I«§§8
IK»
De Internationale toestand
Het Portret
IN NEDERLAND
y>4F«//C4^\oJ
LIBYE
IN DE AFGELOOPEN WEEK
Dl WERELD IN KAART
VAN DE WEEK
DUITSCHLAND
SPARUS'
Straatsburgl
Weff'cn
WEh'eHHe
Voren i
isrseiHe
\UvQrno
CORSICA
zAjjcc/oQ?\
ROME
Napels
uDSjlerno
\MJNORCA
SARDINIË
Pêlerwo=^ess'Jfi\
Cafania
PANTELLERIA
LAMPEDUSA
zou leiden. Bovendien zou Turkije geen
directen steun kunnen verwachten van zijn
bondgenooten. Het land houdt dus vast
aan zijn status van non-belligerentie, doch
verklaart, dat het zijn oorlogsvoorbereidin
gen zal voortzetten.
Italië bepaalt zich tot het bombardeeren
van verschillende strategische punten in
Frankrijk, Tunis, Corsica en Kenya; bij de
operaties van zijn vloot in de Middelland-
sche Zee heeft het enkele successen ge
boekt, o.a. door het torpedeeren van een
Britsdien kruiser. Het eiland Malta is ver
schillende malen gebombardeerd door de
Italiaansche luchtmacht.
In verband met de gebeurtenissen in
Frankrijk is Mussolini uit Rome vertrok
ken ten einde met Hitier de verdere ge
dragslijn der beide asgenooten vast te stel
len, met name ten aanzien van de aan
Frankrijk op te leggen vredesvoorwaarden.
Hadden de Westersche democratieën tot
het laatste oogenblik gehoopt, dat Spanje
zich neutraal zou verklaren, dan is ook
aan deze hoop de bodem ingeslagen: Spanje
heeft het bij het begin van den oorlog door
Italië gegeven voorbeeld gevolgd en zich
non-belligerent verklaard. Voorts heeft het
een actie ingezet aan gene zijde van de
Straat van Gibraltar, door het leggen van
Spaansche troepen in de neutrale zone van
Tanger, ter handhaving van de neutraliteit
van dit gebied, welke werd bedreigd door
een aanslag van Fransch-Engelsche zijde.
Ten slotte werd de wereld verrast door
een onverwacht optreden van Rusland
tegen de Baltische staten. Het beschul
digde Litauen er van, het Russisch-Litausch
verdrag van wederzijdschen bijstand te
hebben geschonden door het sluiten van
een geheim verdrag met Letland en Est
land. Van Letlandsche zijde wordt dit ont
kend.
Gevolg is, dat enkele van de voornaam
ste Litausche steden, o.a. Wilna en Kaunas,
door Russische troepen zijn bezet. Deze
troepen hebben ook het recht van vrijen
doortocht. De President van de Litausche
republiek, Smetona, is naar Duitschland ge
vlucht en daar geïnterneerd. Verder is, ter
voldoening aan den Russischen eisch, een
nieuwe regeering gevormd.
Soortgelijke maatregelen zijn genomen
ten opzichte van Estland, dat zich eveneens
aan de Russische eischen heeft onderwor
pen. Door dit optreden van de Sowjet-
Unie is in dit deel van Europa een geheel
gewijzigde toestand ontstaan, waarvan de
ontwikkeling 2net belangstelling wordt
gadegeslagen.
ZWEDENS DEFENSIE-UITGAVEN.
Bij het uitbreken van den oorlog werd
in Zweden een bewapeningsprogram vast
gesteld, dat voor dien tijd als iets buiten
gewoons gold. Met inbegrip van verschil
lende later aangenomen aanvullende cre-
dieten zou het voor 1940/41 een bedrag van
ongeveer 1100 a 1200 Zweedsche kronen
hebben geësicht. Dit bedrag is evenwel
reeds lang overschreden. In de eerste
maanden van dit jaar werd het met min
stens 200 millioen kronen per maand over
schreden; dit zou derhalve in den loop van
een jaar meer dan 2400 millioen kronen
worden. Dit is echter ongeveer 2100 mil
lioen kronen méér, dan voor het „normale"
defensiebudget is uitgetrokken.
STERKENDE VACANTIE.
