HET BEGEERDE
DOEL.
70 jaar Einstein*
UITGAVE: DRUKKERIJ SMIT - SOESTDIJK
Ingezonden stukken.
Oftlclële mededelingen.
SOEST.
IN DE HOEK.
SOESTER COURANT
Verschijnt iedere Dinsdag ,en Vrijdag.
25e JAARGANG No. 29.
Bureau: Van Weedestraat 35 Telefoon 2566 - Giro 126156
Abonn. per kwart, fl.50 - p. post f 1.75
DINSDAG 12 APRII. 1949.
In de jaren vóór de oorlog waarde het
spook van de werkloosheid door Neder
land. Meer dan 300.000 werklozen in
het topjaar zelfs 400.000 leefden van
de steun. Als men beweert, dat daar
door een mïllïoen mensen direct in hun
bestaan werden getroffen, slaat men de
plank niet ver mis. De oorlog maakte
daaraan met één slag een einde. Mars
is in de regel, helaas, een goede werk
loosheidsbestrijder, al is hij dit niet in
economische zin.
Natuurlijk hebben de geallieerden zich
tijdens de oorlog al over het werkgele
genheidsprobleem beraden. De overwin
ning zou hen in staat stellen het eco
nomische leven opnieuw tot ontplooiing
te brengen. Onmiddellijk na de bevrij
ding zag het er in Nederland naar uit,
dat inderdaad het werk tot herstel en
vernieuwing voldoende gelegenheid zou
bieden de werkloosheid volledig uit te
bannen. Sociale voorzieningen zouden er
verder voor kunnen zorgen, dat sei-
zoens-werkeloosheid tot geringe propor
ties werd teruggebracht en zeker geen
economisch nadelige gevolgen met zich
zou slepen.
Helaas is die verwachting beschaamd.
Vier jaar na de bevrijding strekt het
spook zijn klauwen wederom uit om het
economische leven te ontwrichten. Dit
geldt niet alleen Nederland, maar ge
heel Europa. Volgens de cijfers van het
Internationale Arbeidsbureau te Geneve
waren er omstreeks de jaarwisseling in
Italië meer dan 2.1 millioen werklozen,
in België 250.000, Denemarken 70.000,
Finland 9.000, Franrijk en Zwitserland
15.000, Nederland 80.000. Rekent men
daar de jonge mensen bij, die de wa
penrok dragen want in wezen zijn
deze niet in het productieproces opge
nomen, hoe noodzakelijk hun taak ook
is uit ander oogpunt bezien dan komt
men voor ons land tot een ontstellend
hoog cijfer.
Tot overmaat van ramp komt Minister
In 't Veld vertellen, dat in de laatste
maanden hier te lande een evenwicht is
ontstaan tussen materiaal err arbeids
krachten en dat men zich in sommi
ge streken al ongerust maakt over de
komende werkloosheid.
Aannemende, dat de regering van goe
den wille is, illustreert een en ander
de grote moeilijkheid een economisch
gerichte politiek (e bedrijven, die dergelij
ke verschijnselen weet op te heffen of
te voorkomen. Het is eigenlijk bescha
mend voor de mensheid, dat zij na zo
vele navrante ervaringen ie hebben opge
daan, niet in staat blijkt te zijn vol
doende werkgelegenheid te verschaffen.
Het moet ons toch wel iets zeggen, dat
op elke 1000 Nederlanders er 16 werke
loos rondlopen. Een verklaring hiervoor
is gemakkelijk te geven, doch met een
verklaring alléén houdt de verantwoor
delijkheid van de overheid en van heel
ons volk niet op. „De werkgelegenheid
is één der belangrijkste kernproblemen
van de hedendaagse samenleving", heeft
minister Joekes verklaard. Vijftigdui
zend werkkrachten komen er per jaar
in ons land bij, als gevolg van de gesta
dig groeiende bevolking. Indien niet op
korte termijn krachtige "maatregelen wor
den getroffen, staan we wederom aan
de vooravond van een massale werk
loosheid. De instelling van een staats
commissie-Van Rhijn, die het probleem
zal onderzoeken, mag weliswaar worden
gezien als een poging het kwaad te ke
ren, het feit dat de voorbereiding tot
een ontwerp-noodwet Wcrkloosheidabe-
strijding als eerste punt op het pro
gram staat, betekent voor ons, dat de
regering vooralsnog niet in staat is het
kwaad zelve te keren. Aan een wet op
de werkloosheidsbestrijding is geen be
hoefte, wel aan werk.
