Wat Soest tijdens de oorlog beleefde en nimmer zal vergeten. 1940 1941 1942 1943 1944 10-14 MEI 1940. Zonder oorlogsverklaring hebben Duitsche troepen de Nederlandsche grenzen overschreden. Bommenwerpers, ja gers en transportvliegtuigen zwermen over Soest. De radio meldt landingen van para chutisten. Soest geeft te 3.45 luchtalarm. Er storten twee Duitsche vliegtuigen neer in het bosch van de Paltz. Te 9 uur 50 wordt ten gemeentehuize het telegram ontvangen „Eva cuatie van de burgerbevolking vangt heden aan". Aan aanplakborden en bomen verschijnen de bekendmakingen van den Voorzitter van den Raad van Ministers en van den Lucht beschermingsdienst „Richtlijnen voor de burgerbevolking". De Luchtbeschermings dienst, de brandweer en de vereeniging E.H. B.O. zijn op oorlogssterkte opgekomen. Wijk X, van den heer Van der Plas, bereidt zich als eerste voor op de evacuatie. Des avonds te 22.55 vertrekt de eerste trein vanaf het station Baarn naar het vluchtoord Venhui zen. Op 11 Mei volgen de wijken 2, 11 en 8, op 12 Mei de overige 7 wijken. De laatste trein vertrekt te 16.55. De bevolking van de vluchtoorden ontvangt de ruim 9000 Soes- ters met groote hartelijkheid. In Soest zelf zijn inmiddels op last der militaire overheid een groot aantal leden der N.S.B. en andere verdachte personen in arrest gesteld en ver zameld in het St. Jozefgebouw aan de Steen hof fstraat. Vandaar worden zij overgebracht naar Amsterdam. Militairen bewaken de we gen met de bajonet op het geweer. Er is een verbod na 8 uur des avonds buiten te zijn. Er heerscht een zeer zenuwachtige stemming. Aan het Kerkpad wordt de straat verlichting uitgeschoten. In den nacht van Maandag op Dinsdag trekt het leger uit de stellingen. Amersfoort is geheel geëvacueerd, de gasfabriek heeft de vuren gedoofd. Er ontstaat voedselschaarschte. Voor de ach tergebleven ambtenaren, L.B.D., brandweer, P.T.T. enz. wordt centraal gekookt. De radio berichten worden onrustbarend. Op 14 Mei wordt rond het middaguur te Soest een strooibiljet gevonden, waarin Utrecht tot on middellijke overgave wordt gesommeerd, daar de stad anders zal worden gebombar deerd. Rotterdam heeft dan reeds de vuur doop ondergaan. Des avonds tegen 7 uur brengt de radio het ontroerend bericht: „Ne derland heeft gecapituleerd. De ongelijke strijd is gestaakt om verder bloedvergieten te voorkomen. Maar aan het einde van den oorlog zal Nederland weer als vrije natie op staan. Leve Hare Majesteit de Koningin". De bezetting neemt een aanvang. 15 MEI. De eerste geëvacueerden keeren te rug op eigen gelegenheid. Soest geeft nood geld uit in coupure's van 1.en 2.50. De eerste Duitschers op motoren rukken Soest ^binnen. 16 MEI. De geheele dag trekt een groote troepenmacht van Amsterdam in de richting Amersfoort langs den hoofdweg. Honderden auto's, afweergeschut en motoren. De vijand begint de bezetting van het vliegveld. Vele geëvacueerden keeren terug. Te 12 uur wordt de treinenloop op den lijn Utrecht-Baarn op beperkte wijze hervat. 19 MEI. Aan het station Baarn arriveren den geheelen dag door treinen met geëva cueerden. 22-26 MEI. Er worden beperkingen afgekon digd van den verkoop van kleeding en brandstoffen. De distributie van schoenen is een feit. Talrijke burgers worden gevorderd voor het verrichten van wachtdiensten voor den L.B.D. in den commandokelder en op den toren. Op initiatief van den burgemees ter wordt een plaatselijk comité opgericht voor de hulpverlening aan de door den oor log getroffen gebieden. Dit comité vangt aan met de inzameling van kleeding, dekking en meubilair, daarbij geholpen door verkenners, die de goederen met auto's aan de huizen afhalen. De burgemeester benoemt een ge machtigde voor Soesterberg. JUNI. Een distributieregeling voor benzine wordt ingevoerd. Aanvankelijk geschiedt be oordeling en toewijzing plaatselijk. Mei ingang van 1 Juli wordt dit overgenomen door de Rijksverkeersinspectie. 