Het leven stelt zijn eischen en gaat zijn
onverbiddelijken gang, onverschillig wat
er gebeurt of gebeurd is. Na een groot leed,
dat ons terneergeslagen heeft, eischt de
dagelij ksche gang van zaken ons weder op.
En dat is goed. Het doet ons vergeten, wat
achter ons ligt en niet te verhelpen is.
Dat is 's werelds beloop. Zoo hebben wy
ook te staan tegenover de gebeurtenissen,
die ons land heeft doorgemaakt. Na de
eerste depressie, welke zich van" ons heeft
meester gemaakt, hebben wij ons weder op
gericht. Wij zijn aan den arbeid gegaan en
hebben ons geschikt in het onvermijdelijke.
Zoo gemakkelijk komt men echter niet
over een zwaren slag heen. Ons zenuw
gestel is geschokt; en al doen wij ons best,
om dien schok te overwinnen dat gaat
niet zonder meer. Het blijven in onze dage
lij ksche omgeving, het verrichten van onze
dagelijksche bezigheden is wel is waar een
van de beste middelen, om ons verloren
evenwicht te herwinnen, doch het is op
den duur niet voldoende.
Wat wij thans in de eerse plaats noodig
hebben is afleiding; gezonde afleiding, bij
voorkeur in een andere omgeving. De toe
passing van den filosofischen stelregel
„Doe gewoonsluit ook in, dat wij onze
blikken dienen te richten op de vacantie,
die wij in zorgeloozer dagen gewoon waren
te nemen en elders door te brengen. Daar
voor behoeven wij niet naar het buitenland
te gaan, welke weg ons thans voor ge-
ruimen tijd is afgesneden. Ons eigen land
biedt schoone plekjes genoeg, waarheen wij
ons kunnen begeven en die uiterlijk door
het oorlogsgebeuren weinig of in het ge
heel niet zijn getroffen.
Wij hebben onder de tegenwoordige om
standigheden onze vacantie noodig, brood-
noodig. Meer dan anders zelfs. Zij brengt
ons de gezonde, heilzame afleiding, waar
over wij het hierboven hadden. Zij zal ons
nieuwen levensmoed, nieuwe levenslust
brengen, ons de dingen om ons heen door
een minder zwarten bril doen zien. De
hei- en boschkanter ga naar de wijde zee,
om het spel der golven in hun rustelooze
beweging gade te slaan; de zeekanter ga
naar heide en bosch, om de rust, die hij
noodig heeft, te vinden onder het loover
der boomen, of uitgestrekt in het grasveld,
met de zon en den zomerhemel boven zich.
En dat niet alleen. Wij moeten ook den
ken aan hen, die aangewezen zijn op de
jaarlijksche vacantiegangers, om in hun
levensonderhoud te voorzien. Ook zij be-
hooren tot de oorlogsslachtoffers. Hen te
steunen door „gewoon te doen" en onze
vacantie op de oude wijze door te brengen
is evengoed een nationale plicht, een natio
nale eisch. Wat wij kunnen doen, om het
nationale leven niet verder te ontwrichten,
mogen wij niet nalaten in geen geval.
Alles grijpt in de tegenwoordige maat
schappij zoo nauw in elkaar, dat geen
enkele schakel, geen enkel schakeltje, ge
mist kan worden. Tot die schakels behoort
ook onze vacantie. Het zou groote dwaas
heid zijn, als een nieuwe Nurks te mop
peren „Mooie tijd voor vacantie 1" Er is
zeer weinig tégen en heel veel vóór te zeg
gen. Zij is voor ons als een frisch bad,
waaronder wij ons onderdompelen om op
te knappen.
Daarom kiest een aardig plekje in ons
land en trekt er heen voor het doorbrengen
van uw vacantiehet zal u stalen en ster
ken voor de dagen, die nog voor ons liggen.
HENRY PHILIPPE PÉTAIN
Tot opvolger van Reynaud als
Fransch minister-president is be
noemd de 86-jarige Maarschalk
Henry Philippe Pétain, die zich bij
het begin van den wereldoorlog (hoe
wel hij met pensoien zou gaan, daar
hij den 58-jarigen leeftijd had be
reikt) zoodanig onderscheidde, dat
hij in October 1914 werd belast met
het opperbevel over het nieuwe 33ste
legercorps. In het voorjaar van 1916
slaagde hij er in om Verdun, dat men
reeds als verloren beschouwde, te
behouden. In 2917 werd hij benoemd
tot opperbevelhebber der Fransche
strijdkrachten. Als oelooning voor
de vele, aan zijn vaderland bewezen
diensten werd hem de titel van
Maarschalk van Frankrijk verleend.
