De Internationale toestand
CS DE AFGELOOPEN WEEK
Deze week
IN NEDERLAND
De Wereld
IN KAART
Het Portret
VAN DE WEEK
N00rd
ZEE
Na eenige weken van betrekkelijke
rust, is de spanning in het Noord-
Oosten van Europa plotseling weer
danig toegenomen. De ultimatieve
eisehen van Rusland naar aanleiding
van een door Finland ontkend grens
incident, hebben in Helsinki de ge
moederen hevig in beroering ge
bracht.
Zooals reeds bekend heeft de volkscom
missaris van Buitenlandsche Zaken, Molo-
tof, Zondagavond een onderhoud gehad
met den Finschen gezant te Moskou. Daar
bij overhandigde Molotof een protestnota,
waarin melding werd gemaakt van een
schietpartij aan de Finsch-Russische grens.
Onmiddellijke terugtrekking van de Fin-
rehe troepen werd derhalve geëischt. Uit
nadere berichten is gebleken, dat de Fin
nen pertinent ontkennen het vuur op Rus
sische troepenconcentraties te hebben ge
opend. Desalniettemin zijn zij bereid aan
de eisehen van Moskou gehoor te geven,
mits de Russen soortgelijke maatregelen
nemen.
Zooals te vernachten was, is het resul
taat van de Finsche antwoordnota nihil
geweest. Het Russische antwoord bestond
uit het opzeggen van het non-agressiepact
met Finland, welke opzegging gepaard
ging met lichtelijk dreigende taal, zoodat
het er naar uitziet, dat een minnelijks
schikking verder dan ooit verwijderd is.
Uit Londen wordt gemeld, dat Lord
Halifax in een onderhoud met den Rus-
sischen gezant Maisky heeft gezegd, dat
De tol aan zee en mijnen.
Zee en mijnen eischten ook deze week
Weer hun tol. Het gevaar, dat het beroep
lier zeelieden tegenwoordig met zich mede
brengt, werd daarbij in het begin der week
pog aanmerkelijk vergroot door den Zuid-
Westerstorm, die de mijnen, welke de zee
toch al onveilig maakten, her en derwaarts
loeg, zoodat van betrouwbare routes thans
In het geheel geen sprake meer is. Slacht
offers bleven dan ook niet uit en weer
bevond zich een Nederlandsche bodem
onder hen. Andermaal was het de Hol-
land-Amerikalijn, die een schip aan de
see moest afstaan. Ongeveer twee mijl uit
de Engelsche kust, liep de „Spaarndam",
het 8857 tons stoomschip dezer maat
schappij, na de controle te Duins te zijn
gepasseerd, op een mijn. Passagiers waren
niet meer aan boord en daar alle voor
zorgsmaatregelen voor een ramp waren
genomen, kon het grootste deel der uit 50
personen bestaande bemanning gelukkig
gered worden; slechts 4 hunner, alsmede
de eenige passagiere, een bejaarde dame,
kwamen in de golven om. Aanvankelijk
meende men het schip nog te kunnen be-
r ZESHONDERD JAAR GEHEIME
DIENST.
Alles, wat zich aandient onder den
naam Geheim, bezit een buitenge
woon groote aantrekkingskracht voor
den buitenstaander. Zoo gaat het
ook met den Engelschen geheimen
dienst; en het dient te worden er
kend, dat deze er over het algemeen
opmerkelijk goed in slaagt, zijn ge
heimen te bewaren, hoewel er af en
toe een tipje van den sluier wordt
opgeheven. Weinigen zullen zelfs
weten, dat deze dienst reeds ruim
600 jaar bestaat, daar de grondslag
er van werd gelegd tijdens de regee
ring van koning Eduard III, die ge
kroond werd in 1327. Deze vorst
volgde daarbij het voorbeeld van de
Venetiaansche Dogen, die destijds
reeds agenten en berichtgevers had
den in alle landen. Onder Hendrik
VII werd de organisatie verder uit
gebreid door Sir William Clifford,
doch tijdens de regeering van Konin
gin Elizabeth geraakt zij op den
achtergrond. Cromwell daarentegen
zag het groote belang er van in en
herstelde den dienst in eere. Van
dien tijd af heeft de Secret Service
zich voortdurend meer ontwikkeld,
zoodanig zelfs, dat men zonder over
drijving kan zeggen dat hij, naast
de vloot, het sterkste wapen in han
den van het Vereenigde Koninkrijk
is. Alle openbare diensten in Enge
land, zijn koloniën en Dominions
posterijen, telegraaf, telefoon, belas
ting-autoriteiten, enz. zijn onderge
schikt aan den Secret Service, die
ook in het buitenland ontelbare
ook in het buitenland tallooze agen
ten telt.
