Een volk van
tien millioen*
Gas en Industrialisatie
IN DE HOEK.
UITGAVE: DRUKKERIJ SMIT - SOESTDIJK
SOESTER
COURANT
Verschijnt iedere Dinsdag en Vrijdag.
Bnreaat Vau Weedestront SS - Teleloon 2566 - Giro 126156 2óe JAARGANG No- 1*
Abonn. per kwart- f 1.50 - p. post f 1.75.
DINSDAG 3 JANUARI 1950.
Het toeval heeft gewild, dat Nederland in het
zelfde jaar, waarin het zijn koloniale gebieden
verloor eens voor het moederland een bron
van rijke inkomsten en een uitgestrekt ar
beidsveld voor de gestaag groeiende bevolking
zijn inwonertal tot ongekende hoogte zag
stijgen. Wie de 10 millioenste Nederlander is
en wanneer hij of zij precies geboren werd
zelfs het Centraal Bureau voor de Statistiek
(het bestond 7 Januari 10 jaar), anders toch
voor geen klein geruchtje vervaard heeft
het niet kunnen vaststellen. Men mag echter
aannemen, dat de geboorte omstreeks half Oc-
tober is geschied. Maar al is deze 10 millioen
ste Nederlander dan een onbekende, een
uiterst belangrijk personage is hij niettemin.
Want een groot deel van de energie, die ons
land in het afgelopen jaar heeft opgebracht,
is gebruikt voor het scheppen van mogelijk
heden om deze 10 millioenste landgenoot,
straks, wanneer hij volwassen zal zijn, gere
geld werk en een redelijke welvaart te bieden.
Wat regering en volk in 1949 gepresteerd heb
ben en welke plannen voor de toekomst ont
worpen zijn om een zekerheid te scheppen,
dat al deze millioenen Nederlanders steeds
hun maag zullen kunnen vullen, behoorlijk
gekleed zullen kunnen gaan en een dak boven
het hoofd zullen hebben het is, wanneer
men slechts enkele courantenkolommen ter
beschikking heeft om een geheel jaaroverzicht
in te persen, te veel om op te noemen.
Om ons daarom tot het belangrijkste te be
perken: een enorm industrialisatie-programma
is opgesteld en bevindt zich voor een deel
reeds in uitvoering overal verrijzen nieuwe
fabrieken en worden reeds bestaande uitge
breid; een industrie kan niet werken zonder
geschoolde arbeiders daarom zijn en wor
den overal in den lande nieuwe vakscholen
geopend; aan de ontwikkeling van de land
bouw wordt de grootste zorg besteed ook
op dit gebied streeft men naar een steeds be
ter onderwijs en betere voorlichting; onze
werven werken op volle kracht tot uitbreiding
van de vloot Rotterdam zag in dit jaar voor
het eerste sinds de oorlog weer meer dan
10.000 schepen zijn havens aandoen; niets
wordt nagelaten om de verkoop van onze pro
ducten in het buitenland te stimuleren
daarvoor is een speciaal lichaam door de re
gering. in_het leven geroepen, dat door ex
perts de buitenlandse, in het bijzonder de be
langrijke Amerikaanse markten laat bewer
ken, en bovendien werd in September be
paald, dat exporteurs over 10 procent van de
bedragen, die zij in dollars ontvangen, vrij
mogen beschikken; nieuwe projecten tot land
winning staan op het programma Lauwer
zee en Waddenzee zullen gedeeltelijk worden
drooggelegd.
Er is haast, veel haast bij de uitvoering van
dit alles. Want wel hebben wij ons dit jaar
nog in een betrekkelijke welvaart mogen vér-
heugen, maar deze was meer schijn dan wer
kelijkheid zij werd mogelijk gemaakt door
de gratis hulp, die ons in het kader van het
Marshall-plan werd verstrekt en naar reeds
vaststaat, in ieder geval nog tot 1 Juli 1950
geschonken zal worden. Uiterliik 1952 echter
en misschien zelfs nog eerder, zal Uncle Sam
ophouden de royale oom te spelen en dan zul
len wij op eigen benen moeten staan. En daar
wij onze eens zo flinke spaarpot in het buiten
land zo goed als geheel opgesoupeerd hebben
en de Indonesische bron van inkomsten voor
een groot deel voor ons verloren is gegaan,
zullen wij van dat ogenblik af voor alles wat
wij importeren (broodgraan, grondstoffen
x voor onze industrie en wat al niet meer) met
onze export moeten betalen.
