Herboren.
De Balans*
t Was een gekke
wereld in 1950,
Socst kreeg een
zingende toren terug,
IN DE HOEK.
Burgeriifke stand.
VRIJDAG 29 DECEMBER 1950.
26e JAARGANG No. 98.
SOF STER
OURANT
Verschijnt iedere Dinsdag en Vrijdag.
Abonn. per kwart, 1.50 - per post 1.75.
UITGAVE: DRUKKERIJ SMIT
SOESTDIJK
BUREAU VOOR REDACTIE EN ADMINISTIVTIE: VAN WEEDESTRAAT 35
TELEFOON No. 2566 POSTGIRO No. 126156
Kerstmis is alweer „verleden".
En het spoed naar Oudejaar,
Wat zal 't Nieuwe jaar weer brengen
Vraagt men zorgvol aan elkaar?
„Vijftig" was een jaar van spanning,
Oorlogsdreiging angst en druk,
Levensvreugde wordt ontnomen,
Veeal door belastingdruk.
't Oude jaar bracht duizend zorgen,
Eerstens voor de zakenman,
Maar ook Moeders met gezinnen
Weten daar heus alles van.
't Schijnt wel of de hele wereld
Zwaar is uit haar evenwicht,
Alles, wat onwrikbaar vast scheen,
Is nu hopeloos ontwricht.
Jammer, er is geen vertrouwen
En geen liefde voor elkaar;
Daarmee kunnen wij niet voortgaan,
In het komend nieuwe jaar!
't Oude jaar staat te verscheiden,
Vatten wij de ernst wel goed?
Laten wij Nieuwjaar beginnen
Met hernieuwde goede moed.
Treedt het Nieuwe jaar naar binnen
Met die ene grote wens:
Veel geluk, veel heil en zegen,
Als een nieuw. herboren mens!
E. VAN EEDEN.
zich offers op te leggen, niet alleen om I met de Koningskwestie
zijn waarden te verdedigen tegenover de regering er het houder
agressie van een modern despotendom,
maar ook om de waarden te erkennen,
die, al is het diep, onder dit despotendom
schuil gaan.
Misschien dat dit onwerkelijke winstpunt
het materiële bankroet kan doen omslaan
in een gelukkige toekomst.
monstraties verbpod, in
in Italië, toen de
van politieke de-
Finland, in West-
Duitsland, in Canada. Engeland moest
men zelfs zijn toevluch, nemen tot een
scherp gesteld ultimatu om de stakende
havenarbeiders weer aaj de gang te krij
gen.
Israël vierde met opgevektheid z'n twee-
Binnenkomst van Hr. Ms. Torpedobootja-
ger „Kortenaar" te Den Helder, pa een
verblijf van twee en een half jaar in Indo
nesië.
Het hoort nu eenmaal zo, dat aan het eind
van het jaar de balans wordt opgemaakt
van zaak, familieleven en samenleving.
Men boekt de winsten, men boekt de ver
liezen en al naar de som van de optelling
van de ene of de andere kolom, boekt men
een voordelig of een nadelig saldo.
Het saldo van de internationale politiek?
Een geweldig deficit. Het jaar bracht een
bankroet!
Ondanks alle dierbare redevoeringen im
mers, die zo omtrent het einde van het
jaar worden losgelaten, staat de derde we
reldoorlog voor de deur.
Het is mogelijk, dot hij nog voorbij gaat,
maar is het feit, dat hij zó dicht kon na
deren al niet het bewijs voor het bankroet.
De ontwikkeling van de wereld is altijd
gepaard gegaan met oorlogen, zal men te
genwerpen en als wij de balans opmaken
over wat er niet in het laatste jaar, maar
in de laatste eeuw aan winst en verlies is
geboekt, dan mag men toch niet spreken
van een deficit ondanks alle armoede en
ellende, die de steeds vernielender wor
dende oorlogen meebrachten.
Toegegeven, maar de middelen tot vernie
tiging van 't mensdom zijn zó toegenO'
men, dat de kans op enig menselijk leven
na een derde wereldoorlog niet groot meer
is. De welvaart moge ondanks de oorlogen
toch nog zijn toegenomen, in sterker ma
te nam de mogelijkheid tot vernietigen
toe. Ook wanneer die mogelijkheid niet
wordt gebruikt, wijst dit op een bankroet
van de instelling op vrede, van ongestoord
samenleven, van de menselijke geest.
