De kostbaarste vloeistof
het reddende bloed
BLOEDTRANSFUSIE
de vinding die vele medemenschen
voor het leven behield
Bodooi te Parma herdacht
Reeds ontelbare menschenlevens zijn gered door het over
dragen van bloed: in gevallen van zwaar bloedverlies kan
de bloedtransfusie wonderen doen. Aangezien bloed nu een
maal de voor 't leven noodzakelijke eigenschap bezit om te
stollen, zoodra het aan de buitenlucht wordt blootgesteld,
was het tot voor kort nog slechts mogelijk om bloed recht
streeks van den bloedgever op den patiënt over te bren
gen. Maar in den oorlog is dit buitengewoon bezwaarlijk
en is het slechts in bepaalde gevallen mogelijk om bloed
gevers hun zegenrijk otter te laten brengen. In den jong-
sten tijd is dat evenwel anders geworden. Den leider van
het Laboratorium voor Bloedtransfusie in Berlijn, Profes
sor Schilling, is het te danken, dat thans een methode ge
vonden is om bloed te conserveeren en hef ook onder
meest ongunstige omstandigheden over te brengen.
Rechts:
Gereed om terstond te starten, wacht de
machine om de kostbare vracht te vervoe
ren, die zoo menig leven redden zal. Op
deze wijze wordt langs den snelst mogelij
ken weg het bloed naar de sanitaire depots
vervoerd.
iOiSte snelheid komt het aan. Deze
BOiu^nt sprint voor het leven van zijn ka
meraad, die door zwaar bloedverlies strijdt
met den dood. In looppas wordt de ampul
de voorste linies gebrast.
het bloed van een vreemde allerminst een
vervanging is van 't eigen, dat weggevloeid
is, maar veeleer is het in vele gevallen een
medicament op zich zelf. Een schaduwzijde
was slechts, dat de artsen er alleen gebruik
van konden maken wanneer een bloedge
ver bij de hand was, wiens bloedgroep bo
vendien overeenstemde met dat van den
gewonde. Want de wetten der biologie
verlangen nu eenmaal dat het bloed van
gever en ontvanger tot denzelfden groep
behooren. Deze beide vooropgestelde ver
terug gekregen. Men wist namelijk reeds
langen tijd, dat het bloed van groep O
ongeveer veertig procent van alle menschen
hebben dit geschikt is om overgedragen
te worden op iedereen zonder uitzondering.
In den jongsten tijd heeft men nu een me
thode uitgevonden, waardoor het mogelijk
is geworden, dat het bloed van den gever
geruimen tijd bewaard kan worden. Be
paalde toevoegsels en opslaan in vertrek
ken met lage temperatuur beletten dat het
bloed gaat stollen. Nu is de zaak er alles
behalve mede afgedaan, dat men den bloed
gever kleinere of grootere hoeveelheden
bloed aftapt en dit conserveert tot welke
groep men behoort, wordt bepaald door
een klein druppeltje. Veeleer gaat het om
een gecompliceerd procédé, dat met de
grootst mogelijk* nauwgezetheid dient te
worden toegepast. En slechts die bloedproe
ven komen in aanmerking, die voldoen aan
de hoogft* eischen.
Hoe het geconserveerde
bloed ontstaat.
Hoe is het nu mogelijk dit bloed te con
serveeren, zal men geneigd zijn te vragen.
Uit de aderen van den bloedgever stroomt
het bloed in de glazen ampul. Reeds tijdens
het aftappen wordt gelijk wij reeds op
merkten in onze inleiding aan het bloed
een preparaat toegevoegd dat de stollende
werking opheft. Het behoeft nauwelijks ge
zegd dat de kleinste vervuiling het bloed
onherroepelijk zou bederven en ongeschikt
maken voor verder gebruik; daarom wordt
terstond na het aftappen de ampul aan het
eene uiteinde toegesmolten. Daarna wor
den de ampullen met het vrijwillig afge
stane bloed zorgvuldig opgeborgen in de
onderkoelde kelders van het instituut. En
wanneer dan aan het front bloed noodig
worden deze glazen reservoirs met de noo-
dige apparaten, verpakt in speciale ge
koelde kisten per snelste gelegenheid, dat
wil zeggen met auto's cf nog beter met
vliegtuigen naar aè plaats van bestemming
gebracht. Door een eveneens tot in de per
fectie uitgewerkten dienst kan men ervan
verzekerd zijn dat het bloed in korten tiid
cp die plaatsen komt, waar er het meeste
behoefte aan bestaat. Ondanks al deze com
plicaties is het hierdoor mogelijk geworden
om op betrekkelijk eenvoudige wijze alom
zegenrijk werk te verrichten.
