eiwe De Internationale toestand Het Portret r Deze week De Wereld Jer Pcind IN DE AFGELOOPEN WEEK VAN DE WEEK j IN NEDERLAND IN KAART Wat te verwachten was, is geschied. De Finnen hebben op den duur niet stand kunnen bieden tegen den steeds heviger druk van de Russen. In den Summa-sector op de Karelische landengte hebben zij eenige belang rijke stellingen moeten prijs geven. Zij houden echter in de flanken van de Mannerheimlinie nog stand en liggen overigens nu in de tweede linie, die zij eenige maanden ge leden hebben aangelegd. Deze veroveringen hebben den Russen ont zettende verliezen gekost en de verbindin gen met het achterland voor de ravitail leering der troepen brengen groote be zwaren mee. Zoodat de Finnen nog steeds vol moed zijn en hopen stand te kunnen houden. Onder deze omstandigheden is het te begrijpen, dat Finland opnieuw een kreet om meer militairen bijstand heeft geslaakt. Het blijkt nu, dat reeds veertien dagen geleden officieel door Finland aan Zweden is gevraagd om militaire hulp. Dit verzoek is nu afgewezen. Nu is dus de beurt aan de geallieerden, al maakt de vraag, hoe troepen eventueel Finland kun nen bereiken, nog een punt van over weging uit. Zweden moet dergelijke ge regelde hulptroepen niet door zijn land willen laten gaan, wel kleine contingenten vrijwilligers. De ontroerende klacht der Finsche vrouwen dient door alle neutrale landen ter harte genomen te worden. Ook voor ons wordt daarginds gestreden tegen den geest uit den afgrond. Het nieuwe Duitsche oorlogsrecht. Het torpedeeren van de „Burgerdijk" is aanleiding geweest tot een gedachtenwis- seling in de pers van Duitschland en de neutralen over wat het Duitsche oorlogs recht beteekent. Het geval was immers nog evidenter dan dat van de „Sliedrecht" en de „Arendskerk". De neutralen hebben er dus voortaan mede te rekenen, dat elk hunner schepen, met een lading aan boord, die niets met de oorlogvoering te maken heeft, varende van een neutraal land naar het vaderland, getorpedeerd wordt. Met dien verstande, dat dit natuurlijk alleen geldt voor de kleine neutralen, die nu een maal in dezen oorlog minder rechten heb ben dan de groote, voor wie men vrees voor represailles koestert. Het laatste restje zeeoorlogsrecht, waardoor de neu tralen nog eenige bescherming van lijf en goed genoten, is met de „Burgerdijk" ge torpedeerd. Het is derhalve een geval, dat verre uitgaat boven dat van ons eigen landje en de neutralen, vooral de Noorde lijke staten, overwegen dan ook, of een bespreking en nauwe samenwerking tegen deze nieuwe opvattingen van het zeerecht door Duitschland niet dringend gewenscht is. Eendracht maakt nog altijd macht. De rede van Goering. Dat men ook in Duitschland steeds meer den ernst van den toestand begint in te zien, bleek duidelijk uit de redevoering, die Goering door de radio voor het Duitsche volk heeft gehouden. Wij hebben hem zel den zoo ernstig gehoord. Goering is een goed spreker en hij houdt van een kwink slag, maar grappen bleven nu volkomen uit. Hij sprak openhartig over de zorgen van het Duitsche volk, over de moeilijk heden, die in het bijzonder den laatsten tijd aan den dag zijn getreden door de vorst en de sneeuw en kondigde eenige maatregelen aan, waarvan de voornaamste zijn, dat een millioen Polen in den Duitschen landbouw worden te werk gesteld, om de productie op te voeren en de gemobiliseerden te vervan gen en verder een verhooging van den melkprijs met 2 pfennig per liter en van den boterprijs met 2 pfennig per pond. Hij kondigde lange jaren van ontbering en be perking voor het Duitsche volk aan en van een bliksemoorlog is dus geen sprake meer. Het incident met de „Altmark". Het regent