17 JUNI. Distributie van brood, tarwebloem en zelfrijzend bakmeel. De rijkscommissaris verklaart de politie ke ontwikkeling van het Nederlandsche volk niet in een bepaalde richting te willen dwin gen. 6 en 7 JULI. Groote collecte van het Natio naal Hulpcomité. Opbrengst 6000.De bezetter organiseert een uitzending van Ne derlandsche kinderen naar de Ostmark. Te gelijk verbiedt hij het luisteren naar vreem de zenders, teneinde de bevolking te „be schermen" tegen valsche berichtgeving. 28 JULI. Aanvang van de distributie van boter en vet.,Uitreiking boter- en vetkaarten. 31 JULI. Aan de vurige wensch van velen is voldaan: De Nederlandsche Unie wordt op gericht. 2 AUGUSTUS. Het uitsteken van vlaggen en het dragen van oranjebloemen en witte an jers op de gedenkdagen van het Koninklijk Huis wordt verboden. 5 AUGUSTUS. De Banningstraat, die zich in een opmerkelijke belangstelling mocht ver heugen in verband met de enorme uitbrei ding van het vliegveld, wordt voor het ver keer afgesloten. Duizenden vierkante meters graszoden zijn gevorderd ten behoeve van de „Fliegerhorst". 15 AUGUSTUS. Er vallen enkele bommen aan de Beukenlaan, waardoor één huis ern stig wordt beschadigd. 31 AUGUSTUS. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan, Op vele plaatsen ziet men oranje. De bezetter heeft een eigen feest gave: Distributie van zeep e.d. 1 SEPTEMBER. De gemeente Amersfoort annexeert 129 H.A. Soester gebied, te we ten de Buurtschap Isselt met de historische kapel. 16 SEPTEMBER. Distributie van vleesch en vleeschwaren. 1 OCTOBER. Alle personen moeten in het bezit zijn van een legitimatiebewijs met foto. Dit wordt in een groot aantal school lokalen e.d. uitgereikt. Vóór 11 October moeten alle vereenigingen en stichtingen zonder economisch doel zich melden in Den Haag. Een inlevering van kleedingstukken wordt georganiseerd. Een ieder, die één oude win terjas o. d. inlevert, ontvangt vergunning voor den aankoop van een nieuwe. De eerste bonnen worden aangewezen voor den aankoop van brandstoffen. 23 OCTOBER. Distributie van kaas. 1 NOVEMBER. Invoering van den „sperr"- tijd van 12-4 uur. Oprichting van Winter hulp Nederland. 6 NOVEMBER. Distributie van peulvruch ten, bakkerijproducten (bloemkaart) en eie ren. 15 NOVEMBER. Er vallen bommen aan den Lange Brinkweg en het Kerkpad. Het per ceel Lange Brinkweg 44 krijgt 'n voltreffer, waardoor 3 personen worden gedood. 16 NOVEMBER. 2 Uur v.m. luchtaanval op Joestduinen. De spoorlijn Amersfoort-Utrecht krijgt een voltreffer. Veel schade aan wo ningen. 16 NOVEMBER. 20.30 uur luchtaanval op Soesterberg. Bommen vallen aan den School- weg, waardoor veel schade wordt aange richt. Perceel Postweg 39 krijgt een voltref fer, 1 doode, 23 NOVEMBER. Opening Unie-secretariaat, Driehoeksweg. 29 NOVEMBER. Eerste collecte van Win terhulp. DECEMBER. Op Soesterberg wordt, ten be hoeve van de uitbreiding van het vliegveld, een groot aantal woningen afgebroken als mede Theehuis Soesterdal. In Soest worden vele honderden manschappen van 'n cavale- rieregement bij burgers ingekwartierd. Zij blijven hier tot Mei 1941 en gaan dan op weg naar het Oostfront. JANUARI. Het aantal treinen op de lijn Utrecht-Baarn wordt sterk beperkt. De bezetter begint zijn ware gezicht te too- nen: de Joden zijn zijn eerste slachtoffers. Alle Joden moeten zich voor 24 Februari melden ter secretarie op speciale formulie ren. Reeds eerder was het benoemen van Joodsche ambtenaren verboden. 