Een kijkje ia Chiaa.
Wieuwerd en zijn
doden*
W. N. NIEUWENHUÏS
LENSSEN!
VOOR ONZE DAMÈS^
Hel lied van de
voorzichtigheid.
Loodgieter - Electriciën
Plaatselijk nieuws.
Heeft U toekomst-wensen?
Sluit dan een Levensverzekering bij
Waarom wij maar weinig vernemen.
De nieuwe opperbevelhebber als oude
bekende. Geen „wasechte" commu
nisten.
Het is altijd min of meer een veeg teken dat
landen, die een traditie hebben op te houden
als „haarden van onrust" of als „kruitvaten
met een brandende lont", uit de schijnwer
pers van de grote internationale persbureaux
verdwijnen. In de regel is er dan iets aan
de hand met de „beschaafde landen".
Die beschaafde streken, daar behoren wij
dan toe. Wie twijfelt daar nog aan? En die
anderen dat waren dan b.v. de Balkan, waar
je tegenwoordig helemaal niets meer van
hoort en b.v. China, waarvan nu sporadisch
een berichtje in de bladen voorkomt. Over
acties van communisten of van een generaal
of zo. Neen, het deugt eigenlijk helemaal
niet, dat er zo weinig uit die landen in de
kranten staat. Meestal is dat een teken, dat
er in de naaste omgeving tè veel gebeurt,
dat heel veel lijkt op wat het privilege van
die brandhaarden moest zijn. En daarom is
het eigenlijk een opluchting dat je weer eens
iets uit China hoort. Natuurlijk over commu
nisten en generaals. Of eigenlijk maar over
één generaal: Koe-Tsjoe-Toeng.
Het maatschappelijke leven in China is haast
even rijk gelardeerd met generaals als het
Duitsland van Wilhelm en Hitier. En niet
alleen dat ze in beide landen alleen maar
generaal waren en zijn op de ontwik
keling van het maatschappelijke leven, op
de dagelijkse politiek hebben ze, evenals eer
tijds in Duitsland, een grote invloed. Ze
overschaduwen de politici, je we kunnen wel
zeggen, dat ze nagenoeg de plaats innemen,
die in het Westen wordt vervuld door Ka
merleden en andere vertegenwoordigers van
de volkswil. Voor China kunnen we de ver
gelijking zelfs zo doortrekken, dat de oppo
sitie er eveneens zijn eigen generaals op na
houdt. En dus vliegen er daar, in plaats van
argumenten en propaganda-speeches, kogels
en granaten heen en weer. Een kostbare wij
ze van vergaderen, maar die arme landen
zich schijnen te kunnen permitteren. Heeft
het arme Europa niet net een internationaal
congres van dezelfde orde achter de rug?
Welaan dan de generaal Koe-Tsjoe-Toeng
is de nieuwe opperbevelhebber van het Chi
nese regeringsleger. Onder de oude was dat
zelfde leger zo geteisterd, dat het opnieuw
moest worden georganiseerd. Geteisterd door
de communisten, die na een pauze van enkele
maanden weer de regeringstroepen terug
dringen, iets waar Koe-Tsjoe-Toeng een eind
aan moet maken. De communisten zullen in
hem een oude bekende zien. Tijdens de jong
ste wereldoorlog vochten ze eendrachtig
tegen de Japanners, tot onze Koe plotseling
een aanval deed op het vierde communisti
sche leger. Met de samenwerking was het
toen uit en na de nederlaag van de Jappen
werd de strijd op eigen houtje tegen de man
nen van de Rijzende Zon al gauw weer om
gezet in een vechten tegen elkaar. Waarom?
Omdat in feite zowel de regering van Tsjang-
Kai-Tsjek als de communisten allebei een re
volutie vertegenwoordigen.
Beide ageren tegen het „oude China", dat
met zijn meer dan Middeleeuwse instellingen
volgens beide tot de voltooid verleden tijd
dient te behoren. De huidige regering wil er
een moderne Westerse industriestaat van
maken en is daarmee in sommige gebieden
al een aardig eind op weg. Uit de aard der
zaak zijn daar arbeiders voor nodig, arbei
ders die eenzelfde proces doormaken als hun
hun collega's in het Westen indertijd hebben
doorgemaakt: dat van aaneensluiting, orga
nisatie, streven naar betere arbeidsvoorwaar
den. En die laatste zijn slecht zeer slecht
in China. Het jonge industriekapitaal duldt
het arbeiders-streven echter niet omdat ze
meent dat dit de industrialisatie zou belem
meren. Vandaar radicale maatregelen tegen
de arbeiders, die daardoor echter weer gera
dicaliseerd worden. Een radicalisme, dat
echter gesmoord wordt door een onvervalste
dictatuur, wat de huidige Chinese regering
zulk een fascistische bijsmaak geeft. Maar
van de communisten zélf hoort men niets.
