed koopman zou dat doen en wie zal ontkennen dat Rusland over koopmanstalenten beschikt. Het heeft althans een taaie volhardendheid aan den dag gelegd, die op zich zelf be wondering afdwingt, maar die anderzijds te denken geeft. Wat beoogt Moskou? Het optreden van de sovjet-autoriteiten wettigt het vermoeden dat hun streven weinig idealistisch is. De drie Oostzeestaten, Est land, Letland en Litauen vormen een ern stig struikelblok. Stalin vreest nog altijd dat Engeland te elfder ure zal afzien van het nakomen van zijn verplichtingen en om tegen deze eventualiteit van het „per fide Albion" gewapend te zijn, wenscht het nauwkeurig geformuleerde garantiever klaringen aan alle staten afzonderlijk, die daarvoor in aanmerking komen. Maar de Baltische staten wenschen geen ongevraag de garantie en Engeland stelt zich nu op het standpunt dat het in dit geval geen garantie behoort te geven. Rusland denkt daar anders over. Het is zeer de vraag of men spoedig tot een goed resultaat zal komen, want ook Chamberlain wantrouwt Stalin. Wantrouwen van beide zijden en dan de omstandigheid dat de drie genoemde staatjes niets gevoelen voor het nationaal- socialisme, maar nog veel minder voor het communisme, zijn aanleiding dat zelfs in geval men uiteindelijk tot een overeen komst kwam, dit voor de Sovjets slechts een zeer wankel en onbetrouwbaar bol werk zou zijn. Tweede verjaardag van den oorlog. Overal in Japan heeft men de verjaring van den oorlog met China gevierd. Deze plechtigheden, waarvan manoeuvres deel uitmaakten, zijn gewijd aan hetgeen men in Japan noemt, de nieuwe orde in Oost- Azië". Relletjes hebben zich hier niet bij voorgedaan, alleen hebben felle patriotten op de Britsche ambassade plakkaten aan geplakt, waarin geëischt werd dat de En- gelschen zich zouden terugtrekken van het vasteland van Oost-Azië. Groote wapen feiten zijn niet te melden. Tsjoengking is voor de tweede maal door Japansche bom menwerpers in den nacht bestookt. Van de vijftig toestellen, die ongeveer een kwar tier boven de stad cirkelden, schijnen de Chineezen er drie te hebben neergeschoten. Iersche nationalisten dreigen. Dezer dagen heeft een geheime zender van het Iersch republikeinSche leger ge dreigd, dat het op elke Engelsche stad een furie van verwoesting zal doen neder dalen, die slechts ruïnes zal achterlaten. In geval van oorlog, zouden zij de Engel- schen saboteeren. De spreker richtte zich daarna tot Lord Halifax, die kon beoor- deelen of de dreigementen van de laatste zes maanden ijdel waren geweest. Scotland Yard is op zijn qui vive, want van ver schillende zijden zijn op het bureau weer anonieme brieven ontvangen, zoodat nieuwe daden van terrorisme verwacht worden. Onder meer is Scotland Yard in het bezit gekomen van een uit zes bladzijden be staande circulaire, bestemd voor de leden van de Irish Republican Army. Daarin wordt verscherping van de reeds genomen maatregelen aangekondigd. Bovendien wordt te kennen gegeven dat" men alleen bezit wil treffen, maar geen menschen dooden. IN NEDERLAND Dc Kabinetcrisis. Na talrijke besprekingen met H.M. de Koningin, ministers, oud-ministers en Kamerfractieleiders heeft dr. H. Colijn zijn pogingen, ons land een nieuwe regeering te bezorgen, opgegeven en H.M. verzocht van de opdracht tot vorming van een Kabi net te worden ontheven. Inmiddels had H.M. de Koningin ten paleize Noordeinde eveneens reeds besprekingen gevoerd met den vice-president van den Raad van State, Jhr. Beelaerts van Blokland, den voorzitter der Eerste Kcmer, Baron De Vos van Steenwijk, den voorzitter van de R.K, Tweede Kamerfractie, Mr. Jr. L. N. Deckers, minister van Staat i.,r. D. Fock, den voorzitter der Tweede Kamer, Mr. van Schaik, alsmede met enkele voormannen van leger en vloot, namelijk luitenant- generaal Reynders, chef van den Gene- ralen Staf, en