ROEMENIË - de petroleumvelden
van Oost-Europa
Constanza de poort naar de
Zwarte Zee
Bessarabië een korenschuur
^^1
SS%WKW
WfckN%T
ivysi '<\-f
KtWv
J>W%
l
WNRfcm m
toW»i
Nwmwys
J?' e-&* j^BuSsi^fvWv^
.WkWw»KN^
^S3stm~NCN
kfcwmw
■^SjSsrfj
WKml
Nu door de Russische bezetting
van Bessarabië en de Boekovina
plotseling de felle schijnwerpers der
publieke aandacht gevallen zijn op
Roemenie, de petroleum en koren
leverancier bij uitnemendheid in
het Oosten van ons werelddeel, bren
gen wij hierbij een uitvoerig artikel
over de zeden en gewoonten van de
bewoners en geven een indruk van
Constanza, de groote Roemeensche
Donauhaven aan de Zwarte Zee.
Koning Carol van Roemenië.
DIT rijke land moet door den Schep
per geschapen zijn, toen hij in
een zeer goede stemming was,
want de natuur heeft hier met
kwistige hand de rijkdommen uit
gestrooid: geweldige gebergten, vruchtba
re dalen en vlakten, rond den Donau en
zijn zijrivieren en dan de kust, die zich in
honderd en één gedaanten aan ons voordoet
En of dit alles nog niet voldoende was,
werd dit land bovendien nog een heerlijk
klimaat geschonken, dat afwisselend tus-
Bchen tropische warmte en nachtelijke
koelte, de bewoners van het land toch niet
zoo verwend en daardoor traag heeft ge
maakt als bijvoorbeeld de volkeren langs
den aequator. Dientengevolge schijnt ons
de Roemeen min of meer verwant, als
kind van zijn klimaat, door z'n vlijt en
ihist om iets tot stand te brengen, terwijl
een merkwaardige aanleg voor het schoo-
nere deel des levens aanwezig is, die on
der meer tot uitdrukking komt in een bon
te volkscultuur, in rijke kleederdrachten.
Het wil den bewoner van Noorderlijker re
gionen voorkomen alsof de Roemeen in zich
vereenigt den drang naar daden van het
Noorden en de liefelijke, bekoorlijke gaven
en zwakheden van de Zuidelijke volken.
Het uitgestrekte land en het in verhouding
geringe aantal inwoners, stempelen hem
doorgaans tot iemand van de groote lijn,
die alles wat zweemt naar slavernij veracht
Deze goede eigenschappen maakten de
taak van Koning Carol lichter want de
voornaamste opgave, met de vervulling
waarvan hij zich bezig diende te houden,
was het aanwakkeren van het door oorlog
ontbering en partij enhaat verbrokkelde na
tionale gevoel. Een sprekend beeld van dit
streven levert ons de stad Boekarest, met
het snelle tempo van verkeer, met haar
moderne, zeer hooge gebouwen, met haar
prachtige, breede parken, met de oude, rij
ke paleizen, de armelijke hutjes, de schil
derachtige kerken en kloosters. Door deze
stad rijden in alle straten dagelijks hon
derden bont beschilderde boerenwagens,
die de producten van de landelijke vlijt
ter markt brengen.
Roemenië is een boerenland; verreweg
het grootste deel van de bevolking werkt
op het land. En dat zal wel zoo blijven, on
danks de snel opkomende industrie, die er
naar streeft de bodemschatten van Roeme-
wol en vlas te verwerken en de vlijtige
handen der vrouwen weven en borduren
De poort naar de Zwarte Zee.
Constanza staat op ouden cuu«„
Ten tijde van de Romeinen was het een
bloeiende Milesische kolonie, „Tomi" ge
naamd en niemand minder dan Ovidius
heeft de stad in zijn „Tristia" verheerlijkt,
Ovidius werd uit Rome hierheen verban
nen en heeft hier ook zijn leven besloten.
Nog heden wordt hij beschouwd als de
grootste inwoner van Constanza; hem heeft
men een groot monument, dat de geheele
stad beheerscht, gewijd. Naast dit monu
ment staat 'n prachtige sarcophaag, waarin
eens Ovidius zal worden bijgezet. Tien ja
ren heeft de groote Romeinsche dichtei
hier aan de oevers van de Zwarte Zee
doorgebracht. Hij zou in dezen tijd ook de
taal van de bewoners hebben geleerd en
in deze taal verzen hebben geschreven,
zonder dat van deze gedichten ooit iets tot
ons gekomen is.
Bij het binnengaan in de eenvoudige
huisjes, die graag en met alle beminnelijk
heid, den Roemeen eigen, worden getoond
aan vreemdelingen, staat men versteld
over de zindelijkheid in de vertrekken, ter
wijl overal een bonte hoeveelheid van
handgeweven en geborduurde kleeden en
kussens het sieraad van elk interieur vor
men. Gewoonlijk vindt men in elk huis
slechts een of twee bedden hoog opgetast
met kussens en kleeden en verwonderd be
rekent men hoe het gezin, dat meestal uit
acht tot tien personen bestaat, hier den
nacht doorbrengt. De verklaring is tamelijk
eenvoudig. Des avonds worden de stroo-
matten op de vloer uitgespreid en daarop
met behulp van de kussens en de kleeden
een veldbed in een ommezien gereed ge
maakt. De bedden dienen den menschen
alleen bij geboorte en dood, wanneer de
buren voor het brengen van een geluk-
wensch of om gemeenschappelijk te rouwen
zich om het bed verzamelen.