Bij de viering van de zeventigste verjaar
dag van Einstein is veel aandacht ge
schonken aan zijn pacifistische denkbeel
den, zijn afkeer van dictatuur en nazi
isme, zijn joodse wijsgerige denkbeelden
en dergelijke, omdat het inderdaad' moei
lijk in in een krant iets wezenlijks te zeg
gen omtrent zijn wetenschappelijke theo
rieën waarvan de relativiteits-theorie wel
het meest bekend en het meest afschrik
wekkend is. Toch is de kern wel voor
ieder te begrijpen.
Men weet natuurlijk niet, dat men ner
gens een vast punt vindt in het heelal.
Archimedes had er reeds vergeefs naar
gezocht. Elk hemellichaam is in bewe
ging. Indien men nu iets meet, moet men
dat doen in verhouding, in betrekking, in
relatie tot iets anders' Zelfs op aarde is
het gewicht niet overal hetzelfde. Een ki
lo, een liter water dus, is niet overal
gelijk. Want het gewicht, de zwaarte,
drukt uit, dat iets naar het middelpunt
der aarde wordt getrokken: zwaarte
kracht is feitelijk aantrekkingskracht der
aarde. Daar echter aan de polen de aar
de is afgeplat, de afstand van het mid
delpunt dus kleiner dan aan de evenaar,
is de zwaarte niet overal gelijk.
Waar dit geldt voor de aarde, is het
nog veel juister voor het heelal. Nü
heeft Einstein op velerlei gronden aan
genomen, dat er toch éne maat was:
de snelheid van het licht. En zo kan onen
dus toch weer „meten". Wat is nu ech
ter licht? Niet een trilling van ether.
Vroeger meende men, dat het heelal ge
vuld was met een fijn gas, ether. Einstein
verwerpt die theorie, omdat er geen en
kel bewijs voor is. Een lichtstraal is dus
geen trilling van ether, maar een „bom
bardement" van fijne deeltjes uit een
brandend centrum. Ter vergelijking den-
ke men bijvoorbeeld aan radium_, dat
energie uitzendt. Alle energie is in we
zen gelijk, of zij zich voordoet als licht,
als kracht of als warmte.
STOF EN ENERGIE.
Indien nu stof dus energie uitzendt, ver
liest ze dan iets van zichzelf? Vroeger
zeide men: stof heeft kracht. Hoe kan
die stof nu iets van haar kracht kwijt
raken? Einstein ziet het anders: er is
geen wezenlijk verschil tussen stof en
kracht. Stof gaat over in kracht, deze
is een andere vorm er van. Wij weten
dat bij steenkool: de steenkool wordt tot
as, en heeft de warmte afgegeven. Maar-
die warmte is maar een heel klein deel
tje van de werkelijke energie, welke de
steenkool is. Zou men kool geheel tot
energie kunnen doen overgaan, dan wa
re de kracht ontzettend. Het atoom {het
kleinste denkbare stofdeeltje) „splitst"
dan en geeft een geweldige ontploffing:
beginsel van de atoombom. Die ontplof
fing zoals bij benzine moet ook
voor vredesdoeleinden bruikbaar zyn.
(Men denke aan de ontploffingsmotor)
De methode daarvoor te zoeken is ech
ter geen kleinigheid-
HET BEGRENSD HEELAL
Indien nu stof gelijk is aan energie, en
stof heeft aantrekkingskracht, dan heeft
natuurlijk energie die ook. Dus: licht
stralen hebben aantrekkingskracht en
worden zelf ook weer aangetrokken.
(De aarde trekt de maan aan, maar de
maan trekt zelf ook weer voorwerpen
aan in haar nabijheid, zoals meteoren).