1 MAART. Distributie van rijwielbanden. In Maart worden enkele weermachtborden vernield. Als represaillemaatregel moet door de inwoners worden gepost bij borden en aanplakgelegenheden. In Amsterdam breekt 'n oproer uit, dat in bloed wordt gesmoord De bezetter beweert, dat de Joden hierin vooral de hand hebben gehad. Daar vermoed wordt, dat zij naar omliggende provincies zullen vluchten, verbiedt de Commissaris der Provincie, ir. Muller, hen daar op te nemen. APRIL. Alle padvindersvereenigingen wor den ontbonden, de goederen in beslag ge nomen. Distributie van melk en aardappelen. Het Departement van Opvoeding, Weten schap en Kulturbescherming vaardigt een nieuwe regeling uit, waarbij het benoemen van onderwijzers in den vervolge van zijn goedkeuring afhankelijk zal zijn. De Chr. Scholen weigeren zich daaraan te onderwer pen. 18 APRIL. Des namiddags te 1 uur breekt brand uit op de Leusder heide, waar groote voorraden munitie liggen opgeslagen. Een reeks geweldige ontploffingen houdt aan tot des avonds 8 uur. Brandweren uit alle dee- len van het land snellen toe. De Stichtsche Margarinefabriek te Soesterberg, de carros- seriefabriek van L. de Haan en een villa branden af. Groote schade aan honderden woonhuizen, vooral aan het complex van Ons Belang. 25 APRIL. Het eerste nieuwe persoonsbe wijs S55/000001 wordt aan den Burgemees ter uitgereikt. 30 APRIL. Het vervaardigen, verkoopen en uitstallen van beeltenissen van leden van het Koninklijk Huis wordt verboden, uitgezaag de geldstukken inbegrepen. 1 MEI. De gemeentelijke arbeidsbeurs wordt opgeheven. Arbeidsbemiddeling wordt Rijks zaak. Dit zal de tewerkstelling in Duitsch- land moeten bevorderen. De vrijwilligers van den L.B.D. worden vervangen door vaste piketten voor toren- en kelderwacht, een brandweerpiket en een opruimpiket. 13 MEI. In de omgeving van het vliegveld Soesterberg wordt op vele plaatsen begin van brand ontdekt. De Sicherheitsdienst neemt veiligheidsmaatregelen. Van 15 Mei tot 15 Juni zal des nachts wacht gehouden moeten worden langs de spoor lijn Amersfoort-Soestduinen. Er komt een verscherpt uitgaansverbod voor Soesterberg. Allen, die daar niet woonachtig zijn, moe ten het betrokken gebied voor zonsonder gang verlaten. Alle hakhout moet worden gekapt. JUNI. Vanaf 23 Juni zal de centrale keuken ook te Soest eten verstrekken. Er bestaat direct vrij groote belangstelling. 17 JUNI. Alle Oranjevereenigingen worden geschorst. JULI. In verband met de oorlogsverklaring van Duitschland aan Rusland worden op 4 Juli alle politieke partijen ontbonden ver klaard en de gelden en bescheiden in beslag genomen. Als tegenmaatregel tegen de En- gelsche V-actie wordt een Duitsche V-actie ondernomen: V is Viktorie, Duitschland wint voor Europa op alle fronten. Ten bewijze van Duitschlands „overvloed' aan oorlogsmateriaal en grondstoffen vangt op 17 Juli de inlevering van metalen aan. Parapluiebakken en vogelkooien zullen in granaten worden veranderd. Opnieuw wordt alles geweten aan onze Joodsche landgenoo- ten. Hen wordt het bezoek aan badplaatsen e.d. verboden en hun bewegingsvrijheid be perkt. Ook aan de ingangen van de gemeen te Soest verschijnen de bordjes „Beperkte bewegingsvrijheid voor Joden". Op 26 Juli wordt het dragen van Unie-speldjes verbo den, alsmede het aanplakken van biljetten en het verspreiden van Unie-geschriften De distributie van jam, stroop en honing begint. 