De film verovert de natuur
Levenswijze van insecten en kleine dieren
aanschouwelijk voorgesteld
Geen mysterie nog veilig voor de nietsontziende camera-lenzen
WEKEN VAN
MUZIKAAL GENOT
Een kikvorsch deukt er geen oogenblik
over te happen naar een plukje wol, dat
voor hem in het water hangt.
BIOLOGIE is de leer van het leven;
zoo kan men het kortweg geformu
leerd in één regeltje vinden in elke
encyclopaedie, maar zoo kort als de zin is,
zoo uitgebreid is het begrip dat men hier
onder vangt. De heele levende natuur, en
alle wonderen, die daarmede samenhan
gen, wordt hiermede aangeduid en bedoeld.
Dat is overweldigend veel, te veel om
ook maar eenigermate aan te stippen. Alles
wat kruipt en zwemt, wat ademt en vliegt,
kortom wat leeft moet gade geslagen wor
den door het oog van den mensch, die dik
wijls zijn oog moet wapenen met een loupe
of microscoop. Alles dient bekeken te wor
den, van het kleinste oerdiertje tot het
hoogst onwikkelde meesterstuk van de na
tuur, de mensch, de bloemen, het blad en
de vogels.
Het terrein, dat hier voor de wetenschap
braak ligt, is vrijwel onbegrensd en daar
waar de wetenschap niet verder meer kan,
waagt men zich aan philosophie en specu
laties op een dikwijls zeer onzekere basis.
Ook de film, de cultuurfilm, hoe zou het
ook anders kunnen, heeft zich van dit ter
rein meester gemaakt en heeft er gewapend
met camera's en schelle lichten gejaagd,
natuurlijk in de eerste plaats om de weten
schap onschatbare diensten te bewijzen,
maar toch in niet mindere mate om den
leek eenigen indruk te geven van deze
wondere wereld, waarvan hij tot dusverre
geen vermoeden had of kon hebben. Wie
weet welk een roman verborgen is in één
simpelen waterdroppel. De groote onder
zoeker en geleerde Anthony Leeuwenhoek
heeft er reeds op gewezen, heeft zelfs door
zijn geniaal geslepen lenzen deze wereld
bestudeerd, maar de film heeft thans op
universeele wijze dit gebeuren voor ons
open gelegd.
Overal ziet men th§ns deze films aan
gekondigd, maar men moet Duitschland
toch de eer geven op dit gebied pioniers
werk verricht te hebben. De gelukkige om
standigheid, dat dit land beschikt over uit
stekende fotografen en operateurs, maar
tevens over eminente geleerden op het ge
bied der biologie, maakte het mogelijk dat
men tot een zoo gelukkig resultaat heeft
kunnen komen. Drie schitterende docu
menten heeft tot dusverre die samenwer
king opgeleverd: de films: „De bijenstaat",
„De Mierenstaat" en ten slotte de film,
waarover wij hier iets naders wilden zeg
gen: „De mysteriën des levens".
Deze films zijn niet alleen op zuiver we
tenschappelijke gronden belangrijk, maar
zij prikkelen ook den buitenstaander zich
te verdiepen in deze onderwerpen, die tot
dusverre buiten zijn bereik en derhalve
buiten zijn belangstelling lagen. Tenslotte
staan achter de nuchtere levensverschijn
selen de levenswetten en het gaat er om
deze te doorgronden, wil men den zin en
de bedoeling van het leven leeren kennen.
Van ei tot snoekje.
TOEN wij eens een greep uit de ver
schijnselen, die ons in deze laatste
film „Mysteriën van het leven" wor
den voorgezet. Daar hebben we bijvoorbeeld
de wonderlijke ontwikkeling van het snoe-
kenleven. Wij zien hoe de snoeken vader
en het snoekenwijfje, die overigens het ge-
heele jaar in eenzaamheid doorbrengen en
geen oogenblik er over denken elkanders
nabijheid te zoeken, zich plotseling tot el
kaar aangetrokken gevoelen. Het vrouwtje
schiet kuit en de honderdduizenden eieren,
die zich ontwikkelen hechten zich vast aan
de waterplanten. De ontwikkeling van ei
tot klein snoekje heeft de film door leven
dige natuuropnamen vastgelegd. Op om
standige wijze wordt ons een beeld gege
ven van de gevaren, die dit jonge leven be
dreigen, maar ook krijgen wij een indruk
hoe ingeboren de roofnatuur van deze dier
soort is. Overal in de natuur is strijd het
wachtwoord. De sterkere overwint den
zwakke. Men eet en men wordt opgegeten.