Minister Mansholt heeft daarover in de loop
van het jaar iets verteld: 60 procent van de
dan nodige deviezen zal de landbouw moeten
verdienen; 40 procent zal verkregen moeten
worden uit de uitvoer van de industrie en uit
dienstbetoon aan het buitenland (transporten
bijv.). Daaruit blijkt wel, hoe belangrijk het
werk van boer en tuinder voor ons volk ge
worden is.
Zullen wij er werkelijk in slagen, economisch
op de been te blijven? Verschillende deskun
digen hebben in het afgelopen jaar getracht,
deze vraag te beantwoorden. Er zijn zwart
kijkers, die voorspeld hebben, dat het Neder
land zal vergaan als Japan en Italië lan
den, arm omdat zij op een betrekkelijk magere
bodem een veel te grote bevolking moeten
onderhouden. Tegenover hen staan degenen,
die voldoende vertrouwen in de energie, het
uithoudingsvermogen en de vindingrijkheid
van ons volk en in de gunstige resultaten van
een zich steeds meer aftekenende internatio
nale samenwerking ook op economisch gebied
hebben, om te durven beweren, dat wij het
wel zullen klaren. Wij houden het bij de me
ning van deze laatsten.
Grenscorrecties
Wij spraken zojuist over landwinning. Nu, Ne
derland heeft reeds dit jaar enig grondgebied
gewonnen, zij het ook niet door middel van
drooglegging. Op 23 April, om 6 uur in de
morgen, trokken Nederlandse militairen, ma-
rechaussées en ambtenaren onze oostgrens
over en plantten in samenwerking met Britse
autoriteiten Nederlandse vlaggetjes en grens
palen op Duits gebied. Dat was de correctie
van de grenzen, waartoe de Westelijke mo
gendheden kort tevoren besloten waren; de
overneming van luttele kilometers grond,
enige dorpen en wat gehuchten, voor ons
slechts belangrijk, omdat er enige lastige wa
terstaatkundige en verkeersproblemen, waar
over wij het met de Duitsers nooit eens had
den kunnen worden, door opgelost werden
en dat was alles, wat van onze in de oorlog
gekoesterde annexatiedromen overbleef. En
zelfs deze uiterst bescheiden vergoeding voor
de enorme ons in de oorlog toegebrachte scha
de, deed de Duitsers op de achterste benen
staan.
Nederland en de Benelux
De opheffing van de distributie, gepaard
gaande aan de schrapping van bepaalde sub
sidies, waardoor verschillende artikelen aan
zienlijk duurder werden, geschiedde voor een
groot deel met het oog op de verwezenlijking
van de Economische Unie tussen België, Ne
derland en Luxemburg. Helaas heeft men het
doel, dat men zich oorspronkelijk gesteld had,
namelijk deze Unie op 1 Januari 1950 te doen
ingaan, niet bereikt. Want evenzeer als een
huwelijk van een gefortuneerde jongeman
met een meisje van bescheiden middelen op
bepaalde bezwaren pleegt te stuiten, vlotte het
ook met het economisch huwelijk van het
rijke België met het arme Nederland niet zo
als men zich gewenst had. Maar de onder
trouw is al een feit geworden: de Voor-Unie
eerst vastgesteld op 1 Juli 1949 is op 1
October ingegaan en op 12 October werd de
z.g. vrije lijst gepubliceerd van goederen,
waarvan de invoer uit en de uitvoer naar Bel
gië, Luxemburg en de Belgische Congo, thans
vrij mag geschieden. Reeds eerder in het jaar
werd een unificatie van accijnzen met België
en Luxemburg bereikt. Gaat nu verder alles
goed en er is weinig reden om daaraan te
twijfelen dan kan op 1 Juli 1951 de huwe
lijksmars gespeeld worden.