Met assistentie van
een officier van den
geneeskundigen
dienst, pompt de
dokter binnen enke
minuten het bloed
uit d« ampul ia de
aderen van den
«waargewond©.
WIJ leven in een tijd van oogen-
schijnlijk onbegrensde mogelijk
heden. Altijd weer en onafgebro
ken speurt de menschelijke geest naar
Bieuwe vindingen, op de meest uiteenloo-
pende terreinen. Men behoeft geen deskun-
lige te zijn, om te beseffen, hoeveel op het
gebied der ziekenverzorging en genezing de
laatste halve eeuw is uitgevonden. Geval
len, die vroeger als hopeloos beschouwd
werden- en in welke gevallen de dokter dan
ook geen hoop meer kon geven, tenzij een
wonder uitkomst bracht, zijn thans, mits
maar tijdig wordt ingegrepen, allerminst
hopeloos. De geleerde, die tallooze dagen en
nachten in zijn microscoop heeft zitten tu
ren en honderden kleine en groote proeven
heeft genomen, vindt ten slotte dikwijls
door een kleinigheid iets, waardoor duizen
den en nog eens duizenden menschen van
den dood gered worden. Is dit probleem in
een samenleving van vrede en rust gere
geld van het grootste belang, het wordt
van brandende actualiteit in tijden als die
welke wij nu beleven, nu er dagelijks
slachtoffers moeten vallen van het oorlogs
geweld. En het is vanzelfsprekend een eisch
van de humaniteit, dat de zwaargewonden,
die hun leven veil hebben gehad voor hun
Vaderland, met alle mogelijke middelen
worden bijgestaan. In het slagveld komt
dikwijls voor dat een getroffen soldaat niet
verder kan en enkele uren blijft liggen.
Maar al dien tijd vloeit het bloed uit zijn
wonden. En soms zijn niet de wonden zelf
levensgevaarlijk, maar wordt door het al te
roote bloedverlies het leven in gevaar ge-
racht. Ieder sterveling heeft nu eenmaal
Ben bepaalde hoeveelheid bloed als mini
mum noodig om te blijven leven. In zoo'n
geval is het noodig dat den patiënt onmid
dellijk bloed wordt gegeven, zoodat het
hart normaal verder kan werken. Dat dit
thans in vrijwel onbeperkte mate kan ge
schieden, mag worden beschouwd als een
fier jongste triomfen der wetenschap.
In de sterk onderkoelde kelders van het instituut wordt het bloed dat tot den uni-
verseeleu groep O behoort, bewaard. Naar believen kan van hieruit elk* hoeveelheid
binnen weinige uren naar het front gebracht worden.
Hij beschikte over een enorme werkkracht
en een groote dosis idealisme. Tijagenooten
zeiden van hem, dat hij volledig opging in
de druktechnieken er wordt zelf beweerd
dat hij voor het zetten van een titei in een
Fransche uitgave, zes maanden bedenktijd
noodig had. Van half werk \fas hij geen
liefhebber, maar met onverflauwde energie
WiSt hij toch, ondanks zijn tijdroovende
nauwgezetheid niet minder dan 354 boeken
te drukken, volgens een opgave van zijn
vriend en tijdgenoot De Lama, waarbij nog
niet eens zijn inbegrepen de talrijke pam
fletten en drukwerken van kleiner formaat.
Men kan er zijn „Manuale" zien, een
soort letterproef, waarin hij zijn eerste ont
worpen typen bekend maakte, tot de in
drukwekkende op perkament gedrukte
driedeelige „Ilias", zware folianten, waar
van de drukker-uit groote vereering een
exemplaar aan Napoleon heeft geschonken.