25 JULI. Op Nieuwerhoek wordt des avonds te 11.15 uur een ruit ingegooid. En kele Duitschers schieten na het alarmgeroep op wegvluchtende jongens. Daarbij wordt Gerardus Dorresteijn door een schot in het hoofd gedood. Hij is het eerste Soester slachtoffer van de Duitsche terreur. AUGUSTUS. Verordening 152/194 bepaalt o.m., dat de gemeenteraden met ingang van 1 September zullen gaan „rusten". Op 29 Augustus komen de leden voor de laatste maal bijeen in een niet-officiële vergade ring in „De Soester Kring", waar hartelijke afscheidwoorden worden gewisseld en het volle vertrouwen in den Burgemeester wordt uitgesproken. SEPTEMBER. De Molenweg, waaraan sedert lang stellingen voor afweergeschut waren gebouwd, wordt thans definitief voor het verkeer gesloten. OCTOBER. Het vermogen van het Huis van Oranje wordt verbeurd verklaard. Met in gang van 1 October wordt aan Joden het be zoek aan openbare inrichtingen voor ont spanning, voorlichting en tijdverdrijf verbo den. Zij mogen eveneens niet langer deel nemen aan openbare bijeenkomsten. „De Soester Courant", uitgave Drukkerij Smit, mag niet meer verschijnen. Op 9 OCTOBER wordt brigadier P. de Vries op het bureau van politie gearresteerd en naar Utrecht, later naar Den Haag, overge bracht. Hij keert op 12 November terug. Op 20 OCTOBER wordt vervolgens gearres teerd inspecteur van politie Aris Frederik Schreuder. Men voert hem weg; wij hebben hem niet weergezien. Het bericht van zijn overlijden was gedateerd 6 December 1942 en vermeldde zijn dood op 4 November 1942, 15 uur 25, te Hamburj-Neuengamme. In October valt ook de aanmeldingsplicht voor handel en ambacht. De winter 1941-1942 is zeer streng. Volgens de bezetter, mede ten dienste van de Oost- frontpropaganda, de strengste in 140 jaar. De sneeuw ligt decimeters dik, de Eem is weken lang berijdbaar. Er is gebrek aan brandstof en voedsel. JANUARI. De maatregel tegen de Joden worden voortgezet. In alle café's verschijnen kaarten „Voor Joden verboden". MAART. De straatnamen Wilhelminalaan, Julianalaan en -plein en Prins Bernhardlaan zijn niet langer toegelaten. Met ingang van 6 Maart bezit Soest een Mecklenburglaan en een Willem de Zwijgerlaan en met in gang van 23 Maart een Louise de Coligny- laan en -plein, nadat de naam Juliana van Stolberglaan, die de burgemeester had voor gesteld, geen genade heeft kunnen vinden. In den avond van 6 MAART stort 'n bran dend Duitsch vliegtuig omlaag aan de Tal- malaan. Drie woningen gaan geheel in vlam men op, enkele andere huizen worden zwaar beschadigd. Er zijn 6 dooden onder de bur ger bevolking. 15 MAART. Distributie van rijwielen. 1 MEI. Oprichting van het Nederlandsch Ar beidsfront. Het succes van deze instelling is slechts met dat van W.H.N. en N.V.D. te vergelijken 15 MEI. De officieren van het Nederlandsche leger zijn opgeroepen tot een 2e verplichte controle-bijeenkomst. De publicatie in de bladen vermeldt tevens de treinen, waarme de zij zullen kunnen terugkeeren. Vrij ver voer is gewaarborgd. Zij worden echter zon der meer in krijgsgevangenschap terugge voerd. 17 MEI. Distributie van rookartikelen en versnaperingen. JUNI. Het dragen van een ster, waarvoor 1 textielpunt moet worden ingeleverd, wordt verplicht voor de Joden. De verdeeling van groenten heeft reeds meerdere malen aanleiding gegeven tot ge rechtvaardigde klachten. De groentehandela ren steken nu de hoofden bij elkaar en rei ken aan hun klanten groentenkaarten uit. Het systeem is prachtig, maar werkt in de practijk niet erg bevredigend, omdat niet iedereen zich er aan houdt. 