Dat Nederland de geest des tijds, die eenvou
dig om de allernauwste samenwerking op vele
gebieden schreeuwt goed verstaat, blijkt niet
slechts uit ons opgaan in het Benelux-ver-
band. Op talrijke wijzen hebben wij dit jaar
laten blijken, dat het aan ons niet ligt wan
neer deze samenwerking misschien nog steeds
niet zover is voortgeschreden, als de omstan
digheden wel eisen. Traden wij in 1948 reeds
toe tot de Westerse Unie (die dit jaar bewees
meer te zijn dan slechts een militair bondge
nootschap door het sluiten van belangrijke
sociale en culturele overeenkomsten), in April
1949 tekenden wij het Atlantisch Pact; en de
Raad van Europa, het begin naar men hopen
mag vkn ëen federalé Westèurópesë regéring,
die dit jaar voor het eerst in Straatsburg bij
eenkwam, zag ook onze vertegenwoordigers
in zijn vergaderingen optreden.
De samenwerking der Westerse naties brengt
natuurlijk niet slechts voordelen, zoals daar
zijn grotere veiligheid, ruimere afzetgebieden
voor onze producten enz. zij legt ook ver
plichtingen op. Voor een deel moeten deze
helaas van militaire aard zijn en maar
schalk Montgomery, de opperbevelhebber der
Westeuropese strijdkrachten, is twee maal
naar Den Haag gekomen om onze hoogste
politieke en militaire leiders duidelijk te ma
ken, wat in dit opzicht van ons verwacht
wordt. Een langere diensttijd hangt onze
dienstplichtigen boven het hoofd en de kosten
van onze bijdrage aan het Atlantische defen
siestelsel zullen zeker niet gering zijn.
Devaluatie
Dat de internationale samenwerking echter
nog niet altijd klopt, bewees de geschiedenis
van de devaluatie. Nadat de Britten, die dit
jaar in ernstige monetaire moeilijkheden wa
ren geraakt, eerst bij hoog en bij laag bezwo
ren hadden, dat zij de waarde van het pond
niet zouden verminderen, devalueerden zij in
September toch en wel liefst met 30 procent.
Zij deden dit, zonder hun partners in de Or
ganisatie voor Europese Economische Samen
werking van te voren op de hoogte van deze
stap te hebben gesteld. Dit plaatste onze re
gering, die weliswaar de noodzaak van een
algemene devaluatie inzag, maar beslist mip-
der ver had willen gaan dan de Engelsen,
voor een voldongen feit: om aan de concur
rentie op de buitenlandse markten liet hoofd
te kunnen bieden, moest de gulden het pond
sterling volgen. De consequentie van deze de
valuatie zal op de duur zeker een stijging van
de kosten van het levensonderhoud zijn
Overigens heeft de devaluatie ook bepaalde
voordelen gebracht: het aangaan van de Voor-
Unie van de Benelux werd er gemakkelijker
door gemaakt en zonder haar zouden de in de
laatste maand begonnen besprekingen tussen
Frankrijk, Italië en de Beneluxlanden over
het sluiten van een monetaire unie men
heeft daar reeds de weinig schone namen
Fritalux en Fibenel voor uitgevonden nau
welijks mogelijk geweest zijn.
In het algemeen denkt men, dat de mogelijk
heid van industrievestiging en uitbreiding
hoofdzakelijk wordt bepaald door de beschik
baarheid van steenkool en electrische stroom
en vergeet men vaak, dat gas van niet minder
grote betekenis is. In ons vorige artikel over
de industrialisatie van het platteland hebben
wij daarover reeds iets gezegd, maar daarmee
was het onderwerp lang niet uitgeput. Gas
zal n.1. in de komende jaren van toenemende
betekenis worden voor de Nederlandse nijver
heid. Tot nu toe is Nederland bij andere in
dustriestreken ver achter gebleven, wat het
gebruik van gas voor industriële doeleinden
betreft. In het Ruhrgebied wordt bijv. niet
minder dan 90% van het totale gasverbruik
door de industrie afgenomen en in Amerika
80%, terwijl het in Nederland niet minder dan
20% is. In ons land leeft men nog te veel bij
de gedachte, dat gas alleen maar waarde heeft
voor huishoudelijk gebruik en dat de indus
triële waarde ervan niet meer dan bijkomstig
is. De bovenstaande cijfers bewijzen echter
reeds, dat dit in het geheel niet het geval is.