vice-admiraal Fürstner, chef van den Marinestaf, terwijl later ook Mr. Dr. D. A. P. N. Kooien door H.M. in audiën tie werd ontvangen. Als retultaat van de verschillende besprekingen gaf H.M. aan dezen laatsten opdracht tot vorming van een Kabinet. Thans is het afwachten, of de heer Kooien, die reeds eenmaal minister was, namelijk in 1925, toen hij den zetel van Arbeid, Handel en Nijverheid bezette in het eerste Kabinet Colijn, meer succes zal hebben dan de eerste Kabinetsforma teur. Na het bezoek van minister Funk. Of het bezoek van den Duitschen minis ter van Economische Zaken, dr. Walther Funk, voor de Nederlandsch-Duitsche han delsbetrekkingen daadwerkelijk vrucht zal dragen, valt thans nog niet te zeggen. De optimistische stemming bij de verschillende ontvangsten en bijeenkomsten, die ter eere van den Duitschen gast waren belegd en de toon der bij die gelegenheid uitgespro ken redevoeringen wettigen echter de ver wachting, dat het hernieuwde contact tus- schen regeeringspersonen van beide landen gunstige resultaten zal afwerpen voor den ENGELAND TREFT VOOR ZORGEN. De Britsche regeering heeft on langs weer een millioen stalen schuilkelders besteld bij de 400.000, welke thans in Engeland in aanbouw zijn. Verder heeft men de bevolking in de gelegenheid gesteld materiaal aan te schaffen, waarmede men kel ders en andere ruimten, die zich hiertoe leenen, kan versterken. De ervaringen in den Spaanschen burgeroorlog hebben namelijk ge leerd, dat vaak ernstige ongevallen plaats vonden als indirect gevolg van het ontploffen der luchtbommen. De boven bedoelde schuilplaatsen bieden plaats aan vijf menschen, zoodat op de millioenenbevolking van Engeland een aantal van anderhalf millioen schuilcellen niet zooveel is als op het eerste gezicht lijkt. wederzij dschen goederenruil. Bij gelegen heid van den maaltijd, den Duitschen gast door minister Steenberghe op Kasteel Oud Wassenaar aangeboden, sprak minister Funk de overtuiging uit, dat ook tusschen landen met ongelijksoortige economische systemen zooals Duitschland en.Nederland gemeenschappelijke resultaten kunnen worden bereikt, indien men slechts den moed heeft, zich vrij te maken van dogma en theorie en datgene te doen wat verstan dig en noodzakelijk is. Hetzelfde optimisme sprak uit dr. Funks rede op de persconfe rentie, welke in het Duitsche gezantschap te Den Haag werd gehouden. De onderhan delingen tusschen Nederland en Duitsch land zoo betoogde dr. Funk zijn thans zoover gevorderd, dat binnen afzien- baren tijd de grootste moeilijkheden voor het ruilverkeer uit den weg zullen zijn ge ruimd. Buiten de clearing zal hier en daar de mogelijkheid voor een vrij eren vorm van handelsverkeer worden geschapen. De wil is aan beide zijden aanwezig, dus staat ook de weg open om dit resultaat te be reiken. Men kan niet anders hopen, dan dat de door dr. Funk aangestipte mogelijk heid van ruiltransacties buiten de clearing om ten spoedigste werkelijkheid zal wor den, want meer en meer wordt juist dit verrekeningssysteem als een belemmering van de ontwikkeling van den wederzijd- schen handel ondervonden. Een departement van Landbouw gevraagd. De Nationale Bond Landbouw en Maat schappij heeft een adres gezonden aan den kabinentsformateur (toen nog dr. Colijn), waarin een pleidooi wordt gehouden voor de instelling van een afzonderlijk departe ment van Landbouw. Voorts wordt in het adres betoogd, dat alle plannen tot be strijding der werkloosheid zullen falen, zoo lang niet daadwerkelijke pogingen zijn ge daan om de belooning van Landbouw- en anderen arbeid in evenredige verhouding tot elkaar te brengen. Wanneer de prijzen, die de boerenstand voor zijn producten ontvangt, verhoogd worden aldus het adres zal de landbouwarbeid hooger kunnen worden beloond en dan zullen duizenden arbeiders weer in het productie