9 JULI. Te 6 uur 06 wordt het doodvonnis voltrokken aan Hendrik Marina Emanuel Maertens, wonende te Soest, Eikenhorst- weg 10. 20 JULI. De Duitsche weermacht gelast een onmiddellijk rij wiel vordering. Het door Soest te leveren aandeel bedraagt 166 stuks. Het geheel ademt een geest van groote spoed. De rijwielen staan reeds denzelfden dag ter beschikking. De Weermacht komt ze halen op 1 September 22 JULI. De geheele jeugdbeweging op Ge reformeerde grondslag wordt verboden. 24 JULI. Aan den Lange Brinkweg wordt een vrouw door scherven van het afweerge schut, die door het rieten dak slaan, ernstig aan het hoofd gewond. 17 AUGUSTUS. Het doodvonnis wordt te 14 uur 35 voltrokken aan den oud-secret- ris van den Nederlandsche Unie, Johannes Frans Goedhart, wonende te Soest, Kerkpad Z.Z. 114. Alle R.K. Jeugdorganisaties worden ontbon den verklaard. SEPTEMBER. Distributie van taptemelk, OCTOBER. Nadat in 1940 de Opbouwdienst was vervangen door een vrijwillige arbeids dienst, die een groot fiasco is geworden, vangt thans de arbeidsdienstplicht aan voor allen, die na 1 October 1924 geboren zijn. NOVEMBER. 1500 Kinderen worden koste loos ingeënt tegen roodvonk en diphterie. De expresse postbestelling wordt afgeschaft. In het westen van het land begint de groo te evacuatie, allereerst van Den Haag. Hon derden evacuees stroomen Soest binnen, Hun aantal bedraagt na 6 maanden 1000. 17 NOVEMBER. Verplichte hondenkeuring aan den Lange Brinkweg ten gunste van de Weermacht. 18 NOVEMBER. Het groot aantal huizen, dat reeds door de Weermacht is gevorderd, wordt opnieuw uitgebreid met huizen aan de Soesterbergschestraat. 13 DECEMBER. Een waarlijk historische dag. Anton Mussert wordt bij gratie van zijn Führer benoemd tot leider van het Neder landsche volk. De internationale situatie is voor Duitsch land belangrijk ongunstiger geworden. De debacle van Stalingrad is zich aan het vol trekken en in Noord-Afrika wordt Rommel tot Tunis teruggedreven. Duitschland ligt week na week onder zware bombordemen- ten. Het daghet in den Oosten. MAART. De distributiedienst verhuist naar het Kerkpad Z.Z., na zich bijna 3 jaar te hebben beholpen in de woning Steenhoffstr. 12a. Er wordt overgegaan tot de vordering van klokken. Op 8 Maart verdwijnen de kerkklokken, op 9 Maart die uit den ge meentetoren. Op 23 Maart worden ook en kele kleinere klokken weggehaald, zoomede de brandbel aan het raadhuis. 1 APRIL. De eerste school voor Voorgezet Gewoon Lager Onderwijs wordt geopend. 15 APRIL. 3 met pistolen bewapende man nen overvallen het perceel Noorder weg 21, bewoond door den heer Honings, makelaar. 19 APRIL. 5 personen, voorzien van revol vers, overvallen omstreeks 9 uur 's avonds het Kasteeltje van den heer F. H. F. Pas van Groot Oosterland. Zij doorzoeken het geheele perceel, snijden telefoonverbindingen af en verdwijnen met eenige rookartikelen en een aantal bescheiden uit de respectie velijke kluizen. 17 APRIL. Winterhulp en Ned. Volksdienst organiseeren een inzameling voor de slacht offers van 'n bombardement te Rotterdam. De gemeente-ambtenaren weigeren medewer king aan de collecte te verleenen. De bankbiljetten van 500.en 1000. worden waardeloos verklaard. 23 APRIL. Met ingang van dezen dag wordt den Joden het verblijf in de provincie Utrecht ontzegd. Het grootste aantal van de hier woonachtige Israëlieten heeft zich reeds door onderduiken aan de dwingelandij ont trokken. Enkele van hen begeven zich echter naar Vught. 