Ondanks zijn hoogen ouderdom
werd hij gehandhaafd als generalis
simus van het Fransche leger; in 1931
werd hij benoemd tot generalissimus
van de Fransche luchtbeschermings
krachten. In het kabinet-Doumergue
bekleedde hij de post van minister
van Oorlog. Hij heeft zich steeds
doen kennen als voorstander van een
verdedigende veeleer dan van een
aanvallende houding.
Aan zijn groote populariteit had
Maarschalk Pétain het te danken dat
hij, na het einde van den Spaanschen
burgeroorlog, werd benoemd tot ge
zant bij de nieuwe Spaansche reaee-
ring van Generaal Franco. Thans is
hij, in deze voor Frankrijk zoo bui
tengewoon ernstige uren. door Pre
sident Lebrun uitverkoren tot minis
ter-president, in welke functie hem
ongetwijfeld de zwaarste taak van
zijn leven wacht.
Brood- en textielgoederen gerant
soeneerd.
De distributie werd uitgebreid met twee
nieuwe artikelen brood en textielgoede-
ren. Brood in een wekelijksch rantsoen
van 2000 gram per hoofd der bevolking,
uitgezonderd beschuit, koek, banket en
koekjes, die nog vrij blijven. Het week-
rantsoen van 2000 gram is verkrijgbaar
op 20 bons van 100 gram. Ten behoeve van
hotels, café's, restaurants en broodjeswin
kels worden wisselbons van 50 gram in
omloop gebracht, die echter niet in bak
kerswinkels, noch aan de deur geldig zul
len zijn. Zij dienen uitsluitend, om degenen,
die buitenshuis eten, in de gelegenheid te
stellen één broodje te kunnen koopen. De
samenstelling van het brood zal geleidelijk
nog veranderen; rogge en aardappelmeel
zullen er in worden verwerkt, zoodat het
brood weer ongeveer dezelfde samenstel
ling zal krijgen als in den wereldoorlog.
Het thans vastgestelde ratnsoen zal, on
voorziene omstandigheden voorbehouden,
kunnen strekken tot den ogost van het vol
gend jaar en dan zal moeten blijken of het
gehandhaafd kan blijven.
De textieldistributie is zonder bons
geregeld. Van de verschillende goede
ren die hieronder vallen, zijn de hoe
veelheden vastgesteld, welke men per
half jaar mag koopen. Hier volgen
enkele der voornaamsteéén costuum,
één stel ondergoed voor mannen;
twee zijden of kunstzijden japonnen, één
japon van andere stof, twee stel ondergoed
voor vrouwen en wintermantels of
-jassen in het geheel niet. Ook niet de stof
daarvoor. Van stof voor andere bestemming
mag trouwens maar zooveel gekocht wor
den als gelijk staat met de toegestane hoe
veelheid van het gereede artikel, dus bijv.
voor één costuum of 1 japon. Heeft men
hiervoor stof gekocht, dan mag men echter
binnen het half jaar geen costuum of japon
meer klaar koopen. Voor uitzetten en
woninginrichting kunnen speciale vergun
ningen bij den plaatselijken distributie-
dienst worden aangevraagd.
Geen vleesch in blik meer.
Van 15 Juni af is het verboden vleesch
in blik te conserveeren. Vleesch mag thans
nog slechts geconserveerd worden met ver
gunning van de Nederlandsche Veehouderij
centrale en volgens door dit bureau vast te
stellen voorschriften. Tevens is het verbo
den in blik geconserveerd vleesch of in blik
geconserveerde vleeschproducten af te
leveren, zoodat ook de verkoop van dit
artikel is stopgezet.
Aanvullende steun.