Zeer verschillend en geraffineerd zijn de
wegen, die natuur bewandelt om haar
schepselen een gunstige ontwikkeling en
nakomelingschap te verzekeren. Over het
algemeen geldt in de natuur overal de wet,
dat de sterkste het recht heeft te leven, de
zwakkere broeder gaat onherroepelijk te
gronde. Maar wanneer de natuur dat noo-
dig acht, komt het ook wel voor dat de
sterkste 't onderspit moet delven, wanneer
dat in het belang is van andere wezens.
Een belangrijke rol spelen dergelijke die-
rentragedies in het rijk der insecten.
Eerst toen de optische industrie den ope
rateurs objectieven yerschafte, waarop zij
het doen en laten van de insecten meer
dan levensgroot konden opvangen en bo
vendien een filmmateriaal geleverd kon
worden, waarvan de gevoeligheid zoo groot
Tot dank voor het verblijf, eet
men zijn gastheer op.
Hiernaast twee
prachtige opna
men van den
sluipwesp.
Het vrouwtje
legt de eieren
in een keverlar
ve, die diep in
het hout huist.
Door haar uiterst
gevoelige sprieten
kan de wesp haar
slachtoffer in het
hout vinden.
Onze eerste af
beelding toont
hoe de wesp op
zoek is naar een
keverlarf in het
hout.
Onze tweede
afbeelding toont
hoe de boor in
het hout wordt
gezel, deze is on
geveer even dik
als een haar.
ET is haast een gemeenplaats wanneer men beweert dat de
wetenschap alleen weggelegd is voor de geleerden. Weten
schappelijke dingen te begrijpen het is niet voor een
ieder weggelegd, maar het blijft toch altijd te wenschen dat men als
leek zich in die wetenschap zal verdiepen en het is een niet onbe
langrijke taak van de mannen der wetenschap dat zij ons hun hoo-
gere wijsheid op een ietwat populaire manier behandeld voorzetten,
zoodat ook de leek er bij kan. Dit nu is een verschijnsel dat de laat
ste jaren op velerlei gebied waargenomen kan worden. Allerwege
komt men met populaire uitgaven, over kunst, over geschiedkundige
onderwerpen. Welnu waarom ook niet eens over
de geheimzinnige levensverrichtingen van onze
medeschepselen, van de insecten van de kleine
dieren in het algemeen, die men niet met het
bloote oog in hun doen en laten kan waarnemen.
Daarvoor biedt de film uitkomst; zij is in staat
een reeks beelden vast te leggen die een levendi-
gen totaalindruk kunnen geven en daardoor kan
de film fungeeren als middelaar tusschen we
tenschappelijk gevormden en het leekenpubtiek.
Cultuurfilms als deze zijn, met alle respect voor
hetgeen in Hollywood gemaakt wordt, meer
waard, omdat zij ons nader brengen tot het ge
heim van het leven, het geheim dat wij wel nooit
zullen ontraadselen, maar dat wij slechts dich
ter en dichter kunnen naderen.
Hier in de Hofkerk met haar prachtig
gebeeldhouwde koorstoelen, met de vijf
tiende eeuwsohe altaarsnijwerken en da
fijn gesmede koorhekken, zal onder de
klanken van het orgel dat uit het jaar 1650
stamt, het Straasburger Domkoor zijn ge
zang laten weerklinken, terwijl in een an
dere kerk Toscanini het beroemde „Re
quiem" van Verdi zal dirigeeren. Deze
grijze kunstenaar, die zoo juist uit New
York is overgekomen, zal de spelen ope
nen met eenige symphonieconcerten. Vela
belangrijke uitvoeringen staan er op hel
programma en om het succes te verzeke
ren heeft men de beroemdste dirigenten
en solisten aangezocht. Zoo zal de pianist
Een mannelijk vliegend hert doet zich te
goed aan eikensap, dat gelijk men weet al
coholhoudend is. Het dier wordt daar in-
derdaad dronken van.