Ze zijn monddood.
En de communisten waar men wél van
hoort? Dat zijn nu eigenlijk geen echte com
munisten, maar boeren, die tot een verge-
meenschappelijking van de grond willen ko
men. Meer een coöperatieve dan een commu
nistische gedachte, die echter de positie der
met de industriëlen verstrengelde grondbe
zitters aantast. Vandaar die wederzijdse over
tuigingspogingen.
Uiteindelijk is de industrie echter het beste
gebaat bij een koopkrachtige, rationeel
voortbrengende boerenstand en deze weer bij
een veel consumerende, dus goed verdienen
de fabrieksbevolking. Er worden dan ook
stemmen gehoord om van die beide revolu
ties één te maken tot een vergelijk te
komen. Maar die stemmen zijn nog zwak
zeer zwak. En de benoeming van de nieuwe
opperbevelhebber wijst er niet op, dat ze
spoedig sterker zullen worden.
Lijken, die niet ontbinden. Werking
van radiumactieve stralen de oorzaak?
Een handjevol huisjes, een oud kerkje en
wat bomen, dat is Wieuwerd. Uit de verte
lijkt het een speelgoeddorpje, dat de enge
len bij hun vlucht over het mooie Friese land
naar beneden hebben laten tuimelen en dat
daar nu ligt, ergens tussen Leeuwarden en
Stavoren, vergeten en schijnbaar zonder dat
er iemand ooit naar omkijkt. Wat zou men
ook zoeken in Wieuwerd? Wie er echter de
moeite van de reis voor over heeft om het
antwoord op die vraag te avonturen, zal naar
huis terugkeren voorzien van een sterk ver
haal, dat bedenkelijk lijkt op een Aprilmop
en waarvoor menigeen ongelovig de schou
ders zal ophalen. Nochtans is het sterke
verhaal over Wieuwerd klinkklare waarheid.
In de kelder van het oude kerkje liggen nl.
vier mummies: lijken, die er een paar hon
derd jaren geleden zijn bijgezet en die nog
gaaf zijn. Mummies, waarvan menig be
faamd archeoloog heeft verklaard, dat ze
mooier zijn dan de beroemde mummies in
het land van Egypte.
Van Weedestr. 23 Tel. 2577
Wie enkele jaren geleden naar Wieuwerd
kwam om de lijken te zien en hun geschie
denis te horen, werd er vriendelijk ontvan
gen door een vrouwtje van om en nabij de
honderd jaar. Het was de weduwe Jelle Bak
ker, die de wijdse titel droeg van conciërge
der kerk en zorgde voor het onderhoud van
de kelder. Dat stokoude vrouwtje met haar
glundere oogjes achter een ijzeren brilletje,
het Friese kantmutsje op het ronde, ver
schrompelde gezicht kon bpeiend vertellen
van Wieuwerd en van de geschiedenis der
lijken. Daar ging ze mee om alsof het oude
bekenden waren. Ja, ze stofte ze zorgvuldig
af in de schoonmaaktijd. De weduwe Jelle
Bakker is dood en haar taak is overgenomen
door een man, die slager van zijn beroep is
en het als een hoge eer beschouwt het won
der van Wieuwerd onder zijn hoede te mo
gen hebben.
Uit oude folianten
Eens behoorde de terp van Wieuwerd tot de
meer dan 500 woonheuvels, die over de
Friese kleistreken verspreid lagen en date
ren uit omstreeks 100 na Chr. In het midden
der vorige eeuw werd de terp afgegraven.
Tot de kostbaarheden, die daarbij te voor
schijn kwamen, behoort een goudschat van
39 sieraden, in hoofdzaak deel uitmakend
van een zeldzaam rijk halsnoer, terwijl er
bovendien een halve gouden mantelspang
werd gevonden, die om zijn kunstvolle be
werking een unicum ter wereld is. De goud
vondst van Wieuwerd geniet in oudheidkun
dige kringen wereldvermaardheid en behoort
tot de kostbaarste bezittingen van het Rijks
museum van Oudheden te Leiden.