Uit deze tentoonstelling kan de rustige
beschouwer veel leeren omtrent het karak
ter van Bodoni en zijn tijd. Zoo zal men op
vele titelpagina's te vergeefs zoeken naaT
den naam Parma, wel leest men Crisopoli,
den legendarischen naam voor de stad in
verre, verre tijden, zooals Bodoni ook nim
mer sprak over Rome of Madrid, maar over
de oevers van Tiber en Taag. Hij stond
men vergete niet dat de geniale Winckel-
mann juist zijn standaardwerk over antie
ke, Grieksche kunst had uitgegeven met
beide beenen in de oudheid, en wilde op
zijn wijze die oude principes geëvolueerd
opnieuw naar voren brengen.
Men staat er verbaasd over de rijke ver
scheidenheid van lettertypen in vele groot:
ten. Inderdaad, hij hield er niet van zich te
rr.oeten behelpen. Schreef niet zijn weduwe
in de voorrede tot de na zijn dood versche
nen „Manuale", dat. het.zijn ideaal was ge
weest een letterverzameling te bezitten in
alle tormaten van 4 tot 80 punts in zooveel
gradaties, dat het met het bloote oog nau
welijks mogelijk zou zijn twee opeenvol
gende corpsen van elkaar te onderschei
den?
Verder ontwierp hij nog een groot aantal
ornamenten, die hij bij zijn latere drukwerk
evenwel steeds minder heeft gebruikt.
Bovendien worden, en hieruit kan ook de
leek gemakkelijk zien van welk een ver
strekkende beteekenis het optreden van
Bodoni voor de typografie is geweest, een
aantal moderne drukwerken geëxposeerd.
Bloedgroep O brengt uitkomst.
Het overdragen van bloed uit de aderen
van den gever in die van den ontvanger
behoort niet tot de eenvoudigste handgre
pen, maar toch heeft ook vroeger reeds de
bloedtransfusie velen van den dood gered.
Daarbij dient te worden aangeteekend dat
eischten verhinderden niet dat men prach
tige successen met deze methode kon boe
ken, maar beperkte de mogelijkheden,
waarover men beschikte aanzienlijk.
De wetenschap heeft een uitweg gezocht
en ten slotte gevonden. Hierdoor hebben
reeds talrijke Duitsche 6oldaten in dezen
oorlog het leven, dat dreigde te ontvlieden
Links:
Het afgetapte bloed,
waaraan reeds tijdens
het overhevelen stoffen
zijn toegevoegd, die het
stollen tegengaan, wordt
onmiddelijk door toe-
smelten van de ampul
luchtdicht afgesloten.
Met werk van den „Prins der
„Drukkers" in de Palatijnsche
bibliotheek.
IN het kader van een serie feestelijke
gebeurtenissen, die in den loop van dit
jaar zouden worden gehouden te Par
ma, ter eere van haar drie grootste zonen,
namelijk Gian Battista Bodoni, den be
roemden drukker, Francesco Mazzola, be
ter bekend als „Parmigianino", den ver
maarden schilder en ten slotte van Niccolo
Paganini, den duivelskunstenaar op de vi
ool, werd ook een tentoonstelling ingericht
die' betrekking heeft op leven en werken
van Bodoni, den Italiaanschen prins der
drukkers. In verband met de tijdsomstan
digheden zullen de
meeste der feestelijkhe
den geen doorgang vin
den, maar voor de ten
toonstelling van Bodoni
is een uitzondering ge
maakt. De congressen,
lezingen, concerten en
sportfestiviteiten, die
aan de viering nog meer
glorie zouden moeten
verleenen, zijn bijna al
le afgelast.
De expositie omvat in
de eerste plaats een
honderdtal boeken, wel
ke door Bodoni te Par
ma werden gedrukt,
voor het grootste deel in
de door hem zelf ont
worpen lettertypen.
Hoe veelzijdig de in
druk ook moge zijn, die
men bij een rondgang
krijgt, toch is hier nog
slechts een betrekkelijk
klein deel van 't oeuvre
van Bodoni te zien.
Zuster Sigrid behoort tot bloedgroep O.
Aangezien haar bloed ook in andere op
zichten aan alle vereischten voldoet, wordt
zij als bloedgeefster ingeschakeld.