proces kunnen worden ingeschakeld. Hooger prijzen voor baconvarkens. Daar de landbouwers niet in voldoende mate hun baconvarkens aan de Neder- landsche Veehouderijcentrale ter afleve ring aanbieden zooals bekend is het reeds gedurende eenigen tijd mogelijk, een grootere hoeveelheid bacon van Nederland naar Engeland uit te voeren heeft de minister van Economische Zaken de prijzen voor baconvarkens verhoogd. Tevens be sloot hij, na 8 Juli geen gelegenheid meer te geven tot het aanbieden van zware var kens aan de Veehouderijcentrale in andere provincies dan Noord-Holland, Zuid-Hol land en Utrecht. De varkens, welke vóór 9 Juli reeds ter levering waren opgegeven, zullen ook in de overige provincies, indien overigens aan de gestelde voorwaarden is voldaan, in de periode van 14 Augustus tot 16 September tegen de reeds bekend ge maakte prijzen worden afgenomen. De op gave in de drie genoemde provincies kan op de normale wijze voortgang vinden op voorwaarden, reeds eerder gepubliceerd. Om geen ongegronde verwachtingen te doen ontstaan, wordt uitdrukkelijk vermeld, dat een verdere verhooging van prijzen van baconvarkens niet zal olaats hebben. Groenten- en fruitexporteurs slaan alarm. Vooral de groenten- en fruitexporteurs ondervinden de grootste moeilijkheden door de clearing, en wel door de lange wachttijden, die dit verrekeningssysteem met zich mede brengt. Dagelijks wordt voor zeer groote bedragen omgezet, zoodat groote behoefte bestaat aan liquide midde len, vooral omdat in dezen tak van bedrijf contante betaling op de veilingen regel is. Reeds enkele maanden geleden heeft de Algemeene Néderlandsche Bond van fruit-, groenten- en aardappelexporteurs zich tot de regeering gewend met het verzoek een regeling te treffen, waarbij de zeer lange wachttermijnen over de clearing zouden wor den overbrugd. Men dacht daarbij aan een systeem, waarbij uitbetaling van vorderin gen uit hoofde van die takken van export, welke van bijzonder belang zijn voor de Nederlandsche volkshuishouding en boven dien behoefte blijken te hebben aan een dergelijke regeling, door het Nederland sche Clearing Instituut zou geschieden, onmiddellijk nadat advies is ontvangen van storting bij de Deutsche Verrechnungs- kasse. Daar de toestand thans wederom zeer moeilijk is gewórden, heeft de Bond zich opnieuw tot de ministers- van Econo mische Zaken en Financiën gewénd met het verzoek op korten termijn een regeling in te voeren om den wachttermijn te over bruggen. De Bond meent dat daarentegen geen bezwaar kan bestaan, aangezien niet meer gevraagd wordt dan vervroegde uit betaling, althans credietverleening hangen de de uitbetaling, welke vorm van steun- verleening aan den groenten- en fruit- export zeer effectief zou zijn, terwijl bovendien de regeering reeds vroeger een regeling heeft getroffen als thans wordt bepleit. DE PETROLEUMBELANGEN. Het Derde Internationale Petroleumcon- gres zal, zooals juist bekend gemaakt werd, in Juni 1940 in Berlijn plaats vinden, als voortzetting van het onderzoek, dat op het Eerste en het Tweede Internationale Petro- leumcongres in Parijs in 1933 en 1937 aan gevangen werd. In Berlijn zullen de vak lieden uit alle oorden der wereld de aard olie het belang, dat alom nagejaagd wordt en waarom sedert tientallen van jaren menige geheime strijd en menige openlijke oorlog gevoerd werden gaan bekijken van wetenschappelijk, economisch en technisch standpunt. Vergeleken bij tal van andere landen, zooals Amerika, Rusland, Iran, Roemenië en de Engelsche gebieden, wordt in den Duitschen bodam slechts weinig aardolie aangetroffen, ofschoon reeds in het jaar 1670 de eerste vindplaats in Hannover op gespoord werd. Duitschland heeft derhalve moeten uitkijken naar een surrogaat, ten einde niet in het gedrang te komen bij den internationalen petroleumstrijd. In