Vladimir Horowitz optreden op een con
cert van Toscanini, terwijl het concert van
den dirigent Ernest Ensermet door het
feit dat de componist Rachmaninoïf er per
soonlijk aan zal medewerken als solist een
succes belooft te worden. Bruno Walter
zal niet alleen de werken van zijn grootsten
vriend wijlen Mahler dirigeeren, maar ook
zelf Mozart spelen. De cellistPablo Casals
zal medewerken aan het concert van Sir
Ardian Boult, den bekenden Engelschen di
rigent, dien men kent uit talrijke concer
ten, gegeven voor den Engelschen omroep
onder zijn leiding. Fritz Busch dirigeert en
Bronislaw Huberman, de weergalooze,
waarschijnlijk de grootste violist ter we
reld, zal hier zijn Stradivarius laten zin
gen. In de mondaine kurzaal zullen vele
vooraanstaande zangers als Gigli lieder
avonden houden; het Buschkwartet zorgt
voor uitstekende kamermuziek, het koor
van de Sixtijnsche kapel uit Rome zal in
de Jezuietenkerk optreden. Maar tenslotte
behoeft men niet alleen aan muziek te
denken. Het loont de moeite het Vierwoud-
stedenmeer over te steken naar het schier
eiland Tribschen om het liefelijke patri
ciërshuis te bezoeken, waar Richard Wag-
ner in de jaren van zijn verbanning tus
schen 1866 en 1872 eenige van zijn bekend
ste meesterwerken heeft geschreven; het
is thans ingericht als Richard Wagnermu-
seum en men kan daar een menigte herin
neringen aan vroeger jaren vinden.
Het groote verleden blijft in Luzern ove
rigens niet beperkt tot het muziekhistori
sche. De late Middeleeuwen groeten ons in
den vorm van de gotische Mauritiusfon
tein op de Wijnmarkt. Het oude stadhuis
op de Korenmarkt accentueert daarente
gen de edele architectuur van den Renais
sancetijd.
En om deze middeleeuwsche wereld, die
nog een gedeelte van het stadsbeeld be-
heerscht, breidt zich het landschap van het
Vierwoudstedenmeer uit met de Zwitser-
sche oerkantons tusschen Pilatus, Rigi en
St. Gotthard. Daar vinden wij alle plaat
sen, die ons zoo bekend en vertrouwd ge
worden zijn door de Teilsage. Hier werd
de Zwitsersche vrijheid geboren en nog
jaarlijks komen de Zwitsers, die sterk aan
deze traditie hechten hier bijeen om dit
feit feestelijk te herdenken.
S2HENKEN wij onzen aandacht aan
het leven van den sluipwesp, dat hier
in beeld gebracht is. Hoe ontzettend
bewogen! Het wijfje van deze soort legt bij
voorkeur haar eieren op de rupsen van on
ze vlinders. Wanneer de jongen eindelijk
uitkomen, eten zij hun gastheer levend op.
En de grootste sluipwesp, dien wij kennen,
zoekt zijn prooi keverlarven diep in
het hout van boomstammen. Zooals de wi-
chelroedelooper moeizaam door heen en
weer loopen eindelijk de plaats vaststelt,
waar men ertsen of water zal aantreffen,
ontdekt het dier met zijn fijngevoelige
sprieten zijn prooi in het hout. Is het niet
een wonder dat de film deze het zij di
rect toegegeven wreede levenswetten tot
in de kleinste intimiteiten onthult?