De kolom aan de schuldenkant der mens
heid is misschien korter dan de nevenzij
de, maar de bedragen, die er achter staan
zijn des te groter en wanneer straks be
rekening wordt gepresenteerd, is er geen
geldschieter meer, die het tekort kan aan
zuiveren, zoals in de eerste en tweede
wereldoorlog Amerika deed. Want als er
iets is, dat „totaal" mag worden genoemd,
dan zal dit de derde wereldoorlog zijn.
Dat is dan de balans over honderd, in
plaats van één jaar, een periode, waarin
de Europese staten eerst de rest van de
wereld aan zich onderwierpen, maar
vechtende om buit, zichzelf dusdanig ver
zwakten, dat ze in plaats van boven on
der kwamen.
De jaren 1914-1918 gaven het aanzien aan
een opnieuw geboren Rusland en een
Amerika, dat van schuldenaar schuldeiser
werd. De jaren 1940-1945 gaven ons de
herrijzenis van China te aanschouwen, de
politieke vrijmaking van vroegere kolo
niën en Zuid-Amerika werd practisch vrij
van zijn schuldenlast aan Europa.
Wat nog enigszins herinnert aan de ver
houding Europa-Rest van de wereld van
vóór 1914 is de positie in Afrika, welke
echter ook alle tekenen vertoont van 'n
op handen zijnde verandering.
Wil men de balans nog korter hebben,
niet over 100, niet over 50 maar over de
laatste vijf jaar, dan zien we het zó, dat
sinds 1945 een zich doen geldend Azië is
opgekomen, een Azië, dat niet alleen de
schiereilanden aan de Zuidkant, maar ook
het schiereiland aan zijn westkant - ons
Europa - aan zijn voeten wil zien.
Houden we dit alles voor ogen, wat doet
er dan een balans over het enkele jaar
1950 toe, over een jaar met alleen ver
liesposten, zonder een enkele winstpost.
Het is een balans over het jaar, dat de
emmer zó vol maakte, dat er nog slechts
een paar druppels nodig zijn om hem te
doen overlopen.
Toch is er een winstpunt, al kan dit niet
onder het een of andere hoofd van reëele
internationale politiek worden geboekt.
Het is de bereidheid van de vrije mens,
Het is geen benijdenswaardige taak, te
moeten nagaan, wat het afgelopen jaar de
wereld bracht.
Wij zouden dit met enkele woorden kun
nen zeggen: 1950 bracht oorlog in het
Oosten en een vaak schier ondraaglijke
spanning voor het westen. Hoewel de
nieuwjaarspeeches van Attlee en Chur-
chilt aan het hegin van 195b niet somber
konden worden genoemd, verbeten wa- te goed
ren ze wél,
Churchill verwachtte, dat 1950 in de toe
komst zou worden gezien als een keer
punt in de geschiedenis, terwijl Attlee op
wekte tot de energie, nodig om de werk
loosheid en haar gevolgen te bestrijden.
Minister Spender van Australië merkte
bij de jaarwisseling op, dat het politieke
zwaartepunt hoe langer hoe meer van de
Atlantische naar de Indische Oceaan zou
worden verlegd. Deze minister heeft wél
een vooruitziende blik gehad.
De erkenningen van Mao Tse Toeng's be
wind in China volgden elkaar in het pas
begonnen jaar in snel tempo op. Als eer
ste koos Engeland „eieren voor zijn geld"
Nochtans keerde z'n tegenstander, Tsjiang
Kai Tsjek, terug als de president der Na
tionalisten, hoewel deze terugkeer in het
anti-Russische kamp niet algemeen met
gejuich werd begroet. Truman was het
niet onverschillig wie vanuit Formosa de
strijd tegen de rode Chinezen zou voort
zetten.
De Veiligheidsraad had er ook zorg over.