weer verwijten en protesten tusschen Duitschland, Engeland en Noor wegen, nu naar aanleiding van een fla grante schending van de Noorsche onzij digheid door den Britschen torpedojager „Cossack". Kort voor Kerstmis bracht de „Graf Spee" een zevental Engelsche sche pen tot zinken en maakte een deel der be manningen daarvan tot gevangenen. Deze gevangenen werden naderhand overge bracht op de „Altmark", waar zij, althans volgens de Engelsche berichten, slecht wer den behandeld. De „Altmark" trachtte nu door de neutrale Noorsche wateren met de gevangenen naar Duitschland te varen. De Britsche Admiraliteit, die hiervan de lucht kreeg, droeg de „Cossack" op, de Noorsche territoriale wateren binnen te varen en de gevangenen zoo mogelijk te bevrijden. Dit is inderdaad gelukt, hoewel niet zonder eenigen strijd, waarbij vier Duitschers werden gedood, vijf ernstig ge wond en eenigen naar den wal zijn ge vlucht. De „Cossack" zag kans, de 400 ge vangenen over te nemen en voer daarmee naar het moederland. De positie der neutralen. Van de schepen, die in de afgeloopen week door torpedo's of mijnen ondergin gen, zijn ongeveer zeventig procent eigen dom van een der niet-oorlogvoerende par tijen. En alsof dat niet genoeg was, worden de neutralen bovendien voor elke houding, die ze tegenover de bedreiging van hun leven aannemen, door een der beide oor logvoerende partijen, zoo niet door beide tegelijk, met verwijten overladen, zooals nu naar aanleiding van de „Altmark"- historie weer het geval was. Het is alsof Noorwegen in het conflict de grootste zon daar is. Wij zullen niet trachten uit te maken, wie van beide partijen het grootste aantal schendingen van de rechten der neutralen op zijn geweten heeft, in ieder geval hebben beide heel wat boter op hun hoofd en paste een beetje minder hooge toon beter bij dergelijke misdrijven als tegen het recht worden begaan. De neu tralen doen wat ze kunnen, om buiten de moordpartij te blijven, zij laten tal van daden tegen hen gericht ,over hun kant gaan, zij brengen offers bij de vleet en toch krijgen ze dagelijks meer naar het hoofd gesmeten. De heer Sumner Welles, die ervoor schijnt te willen zorgen, dat na den oorlog de.neutralen een rol ten goede krijgen te spelen bij de organisatie van den vrede, vindt hun positie, als hij straks aankomt, nog een beetje benarder dan toen hij Amerika verliet. De weigering door de Zweedsche regeering, om Finland direct en militair te hulp te komen tegen Rusland en de daarop gevolgde beroering in vele kringen, is den Koning aanleiding geweest, de positie van Zweden nog eens duidelijk uiteen te zetten. Indien, aldus de Koning, wij in den oorlog betrokken zouden worden ten:gevolge van ons ingrijpen, zouden wij niet alleen alle ellende over ons land halen, maar Finland minder kunnen helpen dan thans. NEUTRALE LANDEN. VEREENIGT UI NeutraliteitHet woord roept tegenwoor dig bijna niets anders meer te voorschijn, dan een medelijdenden glimlach. Neutra liteit eerbiediging van de neutraliteit I Zijn het in deze dagen geen zinledige woor den geworden Beklagenswaardige neu tralen, die zich tusschen den hamer en het aambeeld bevinden 1 Zij zien hun rechten met voeten treden. Zij zenden hun protesten naar de regeerin gen van de oorlogvoerende mogendheden, zonder dat er eenige verandering ten goede komt in den toestand. Hun stem is als de stem des roependen in de woestijn. Intusschen volgt de eene wandaad op de andere. Nog nimmer tijdens het bestaan van de wereld is zoo brutaal het feit aan het licht getreden, dat thans macht boven recht gaat. En niet alleen, dat deze wan daden worden begaan, doch degenen, die zich er aan schuldig maken, zouden ook