Duitsch land heeft men procédé's gevonden en uit gewerkt ter bereiding van vloeibare en gasvormige stookstoffen uit bruin- en steenkolen. Het congres te Berlijn zal voorafgegaan worden door een bijeenkomst der deel nemers in Weenen. Het wordt besloten met eene reünie in Keulen, waardoor de con gressisten in de gelegenheid gesteld worden de Internationale Verkeerstentoonstelling te bezichtigen. RIJK LAND ARM VOLK. Nederland heeft in het buitenland over het algemeen den roep, rijk te zijn. Aan dien roep hebben wij het zelfs te danken dat de Duitscher spreekt van „steinreichen Hollander". Is Nederland dan zoo rijk Baadt onze bevolking zich in weelde? Wij weten het wel beter. Maar dat wij in vele opzichten zoo ver verwijderd zijn van rijk dom, als wij zouden moeten opmaken uit een geschrift, dat ons dezer dagen in han den kwam, was toch ook voor ons een ver rassing en geen aangename. Hoewel de schrijver in verschillende op zichten niet is vrij te pleiten van eenzijdig heid, bevat zijn studie een leerrijke strek king; en de meeste Nederlanders, die er kennis mede maken, zullen even verwon derd staan over verschillende nuchtere feiten, als wij. Wie zou bijvoorbeeld ooit hebben gedacht, dat wij Nederlanders, be woners van het zuivelproductenland bij uitnemendheid, op een lijstje van 16 lan den de bedroevende plaats innemen van veertiende ais verbruikers van boter, zelfs nog na Duitschland, waar boter, naar het in het buitenland heet, tot den rang van weelde-artikel is verheven Wij kunnen het niet als een pleister op de wond beschouwen, wanneer de schrijver daarbij tevens vermeldt, dat wij hier van al de 16 bedoelde landen het bedenkelijke voorrecht genieten, op eén na den hoog- sten kleinhandelsprijs te betalen! Naast klassen, die zich in weelde baden, treft men hier, zoo goed als elders, klassen aan, die niet het minst deel hebben aan de beteekenis van ons land als kapitaal-reser voir. Er bestaan ook in ons land, helaas, standen die het peil der armoede hebben bereikt, of die het bedenkelijk dicht nade ren. Dat dit zoo is, en dat de nood veel hooger is gestegen dan velen denken, blijkt overduidelijk uit het bovenbedoelde lijstje. Een dergelijk lijstje kan men beschouwen als de barometer voor de welvaart van de bevolking van een land. Welnu, dit lijstje geeft een afschrikwekkend beeld van den stand van zaken in ons land. Er blijk», uit, dat wij op het gebied van het verbruik van verschillende consumptie-artikelen bedenkelijk achteraan komen. Het lijstje levert het bewijs, dat een aanzienlijk deel van ons volk op den rand van ondervoe ding leeft. Rijkdom van een volk is een rekbaar begrip. De eenling heeft er bitter weinig aan, dat zijn land onder de andere landen als „rijk" bekend staat. Voor hém komt het er op aan, over voldoende middelen te beschikken, om van de noodzakelijkste levensmiddelen en andere levensbehoeften zooveel te kunnen inslaan, dat hij voor honger en gebrek gevrijwaard blijft. Deze feiten vaststellen is één ding; er -verbetering in trachten te brengen is een tweede maar tevens de hoofdzaak. De schrijver zou dit willen bereiken door meer werk voor de binnenlandsche markt, maar dan zonder regelingen en ordeningen van bovenaf. Als wij hier minder ordening hadden en meer vrijheid, betoogt hij, min der belastingen ook, dan zou er ongetwij feld heel wat meer voor de eigen markt geproduceerd kunnen worden en zou er, dank zij de op die verhoogde productie gemaakte winst, een steeds opnieuw aan zwellende welvaart zijn. Wij helpen het den schrijver wenschen, dat die „aanzwellende welvaart" eenmaal van theorie tot werkelijkheid zal worden verheven VAN DE WEEK EAMON DE VALERA, DIE DE VRIJ HEID VAN IERLAND BEVOCHT. Opnieuw is de eeuwenoude veete in het land van Sint Patrick uitge broken. Een waarschuwende stem heeft zich via den aether doen