V
Engeland de meest strikte onpartijdigheid
ten aanzien van de verwikkelingen be
tracht. Namens zijn regeering sprak Hali
fax de hoop uit, dat het conflict met een
vreedzame oplossing zal worden bekroond.
Met dat al ziet het er thans voor Finland
wel zeer somber uit.
Verscherping der blokkade.
Allerwege is de reactie op de verscher
ping der handelsblokkade door Frankrijk
en Engeland voorgenomen merkbaar. In
de eerste plaats is het te verwachten, dat
Duitschland zal antwoorden met een ver
scherping van den duikbootoorlog, waar
door de zeeën ook voor de neutrale
schepen vrijwel onbevaarbaar zullen
worden. Voorts is in de Duitsche pers zeer
onwelwillende critiek geleverd op de hou
ding der neutrale landen, i.c. Nederland
en België. Gezegd wordt, dat Engeland de
neutrale landen in groot gevaar heeft ge
bracht. De neutralen hebben hieraan zelf
medegewerkt door naar de Engelsche
pijpen te gaan dansen.
De „Order in Council", waarin de Brit-
sche maatregelen tegen den Duitschen uit
voer, zijn vastgelegd, is Dinsdag te Londen
officieel gepubliceerd. Het stuk ging ver
gezeld van uitvoerige verklaringen, waar
uit moet blijken, dat Engeland de belangen
der neutralen zoo weinig mogelijk zal
schaden door het instellen van verzach
tende bepalingen.
Nieuwe slagen voor de Britsche vloot.
Het aantal verloren gegane schepen is
bok dit week-end weer zeer groot geweest.
Nederland verloor de „Spaarndam", Enge
land zag een hulpkruiser tegen de
houden, daar het niet gezonken was, doch
later raakte het in brand en zal dus wel
niet meer te bergen zijn. Droeviger was
het lot van de bemanning der enkele
weken geleden getorpedeerde „Sliedrecht",
die voor zoover zij niet reeds was gered,
thans als verloren wordt beschouwd; 26
man zijn dan bij deze ramp omgekomen.
Slechts bestaat nog een uiterst kleine kans,
dat zij werden opgepikt door een schip,
dat geen radio aan boord heeft of deze
niet kan gebruiken. Met de „Spaarndam"
is thans het zevende schip van de Neder
landsche koopvaardijvloot als slachtoffer
van den oorlogstoestand ondergegaan.
Hieronder waren al drie groote schepen
boven de 5000 ton, namelijk de „Binnen
dijk", eveneens van de H.A.L., de „Slie
drecht" en thans de „Spaarndam".
Toch het zeegat uit.
Hoe gevaarlijk de zee en speciaal de
Noordzee ook is geworden, gevaren wordt
er toch. Er moet meer gebeuren om den
Nederlandschen reeder te bewegen, zijn
diensten stop te zetten. Mogen de mijnen
al bij tientallen op de kust aanspoelen,
daarmede bewijzende hoe vele er van hun
ankers zijn losgeslagen, zoolang er nog
middelen zijn om de gevaarlijke monsters
te ontwijken of onschadelijk te maken,
zoolang trekken Nederlandsche koop
vaarders en visschers het zeegat uit. Het
eerste convooi onder leiding van de met
paravanen uitgeruste sleepboot „Zwarte
Zee" kwam behouden bij Duins aan en
onmiddellijk keerde de baanbreker met
nieuw convooi naar ons land terug. Op
deze wijze kwam de „Johan de Witt" thuis,
waarna de „Zwarte Zee" ten derde male
op weg toog en wel met de „Christiaan
Huygens" van de Mij. „Nederland" onder
haar hoede, bij welk convooi zich de „Siba-
lak" van de Rotterdamsche Lloyd op de
Noordzee aansloot. Ook de visschers blij
ven zoo goed en zoo kwaad als het gaat
hun bedrijf uitoefenen. Tot nog toe onder
vonden zij minder last van de mijnen dan
de koopvaardij, hoewel ook voor de kust
de zee er mee bezaaid is. Men is echter
ter dege op zijn hoede; er wordt slechts
bij dag gevaren, om de verraderlijke
bollen zooveel mogelijk te kunnen ont
wijken.