Gaat nu een lichtstraal uit van de zon,
dan wordt die „uit haar rechte baan
getrokken" door andere hemellichamen
en andere energiën. De lichtstraal is
dus gekromd. Maar elke beweging is ge
kromd, van elk lichaam, van elk licht-
Een kromme lijn is nu een deel van een
cirkel of een ellips. Dus alies beweegt
zich in cirkels of ellipsen. Niet in een
eindeloze rechte lijn, maar in lijnen, die
bij hun uitgangspunt terug keren. De
hemellichamen vormen een begrensd
heelal. Dat betekent natuurlijk niet, dat
de ruimte begrensd zou zijn, alleen wat
er in die ruimte is.
Nu vergete men niet, dat veel van de
ze theorieën op de grens liggen van de
wijsbegeerte, en al geen echté „weten
schap' meer is. Zij zijn theorieën, om
moeilijke verschijnselen te verklaren, een
visie, bevestigd door tal van feiten,
maar ook weer betwist. Mochten zij ech
ter niet geheel juist blijken, dan heb
ben ze ruimschoots bijgedragen tot die
pere kennis en voortgaand onderzoek.
Als schakel in die keten is Einsteïns
theorie niet te missen.
Geachte Redactie.
In het belang van de Soester Midden
stand verzoek ik U opname van onder
staande regelen.
Dezer dagen werden wij, Soester winke
liers, „verblijd" met 'n bekendmaking,
dat onze gemeente dezer dagen zal
worden verrijkt met een nieuwe, Pro
testants Christelijke courant.
Naar mij van deze zijde werd medege
deeld, blijkt dit laatste niet geheel juist
te zijn en moet dit blad worden gezien
als een Anti-Revolutionnair blad, voor
al omdat uitsluitend personen aan het
roer zitten, die deze gedachte zijn toe
gedaan.
Een en ander is zeer verklaarbaar., voor
al als we bedenken, dat over enige maan
den de gemeenteraadsverkiezingen weer
gehouden worden en propaganda nodig
is.
Dat men propaganda maakt in zo'n tijd
is begrijpelijk, maar men moet dat niet
doen door middel van een courant, om
dat die propaganda dan voor het over
grote deel wordt betaald door de Soes
ter winkeliers, ook door hen, die dit be
ginsel niet zijn toegedaan, omdat zij het
zijn, die dit blad door middel van hun
advertenties voor 't overgrote deel op de
been moeten houden.
Een ietwat rare smaak krijg ik boven
dien in de mond bij het doorlezen van
het drukwerkje, waarin de ondernemers,
waaronder zich geen enkele winkelier
bevindt, zich opwerpen als beschermers
en voorvechters der plaatselijke midden
stand.
Ik ben tamelijk oud geworden in zaken,
maar heb het nog nooit meegemaakt,
dat personen zich beijveren voor meer
welvaart van een stand, waartoe zij zelf
niet behoren.
Neen heren, laat U dit gerust aan de
middenstanders zelf over. Niemand be
ter dan zij zelf weten welke wegen zij
daarvoor moeten inslaan. Een dezer
wegen is bijvoorbeeld de in de laatste
vergadering onzer Winkeliersvereniging
besproken wenselijkheid geen adverten
ties meer te plaatsen in programma's en
bladen met weinig reclame-waarde en
daaronder reken ik elk blad, dat onder
de ogen komt van slechts een enkele
groep of gedeelte daarvan.
Waar zou het heen moeten als alle po
litieke partijen het in het hoofd kregen
in eigen plaats een courant te gaan
uitgeven.
Jammer genoeg is reclame voor een
zaak onmisbaar en veel reclames te hoog
in prijs in verhouding tot de uitkomsten.
Juist daarom is het van het grootste
belang zeer goed na te gaan waaraan
wij onze reclame-gelden besteden.
Als wij bij onze inkopen niet alleen zien
naar de kwaliteit, maar ook naar de
kwantiteit, dan is dat in de eerste plaats
nodig bij het inkopen van onze reclame.
Nog een andere onaangenaamheid moet
mij van het hart. Waarom heeft men in
de circulaire niet medegedeeld, dat 'de
nieuw uit te geven courant wordt ge
drukt op de zaak, welke in de bezet
tingstijd „De Soester" uitgaf, het blad,
dat zich gedurende laiige jaren in dienst
stelde van de N.S.B. en de bezetters en
hoe goed het dit dee/d is een ieder nog
zeer goed bekend.