29 APRIL. De angst voor een invasie is den bezetter waarschijnlijk te zwaar gewor den. Hij publiceert het voornemen, de leden van de Nederl. Weermacht in krijgsgevan genschap terug, te voeren. Er ontstaat onmid dellijk een spontane volksbeweging, die zich krachtig tegen dezen maatregel keert. De Regeering adviseert tot onderduiken. Er wordt gestaakt, het verzet wordt vooral in de Noordelijke provincies bloedig gebroken. Vele doodvonnissen worden geveld. De sperrtijd wordt tot 8 uur vervroegd. De dwingelandij openbaart zich van nu af in feller vorm. De arbeidsinzet blijkt geen bevredigende resultaten te hebben opgele verd. Dies worden de lichtingen 1920 tot en met 1924 in haar geheel opgeroepen voor arbeid bij de Oosterburen. Het onder duiken wordt 'n noodzakelijkheid voor dui zenden. Ook de studenten hebben zich moe ten melden. De groene politie begint haar razzia's. Het wordt bittere noodzaak de be schikking te krijgen over bevolkingsregisters en bonkaarten. Talrijke distributiekantoren en gemeentehuizen worden overvallen. Soest blijft niet achter bij dit actief verzet. In den nacht van 21 op 22 Mei 1943 wordt het be volkingsregister van 't gemeentehuis gesto len. 31 MEI. Aanvang van de inlevering van ra- dio-toetsellen. Het aantal eigenbouw-appara- ten is niet te tellen. Ook kisten met een lamp, een paar draadjes en een schakelaar worden als radiotoestel aangeboden en ge boekt. De toestellen worden opgeslagen in Colenzo, Vredehof straat. Ook de vischdistributie heeft tot klachten aanleiding gegeven. Thans wordt overgegaan tot de uitgifte van vischknipkaarten. 2 JUNI 1943. Te Soest wordt de 20.000e inwoner geboren. Zijn naam is Hendrik Jo- han van Altena, zijn adres is Pijnenburger laan 3. 18 JUNI. Soest wordt reeds enkele zomers overstroomd door trekkers uit Amsterdam. Deze slapen in hooibergen, bij boerderijen en in allerlei geïmproviseerde gelegenheden. Er zijn meerdere misstanden. Een verordening verbiedt nu het verstrekken van nachtver blijf aan minderjarigen aan inrichtingen, die niet zijn aangesloten bij Rijkshoreca, een centrale instantie, die -ook kamphuizen con troleert. AUGUSTUS. De groene politie houdt raz zia's te Soest en vindt daarbij gelegenheid om spek, ham en appels mede te nemen. Hier en daar wordt een radiotoestel gevon den; meerdere burgers worden in hechtenis genomen. In den nacht van 29 op 30 Augustus wor den op groote schaal bulletins verspreid van den Raad van Verzet. Op het postkantoor en station leest men „Vecht mee met de R.V.V." Het aantal onderduikers neemt nog dagelijks toe. In den nacht van 11 op 12 November 1943 wordt een overval gepleegd op het po litiebureau te Soest. De buit bestaat uit re- revolvers en honderden patronen. De dienst doende agenten A. de Liefde en A. J. Kraa worden op 14 Februari in hechtenis geno men. Kraa weet daarbij te ontsnappen en is sedert spoorloos. A. de Liefde wordt na eenige dagen vrijgelaten. Dit wordt het jaar van de groote beslissin gen. Het kan niet anders. Afrika is gezui verd, Sicilië gevallen, het Oostfront trekt elastisch terug, in Italië rukken de troepen op naar Rome. Dit wordt het jaar van de invasie. Voor Nederland wordt het echter tegelijk een zeer moeilijk jaar. 10 JANUARI. De SS-post Birkstraat houdt twee Soester ingezetenen aan, die in het be zit blijken te zijn van verschillende leger uniformen. Zij weten in het duister te ont komen, maar hun persoonsbewijzen zijn ge controleerd en de SS herinnert zich den naam Hoogenboom, v. Weedestraat. Aldaar wordt een huiszoeking gedaan en enkele huisgenoten worden, gearresteerd. Bij een na der ingesteld onderzoek komen twee SS- mannen in den vroegen morgen van 11 Jan uari op den Vinkweg te Soest drie man nen tegen, die zij als verdachten willen aan houden. Een der mannen