Zooals bekend, kan de directeur-generaal
van den Arbeid goedkeuren, dat arbeiders
minder uren werken (echter niet minder
dan 36 uur in de week) en dus minder loon
uitbetaald krijgen. Dit beteekent echter
niet, dat zulke arbeiders dan als gedeelte
lijke werkloozen in de steunregeling mogen
worden opgenomen. Zijn deze arbeiders
evenwel kostwinner of kostganger in den
den zin der desbetreffende bepalingen, dan
kunnen zij steun krijgen, die 20 pet hoo-
ger is dan normaal en waarvan het zelf
verdiende bedrag wordt afgetrokken. Het
nieuwe inkomen mag niet meer bedragen
dan het oude loon.
Fransche pantserwagens, die den Duitschen troepen in Brugge in handen vielen.
vraag naar arbeidskrachten in Duitschland
en de gunstige arbeidsvoorwaarden daar te
lande, waarvan naar te verwachten is velen
gebruik zullen maken, dan kan gezegd
worden, dat de toestand van de binnen-
landsche arbeidsmarkt er reeds heel wat
minder somber uitziet dan enkele weken
geleden.
Ontslagen worden ingetrokken.
Voor een deel is deze hoopgevende ont
wikkeling op de arbeidsmarkt ongetwijfeld
toe te schrijven aan het verbod tot stop
zetting van arbeid in ondernemingen, dat
11 dezer door den Rijkscommissaris werd
afgekondigd. Daarbij werd verder bepaald,
dat de werktijd in de ondernemingen niet
tot minder dan 36 uur in de week mag
worden beperkt, dat geen werknemers
mogen worden ontslagen en dat de na 9
Mei gegeven ontslagen terstond moeten
worden ingetrokken, tenzij deze door den
directeur-generaal van den Arbeid zijn
goedgekeurd.
Opheffing van het bankenmoratorium.
Ook in den financieelen toestand kwam
deze week een wijziging, die terugkeer tot
normale verhoudingen beteekende. Wij
doelen op het bankenmoratorium, dat even
eens 11 deze werd opgeheven. Bij dit be
sluit teekent het departement van Finan
ciën echter aan, dat deze opheffing niets
afdoet aan de bestaande reglementen van
instellingen als spaarbanken inzake de
terugbetaling van spaargelden. De spaar
banken blijven volkomen bevoegd uitbe
talingen te doen plaats hebben met opzeg-
ginstermijn en deze te beperken tot de door
haar vastgestelde bedragen.
Het telegraafverkeer met Indië.
Om het economisch verkeer tusschen
Nederlandsch-I dië en het moederland zoo
veel mogelijk te ^vorderen, heeft de Rijks
commissaris van h.. i.ozette Nederlandsche
gebied bepaald, dat radiotelegrammen met
economischen inhoud naar Nederlandsch-
Indië toegelaten zullen zijn. Deze telegram
men kunnen op alle Nederlandsche post
kantoren worden aangeboden en moeten
in de Duitsche of in de Nederlandsche taal
zijn gesteld. Particuliere en familietele
grammen zullen eerst worden toegelaten,
wanneer aan de in Nederlandsch-Indië
woonachtige onderdanen van het Duitsche
Rijk dezelfde mogelijkheid wordt geboden
en de onbevredigende behandeling en vrij
heidsbeperking van deze Duitsche onder
danen zal zijn opgeheven.
Levering aan de Duitsche weermacht.
Met betrekking tot leveranties ten be
hoeve van de Duitsche weermacht werd
een nieuwe regeling getroffen, volgens
welke levensmiddelen en voedermiddelen,
waarvoor distributie geldt, slechts aan het
Duitsch leger mogen worden afgeleverd
tegen ontvangst van een door de betref
fende Duitsche militaire autoriteit onder
teekenden bon, waarop de soort en de hoe
veelheid der aan te koopen producten staat
vermeld. Deze bon moet door den leveran
cier worden bewaard en kan met de be
treffende distributiebons of vergunningen
mede worden opgezonden ter verkrijging
van een nieuwe toewijzing voor de aan
vulling van zijn voorraad. Deze regeling
geldt uitsluitend voor aankoopen ten be
hoeve van onderdeelen van het Duitsche
leger in Nederland en dus niet voor in-
dividueele aankoopen door Duitsche mili
tairen voor eigen gebruik.
DE KUST WEER VEILIG.