Uit een en ander valt af te leiden, dat het
vandaag de dag zo pietpeuterige Wieuwerd
eens een welvarend dorp moet zijn geweest.
De geruchtmakende ontdekking van de graf
kelder ontrukte het dorpje in 1765 aan de
vergetelheid. Sindsdien is Wieuwerd tot ver
buiten onze landsgrenzen bekend. Gemid
deld immers komen jaarlijks ongeveer 2000
mensen de grafkelder bezoeken en de lijvige
registers bevatten de namen van vele we
reldbekende geleerden.
De kerk van Wieuwerd dateert van om
streeks 1200. De grafkelder die vermoe
delijk in 1609 is gesticht bevindt zich on
der een verhoogde vloer in het koor. De
lijken zijn vermoedelijk de lichamen van het
roemruchte Friese adellijke geslacht Walta
van Juckema.
De Labadisten
Even merkwaardig als de historie van Wieu
werd en zijn grafkelder, even merkwaardig
is ook de geschiedenis van de communisti
sche secte der Labadisten in de 17e eeuw,
genoemd naar haar stichter Jean de Labadie.
De Walta's waren bij deze gemeenschap
nauw betrokken. De secte had haar hoofd
kwartier op het Waltaslot en noemde zich
met de wijdse naam: de Gereformeerde en
van de wereld afgescheiden gemeente. Wie
toetrad had geen eigendom meer. Alle kle
ding werd door de z.g. herders in ontvangst
genomen. Bezittingen elders werden te gelde
gemaakt en de opbrengst aan het beheer der
gemeente overgegeven. Ieder gezin had zijn
woning, doch alle kamers moesten steeds toe
gankelijk blijven voor de z.g. opzieners in
naam der herders.
De kleding was hoogst eenvoudig. Alle tooi
werd geweerd. Kantwerk, linten en strikken
waren uit den boze. Had iemand sieraden,
dan mochten deze zelfs niet worden ver
kocht. Men wilde daarmee voorkomen, dat
anderen tot ijdelheid kwamen. De herders
gaven elk der leden werk. Men at aan een
tafel. Het aantal Labadisten bedroeg in de
bloeitijd, dat was omstreeks 1680, ongeveer
400 personen. Ieder was verplicht voor de
voltallige ledenvergadering al zijn boze ge
dachten, woorden en daden te belijden. De
Labadisten hebben tot omstreeks 1725 het
Waltaslot bewoond.
Het had weinig gescheeld, of de vermaarde
stichter der Kwakers, William Penn, had
zich bij de secte aangesloten ter gelegenheid
van zijn bezoek aan Wieuwerd in 1677.
In de grafkelder
Om nu weer terug te komen tot de graf
kelder, daar ligt o.a. begraven Anna Maria
Schuurman, een vrouw die destijds om haar
geleerdheid en kunstzin beroemd was. Zij
stierf in 1678. Zij werd gebalsemd. Maar ook
de niet gebalsemde lijken zijn gaaf. Ze zijn
alle uitgedroogd en wegen slechts enkele
kilo's. Timmerlieden, die in de kerk herstel
werkzaamheden verrichtten, vonden in 1765
elf houten lijkkisten, die op schragen ston
den en er als nieuw uitzagen. De lijken zelf
waren gaaf ongeschonden. Ook het linnen,
waarmede de kisten waren bekleed en de
doodsklederen der lijken waren nog in goede
staat. In 1864 waren er nog slechts vijf lij
ken over en deze dragen nog hoofdhaar,
windsels en doeken. Thans zijn er nog
slechts vier.
Onderzoekers zijn van mening, dat in het
kerkgebouw radiumactieve stralen het be
derf weren. Ook de kisten in de graven nabij
de kerk schijnen tweemaal langer in goede
staat te blijven dan overal elders. Er schij
nen uit de bodem bederfwerende gassen op
te stijgen...
Zo vond men in 1858 een geheel gave dode
spreeuw in de windladen van het orgel. La
tere onderzoekers hebben evenwel verklaard,
dat dit niets bijzonders was.
Bij opening ontdekte men in een der kisten
een prachtig kunstgebit, waarvan de tanden
en kiezen alle uit een stuk been zijn vervaar
digd.