nog willen doen gelooven, dat zij het recht aan hun zijde hebben bij hun rechtsver krachting. De minachting voor de kleinere staten, die zich afzijdig houden in het huidige con flict en hun neutraliteitsverplichtingen stipt nakomen, komt in dit alles sterk aan den dag. Finland wordt verwoest en vertrapt door een machtigen buurstaat, die zich bijna niet de moeite heeft gegeven, een voorwendsel te zoeken. De anderen moeten gedoogen, dat hun handel gefnuikt, de be langen der bevolking in gevaar gebracht en hun scheepvaart vernietigd wordt. Er moet iets worden gedaan daar is de geheele (neutrale) wereld het over eens. Men kan niet doorgaan met over zich te laten loopen, straffeloos zijn vlag te laten beleedigen en zijn zeelieden te laten dooden. Althans één de oorlogvoerenden is op het oogenblik bezig, de geheele wereld zóó tegen zich in het harnas te jagen, dat er, op welke wijze dan ook, tegen moet wor den geageerd en dan op krachtiger en meer afdoende manier dan door protesten, die als vodjes papier worden behandeld. En de eenige wijze, waarop naar onze meening iets is te bereiken, is een nauwe aaneensluiting en samenwerking van alle neutrale mogendheden. Wanneer een com binatie van neutralen niet vereenigd front maakt en op energieke wijze optreedt, zal de toestand nog verergeren. Eendrachtig optreden is het eenige, waarvan verande ring en verbetering in den toestand is te wachten. Waarop wacht men, om een conferentie van neutrale staten bijeen te roepen en ge meenschappelijk te beraadslagen over het nemen van maatregelen, die een eind zul len kunnen maken aan de rechtsschendin- gen, die aan de orde van den dag zijn De vereenigde neutralen vormen een macht, die zich kan veroorloven, de tanden te laten zien. De oorlogvoerenden kunnen het zonder hen niet stellen. Juist hun neu traliteit stelt hen in staat, om de oorlog voerende mogendheden binnen de grenzen van het geoorloofde te voorzien van grond stoffen en levensmiddelen. Wij spreken hier zonder eenig vooroor deel tegen een van de beide partijen, zon der voorkeur, zonder sympathie of anti pathie. Wij wenschen alleen op te komen voor ons recht, om onbelemmerd handel te blijven drijven en de vrijheid der zeeën te SUMNER WELLES. Het Italiaansche passagiersschip „Rex" is Zaterdag j'.l. uit Amerika vertrokken met twee invloedrijke passagiers aan boord. Behalve Tay- lor, Roosevelt's persoonlijke vredes- vertegenwoordiger by het Vaticaan, die naar zijn post gaat, is er de onderstaatssecretaris van Buitenland- sche Zaken, de heer Sumner Welles met zijn echtgenoote. Deze laatste blijft in Italië, terwijl haar man de hoofdsteden van Europa gaat afrei zen. Hij zal volgens de laatste be richten ook te Brussel en wellicht te Den Haag besprekingen houden, waarvan de strekking en inhoud niet bekend zijn, maar die in ieder geval in nauw verband staan met den toe stand in Europa en vooral met de organisatie van den vrede. Het is een hoopgevende gedachte, dat er nog altijd krachten voor den vrede werk zaam blijken te zijn en de beste wen schen van een groot deel der aarde- bewoners vergezellen den heer Sum ner Welles dan ook op zijn reis. zien geëerbiedigd. Het feit, dat schepen met levensmiddelen, komende uit een neu traal land en bestemd voor de regeering van een ander neutraal land, welke laatste zich er dus garant voor stelt, dat de lading voor het eigen volk is bestemd, op de bru taalste wijze worden vernietigd door een van de belligerenten, is het schandelijkste bedrijf, dat men zich kan voorstellen. Wanneer de neutralen geen aanleiding vinden, om met alle macht tegen een der gelijk wederrechtelijk optreden krachtig te ageeren, kunnen zij niet anders