Na het staken der vijandelijkheden in
Nederland gold een der eerste zorgen van
het Duitsche commando het opruimen van
de mijnenvelden voor de kust, die een be
stendig gevaör opleverden voor de scheep
vaart en de visscherij. Hiervoor werd de
hulp ingeroepen van de Duitsche mijnen
vegers, kleine vaartuigen, die evenwel vol
komen berekend zijn voor hun taak. Deze
voeren sedert uit, om het gevaarlijke kar
wei ten uitvoer te brengen A^ rlr
van de door de Nederlandsche marin«
overgelegde kaarten, waarop de mijnenvel
den stonden aangeteekend, werd naar dez«
plaatsen koers gezet. Ter plaatse aange
komen, werd het materiaal overboord ge-
zet, waarmede dit werk wordt verricht. Dt
voorhanden mijnen worden van hun anken
gerukt en komen dan vanzelf boven, waar.
na zij tot ontploffing worden gebracht o|
soms ontladen. Nu aan deze belemmering
een einde is gemaakt, wagen de schepel
'V*". veder in hun element.
rijk het oogenblik was gekomen, om de
wapens neder te leggen.
Hier en daar duurt het verzet tegen
de Duitsche troepen voort; doch deze ge
vechten dragen het karakter van een ge-
isoleerde actie. Er zal weldra een einde
aan komen. En dan zal Engeland alleen
staan tegenover een vijand, die getoond
heeft, hoe overweldigend zijn macht is.
Begrijpelijkerwijze heeft in Engeland het
besluit van den bondgenoot, om den strijd
te staken, een geweldige beroering te weeg
gebracht. Men had het terrein van den
strijd gaarne beperkt gezien tot het vaste
land; thans echter neemt hand over hand
de vrees toe, dat het Vereenigde Koninkrijk
aan een Duitschen inval zal blootstaan.
De regeering heeft wel is waar ver
klaard, dat het wegvallen van Frankrijk
als strijdmakker geen invloed zal hebben
op de houding van Engeland, dat den strijd
alleen zal voortzetten, doch dit neemt niet
weg, dat het land zich thans voor onmete
lijke zorgen ziet geplaatst.
Deze zorgen zijn des te grooter, wijl
Turkije met den dag minder neiging ver
toont, om de zijde van Engeland te kiezen,
nu Frankrijk is uitgevallen. Practisch ge
sproken trouwens zou Turkije, gezien de
geografische en politieke eigenaardigheden
des lands, geen enkele actie kunnen onder
nemen, welke den Westerschen mogend
heden eenig voordeel zou kunnen verschaf
fen. Daarentegen zou het vermoedelijke
gevolg van een dergelijke actie zijn, dat de
oorlog zich uitbreidde tot den Balkan, het
geen tot nog weer ernstiger complicaties
Teekenen van opleving en herstel.
In de ec.ste twee weken van Juni waren
?r op de arbeidsmarkt, die tengevolge van
ie bijzondere gebeurtenissen in de maand
tevoren sterk was ontwricht, meer en meer
symptomen van opleving en herstel waar te
nemen. De directeur van den Rijksdienst
ier werkloosheidsverzekering en arbeidsi
bemiddeling spreekt zelfs in dit verband
van een gunstige kentering. Niet alleen
lat duizenden werk vinden bij de oprui
mingswerkzaamheden en den wederop
bouw, doch ook tal van fabrieken, die
aanvankelijk geheel of gedeeltelijk waren
stilgelegd, zijn thans weer in bedrijf ge
steld en breiden hun personeel weer uit.
Transportondernemingen voorzien zich van
andere vervoermiddelen en stellen op
nieuw hun arbeiders in dienst. De werk
zaamheden in land- en tuinbouw zijn toe
genomen en alles wijst er op, dat de vraag
naar arbeiders in deze bedrijfstakken nog
sterk zal vermeerderen. Door het wegval
len van de motortractie moet veel meer
handenarbeid worden verricht, hetgeen
meer werkkrachten vraagt. Het mijnbe
drijf is weer in vollen gang en streeft er
naar, de productie tot een zoo hoog moge
lijk peil op te voeren. Vervoersmoeilijk-
heden, waarmede men thans nog te kam
pen heeft, noodzaken tot het opslaan van
groote voorraden, doch weldra zullen
spoor- en scheepvaartverkeer zoover her
steld zijn, dat de levering door het land
kan worden hervat, hetgeen weer meer
werkgelegenheid voor de transportbedrij
ven zal doen ontstaan. In de veenderijen
wordt meer geproduceerd dan aanvanke
lijk het voornemen was, hetgeen eveneens
tewerkstelling van meer arbeidskrachten
beteekent. Daarbij nog gevoegd de sterke
MARE NOSTRUM
De groote successen
der Duitsche wapenen
hebben Italië doen be
sluiten de tot nu toe
gevolgde positie van
onzijdigheid te laten
varen en eveneens aan
de Geallieerden den
oorlog te verklaren.