Daar het voor mij vaststaat, dat het
overgrote deel van de inkomsten van een
krant komen uit de advertenties, daar
zult u, mijne heren, toch niet geloven,
dat wij middenstanders er iets voor
voelen onze gelden te laten brengen
naar die zaak, waarvan de leider, nu
weer aan deze zaak verbonden, mijn
zaak en een paar honderd andere za
ken bezocht, ter verkrijging van inlich
tingen, toen de bezetters plannen had
den een groot deel onzer zaken te slui
ten en ons naar Duitsland te zenden.
Ik geloof, dat vele inwoners ons voor
slappelingen zouden uitmaken en onze
zaken zouden boycotten.
U dankend voor de opname.
Een lid van de
W inkeliersvereniging.
Wegens te late inzending heeft opname
eerst heden plaats.
Aan mijnheer X., die ons eveneens e2n
stuk ter plaatsing deed toekomen over
bovenstaande aangelegenheid, delen wij
mede, dat opname hiervan niet kan
plaats hebben, omdat, ten eerste, hij
zijn naam niet aan ons bekend maakt
en ten tweede wij in ons blad geen po
lemiek wensen over de politiek. Red.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Soest
maken bekend, dat het verzoek van Th.
J. C. Smink, Ringweg 14, Soest, om in
perceel Beetzlaan 44, kadastraal 'bekend
in sectie H Nr. 5023, een machine-repa
ratie-inrichting te mogen oprichten, door
hen is verdaagd.
DE MATTHaUS PASSION.
Zo is dan Vrijdag j.1. ook in onze ge
meente de Mafthaus Passion uitgevoerd.
Dank zij het zeer te prijzen initiatief
van de Volksuniversiteit is dit mogelijk
geworden.
Het heeft ons echter ten zeerste be
vreemd, dat zo weinigen zich hadden op
gemaakt om dit gebeuren mede te maken.
Zijn er in Soest dan niet meerderen, die
iets dergelijks op prijs stellen? Ook ver
namen wij, dat van de leden van ,,'t Nut'
en van dc zangvereniging „Excelsior", die
tegen gereduceerde prijs toegang hadden,
zo goed als geen enkel lid aanwezig was.
En waar was de andere helft der leden
van de Volksuniversiteit? En tenslotte,
waar was dat gedeelte der bevolking, dat
men uit religeuze overwegingen zou heb
ben kunnen verwachten
Het moet ons van het hart: Het is bla
merend voor Soest. Ware het een of
andere dilettanten-uitvoering geweest,
dan zou dit alles tc begrijpen zijn, maar
deze uitvoering was een zeer goede.
Wij hoorden iemand zeggen, dat b.v. het
koor wel haast niet behoefde onder te
doen voor het koor van Naarden. Wij
hoorden de uitvoering van ditzelfde ge
zelschap 't vorig jaar in Bilthoven en
bovendien was ons de naam van Theo
de Vries een waarborg voor een artistiek
verantwoorde, goed voorbereide uitvoe
ring.
Het is de vorige week al Altantisch
Pact geweest wat de klok sloeg en al
is het Pact dan ook eigenlijk 10 jaar
te laat gekomen, we moeten blij zijn,
dat zoveel landen, waaronder enige gro
te broers, de handen ineen hebben ge
slagen en elkaar bijstand beloofden" in
tijden van nood.
Dat klinkt allemaal prachtig, al hoopt
natuurlijk een ieder, dat het nooit zo
ver zal komen, maar als ik het zeggen
mag vindt ik de bewoordingen, waarin
bijstand wordt beloofd, niet positief ge
noeg.
Als ik met m'n buurman afspreek, dat
ik hem te hulp zal snellen als hij, door
wie ook, wordt aangevallen, heeft hij
niet veel aan mij, wanneer ik eerst een
paar uur uit het raam naar hem ga zit
ten kijken, geen vinger uitsteek en
hem alleen maat met goede raad over
stelp.