Kevers houden er niet van om gefilmd te
worden. Om een vergelijking te kunnen ge
ven tusschen vreet- en op roof beluste ke
vers, tusschen den moorddadigen gelen ke
ver om een voorbeeld te kiezen of den
rupsendooder en de kevers met vegetari
sche levenswijze, zat een cameraman we
ken lang voor een aquarium. Telkens wan
neer het licht voor het maken van een
opname aan flitste, onderbrak de waterke-
De geheimen van den snoek, den waterroo-
ver bij uitstek, worden ontraadseld. Hier
heeft de snoek een baars te pakken. Er
verstrijken verscheidene uren voor de visch
door den muil van den snoek geperst is.
In het stadium, dat onze opname toont,
duurt het nog twee uur voor de visch in
zijn geheel verzwolgen is.
Het oude Luzern aan het schilderachtige Vierwoudstedenmeer.
is, dat zij met een veel korteren belich
tingstijd kunnen volstaan eerst toen kon
men met kans op succes zich wagen aan
de onderneming een film te maken van
de tragedies, die zich afspelen in de insec
tenwereld.
Maar met hoe enorm veel moeilijkhe
den men niette
genstaande het
feit dat de film
en fototechniek
zoo enorm verbe
terd is, juist in de
laatste jaren, te
kampen heeft,
mag wel hieruit
blijken dat de fo
tografen voor dit
filmpje ruim vijf
maanden inge
spannen hebben
moeten werken.
Maar het resul
taat na dien ar
beid was dan ook
schitterend. Vele
geheimen, die tot
dusverre tot de
onoplosbare raad
selen behoorden,
zijn ontsluierd;
de mensch kijkt
verder.
ver zijn maaltijd. Hij hongerde liever dan
dat hij zich liet filmen. Maar dan waren
de vliegende herten toch andere wezens.
Dat wil zeggen ook bij hen moesten de
filmmannen een zwakke zijde ontdekken.
Vliegende herten zijn namelijk uitgespro
ken dronkaards! Op alohol beluste wezens,
die zich een roes drinken. Dan worden zij
moedig en beginnen elkaar te bestrijden,
natuurlijk om een vrouwtje. In de natuur
krijgen zij niet dikwijls de gelegenheid om
zich een roes te drinken. Want het alcohol
houdende sap van den eik vloeit namelijk
slechts uit plekken, waar de boomschors
vernield is. Daarom geven de fotograven
deze dieren zooveel mogelijk eikensap. En
zoo gelukte het eindelijk de mannetjes
goed op stang te jagen en krijgt men als re
sultaat daarvan op de film een juweel van
een tournooi te zien. Waarlijk dit is het
grootste drama dat men nog nooit op het
filmdoek hêbft gezien, grootsch omdat het
van begin tot het einde zuiver natuurlijk is.
Het leven, dat in vele van zijn verschij-
ingsvormen aan ons oog ontsnapt, wordt,
ons geopenbaard langs den filmischen weg.
Op deze wijze wordt een duurzaam contact
geslagen tusschen het groote publiek en de
wetenschap.
Een drama onder water. Om een vergelij
king te kunnen maken tusschen de moord
lustige kevers, de rupsendooders (zie on
ze opname) en die met vegetarische leef
wijze, moest de cameraman weken ach
tereen geduldig voor het aquarium zitten.
De goede gewoonte om voor de liefheb
bers van de klassieke muziek zoogenaam
de „festspiele" te organiseeren, welke fes
tijnen zich dikwijls over meerdere weken
uitstrekken, en waar men de meest voor
aanstaande kunstenaars uit alle deelen van
de wereld samen laat komen, heeft onge
twijfeld na den oorlog meer en meer veld
gewonnen. Maar tegenwoordig legt men
een voorkeur aan den dag om deze „fest
spiele" buiten het gewirwar van de groote
steden te houden en ze te organiseeren in
kleine landelijke stadjes, die kunnen bo
gen op een muzikale traditie, die dikwijls
eeuwen oud is. Stadjes ook, waar de oude
gebouwen de herinnering levendig houden
aan een roemrijk verleden.
In de rij van deze plaatsen is Luzern,
het oude stadje aan het Vierwoudsteden
meer, met zijn schitterende omgeving, na
tuurlijk een der aantrekkelijkste plaatsen.
Daar worden dan ook gedurenden den ge-
heelen maand Augustus muzikale „fest
spiele" gehouden.