verwach ten, dan in een hoek te worden geduwd. De Donau en al zijn zijrivieren zijn dichtgevroren. In Roemenië is het ijs in de rivier thans 60 cm dik. Te voet en met sleden wordt het verkeer tusschen de oevers onderhouden. Protest inzake de „Burgerdijk" De rapporten van den gezagvoerder van de getorpedeerde „Burgerdijk" en de ver klaringen van den eersten officier van dit Bchip, die de onderhandelingen met den Duitschen duikbootkapitein heeft gevoerd, hebben bevestigd, dat de „Burgerdijk" in derdaad volkomen in strijd met het vol kenrecht in den grond is geboord. Het Nederlandsche schip, dat een uitsluitend Nederlandsche bemanning had, kwam van een neutraal land met een uitsluitend voor de Nederlandsche regeering of voor Neder landsche firma's bestemde lading, waar onder zich in het geheel geen contrabande bevond. De drie redenen, op grond waar van de Duitsche duikbootcommandant tot torpedeering overging, houden geen steek: De „Burgerdijk" was niet op weg naar een Engelsche haven, heeft niet gezigzagd en ni e t om hulp geseind. Wat het eerste motief betreftdaar de „Burgerdijk" even als ieder ander koopvaardijschip de vast gestelde, mijnenvrije scheepvaartroute had te volgen, moest zij Duins wel passee- ren, maar op weg naar deze haven was het schip niet; men had niet het voornemen Duins aan te doen en zou slechts zijn aan- geloopen, als een Engelsche oorlogsbodem daartoe bevel had gegeven, zooals ook de Nederlandsche houtschepen in de Oostzee op Duitsch bevel zich ter controle naar een Duitsche haven hebben te begeven. Zigzag naren (hetgeen een methode is om den achtervolger het spoor bijster te maken) heeft de „Burgerdijk" evenmin; slechts is de kapitein van den gevolgden koers afge keken, omdat hij bij het eerste opduiken van Sen onderzeeër meende met een rots te doen Duitsche uitkijkpost aan het Westelijk front. te hebben. Later is aan het bevel tot stop pen onmiddellijk gevolg gegeven. En wat ten slotte het seinen om hulp betreft, ook deze bewering mist eiken grond; de mar conist van de „Burgerdijk" kreeg integen deel terstond na het verschijnen van den Duitschen onderzeeër last om niet te sei nen. Het protest, dat de Nederlandsche regeering naar aanleiding van dit volkomen ongewettigde optreden van een Duitsch marine-officier te Berlijn zal indienen, zal dan ook krachtiger zijn dan bij eenige vorige gelegenheid. Zij zal volledige scha deloosstelling eischen voor het wederrech telijk vernietigen van schip en lading. Gevaren der koopvaardij. De Nederlandsche scheepvaartmaat schappijen worden wel zwaar getroffen in den laatsten tijd. Na de H.A.L. is het thans de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot maatschappij, die zich een verlies moet ge troosten. Het grootste vrachtschip dezer maatschappij, het 6982 tons s.s. „Alkmaar", dat op 5 Februari uit Amsterdam vertrok ken was naar La Plata, om een lading graan voor de regeering te halen, strandde op een rots van het eiland South Cima bij Madeira. Drie ruimen maakten Water, doch voor de bemanning bestond blijkens de eerste berichten geen gevaar; wel werd dringend om hulp verzocht. Ook de mijnen eischten deze week weer de noodige slachtoffers, waaronder ook één voor de Nederlandsche kust, n.1. het Noor sche s.s. „Kvernaas". Het Nederlandsche s.s. Oranjepolder" van Cornelders Scheep vaart en Agenturen Maatschappij te Rot terdam, dat op weg was naar Londen, kon ten Zuiden van Schouwenbank de beman ning van het vergane Noorsche schip op pikken en te Hoek van Holland aan land zetten. Nu het feit alleen, dat een neutraal koop vaardijschip langs een Engelsche haven vaart, naar de ervaring met de „Burger dijk" geleerd heeft, voor de Duitsche