In het parlement.
In de zitting van Dinsdagmiddag der
Tweede Kamer kreeg de communistische
afgevaardigde, de heer Wijnkoop, die de
vorige week een verzoek had ingediend
om over de verscherping der Engelsche
blokkademaatregelen te mogen intérpellee-
ren, nul op het request. De voorzitter der
Kamer achtte geen reden voor een derge
lijke interpellatie aanwezig, omdat de
Kamer nog onlangs haar vertrouwen in
het beleid van den minister van Buiten
landsche Zaken heeft uitgesproken en dus
thans mag verwachten, dat de regeering
eigener beweging die mededeelingen aan
gaande de buitenlandsche politiek zal doen,
waarop de volksvertegenwoordiging recht
heeft. De Kamer sloot zich bij dit stand
punt aan en verwierp de interpellatie-
aanvrage. Daarna ging zij voort met de
behandeling van de begrooting van Sociale
Zaken, waarbij de afdeeling arbeiders
verzekering aan de orde kwam. Verschil
lende sprekers bepleitten de belangen der
„Deutschland" ten onder gaan, de Poolsche
mailboot „Pilsoedski" liep op een mijn,
een Britsche loodsboot verging op een
zandbank, het stoomschip „Stangate" werd
aangevaren en moest op het strand worden
gezet, een Britsch tankschip en een
Zweedsch tankschip zonken tengevolge
van mijnexplosies, de nieuwe kruiser „Bel-
fast" werd getorpedeerd en voorts werd
op den Atlantischen Oceaan het vrachtschip
„Royston Grange" tot zinken gebracht.
In totaal verloor Engeland gedurende
het weekend ruim dertig duizend ton en
de neutralen ruim vijf en twintig duizend
ton.
Voorts werd Dinsdagavond uit Berlijn
gemeld, dat een Britsche kruiser van de
„London"-klasse in de nabijheid van de
Shetland-eilanden is getorpedeerd en ver
nietigd. Het rapport over dezen aanval
bracht kapitein-luitenant Priem uit, de
man, die zich als duikbootcommandant re
putatie verwierf bij het tot zinken brengen
van de „Royal Oak" in Scapa Flow. In
Londen kon nog geen bevestiging van dit
bericht gegeven worden.
Kalmte aan de fronten.
Het slechte weer zal wel oorzaak zijn,
dat de laatste dagen de kalmte aan de
fronten is teruggekeerd, nadat daarvoor de
artillerie vrij veelvuldig van zich had doen
spreken.
Maandag werd de rust even verstoord
ten Oosten van de Moezel, waar de Duit-
schers, blijkens een Fransch bericht, stel
selmatig tot den aanval overgaan. Een
Duitsch bericht meldt, dat een afdeeling
verkenners er in geslaagd is tot de Magi-
notlinie door te dringen en daar belang
rijke gegevens over de vijandelijke stel
lingen te verzamelen.
Luchtgevechten namen in totaal af. Het
weer verhinderde het maken van groote
verkenningsvluchten.
SCHIMMEN IN EEN WERELDSTAD.
Aan de verduistering van Berlijn wordt
den laatsten tijd weder streng de hand
gehouden. Zoo langzamerhand heeft de be
volking van de millioenenstad zich aange
past aan de nieuwe omstandigheden. Met
verbazingwekkende zekerheid bewegen
zich vage schimmen door het nachtelijk
duister, steken straten over en vinden met
vrij groot gemak de plaats van hun be
stemming. Zij maken voor het meerendeel
gebruik van een nieuwe vinding op het ge
bied van luchtbescherming, de „lichtroset"
genaamd. Men kan deze lichtrosetten
koopen in den vorm van dieren, knoopen,
tortelduifjes, letters, bloemen, kortom, van
alles. Thans ziet men zelfs lichtgevende
veters en schoengespen, die men op het
natgeregende, glimmende asfalt reeds van
verre ziet naderen, zonder dat men den
eigenaar of de eigenares kan onder
scheiden.