Hij verkeerde in een impasse door de wei
gerachtige en weinig opportunistische
houding, zowel van niet permanente leden
als van het permanente lid Amerika. Het
rode China was nog steeds de wrijfpaal
en Rusland ten deze de zondebok. Rus
land, men weet het, voelt er niet voor nog
te werken in een lichaam, waarin het nau
welijks nog bestaande nationale China een
zetel heeft.
België mocht er zich in „verheugen" op
verschillende manieren te kunnen zorgen
voor vette koppen in de Europese pers.
't Agentschap Belga liet de wereld begin
Januari weten, dat koning Leopold, in een
hotel aan de Zuidkust van Frankrijk, met
een tiental politieke en regeringsleiders
besprekingen voerde. Wij weten thans
waartoe die besprekingen hebben geleid
De koningskwestie werd meer en meer
afgestompt tot 'n unfair gekrakeel, waar
bij het privé-leven van Leopold III door
beide partijen in de strijd werd betrok
ken.
In Boudewijn kreeg België ten slotte een
nieuwe koning, doch men beleefde een
nieuwe sensatie, toen de leider der com
munisten in België, Julien Lahaut, door
sluipmoord om het leven kwam. Ook de
president van Venezuela stierf geen na
tuurlijke dood.
In Frankrijk overleed, 77 jaar oud, de be
kende politicus Leon Blum, die, onder
overweldigende belangstelling, op Mont-
martre werd begraven. De Franse presi
dent Auriol zei daarbij: „Niet alleen zijn
vrienden, maar heel Frankrijk is hier aan
wezig".
De zeer bekwame Franse geleerde Joliot
Curie werd door zijn regering van zijn
functie als hoge commissaris der atoom
energie ontheven, omdat hij openlijk had
verklaard „geen kruimel van zijn weten,
schap ter beschikking te zullen stellen
voor een oorlog tegen Rusland".
Stakingen hebben wij het afgelopen jaar
bij tientallen gehad: in België in verband
jarig bestaan. Dit land wenste wel zijn de
fensie met behulp van Amerika te ver
sterken, doch het weigerde Amerikanen
toegang te verlenen tot zijn militaire ba
ses, Ook al kies je iemand tot leveran
cier, je behoeft hem daarom nog niet je
volledige vertrouwen te schenken.
Nee, dan in bezet Duitsland. Daar be
stond meer vertrouwen tussen de bezetter
en de bezette. Adenauer maakte van zijii
hart geen „moordkuil" en had nogal een
en ander te vertellen. De Duitsers moch
ten weer gaan schermen, in afwachting
ting van de gunsten, die hun aan het eind
van het jaar zouden worden verleend!
Alleen duelleren en bajonetschermen
bleef vooM.pig nog verboden.
Dat de b/Lspening van Europa steeds
groter V'VF'er. aannsjr weten we maar al
noemd, hadden altijd weer de komende
oorlog tot onderwerp of tot achtergrond
en alle belangrijke maatregelen die wer
den aangekondigd, besproken of uitge
voerd, stonden met de grote oorlogsdrei
ging in verband.
Toen ging het half September op
Korea beter voor de Verenigde Naties.
De Noordelijken werden terug geslagen
tot China te hulp kwam en de oorlogs
kansen daar wederom een keer namen.
Het „Gele gevaar" voor Korea, voor Indo-
China voor schier alle landen, die aan het
grote hemelse rijk een grens hebben.
Bij al dat oorlogsgeweld kwam de toe
kenning van de vredesprijs als een ver
rassing. Inderdaad, die prijs bestond ook
nog! Hij werd zowaar toegekend aan dr.
Bunche, de kleurling, die de opvolger was
van Graaf Bernadotte, als bemiddelaar
voor de UNO. in het Palestijnse conflict.
Zo hebben wij in vogelvlucht op enkele
der belangrijkste dingen, die de wereld
in 1950 bezig hielden of in beroering
brachten, kunnen wijzen.
Ten aanzien van de buitenlandse politiek
moet van 1950 helaas worden getuigd, dat
er meer donkere dan lichtende punten
waren en dat de wereld er niet op vooruit
is gegaan. Het was een jaar met vele ge
beurtenissen, maar ook met grote interna
tionale spanningen
Moge 1951 beter zijn dan zijn voorganger!