Wij wenschen in het
midden te laten, welke
territoriale eischen Ro
me mettertijd zal stel
len en slechts een blik
te werpen op de Mid-
dellandsche Zee, die
Italië als „Mare nos-
trum" beschouwd heeft.
Wat zal dan het ge
volg zijn van Italië's
inmenging in het con
flict Het zoude ons in
dit kader te ver voeren,
desbetreffende profe
tieën te doen. Laat ons
aan de hand van ons
kaartje, dat voor zich-
zelve spreekt naar
voren brengen, dat de
verbinding tusschen
Frankrijk en zijn Afri-
kaansche bezittingen
uiterst precair wordt.
En dat hierbij niet
slechts sprake moet zijn
van de Afrikaansche
koloniën, behoeft aller
minst betoog, als men
denkt, dat het Suez-
kanaal gesloten is en
de scheepvaart der Ge
allieerden een grooten
omweg moet maken,
uit hoofde van het feit,
dat de weg die om
Kaap de Goede Hoop
leidt, meer dan vier
duizend zeemijlen lan
ger is, hetgeen niet al
leen tijd kost, doch
ook geld. Moeten geen
maatregelen genomen
worden voor bunke
ren Moeten de sche
pen geen grooter pro
viand medenemen? En
hoe zal het er binnen
zeer afzienbaren tijd in
de Middellnndsche Zee uitzien? Zoude het
niet eens tot een samentreffen van de Ge
allieerde vloten en de Italiaansche zee
macht komen Met andere woorden, zoude
het schrikkelijk pleit, niet eens in de Mid-
dellandsche Zee worden uitgevochten en
het hier komen tot een uiteindelijke over
winning van een der strijdende partijen 1
De tijd zal het leeren.
Do brnndMide olietanks In de verwoeste
haven van Duinkerken vormen één
vlammenzee.
Frankrijk heeft de wapens neergelegd.
Dat is het alles overheerschende feit, dat
de afgeloopen dagen heeft gekenmerkt.
Geslagen door een overmachtigen vijand,
verlaten door zijn bondgenooten, moedeloos,
gedesorganiseerd, heeft Frankrijk den on-
gelijken strijd gestaakt. Het is Maarschalk
Pétain, die als minister-president Reynaud
opvolgde, aan wien de verdienste toekomt,
zich den toestand te hebben gerealiseerd
en te hebben ingezien dat verdere tegen
stand met alleen nutteloos, doch zelfs mis
dadig was.
Hoe kon het ook anders De storm
achtige opmarsch der Duitsche troepen was
niet te keeren. Reeds bijna de helft van
het land was door hen overstroomd. Hun
tanks, hun luchtmacht waren verre in de
meerderheid. Bij hun terugtocht, die den
messten tijd op een ordelooze vlucht ge
leek, waren de Fransche legers genood
zaakt ontzaglijke hoeveelheden oorlogs
materiaal achter te laten, dat den Duit-
schers in handen viel.
Parijs had zich overgegeven, Verdun, het
onneembaar geachte Verdun was gevallen,
Metz had zich overgegeven, tot zelfs Or-
léans was genomen, bij Belfort hadden de
Duitsche troepen de Zwitsersche grens be
reikt, de Maginotlinie was van het overige
Frankrijk afgesneden, de daar opgehoopte
legers zagen zich omringd door den vijand.
De toestand was hopeloos, onhoudbaar. En
onder deze omstandigheden deed Maar
schalk Pétain het eenige, wat hem te doen
stondhij gaf de Rijksregeering kennis
van dit besluit en verklaarde in een radio
rede tot het Fransche volk, dat voor Frank-