Ik behoorde niet te kletsen, want daar
heeft de man niets aan en wat ik tiu
van het Atlantische Pact weet, komt ook
neer op de mogelijkheid, dat men >eerst
een poosje uit het raam gaat hangen
om de situatie eens aan te .kijken.
Er is niet zonder meer afgemaakt: wan
neer een van de leden wordt aangeval
len snellen wij met al onze militaire
macht te hulp. Néén, er zal hulp worden
geboden op materieel gebied en des
noods, of zo mogelijk, militair. Dat
klinkt mij niet overtuigend genoeg. De
mogelijkheid om de zaken eerst even
aan te zien, had niet mogen worden
opengelaten. Tegen de tijd, dat een paar
kleintjes van de landkaart zijn wegge
veegd zijn „de kat uit de boom-kijkers"
wellicht tot een besluit gekomen om
tóch te hulp te „snellen", maar dan zif
ten wij met de.gebakken peren en begint
opnieuw de ellende van wachten op
„D-day" en alles wat daar mee samen
hangt.
Begrijpt u mij goed. Ik ben ingenomen
met het Pact, want het is ten minste
een begin, maar ik ben niet voldaan.
Dat zal ik pas zijn, als wij elkaar, zon
der omwegen en kansjes om er onderuit
te komen, beloven: Als er iets gaat ge
beuren, ben ik bij je. Metéén. Zonder
dralen. Met alles wat ik heb. Hier is
m'n poot er op. Punt. Uit-
H. OEKMAN.
Dit kleine aantal bezoekers is daarom
ook zo jammer, omdat hiervan het ge
volg is, dat een uitvoering het volgend
jaar niet zal kunnen doorgaan. Wij had
den gehoopt, dat ook hier de goed®
traditie van een jaarlijkse uitvoering zou
kunnen worden gevestigd.
Wat zullen wij nog van de uitvoering zelf
zeggen. Dat er opmerkingen te maken
zijn zullen de betrokkenen en de heer
De Vries zelf wel het beste weten. Per
soonlijk zijn wij zeer getroffen door de
Evangelist en de Christus-vertolker, al
kwam het ons voor, dat hij door verkoud
heid of anderszins deze keer niet zo goed
gedisponeerd was als het vorig jaar.
Maar ook de andere solisten waren voor
treffelijk, de een wellicht beter dan d«
ander. Het koor zong prachtig, beschaafd
en was paraat in de turbae en het or
kest heeft correct en volgzaam het in
strumentale deel verzorgcL Met genoe-;
gen hebben wij de bekende viool-solo
gehoord en de blazers, alsmede organist
en continuo-spelers waren allen zeer
goed. Ten slotte, het geheel overziende,
heeft het ons verheugd, dat de heer De
Vries van een sobere uitvoering houdt;
er was gelukkig geen geromantiseer. Hij
heeft 't geheel in de geest van het werk
en de stijl van Bach's tij*d tot klinken
gebracht en daarvoor zijn we hem dank
baar.
DODELIJK ONGEVAL.
Op de betonweg tussen Hilversum en
Loosdrecht heeft een zeer ernstig onge
val plaats gehad, dat aan een 50-jarige
inwoonster uit onze gemeente het leven
heeft gekost.
Deze dame, de 50-jarige ongehuwde B.
N. van Schaik, wilde op haar fiets de
betonweg oversteken, waarbij zij vermoe
delijk onvoldoende op het snelverkeer
heeft gelet. Dc bestuurder van de luxe
auto claxonneerde en meende, dat de
wielrijdster zou afstappen. Toen hij tot
zijn schrik bemerkte, dat de dame door
reed en het snelverkeer geen voorgang
gaf, remde hij uit alle macht en gooide
het stuur om, Hij kon echter niet ver
hinderen, dat de wielrijdster tegen de
linkerzijde van de wagen botste met het
noodlottig gevolg, dat zij op slag dood
was.
Aanvankelijk kon men de identiteit van
liet slechtoffer niet vaststellen, maar het
vinden van een recept van een apotheker
bracht hierin opheldering.
GESLAAGD.
Aan de vrije universiteit te Amsterdam
slaagde voor 'f doctoraal examen schei
kunde onze plaatsgenoot H. v. Winsum-