Zwitserland maakte er zelfs geen geheim
van, dat het jaarlijks 450 millioen francs
voor defensie besteedde, hoewel de Minis
ter van Oorlog verklaarde, dat zijn land
zal voortgaan met een politiek van gewa
pende neutraliteit. Er lag wel wat veel
nadruk op dat „gewapende".
Bewapenen en confereren, dat waren de
leuzen van 1950. Over het plan Schuman
is het hele jaar door gesproken. De com
binering der Duitse en Franse zware in
dustrie kwam het eerste ter sprake, toen
in Mei j.1. de Grote Drie bijeen waren.
Diezelfde maand ging Trygve Lie 'n bab
beltje maken met Stalin. Lie erkende, dat
de internationale situatie zeer ernstig was
en hij voegde er aan toe: „Ik heb dit het
jaar van de beslissing genoemd, zowel
voor de V.N. als voor de vrede in de we
reld".
De Finse premier Kekkonen ging ook
naar Moskou. Hij vertrok uit zijn 400-jari-
ge feestende hoofdstad Helsinki om daar
de ondertekening bij te wonen van het
grootste handelsverdrag, wat ooit tussen
zijn land en Rusland was gesloten.
Het jaar was bijna voor de helft verstre
ken, toen op Korea de strijd losbrak. Tal
van andere internationale problemen wer
den hierdoor naar het tweede plan ge
schoven en wat nog geen drie jaar gele
den, in rustige tijden, Trygve Lie deed
praten als „een roepende in de woestijn",
kon thans, ten gevolge van de bekende
moeilijkheden, spontaan ontstaan: de Ver
enigde Naties kregen haar internationale
strijdmacht onder het eenhoofdig bevel
van Mac Arthur, zo goed als het Atlanti
sche leger later in het jaar in Eisenhower
zijn opperbevelhebber kreeg.
Korea. De laatste maanden van het jaar
draaide alles om Korea. Al kwamen en
gingen er regeringen, al laakte de Zweed
se minister-president in scherpe bewoor
dingen het gebruik door de communisten
van de naam Stockholm als betiteling van
hun anti-atoombomactie, al sukkelde het
West-Europa onverminderd met een mas
sa kleine maar hinderlijke kwalen, die het
belette, de ogen voor de grote gevaren zó
open te houden als wel wenselijk was, Ko
rea bleef alles beheersen.
De Russen, eerst kwaad weggelopen,
keerden terug in de Veiligheidsraad, na
dat op 27 Juni het belangrijke besluit was
genomen, dat de Verenigde Naties zich
tegen de Noord-Koreaanse agressie te
weer zouden stellen.
De strijd tekende zich dit jaar steeds
scherper af: Oost tegen West, strijd tegen
het communisme.
De Amerikaanse Senaat zegde zelfs Span
je een"lening van 100 millioen dollar toe
en Churchill kreeg zijn zin, toen de As
semblee besloot een Verenigd Europees
leger iz^srftellen.
Aan déff-Vwapening van Europa werd in
1950 g-'pte aandacht besteed, een aan
dacht, jj'e in het komende jaar zeker niet
zal verduwen.
Alle redevoeringen, ook als zij heel huise
lijke pr- atjes bij de haard werden ge-
Op 8 Maart 1943 werden de kerkklokken
van de Soester torens verbeurd verklaard
door de Duitse bezetters van ons land.
Stom en stil stonden daarna de Soester
torens, onmachtig om hun metalen stem
te laten horen.
Over deze roof en het verlies van onze
kerkklokken sprak onze burgemeester
Woensdagmiddag, toen in tegenwoordig
heid van een klein gezelschap een nieuwe
bronzen luidklok op het punt stond in de
toren van de Oude Kerk aan de Toren
straat te worden geplaatst.