Natuurlijk gebeurt het niet zelden, dat
iemand den weg naar zijn woning niet
meer kan vinden, of verdwaald is geraakt.
De „wandelaars in den nacht" gedragen
zich echter als een groote familie en staan
elkaar met raad en daad terzijde. Er is
altijd wel iemand te vinden die den ver
dwaalde weder op het rechte pad weet te
brengen of hem in het uiterste geval in
tram, ondergrondsche of S-Bahn stopt,
welke voor de aflevering van het slacht
offer in de buurt van het juiste adres zorg
draagt.
ouden van dagen, die nog geen ouder
domsrente genieten, en drongen er op aan,
ook hen daarin te doen deelen. Echter lie
pen over de kosten van een dergelijke
uitbreiding der sociale verzekering de
meeningen nogal uiteen. De minister heeft
het hiervoor noodige bedrag op 17 mil-
lioen begroot, doch van andere zijde werd
een hooger bedrag berekend. De hooge
kosten zullen dan ook voor dit dringende
vraagstuk 160.000 menschen van 65
jaar en ouder hebben dezen steun noodig
wel weer het struikelblok zijn, want
het Ouderdoms- en Invaliditeitsfonds heeft,
naar minister Van den Tempel in zijn ant
woord releveerde, reeds belangrijk inge
teerd. Het rapport van de staatscommissie
inzake de financiering hiervan moet eerst
worden afgewacht en pas het volgend jaar
zijn voorstellen aangaande uitbreiding der
ouderdomsverzekering van de regeering
te wachten.
In de Eerste Kamer werd het wetsont
werp tot uitbreiding van het aantal krijgs
raden zonder debat en zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Met de feestdagen thuis.
Vol verwachting klopte het hart van'
den Nederlandschen soldaat. Zou hij met
St. Nicolaas, Kerstmis of Oudejaar thuis
kunnen zijn of zouden die echt huiselijke
feesten ver van den familiekring in bet
vaak primitieve soldatenkwartier moeten
worden ge„vierd" De legerleiding heeft
den harteklop verstaan en goedgunstig be
schikt, dat de voor verlof in aanmerking
komende militairen althans een der feest
dagen thuis zullen zijn. Er is een speciale
regeling getroffen, waarbij de verlofgan
gers in zes ploegen zijn verdeeld, waarvan
twee met St. Nicolaas, twee met Kerstmis
en twee met Oud en Nieuw thuis zullen
zijn. Dit komt neer op een kleine uitbrei
ding van de thans geldende regeling der
periodieke verloven.
Albaneesche soldaten in hun schilder
achtige kleedij betrekken de eerewacht
voor het Quirinaal te Rome.
VROOLIJKE FEESTDAGEN.
De feestdagen naderen snelSint Nico
laas, Kerstmis, Oude en Nieuwe; de feest-
dagen, die het einde van het „aar inluiden
en die wij gewoon zijn met jolijt en ge
schenken te vieren. Velen zullen denken
aan 5 en 25 en 26 December, gevierd in
oorlogsjaren, herinnerend aan de sombere
tijden, waarin wij thans weder leven.
Met angstig hart en beklemd gemoea
volgt de geheele wereld de gebeurtenissen
en vraagt zich af, tot welke verdere on
heilen deze reuzenworsteling in Europa
nog zal kunnen leiden. Wie zou daarbij
nog aandacht schenken aan feestdagen
Wiens hoofd staat thans naar feestvieren
Die opmerking hoort men van vele zij
den maken; doch zij, die er zoo over den
ken en over praten, slaan een verkeerden
weg in. Zij dragen er toe bij om, onbewust,
het moreel van hun medeburgers te schok-
ken, te ondermijnen. Wel verre van ons
terneer te laten slaan door de bange tijden
moeten wij er ons met alle macht tegen
te weer stellen. Wij moeten er alles op zet
ten om onze schoone, gezellige feestdagen,
vooral Sint Nicolaas en Kerstmis, met te
laten vergallen, ons deze vreugde in den
huiselijken kring niet te ontzeggen. Al was
het alleen maar om het jonge geslacht.