hooren. De leider van deze beweging is Eamon de Valera. Zijn wieg stond in New York, waar hij geboren werd als zoon van den Spanjaard Vivian de Valera en diens Iersche echtge- noote. Reeds op tweejarigen leeftijd verliest hij zijn vader en met zijn moeder en verdere familie steekt hij over naar Ierland. In 1906 werd hij hoogleearar in de wiskunde en trad in 1913 toe tot het verbond „Sin Fein", dat beteekent„Wij zelf". Aan den Paaschopstand van 1916 had hij een werkzaam aandeel en ontkwam slechts aan het doodvonnis door zijn Amerikaansch burger schap; niettemin werd hij tot levens langen dwangarbeid veroordeeld. Na drie jaar werd hij echter vrijgelaten en in het Parlement gekozen als af gevaardigde en leider van „Sin Fein". In 1918 werd hij opnieuw ge arresteerd. Dit werd aanleiding dat de Sin Feiners enkele maanden later de Iersche Republiek uitriepen en Eamon de Valera, hun leider en martelaar tot president kozen. Hij ontsnapte uit de gevangenis en ijverde in Amerika met succes voor den Ierschen Vrijstaat. Later legde hij den eed af aan den Engelschen Koning, waarvan splitsing in zijn partij het gevolg was. Na enkele jaren kwam hij aan het hoofd van zijn nieuwe partij in het Parlement en werd voorzitter van den Staats raad, hetgeen eigenlijk gelijk staat met president van de Iersche Repu bliek. IN KAART BALANS DER MOGENDHEDEN IN EUROPA. Eiken dag hoort men van nieuwe feiten, van verdragen die afgesloten worden, van kije, die onder directe bescherming van Berlijn staat, Spanje en Hongarije, die lid zijn van het Anti-kominternpact en Yoego- slavië, dat met de spilmogendheden goede relaties onderhoudt. Neutraal zijn Zwitserland en de staten Denemarken, Estland, Letland en Litauen, welk laatste zich iret Berlijn verbonden strikt neutraal te f lijven in een eventueel conflict. Finland '.n nog in duidelijker mate Zweden en Norrwegen hebben door regee- FinLan ferlanc/ Groot BriHanniê amamè r Roemenie Grieten* KafofSJand «Wir Motfa 1 V! f//'A Britsche JfniispiLfront. 2 landen die van Londen een garantie hebben ontvangen 3 V/////A Neutrale landen. Mocht van de J7s. Mei de Jtsmoqendheden 6e- vriende stalen besprekingen, die gaande zün, van garan ties die gegeven worden, van staten, die kleur bekennen, voor of tegen de asstaten, waarvan het groote Duitsche Rijk en Italië de kerk vormen. Om den toestand van het oogenbilk goed te kunnen begrijpen, geven wij bij dit kaartje de volgende commentaar. Dui delijk ziet men van Noord naar Zuid de asstraten, te weten het Groot-Duitsche Rijk en ItaliëAlbanië tusschen welke mo gendheden kort geleden een politiek-mili- tair verbond tot stand kwam. Dat was voor de democratische mogendheden geen nieuws, omdat dit verbond naar den geest toch reeds bestond, maar door dit feit werd de goede verstandhouding tusschen beide staten nog eens extra onderstreept voor de buitenwereld. Vervolgens zijn er de mogendheden, die in nauw contact met de asstaten staan. Ip He oerc,e nlaats de jonge ;taat Slowa- ringsverklaringen hun standpunt bekend gemaakt neutraal te willen blijven en van garantiepolitiek niets te willen weten. De onschendbaarheid van België wordt ge waarborgd door officieele verklaringen van Frankrijk, Engeland en Duitschland. Het krachtige front dat tegenover de spilmogendheden gevormd wordt, bestaat uit Frankrijk en Engeland, die ook officieel met elkaar verbonden zijn. Ook Polen en Turkije kan men daartoe rekenen, daar zij zich verplicht hebben hunnnerzijds elk land aan te vallen, dat in oorlog raakt met Engeland. Roemenië en Griekenland genieten een zijdige garanties van de Britsche regee ring, hetgeen zeggen wil dat zij zich zelf alleen behoeven te verdedigen, maar niet op de bres behoeven t# staan voor En- eeiand tegen diens aanvaller*

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1939 | | pagina 4