Trouwens in Limburg en Brabant, waar de
staatsmijnen gas in overvloed leveren, neemt
de industrie reeds 50% van de gasproductie af.
Tengevolge van de onderschatting van de be
tekenis van het gas heeft men in ons land
sinds jaren te weinig gedaan aan modernise
ring en uitbreiding van de gasindustrie. Tege
lijkertijd is hoofdzakelijk door toeneming van
de bevolking de vraag naar gas 70% groter
geworden, zodat de grotendeels verouderde
fabrieken zich tot het uiterste moeten inspan-
nenen toch vaak slechts gas van onvoldoende
kwaliteit afleveren.
Men is nu voornemens niet de plaatselijke
fabrieken te gaan verbeteren, maar de gas-
voorziening te gaan behandelen als een na
tionale aangelegenheid, waartoe op enkele
punten van ons land zeer grote en zeer mo
derne gascentrales zullen verrijzen. In de eer
ste plaats komt daarvoor Rotterdam in aan
merking. De Duitse kolen kunnen goedkoop
naar het Rotterdamse "havengebied worden
vervoerd, terwijl de geproduceerde cokes op
dezelfde plaats in zeeschepen verscheept kan
worden. Cokes is n.1. onmisbaar voor de staal
industrie en daarom een goed uitvoerartikel.
Tegelijk krijgt hierdoor het Rotterdamse in
dustriegebied een ruime voorziening met gas.
Een tweede hoofdpunt vormen de hoogoven-
bedrijven bij Velzen, van waaruit het gas ge
leid kan worden naar de industrieën van Vel-
zen-IJmuiden, Amsterdam en de Zaanstreek.
In het oosten van het land rekent men er op,
dat het aardgas uit Drenthe een grote pro
ductie zal bereiken, misschien zelfs zo groot,
dat behalve de noordelijke provincies ook
Noord-Holland gedeeltelijk met aardgas zal
kunnen worden voorzien.
Zoals wij reeds schreven, is dit aardgas van
de grootste betekenis voor de industrialisatie
van het Noorden van Nederland.
De vierde centrale komt bij Beek in Limburg,
waar de nieuwe cokesfabrieken van de mijn
Emma II in 1952 bedrijfsklaar zullen zijn.
Tenslotte zal het vijfde bedrijf in Zeeuws-
Vlaanderen komen te staan, annex aan de
stikstofindustrie ter plaatse. Behalve Zeeland,
dat door een buisleiding onder de Schelde
door het gas aangevoerd zal krijgen, zal wel
licht ook aan de Antwerpse industrieën gas
geleverd kunnen worden.
Voor dit plan zou in de komende tien jaar 300
millioen gulden worden besteed, waardoor de
gasproductie, die thans 1900 millioen kub. m.
bedraagt, vergroot zal kunnen worden tot
2800 millioen kub. m. Waarschijnlijk zal ook
nog een hoeveelheid gas uit Duitsland worden
betrokken via een pijpleiding van Hamborn
Oudejaar en Nieuwe jaar is de tijd van
Oliebollen- De banketbakker en zijn
maatje hebben het deze dagen zeer
druk gehad en wij allen hebben ons
de oliebollen heerlijk laten smaken.
We beginnen weer wet een schone lei-
Ik bedoel, wat goede voornemens be
treft- Financieel zouden wij dat ook
wel willen, maar daar maken anderen
bezwaar tegen- Wij hebben zojuist el
kaar „van alles het beste'' toegewenst,
we zitten vol goede voornemens en
als grote mensen zullen wij proberen
ons daaraan te houden-
Voor een grote meneer, wiens ver
stand niet zo erg groot schijnt te
zijn en in een mooie laan in onze
gemeente woont, bleek dit te veel-
Hoewel hij nog geen 2 uur tevoren
met tranen in zijn stem, het allerbes
te aan zijn onderhuurders had gewenst,
draaide hij tijdens het afnemende
feestgeroes de stoppen uit het schakel
bord,
't Is niet leuk als je midden in een
Nieuwjaarsbijeenkomst in het donker
komt te zitten, maar toen even later
bleek, dat niet kortsluiting de oor
zaak van de duistere boel was, maar
het verwijderen van de stoppen, was,
zoals men dit noemt, „de boot an".