Laten wij ouderen toch vooral niet de
kinderen betrekken in de zorgen, die ons
geen rust laten Het is reeds erg genoeg,
dat zij zooveel te zien en te hooren krijgen
van de groote ramp, die thans weder de
wereld teistert. Wij mogen vooral voor
hen de feestdagen niet bederven.
Wat wij moeten doen isons gewoon
gedragen, ook ten opzichte van de schoone
feestdagen in de Decembermaand. Het zal
onszelf en onze omgeving bemoedigen, een
eenigszins optimistischer kijk op den toe
stand geven. Door pessimisme winnen wij
niets. Een glimlach is veel meer waard
dan een zucht. Wij beuren er anderen mee
op, wanneer zij zien, dat wij ons er door
niets van laten weerhouden om de feest
dagen te vieren zooals anders. En de han
del, de winkelstand, die toch al met zoo
veel moeilijkheden heeft te kampen, zal
er ons erkentelijk voor zijn.
Wij zijn gewoon geraakt aan de een
voudige en verstandige leuzedoe ge
woon, koop gewoon, dan géót het gewoon.
Alles moet er op worden gezet om ons
leven zoo lang mogelijk te behoeden voor
stagnatie, die de voorloopster is van in
storting. Met geweld moeten wij onze
zwarte gedachten op den achtergrond drin
gen, een vroolijk gezicht toonen; en dit
geldt vooral voor de feestdagen, die ons
wachten.
Waarom zouden wij de glundere gezich
ten van onze kinderen, die zich verdringen
om de speelgoed-étalages, voor de boek
winkels, voor de heerlijkheden van den
banketbakker en van nog zooveel anderen,
verduisteren door een somberen trek op
ons gelaat Er zijn er gelukkig nog zoo
velen, die ons lief zijn en met een kloppend
hart de verrassingen verbeiden, waarmede
wij hun elk jaar in de Decembermaand
verrassen. Het zou zulk een ontzettende
teleurstelling voor hen zijn, wanneer wij
thans van onze goede gewoonte afweken.
Wij mogen den goeden Sint niet bescha
men en op het Kerstfeest moeten aan
onzen kerstboom de- lichtjes flonkeren tus-
schen het frissche groen. Genieten moeten
wij van de vreugde, die dergelijke dagen
ons bieden in een wereld, die zoo trooste
loos schijnt.
ENGELANDS OOSTKUST ONVEILIG.
De Oostkust van Engeland behoort op
het oogenblik tot de meest gevreesde oor
den van de Noordzee. Gedurende de af-
geloopen week vergingen niet minder dan
zeven en twintig schepen tusschen Kirk-
wall, de Britsche controlehaven op de Shet-
laqdeilanden en Dover. Het- meerendeel
van deze schepen liep op mijnen en wel
in gebieden, waar tot nu toe geen mijnen
velden gesignaleerd waren.
PER AUTO-MASTODONT NAAR DE
ZUIDPOOL.
Begin November verliet de stoomer
„North Star" de haven van New York, om
door het Panamakanaal den Stillen Oceaan
te bereiken. Doel van de expeditie, welke
met de grootste zorgvuldigheid is voor
bereid, is naar men weet de Zuidpool. Zij
beschikt ditmaal over meer en beter mid
delen, om het welslagen te verzekeren,
dan ooit te voren het geval is geweest. De
grootste verwachtingen koester men van
een auto-mastodont, den z.g. „sneeuw-
kruiser", die wordt medegevoerd. Dit mon
ster, een wonder van techniek, is niet
minder dan twintig meter lang, vijf meter
breed en weegt de kleinigheid van 27.000
kg. Het loopt op vier breede rupsbanden,
voert op het dak zelfs een vliegtuig mede
en heeft niet minder dan 150.000 dollar
gekost Vier man nemen plaats in het ge
vaarte, dat een compleet magazijn van al
lerlei gereedschappen bevat en voor een
jaar proviand vervoert.
DR. GHEORGHE TATARESCU.