Onze burgemeester getuigde van het gro
te verlies, hetwelk Nederland leed, toen
de Duitsers, uit het. land van de klokken
en de klokkenspelen de klokken weghaal
den en toen ook de beide historische
klokken uit deze toren verdwenen, on
danks dat zij gemerkt waren als historisch
monument en dus voor verbeurdverkla
ring niet in aanmerking kwamen. Spr.
bracht hierna dank aan de vermaarde
klokkengieterij Petit en Fritsen te Aarle-
Rixtel, die de levering van deze klok be
werkstelligde om vervolgens de hoop uit
te spreken, dat deze klok tot in lengte
van dagen in deze toren zou hangen.
De Burgemeester las hierop het navolgen
de procesverbaal voor: Procesverbaal om
trent de vordering door de Duitse bezet
ting van de twee kerkklokken uit de ge
meentetoren te Soest, op grond van de
verordening van de Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandse gebied van 21
Juli 1942, No. 79, alsmede gedeeltelijk
herstel van een der niet teruggevonden
klokken.
Ondergetekenden: Mr. S. P. Baron Ben-
tinck, Burgemeester en J. G. A. Baten
burg, gemeente-secretaris, beiden van en
wonende te Soest, verklaren in hun res
pectievelijke, gemelde hoedanigheid als
volgt:
Krachtens de verordening van de Rijks
commissaris bovengemeld, zijn aanvan
kelijk twee aan de gemeente Soest beho
rende klokken door de Duitse bezetting
op 8 Maart 1943 verbeurd verklaard met
de bedoeling dezen uit de kerktoren te
verwijderen en weg te voeren.
Zij stellen hierbij vast:
le. dat het gewicht der klokken bedroeg
respectievelijk 1113 en 825 k.g.;
2e. dat de grote klok, gegoten in het jaar
1506 door de klokkengieter W. van Wouw,
na vele omzwervingen in ons land, na de
bevrijding van Nederland is teruggevon
den te Groningen en wederom in de ge
meentetoren haar oude plaats heeft inge
nomen;
3e. dat de kleine klok, gegoten in het jaar
1709 door de klokkengieter A. de Grave,
verloren is gegaan, doch dat door de ge
meenteraad van Soest enigermate in dit
verlies is voorzien door een besluit van
de 27e September 1950, tot aanmaak van
een nieuwe luidklok.
Zij verklaren verder, dat op 27 December
1950 in hun tegenwoordigheid in het her
stel van de geroofde klokken in de ge
meentetoren is voorzien o.m. door het op
hangen van:
Een zuiver afgestemde bronzen luidklok,
diameter 110 centimeter, wegende met
klepel 897 k.g., gegoten door de klokken
gieterij N.V. Petit en Fritsen te Aarle-
Rixtel (N.-B.).
De klok draagt het volgende opschrift:
1940 1945
De klak uit het jaar 1709
door de vijand vernietigd
en in 1950 door mij vervangen.
„Wilhelmina" is mijn naam.
Er zijn Zaterdagavond voor Kerstmis
dingen gezegd over ons Gemeentelijk
Gasbedrijf, die niets te maken hadden
met de Kerstgedachte en hoewel ik de
lankmoedigheid zelf ben, werd ik op het
laatst toch ook wel een beetje kriegel van
het aldoor naar de keuken te moeten lo
pen om te luisteren of er al gas uit de
brander wilde komen, wanneer ik het
kraantje open zette.
Iedere keer bleef het echter akelig stil
en mijn vrouw ging bovendien in haar
radeloosheid nog opsommen, wat er alle
maal nog moest worden klaar gemaakt
voor de feestdagen.
Nou, het zag er niet best uit en ten einde
raad zijn we maar aan het petroleum
morsen geslagen. De resultaten waren
maar erg pover en het stonk in huis als
de hel.
Later op de avond kwam een buurman
de „feeststemming" nog „verhogen" met
de mededeling, dat hij zojuist had horen
vertellen, dat het gasbedrijf van Zater
dag tot Woensdag niet zou werken. Toen
was, zoals men dat wel eens noemt, „de
boot an".
Met een dankbaar gevoel hebben we het
licht een paar maal aan en uit geknipt en
het water uit de kraan laten stromen. Ge
lukkig lieten die dingen ons niet in de
steek.
De volgende morgen bleek gelukkig, dat
het verhaal over het gasbedrijf onzin was;
uit de brander van het fornuis kwam
weer de vertrouwde ruizende blauwe
vlam en in een prettige stemming werden
toen de werkzaamheden voor de Kerst
voltooid.