In 1848 heeft men in de kelder verschillende
proeven genomen met een dode haas, vlees
en vet. Het resultaat was, dat volgens de
onderzoeker Dr Ledder de eeuwige wet
der ontbinding te Wieuwerd de hoogst be
langrijke uitzondering laat zien, dat zij
slechts langzaam voortgaat, zodat men een
voortdurend bestaan zou durven aannemen.
Uiteindelijk echter zal ook te Wieuwerd het
Schriftwoord worden bevestigd: „Stof zijt
gij en tot stof zult gij wederkeren".
NIEUWE DIRECTEUR
GEMEENTEWERKEN.
De heer J. Th. A. van Noesel, die reeds
jaren hoofd is1 van de dienst ,,Bouw- en
Woningtoezicht" en directeur der Nijver-
heidsschool in onze gemeente, is door
het gemeentebestuur benciemd tot di
recteur van gemeente Wcirklen.
Deze benoeming heeft ongetwijfeld d>e
instemming van^vele gemeeinteuariein, daar
het o.i. een verdiende promotie betreft
van een zeer bekwaam en gewild ambte
naar.
ALGEMENE BOND VAN FORENSEN.
Het is een onmiskenbaar feit, dat hief
aantal Soester forensen de laatste ja
ren steeds in stijgende l'Ijfn is gegaan
en dat, in verband met de gunstiger ge
worden treinverbindingen met Amster
dam en Utrecht en de tussenliggende
plaatsen, de gemeente Soest voor fonen-
sen steeds aantrekkelijker wordt.
Even onmiskenbaar is echter het feit, dat
de vele verbeteringen dier treinverbindin
gen, om alléén maar te noerrjen dö £?|ec-
trificatie van het traject Baarn-
Amsterdam en de bijna voltooide electri-
ficatie Baarn-Utrecht, in niet ger.'mge ma
te zijn bespoedigd door de hardnekki
ge actie van de Algemene Bond vain Fo
rensen.
Echter blijven er nog talloze wenden van
forensen bestaan, o.a. wonsen voor meer
sneltreinen cin gunstiger vertrektijden.
Daarom is het zeer vcirheu&end, dat, me
de ter behartiging van de belangen der
Soester forensen, de afd. Baarn vain de
Alg. Bond van Forens.in is omgevormd
tot de afdeling Baarn.Soest.
Het in de onlangs ge houd: In ledenverga
dering nieuw gekozen bestuur is als volgt
samengesteld: voorz. C. Visser, Baarn;
secr. O. H. W. Krusel, Baarn; penningm-
A. Dekker, Soest; commissarissen G- J.
Backer Soest en G. C. A. v. d- Mtersch,
Baarn.
Het streven van d? Algem. Bond van Fo
rensen is om de b elan gein uer forensen
te behartigen en wensein en klachten te
bevoegder plaatse kenbaar te maken (e;n
te motiveren. De resultaten kan iecfeir
zien en ondervinden.
Wat de bond reeds bereikt heeft, is
bereikt geworden door de steun der af
delingen, die door ledenaantal macht be
tekenen. Het is dan ook 't grote btela(ng
der Soester forensen, nu die genVeieinte
Soest zich bij de forensenplaatsen ge
schaard heeft, dit streven te steunen, om
uiteindelijk als één sterke afdeling hun
wensen te deen bepleiten.
Ten slotte verwijzen wij naar de iin dit
blad voorkomende advertentie van de
afdeling Baarn-Soest van de Alg. Bond
van Forensen, welke advertentie die aan
dacht der forensen alleszins verdient.
GEVONDEN VOORWERPEN.
2 sleutelringen met sleutels, theieldciek,
een gulden, autowiel met band 32 x 6,
zwarte hond (witte poten), lapje stof,
molton deken (geblokt), zilveren broche*
schepnet, vulpenhouder, wieldop van au
to» bruine kinderpet, slagersmes, groene
badhandoek met zwembroekje, Hol
landse herder (toef), bruine jonganspieit,
sleutel (Metalino 502), capuchon van da
mes regenmantel.
Inlichtingen a£in het politiebureau.
OLYMPIA-NIEUWS.
De jonge plaatselijke gymnastiekvereni
ging ,,01ympïa", uitgaande van de Herv.
en Gcref. Jeugdraden, gaat zich weer
verder uitbreiden. JJ. Zaterdag werden
in de gymnastiekzaal der o.l.s. Kerke-
buurt twee nieuwe afdelingen voor meis
jes en jongens vain 7-12 jaar (resp. van
34 uur en van 45 uur) opgericht op
verzoek van vele ouders in Soest-Zuid.