Het is de trots van de boerin om thuis
genwioht voor de verschrikkingen van het
uiterlijke. Hierbij komt nog iets, wat de
Noord-Europeanen eigenlijk alleen bij na
me kennen, het begrip: ledigheid, vrije
tijd. De vruchtbare bodem levert wel zoo
veel op voor het levensonderhoud van het
gezin, ook al wordt deze niet zoo stipt en
zorgvuldig bebouwd, dat men met een mi
nimum aan arbeid kan volstaan. De groo
te hitte in den zomer maakt het werken
van elf tot vier uur onmogelijk en zoo
blijft er tijd te over voor de fantasie en de
rust. Eerst bij het dalen van de zon, gaat
men weer aan den arbeid.
Tegen het weekeinde vereenigt de gehee
le dorpsgemeenschap zich om bij vroolijke
muziek een dansje uit te voeren en zoo ziet
men Roemenië op zijn schilderachtigst.
Dan komen de kleurige gewaden eerst goed
tot hun recht. Plotseling grijpt een der
mannen naar de viool en speelt de bekende
oude liederen. Allen verzamelen zich rond
om hem en dansen de hora. Bij deze dans
vatten de mannen en de vrouwen elkaar
bij de schouders en draaien in steeds snel
ler tempo rond. Dat gaat voort tot de
maan aan den hemel staat en zelfs op dit
nachtelijk uur ziet men in de duisternis de
Roemeensche boerenbevolking nog bijeen
voor de hora.
Turken hebben zich hier bovenal geves
tigd als handelaar, maar ook als schipper.
Velen van hen zijn in laatste tien twintig
jaar geromaniseerd en gingen geheel op in
de Roemeensche bevolking.
De Grieken kwamen veel eerder in het
land dan de Turken. Zij stammen deels af
van voorvaderen uit de antieke oudheid,
anderdeels zijn het nazaten van de „Fana-
rioten", die eens regeerden in de Moldavi-
sche vorstendommen. Een gedeelte van
de Roemeensche persoonsnamen herin
nert tegenwoordig nog aan dien Griek-
schen inslag, namen als Steriadi, Cantacu-
zino, Stirbey en andere. In tegenstelling
tot de Turken hebben de Grieken zich in
hun positie weten te handhaven, hoewel
hun eigen taal sedert lang verloren is.
Vooral in de welvarende standen onder
scheiden zij zich niet meer van de Roeme
nen; in Constanza vormen zij tegenwoordig
nog een gesloten wijk.
In ieder geval dragen zij, met-de laatste
Turken er toe bij Constanza te maken tot
een der schilderachtigste havensteden van
Europa. Men vindt hier Grieksohe kroe
gen en Turksche café's en in de anti-quari-
aten treft men „nargilehs" aan in een ver
scheidenheid en van een schoonheid, zoo
als nauwelijks in Istanboel zelf. Inder-
Deze ««hilderachtige foto van het Koninhlij k paleis in Boekarest werd genomen tiitón»
éen naehteiiïh he apek aan feft
NIEMAND kan beweren dat hij Roe
menië werkelijk leerde kennen,
wanneer hij verzuimde een bezoek
te brengen aan de havenstad Con
stanza. Hier heeft men Roemenië's
toegangspoort tot de zee. De andere haven
steden Toelka, Soeline en nog vele ande
ren verzinken in het niet, vergeleken bij
de beteekenis van deze haven. Constanza
is tegelijk een oorlogs- en een handelsha
ven. Alle scheepvaartlijnen van Roemenië
beginnen en eindigen hier. Wie zich nog
het Constanza uit den oorlogstijd herinnert,
zal het thans nauwelijks terug kennen.
Want juist hier kan men een treffend be
wijs vinden van den opgang van Roemenië
na den Wereldoorlog. Nieuwe straten wer
den aangelegd. Tientallen representatieve
gebouwen werden gezet en bovenal is de
haven ingrijpend gemoderniseerd. Groote
breede kaden zijn aangelegd. Tallooze
kranen kunnen zorgen voor 'n zoo snel mo
gelijke lossing en lading van de schepen.
Groote silo's en opslagplaatsen vervolma
ken het beeld van de moderne havenstad:
Het inwonersaantal nadert reeds de hon
derdduizend.