marineleiding al voldoende is om het te torpedeeren, wordt het voor de neutralen wel uiterst moeilijk om hun scheepvaart verkeer nog gaande te houden. Het ge beurde met de „Burgerdijk" zal dan ook wel den doorslag hebben gegeven bij het besluit van de Holland-Amerika Lijn, om haar passagiersschip „Noordam" recht streeks naar Amerika te laten gaan. Zater dagmorgen in de vroegte vertrok dit schip met 45 passagiers en een lading stukgoed uit Rotterdam regelrecht naar New York; de Engelsche haven Southampton, die an ders in de route is opgenomen, zal thans niet worden aangedaan. Nog een slachtoffer. Nog een tweede Nederlandsch vracht schip was deze week ten ondergang ge doemd. Nauwelijks uit het vaderland ver trokken voor de reis naar Java, vond aan boord van het 4537 b.r.t. metende s.s. „Ameland" van de N.V. Stoomvaartmaat schappij Rotterdam, dat door de Rotter- damsche Lloyd was gecharterd, een ont ploffing plaats, ten gevolge waarvan het schip snel zonk. De bemanning, waarvan enkele leden gewond waren, kon door na burige schepen worden gered. De oorzaak van de ontploffing is onbekend. Mutaties In de legerleiding. Het aftreden van generaal Reynclers als opperbevelhebber heeft nog een reeks mu- DE DROEVE LIJST VAN DEZE WEEK. „Orania" (1854 t., vr.sch., Zweedsch) „Nidarholm" (3482 t., vr.s., Noorsch) „Wakama" (3771 t., vr.sch., Duitsch) „Gretafield" (10191 t., tanksch., Br.) „Sultan Star" (12306 t., vr.sch., Br.) „Chastine Maersk" (5177 t., vr.schip, Deensch) „British Triumph" (8500 t., tanksch., Britsch) „British Tanker" (8500 t., t.sch., Br.) „Eika" (2600 t., vr.schip, Noorsch) „Martin Goldschmidt" (2095 ton, vrachtschip, Deensch) „Giorgio Ohlsen" (5694 t., vr.s., Ital.) „Linda" (1213 t., vr.sch., Estlandsch) „Bisp" (1300 t., vr.schip, Noorsch) „Sleipner" (1066 t., vr.sch., Deensch) „Kvernaas" (1819 t., vr.s., Noorsch) „Langleeford" (4622 t., vr.schip, Br.) „Liana" (1656 t., vr.sch., Zweedsch) „Osmed" (1545 t., vr.sch., Zweedsch) „Ameland" (4537 t., vr.sch., Nederl.) „Segovia" (vrachtschip, Noorsch) „Armanistan" (vr.schip, Iraneesch) „Baron Ailsa" (3656 t., vr.sch., Br.) „Elli" (1114 t., vr.schip, Grieksch) „Banderas" (2140 t., vr.s., Spaansch) taties in de hoogere legerleiding ten ge volge gehad, die op 19 Februari hun be slag hebben gekregen. De sous-chef van den Generalen Staf, generaal-majoor N. T. Carstens, werd benoemd tot inspecteur van het wapen der artillerie; majoor J. Har- berts, tot dusverre deze functie bekleedend, werd benoemd tot opvolger van generaal- majoor W. F. Sillevis, commandant van het 2de Legercorps, die met den rang van luitenant-generaal gepensionneerd werd. Later zal generaal Sillevis de door de be noeming van generaal Winkelman tot op perbevelhebber vrijgekomen plaats van commandant van den Luchtverdedigings kring Utrecht-Soesterberg, bezetten. Gene raal-majoor H. F. M. baron van Voorst tot Voorst, commandant der Lichte Divisie, volgde generaal Carstens op als sous-chef van den Generalen Staf; eerstgenoemde werd op zijn beurt opgevolgd door kolonel H. C. van der Bijl, voordien in den rang van luitenant-kolonel, commandant van het lste regiment Wielrijders. Waal en Rijn weer beklemd. De terugkeer van de vorst maakte de toestand van het ijs in de groote rivieren er niet beter op. De Waal, die eerst reeds in beweging was gekomen, ging weer vast zitten. Zaterdagavond reikte de ijsmassa reeds tot in den Rijn bij Pannerden. Acht militaire ijsbrekers, die tevoren de Lek tot voorbij Culemborg hadden opengebroken, togen aan den slag om de gevaarlijke ver sperring op te ruimen. Bij Nijmegen bleef de waterstand gevaarlijk hoog, n.