De korfbalafdeling van „Olympia" heeft
op dezelfde dag, spelence op haar ter
rein aan de Bosstraat bij hotel „Bosch
en Duin"» een wedstrijd gewoinnein van
een zustervereniging uit Amersfoort.
Ook vernamen wij, dat de voetbalafdeling
zich in een behoorlijke belangstelling mag
yerheugen.
Uit alles blijkt wel, dat men ook bij
„OJympia" de zaken goed weet aan te
pakken.
Van Weedestraat 29 - Soestdijk
EEN GOED PASSENDE
COMBINATION.
Het is maar al te waar, dat onze punten-
situatie er ons gemakkelijk toe brengt
de onderk'leding min of meer te ver
waarlozen.
Als wij» om een voorbeeld te noemeni,
voor ©en nachthemd 15 punfom moeten
geven, vinden wij heit zonde, omdat wij
een zelfde puntenaantal voor een zomer
jurk moeten besteden.
Hier hebben de zelf-werksters weer een
groot voordeel: het is geen heksentoer
om deze combinatie te maken van af
dankertjes, die niet meer als bovenkle
ding dienst kunnen doen.
Het patroon van dit model is in de ma
ten 42, 44, 46 a f0.90 bij het „Patronen-
huis''» Middenweg 200, Amsterdam Oost
verkrijgbaar.
Na ontvangst van een postwissel niet
opgave van de gewenste maat en het
nummer 4624A, wordt het patroon onze
lezeress-en per omgaande toegezonden.
„Een heerlijk weertje," zei het heertje
dat „animeert je, amuseert je". „Jaja," zo
was mijn schielijk antwoord (in 't treintje
tussen Haarlem-Zand voort) „een mens
voelt zich al nieuw-geboren bij 't sporen
in het lentegloren!"
„Maar tóch, meneer" (zei hij, gewichtig)
„weest u vooral, voorél voorzichtig! de
meeste mensen weten niet de vele ziekten
en verdriet die door dat zachte weer ont
staan en de bron zijn van bloed, zweet
en tranenDe zon doet ons bijzonder
goed doet zelfs een hypochonder goed
maarbeste heerons ondergoed?!"
„Want om dat ondergoed juist gaat het!
Dat heerlijk Lenteweer, wat baat het
wanneer een mens, los en lichtzinnig zijn
ondergoed, venijnig, vinnig verwijdert!
Dan verbleek, verstijf je bijvoorbeeld t'
Jaeger-onderlijfjedat nuttig is en steeds
bekoorde bij plotselinge wind uit 't Noor
den!"
„En wéét u, wat het eind van 't lied is?
Een griep, een kou of een bronchitis. Het
Ziekenhuis is dan (te laat) het uiterst
droevig resultaat. En de Geneesheer-Di
recteur is ontdaan van zo'n geval van
pleuris. Hij wordt éérst wit, komt tot ver-
bléking en zegt tenslotte: „Longontste
king!"
,,Nee, nee, meneer, de mensen tarten het
noodlot, met hun zwarte harten! De jon
gen, en de ouden, grijzen dient men op
dit gevaar te wijzen van de ministers tot
de klerken moet men op het gewéten wer
ken men dient, bij 't eerste jonge groen
de borstrok nog niet uit te doen. Van
Hogeschool tot 't Kleuterschooltje weer-
klinke: „Hoog het camisooltje!"
Het wijze heertje had gezegd en gaf mij
toen, beleefd, terecht (op het station, dus
met 'n vaartje zijn keurige visitekaartje.
Ik las daarop „De Vries van Buuren"
„te Amsterdam, Manufacturen".
WOUTERTJE.
WEER MOTORSUCCESSEN.
Bij de m oto r-terre in we d s trïjden te Vrie-
zevecn, welke Zaterdag plaats vonden dn
waaraan tevens de kampioenschappeln van
Overijsét waren verbonden, heeft de Mo
torclub Soest" haar reputatie weder al-
lie eer aangedaan.
In de afd. Junioren 350 c.c. klasse beretto
Henk Grift de 2e plaats evenals H. van
Kooij in de 500 c.c, klasse.
Bij de senioren werd Dick Renocty kam
pioen in de 125 c.c. klasse, terwijl J
Timmer In de 350 c.c. Sen ionen! kïasse
ditmaal met de 6e plaats genoegen njoest
nemen.