Naast de moderne boulevards en kaden
is nog een uiterst pittoresk stuk oud-Con-
stanza blijven bestaan, wijken waarin nog
duizenden Grieken en Turken wonen. Een
halve eeuw geleden beheerschten zij deze
toen nog kleine stad vrijwel geheel. Men
hoorde toentertijd nauwelijks één woord
Roemeensoh in de nauwe bochtige straat-
Rechts:
Michael, Kroonprins van Roemenië
Onder:
Roemenië beschikt over de modern
ste fabrieksterreinen en opslag
plaatsen. Hier een overzicht van de
nieuwe, groote silo aan de Roemeen
sche haven van Constanza.
nië, warmede het ook al zoo rijk begiftigd
is, te verwerken. Noemen wij alleen de
petroleum, die vooral in deze tijden een be
langrijke bron van inkomsten vormt. Maar
desniettegenstaande zal het een boeren
land blijven, reeds vanwege zijn rust en
zijn landelijke kunst, die voor ons, Noord
west Europeanen een bron van verkwik
king zijn bij een bezoek aan het land. Ziet
men deze kraakzindelijke, eenvoudige
dorpjes, bestaande uit eenvoudige leemen
woningen met prachtig besneden houten
deuren en de bewoners in overvloedig rijk
geborduurde gewaden, menschen, die on
verstoorbaar rustig hun dagelijksch werk
doen en de vrouwen en kinderen, die bij
elkaar zitten voor de hutten, druk in de
weer met fraaie handwerken en onder een
aangenaam gekout, dan zou men den tijd
willen stilzetten, opdat nimmer de machi
ne en het geraas van het moderne leven
hier hun intocht konden houden.
ware meesterwerken. De kleuren bereidt
men zelf uit plantensappen en de recep
ten gaan van geslacht op geslacht over
evenals de aanleg om dergelijke ingewik
kelde patronen te ontwerpen. Deze stam
men alle uit de natuur; gestyleerde dieren,
planten en sterrebeelden, overgeleverde
teekens met historische beteekenis. De sa
menstelling van kleuren en lijnen schijnt
den vrouwen aangeboren te zijn. Kleine
meisjes ziet men er reeds op een witte
doek de bontste tafereelen borduren zon
der dat zij er een voorbeeld bij hebben.
Zoo worden ook met Paschen de eieren be
streken met zachte kleuren, dikwijls van
een geometrische precisie.
Ook het Roemeensche aardewerk ver
rukt ons oog door de prachtige kleuren en
ornamenten. De fatasie schept hier zonder
dat men ooit in herhaling vervalt en men
zegt wel dat dit onuitputtelijk kunstzin
nig gevoel van de Roemenen is voortge
sproten uit de herhaalde oorlogen, die het
land teisterden en de menschen stemden
tot inkeer en bezielden met het verlangen
naar een hooger geluk, dat niet van deze
aarde is en een onvervreemdbaar bezit
vormt. Daarin vonden zij een innerlijk te-
Donaulan&schap aan de „IJzeren Poort" nabij de Roemeensche stad Orsova.
Ongeveer een uur varens van Constan
za ligt het zoogenaamde „Insula serpilor",
het slangeneiland, waar men kleine slan
gen vindt, maar de bodem is zoo arm aan
water en zoo onvruchtbaar, dat hij niet ge
schikt is voor kolonisatie. Dikwijls heeft
het eiland dienst gedaan als misdadigers-
kolonie.
0 Goud
Lood
Koper
Mangaan
1 Onhmomuir>'==* Buis/nding
x IJxtrerh M Steen koot
4 Qardohe IHI drum koot
W Qardgaf NKHM Graan
Dit kaartje geeft een duidelijk overzicht hoe rijk Roemenië is begiftigd met grond
stoffen
jes. Maar de Turksche bevolking is intus-
schen sterk gedecimeerd. Een groot deel is
verdwenen naar het herschapen en gemo
derniseerde Turkije van Kemal Ataturk
Ook de overigen moeten terugkeeren
naar hun vaderland, maar dralen nog,
want hier heeft zich het oud-Turksche le
ven nog weten te handhaven. Tot voor kort
kon men hier nog vele fez' zien en de Turk
sche bazar was de moeite waard. Tegen
woordig wordt het jaarlijks stiller om de
moskee, waar de geloovigen voor het gebed
samenkomen en men binnenkort het tijd
stip verwachten dat de laatste Turksche
familie de stad voorgoed zal verlaten. De
daad er is hier voor den zeeman, die en
kele dagen aan wal gaat, veel bezienswaar
digs, al zal hij er geen Reeperbahn en geen
Marseille vinden, maar wel een blik op een
nieuwe wereld. Sedert de handel op Odessa
practisch genivelleerd is, trekt deze zich
voornamelijk samen op Constanza.
Een deel van de haven is de rijkdom van
Roemenië: de petroleum gewijd. Reusach
tige olietanks nemen de kostbare vloeistof
op, die door een verscheidene honderden
kilometers lange buisleiding van Ploesti
hierheen gepompt wordt en dan verder zijn
weg over de wereld vindt- in de tanksche
pen. Gedurende den Wereldoorlog gingen
deze tanks alle in vlammen op en werd de
buisleiding ernstig beschadigd, maar va-
deze ramp heeft Roemenië zich se*-*-
hersteld.