Maar, zo overpeinsde ik, toen we klaar
waren, er zit toch wel wat in in dat stop
zetten van het gas tijdens de feestdagen
Maar dan niet alleen het gas, maar ook de
stroomvoorziening, de waterleiding en
geen tram, geen trein, geen bus, alle sche
pen in de thuishaven gedurende de feest
dagen en de vliegtuigen allemaal op
Schiphol. Wanneer ik nog een categorie
werkers vergeten heb, was dit niet mijn
bedoeling en wens ik ook hen de feestda
gen vrij en thuis.
U vindt dat ik een warhoofd ben? Ik geef
toe, dat ik er zelf ook niet uit kan komen,
want terwijl ik deze nonsens neerschrijf,
dringt onweerstaanbaar het idee aan mij
op, dat een zeeman wist, dat hij moest va
ren, een piloot vliegen, een machinist rij
den, een bakker bakken, enz. enz.
Enfin, U denkt er maar eens over na op
Oudejaarsavond.
Ik wens U intussen een recht genoegelij-
ke avond en voor 1951 gezondheid en
vrede.
H. OEKMAN.
Aldus naar waarheid opgemaakt en ge
tekend de 27ste December 1950.
Na de voorlezife van dit procesverbaal
kon de klok zipi luchtreis beginnen. De
kabels spanden zich en het personeel van
de klokkengieterij, aangevuld met perso
neel van gemeente-werken, draaide de
lier, die de nieuwe klok bijna 50 meter
hoger bracht.
Bij deze plechtigheid waren o.m. aanwe
zig de Burgemeester, de Gemeente-secre
taris, Ds. D. van Krugten, Ds. E. Groene-
veld. de heer D. A. de Bruyn, president
Kerkvoogd van deze kerk, de heer H. van
Noesel, directeur van Gemeentewerken
en het raadslid de heer C. J. Schaddelee.
Hoog boven in de toren, waar de vries
wind door de galmgaten woei, waren vele
handen druk doende om het zware ge
vaarte in de klokkestoel op te hangen.
Op Oudejaars-avond zal deze klok voor
het eerst luiden, vóór de oudejaarsdienst
van 19 uur. Daarna zal „Wilhelmina" te
12 uur des nachts het oude jaar uitluiden,
waarmede onze gemeente weer een zin
gende toren rijker is geworden.
GEBOREN. Eduard Gerardus, zoon van
G. H. van Teijn en A. M. Sips, Mendels-
sohnlaan 16. Cornelia Angelina Mona Li-
za, dochter van F. G. G. W. Papot en M.
Hirschl, Sinnemaplein 1.
ONDERTROUWD. S. Frankowski, 37 jr„
centeerdraaier, Utrecht en C. P. Meen-
horst, 27 jr., Klaarwaterweg 44. W. Bar
telsman, 26 jr., administrateur, Cali (Co-
lumbia) en M. A. Venema, 18 jr., F. C.
Kuijperstraat 10a.
GEHUWD. S. den Uijl, 26 jr., bouwk. opz.
tekenaar en E. de Lange, 21 jr., Vosse-
veldlaan 14. Tj. Faber 64 jr., zonder ber,
en N. Vermeer, 60 jr„ Pr. Bernhardlaan 6.
W. Jakobs, 26 jr., fabrieksarbeider en G.
van Es, 21 jr., Wieksloterweg O.Z. 31. J.
Goor, 29 jr., ijsverkoper en A. Bijlsma, 32
jr., Amersfoortsestraat 60. H. Blanken, 22
jr., fotograaf en H. J. Goor, 28 jr., Amers
foortsestraat 58.
OVERLEDEN. Antonie van de Bank, 68
jr., geh. m. L. van Slooten, Dorresteinweg
41. Rutger van Asselt, 81 jr., geh. met F.
Hornsveld, Birkstraat 18c. Maria C. E. v.
d. Ven, wed. van M. Jacobi, Heideweg 52.
Wobbigina J. Kuijper, 70 jr., geh. met L.
van Dijk, Hartmanlaan 86