Er werden enige „lieflijkheden" over
en weer gewisseld en een klein ge-
lukje was het wel, dat er geen slag-
of steekwapenen in de buurt waren,
anders hadden ook de E-H-B.O.-ers hun
nieuwjaarsviering moeten onderbreken-
Toen n.1. een van de bezoekers, die
blijkbaar meer met dat bijltje had
gehakt, het mogelijk toonde, ook zon
der stoppen het licht te laten branden,
dreigde er even een veldslag, of beter
gezegd een „trapslag" en dat zou pas
een „waardig" begin van het nieuwe
jaar zijn geweest.
's Morgens bleken de stoppen weer
in het schakelbord te zijn gedraaid-
De zaak was dus weer in orde. Ten
minste tot het ogenblik, dat de onder
huurder via een „luisteraar»' in deze
affaire te weten kwam, dat de man
met de souvereine rechten in dat huis
had gezegd: „in 1950 pest ik ze d'r
wel uit"- Dat kan daar dus een pret
tige boel worden.
Zoals in dergelijke zaken meer bet
geval is, zullen beide partijen wel me
nen het recht aan hun zijde te heb
ben, waaraan vaak nog wel iets ont
breekt.
Het is maar fe hopen, dat het gezon
de verstand in 1950 terugkeert, want
wanneer we over deze kleine zaken
al onze nek breken, dan komt er
van de grotere dingen die ons in 1950
te wachten staan, helemaal geen fluit
terecht-
H- OEKMAN-
naar Arnhem. Deze leiding zal waarschijnlijk
in 1950, althans gedeeltelijk, worden aange
legd.
Geleidelijk zullen dan de 130 plaatselijke gas
fabrieken, zoal niet verdwijnen, dan toch in
eenvoudige gasdistributiebedrijven worden
veranderd. Zij zullen hun gas van elders krij
gen en alleen voor de plaatselijke voorziening
zorgen. De technische achterstand van onze
gasfabreken is thans zo groot, dat de nuttige
productie ongeveer 30% te laag is, terwijl
veelal gas van slechte kwaliteit wordt gepro
duceerd. Op verschillende plaatsen heeft men
reeds van de stichting van nieuwe fabrieken
moeten afzien, omdat niet voldoende gas gele
verd kon worden. De modernisering is dus wel
zeer hard nodig.
Tenslotte hangt niet alleen deze verbeterde
gasvoorziening samen met de productie van
cokes ten behoeve van de staalindustrie, maar
ook met de uitbreiding van de productie van
stikstofkunstmest. Het gasplan zal daarom in
vloed hebben op het gehele levenspeil van
Nederland.
DAMMEN-
Het resultaat van de wedstrijden voor
de onderlinge competitie van ide Soes-
ter Damclub „De Variant" is:
H- TerlouwC- van Es 02. H. Sjol-
lemaH. Ter louw 20- H. KraaïjJ.
J. van Koesveld 02- R. DamenW.
Sjollema 20- H- SjollemaS- Zwart
20. J. van KoesveldR. J. Lieshout
11. W- SjollemaJ. Kentïn 20. D.
RadstokH- Sjollema 02-
NUTSSPAARBANK.
In December 1949 werd de Nutsspaar-
bank Amersfoort, bijkantoor Soest, in
gelegd een bedrag van f 67.040.06 en
terugbetaald f27.718,60, dus meer in
gelegd dan terugbetaald f 39-321,46-
Er werden 47 nieuwe boekjes uitgege-
geven- Sedert de opening op 14 Juli
1949 werden 852 nieuwe spaarders in
geschreven en werd ingelegd een be
drag van f 397,376.83 en terugbetaald
f 147.068,88, dus meer ingelegd f 250-307,95.
Aan het schoolsparen wordt door 463
kinderen deelgenomen, die in de maand
December 930 maal een bedrag stort
ten, totaal f 435,03-
Sedert de invoering van het school
sparen in September 1.1. bedraagt het
aantal stortingen 4280, met een bedrag
van f 2.111,69-