ï. om streeks 12 m boven N.A.P. Waar het ijs ge broken werd, zakte het water meer dan 3 meter, zoodat het gedeeltelijk uit de uiterwaarden terugvloeide. Het ijs bleef daar echter in enorme massa's achter. Nu het water zich op sommige plaatsen heeft teruggetrokken, is goed te zien, hoeveel schade is aangericht. Vloeren van huizen werden volkomen vernield, schuren in elkaar gedrukt, boomen eenvoudig door het geweld van de ijsschotsen geveld. Verder hebben vooral de steenfabrieken aanzien lijke schade geleden aan installaties, voor raden en fabrikaten. De Waddeneilanden Ameland en Schier monnikoog hebben thans weer verbinding met het vasteland, zij het nog slechts per vliegtuig. De K.L.M. voerde eenige malen vluchten uit naar beide eilanden, om er levensmiddelen, veevoeder en brandstoffen te brengen, zoodat thans in den ergsten nood is voorzien. ONZICHTBAAR GEMAAKTE KANONNEN. Om geschut te camoufleeren, past men ongeveer dezelfde methode toe, als die welke voor de schepen werd gevolgd. Men schilderde ze grijs en bracht daarop in schijnbaar chaotische wanorde allerlei vlekken aan. De uitwerking der vlekken is zoodanig, dat het kanon uiterst moeilijk waar te nemen is. Wel is waar werd het niet onzichtbaar, doch het viel moeilijk uit te maken, wat het eigenlijk was, dat men zag. Bij het beschilderen moest er nauw lettend voor zorg gedragen worden, dat de vlekken niet met ronde lijnen, doch in IERLAND. Een zorgenkind, ook en vooral tijdens den oorlog, voor de Engel sche regeering, is en blijft Ierland en vooral de agitatie van het ler- sche Republikeinsche le ger, dat den laatsten tijd door zijn aanslagen zoo veel van zich heelt doen spreken. De verovering van het eiland door En geland is slechts zeer langzaam in zijn werk gegaan, begon in de 12de en was niet voltooid voor de 17de eeuw. Ge durende de geheele 19de eeuw is Ierland blijven protesteeren tegen zijn afhankelijkheid, totdat het 23 December 1920 onafhankelijk werd ver klaard en den status van een Dominion verkreeg. Slechts de Noord-Uoste- lijke punt, Ulster met de hoofdstad Beliast, is deel blijven uitmaken van het Vereenigd Koninkrijk. Het overige deel, in de landstaal Eire geheeten, heelt de Valer* als pr* sident scherpe hoeken van elkaar gescheiden wer den. Het menschelijk oog kan namelijk zeer goed een slangelijn volgen, doch heeft groote moeite, om zich een goed beeld te vormen van scherpe hoeken. Dat men daar enboven zijn toevlucht heeft genomen tot het bedekken der stukken met boomtakken en gebladerte in een boschachtige om geving, lag geheel voor de hand. MUITENDE SOLDATEN IN HET CONGRES. Washington, de hoofdstad van de Ver eenigde Staten, onderscheidt zich van bijna alle hoofdsteden ter wereld door de om standigheid, dat zij speciaal is gebouwd, om als zetel der regeering te dienen. Het ij geen stad, die den gewonen ontwikkelings gang van nagenoeg alle andere steden heeft doorgemaakt. De zaak heeft zich aldus toe gedragen. Nadat Amerika zijn onafhanke lijkheid had bevochten, bezat het land den eersten tijd geen vasten regeeringszetel. Het Congres vergaderde telkens in een andere stad, zooals dat in Zwitserland ook gedurende zekeren tijd de gewoonte is ge weest. Toen in de maand Juni 1783 het Congres te Philadelphia bijeen was, drong een compagnie muitende soldaten de zit tingzaal binnen en eischte op hoogen toon uitbetaling van de achterstallige soldij. Dit bracht George Washington op het denk beeld, een vasten zetel te kiezen voor de regeering, ten einde een herhaling van der gelijke incidenten te voorkomen. TYRONE SLIGO CAVAN %\wës** offalV f' riE I N S?t£r 1 ,C|V WlCKLOW CLARE LIMERICK TIPPERAAY ked Jiv

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1940 | | pagina 2