lost een pistool schot, waardoor een SS-man niet gevaarlijk in de borst wordt getroffen. De SS acht deze gebeurtenis zoo ernstig, dat tot ingrijpende vergeldingsmaatregelen wordt overgegaan. Men zal nu in Soest eens flink ingrijpen; men heeft reeds lang het oog op deze gemeente. In den avond van 13 JANUARI wordt toe geslagen. Hollandsche SS in burger rijdt in auto's rond en neemt 25 gijzelaars in ar rest. 2 hunner worden verradelijk neerge schoten. De moorden worden gemotiveerd met de simpele verklaring, dat de slachtof fers wilden vluchten. Willem Cornelis van Goor, directeur van Gemeentewerken en Johan Hendrikus Hout man, leeraar handenarbeid, vallen aan deze willekeur ten offer. De andere gijzelaars worden naar Amersfoort overgebracht. De heeren S. H. Speerstra, Jhr. C. H. van den Brandeler, mr. J. H. van Doorne en W. C. Tensen worden na maanden, vervroegd vrij gelaten. De heer H. A. Z. van Knobelsdorf komt wegens ziekte reeds op 17 Januari thuis. De heeren J. C. en P. Swager, W. Kerkhoff. F. Ruitenbeek, P. Reeringh, W. A. Hilhorst, A. Brugman, J. W. J. Kaal, A. Heijnekamp, P. Kramer, G. Kruyff, J. Vonk, E. A. Rademaker, H. J. Dolfin, D. J. Vis ser en H. J. Verheyen worden op 19 Sep tember 1944 ontslagen. De heeren K. Oos ten en B. J. Veeze blijven achter in 't kamp. Met twee moorden niet tevreden keert de SS op 14 Januari terug, vermoordt den heer Klaas Brons en pleegt moordaanslagen op Johannes Anthonius Schalkx en Andries Hendrik Koehof, die beiden zeer zwaar worden gewond. Tegelijk wordt het uitgaans- uur tot 9 uur vervroegd. Dit duurt tot 1 Mei. Er heerscht groote verslagenheid in het dorp. Het georganiseerd verzet vecht ech ter door met grooter verbetenheid. Op 13 FEBRUARI volgt opnieuw 'n opzien barende gebeurtenis. In het perceel Van Lenneplaan 70 heeft de Sicherheitsdienst een val opgesteld, die door twee Hollandsche handlangers wordt bewaakt. Op dien Zon dagmiddag komt er een bezoeker, die vlug ger is met zijn revolver dan de beide an deren. Een der SD-mannen wordt gedood, de ander zwaar gewond. De dader ontkomt. Men vreest opnieuw vergeldingsmaatregelen en geruchten omtrent verschrikkelijke din gen, die op komst zijn, doen de ronde, als bekend wordt, dat het Polizeistandgericht op 15 Februari een zitting zal houden in de raadszaal ten gemeentehuize. Deze zitting blijkt naderhand o.m. verband te houden met den aanslag, die in November 1943 op Baarnsch grondgebied is gepleegd op een controleur van den C.C.D. In de motivee ring van het vonnis, waarbij Cornelis Bur ger, Cornelis Karman en Rut Veenendaal ter dood worden veroordeeld, wordt althans o.m. dit feit genoemd. De oorlog woedt nu met grooter felheid. Op 8 MAART doen 20 vliegtuigen te 11 uur 10 'n aanval op 't vliegveld Soesterberg. In den middag keeren 80 vliegtuigen terug en bestoken 't vliegveld en omgeving met splin terbommen. Een 9-tal huizen brandt af; er vallen bij beide aanvallen 9 dooden. Groo te schade wordt aangericht. Op 25 MAART is volgens 'n verklaring van de militaire overheid een telefoonkabel doorgesneden. Ter bestraffing moet van 5 April tot 3 Mei deze kabel van Soesterberg schestraat tot Hellingweg door de burgerij bewaakt worden. Inmiddels is een aanvang gemaakt met de uitreiking van de Tweede Distributie-stam kaart. Tengevolge van een uitlating ten over staan van een lid der N.S.B. moet wacht meester J. W. Kaspers van de gemeente politie op 19 April onderduiken. Hij ver dwijnt spoorloos met vrouw, kind en meu bilair. (Vervolg op blz. 2, laatste kolom.)

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1945 | | pagina 4