Gheorghe Tatarescu,. de nieuwe
minister-president van Roemenië, is
de zoon van een bekend Roemeensch
generaal. In het jaar 1887 werd hij
in het departement Gory geboren.
Op jeugdigen leeftijd ging hij naar
Parijs, waar hij rechten studeerde
en promoveerde. In het politieke
leven van zijn land trad hij reeds
vroeg op den voorgrond. Sedert 1919
heeft hij zitting in het parlement
gehad. Van 1923 tot 1926 was hij
onder-staatssecretaris van het mi
nisterie van Binnenlandsche Zaken.
Ook tijdens de nationaal-liberale re
geering in de jaren 1927 en 1928
bleef hij deze post bezetten. Spoedig
daarop werd hij secretaris-generaal
van de Nationaal-Liberale Partij en
in 1933 werd hij minister van Han
del. In 1934 stelde hij zijn eerste
regeering samen, welke vier jaar
stand wist te houden. Eind 1937
werd hij opgevolgd door Goga en
later door den geestelijke Mirion
Cristea, in wiens regeering hij weer
op den voorgrond trad als minister
van Buitenlandsche Zaken.
Tatarescu is bekend om zijn
Franschgezindheid. Met kracht trad
hij steeds tegen de extremisten van
links en rechts op, steeds trachtend
de orde in het land te handhaven.
Veel deed Tatarescu voor den boe
renstand, welke hij door een soort
agrarische reformatie nieuw leven
inblies.
V.
Van Engelsche zijde wordt verklaard,
dat de mijnen van Duitsche origine zijn,
doch m Berlijn zegt men nimmer voor de
Engelsche kust mijnenvelden te hebben
uitgezet. Neutrale deskundigen achten het
niet onmogelijk, dat de jongste stormen
mede schuldig zijn aan de vele rampen.
Blijkens officieele opgaven bevinden zich"
de Engelsche mijnenvelden voor de Sc iot-
sche kust, tusschen de Orkney-eilanden en
Edinburgh, voor den ingang van het Kanaal
tusschen Dover en Calais en voorts ligt
nog een groot veld op de Doggersbank. De
Duitsche mijnenvelden liggen achter de
Doggersbank tot vlak onder de Deensche
en Noorsche kust. Verder liggen voor de
Nederlandsche kust nog eenige velden,
welke onze marine heeft uitgezet.
BOMMEN CONTRA BUNKERS.
Tijdens den oorlog in Polen heeft men
het eigenaardige feit kunnen vaststellen,
dat zware vliegtuigbommen, waarvan men
elders de vernietigende werking had kun
nen gadeslaan, in bepaalde gevallen weinig
of geen uitwerking hadden op „bunkers"
zooals men weet zware betonnen ver
sterkingen in de voorste linies. Het ia
namelijk gebleken, dat de aangerichte
schade miniem was, wanneer de bommen
boven op de bunkers terecht kwamen. In
dergelijke gevallen werden de inzittenden
niet gedeerd, tenzij door den schok een
deel van de inwendige zoldering omlaag
viel. De geringe uitwerking is ongetwijfeld
toe te schrijven aan de omstandigheid, dat
de kracht der ontploffing niet beneden
waarts, doch zijwaarts de grootste vernie
lingen aanricht. Het zware beton is ove#
het algemeen bestand tegen den schok van
de bom, die bovenop de bunker valt. Daar
entegen heeft de ondervinding geleerd, dat
het meeste effect werd bereikt, wanneer d«
bom op enkele meters afstand voor, achtel
of naast de bunker neerkwam.
Een z.g.n. „bunkerbibliotheek", welke ongeveer 80 boeken kan bevatten*
bestemd voor de manschappen aan den Westwall.
s^rtAN0
100 200 300
IRTH
oABtlt0£[
—t
IfiTIj OF^fQRTH
'WuRoh
o° e*
HfLOOLSuï
^"CHtSU
the wash
HAM3URG
MEMIH
waaa
lonoeh
O
Dove
AMSTtU
HANlfOVER
•DQRTAAUHQ
•KEUL£H p U
UiT KANAAL
lEHAVRE
FRANKFORT
•KAQURUNi
PRA/\0
rank
