De Soester Industrie»
CANASTA.
BATA
De Knollenplukkers.
Nederlandsche
Fotografische Industrie.
BAZAR DE LUXE
Morgen naar
SOEST
IN DE HOEK.
Het spe! der spelen
Hebt U 't al gehoord van Louisa?
DINSDAG 13 NOVEMBER 1951.
27e JAARGANG No. 86.
SOESTER OURANT
UITGAVE DRUKKERIJ SMIT SOESTDIJK BUREAU: VAN WEEDESTRAAT 35 TELEFOON 2566 (KENGETAL K 2955)
Verschijnt iedere Dinsdag en Vrijdag.
Men kan zich voorstellen, dat lange tijd
geleden de mensheid in stomme verbazing
stond bij het verschijnen van de eerste
foto. Afbeeldingen van mensen en dingen
kwamen op papier zonder dat een teke
naar of schilder hieraan werkte en de
toenmalige fotograaf met zijn kiekkast
wekte volksoplopen.
Sindsdien zijn er 113 jaren voorbij gegaan.
De wereld is gewend geraakt aan de ver
volmaking van de techniek op alle gebied
en verbaasd kijkt men eigenlijk al niet
meer, wanneer een belangrijke uitvinding
wordt aangekondigd.
Daguerre heeft na 1839 millioenen navol
gers gekregen en met het grootste gemak
hanteren zij hun box of camera, om
wat zij zien, te vereeuwigen, hetzij als
vakman of als amateur.
Er is niet veel moeite en kunst voor nodig
om het film-rolletje in het foto-apparaat
te plaatsen en daarna foto's te maken,
doch geen mens realiseert zich het feit,
dat dit filmrolletje het eindproduct is van
een fabricageproces, waarin techniek,
chemie en uiterste nauwkeurigheid domi
neren.
Om U een idee te geven omtrent het ont
staan van het filmpje voor Uw camera,
bezochten we, als tweede in onze repor
tage-reeks over de Soester industrie, de
N.V. Nederlandsche Fotografische Indu
strie „Dalco" te Soestduinen.
Onder de directie, van de heer Th. Dale
vindt in deze fabriek de enige in Ne
derland de vervaardiging plaats van
rolfilms, vlakfilms, klembeeldfilms, Rönt-
genfilms en aerofilms, terwijl hier tevens
worden vervaardigd het Daltex-, Dalbro-
ma-, Daltona- en Dalristo-papier en di
verse ontwikkel- en fixeervloeistoffen.
Vanuit het buitenland komen de zware
rollen celluloid in zinken verpakking aan,
waarmede de grondslag voor de films is
gelegd.
Voordat echter uit deze grote rol celluloid
de kleine rolfilms worden gesneden,
maakt de celluloid-rol een behandeling
door, welke zeer omvangrijk is en nauw
gezet moet gebeuren.
„Wat hier gebeurt, kan het daglicht niet
velen" luidt het geijkte grapje, dat van
toepassing is op het fabricage-proces in
deze fabriek, doch dit grapje blijkt wel
werkelijkheid te zijn, als men de verwer
king en de behandeling van de celluloid-
rol in deze fabriek volgt.
Onder het goede geleide van de planning
en productieleider, de heer Th. Corman,
hebben we een tocht gemaakt door de
hallen en afdelingen, waar het voor
ons volslagen duister was. Deze duister
nis is hier onontbeerlijk, daar de filmband
slechts licht mag ontvangen via het foto
toestel.
Het zon- of lamplicht zou hier bij het
binnentreden grote schade veroorzaken en
de fabricage doen mislukken. De licht
schakelaars voor de lampen (zij zijn er
dus wel) zijn slechts met een bepaalde
sleutel te bedienen, zodat de mogelijkheid
uitgesloten is om per vergissing het licht
aan te draaien.
Hoewel wij letterlijk geen hand voor de
ogen konden zien, bleek dit geen hinder
te zijn voor de mannelijke en vrouwelijke
werkers, die hier, bij kleine groene lamp
jes, hun arbeid verrichten en dit feilloos
doen, zonder daarbij schade aan hun ogen
op te lopen, terwijl de vrolijke tonen van
radiomuziek weerklinken.
De celluloid-rollen gaan hun weg eerst
naar de 5 gietzalen, c.a. 90 M. lange hal
len, waar het celluloid voorzien wordt
van een anti-halo en een non-curling laag
en van de emulsie- en schutlagen.
De rol wordt hiertoe langzaam afgerold
en op grote gietmachines van de verschil
lende lagen voorzien.
De dan natte film van 2V2 kilometer leng
te en 1.10 Meter breed, wordt vervolgens
gedroogd door hete lucht-verwarming,
welke vanuit de zijkanten in deze hallen
wordt geblazen. De lange filmstrook wordt
daarbij, via een ingenieus transport-sy
steem, in grote lussen door de lange
droogzalen gevoerd en komt tenslotte op
gerold en gedroogd in de filmkluizen.
De eerste bewerking, welke de uitstraling
van licht en het krullen van het celluloid
verhinderen, gaan vooraf aan de emulsie-
gieting, welke daarna op het celluloid
wordt aangebracht en welke de lichtge
voelige laag is, waarop men foto's kan
maken.
Via de filmkluizen komt de kilometers lan
ge rolfilm terecht in de snijkamers, waar
ook in het donker roterende messen
de rollen op maat snijden, b.v. op een
breedte van zes centimeter, ten behoeve
van de gewone rolfilms. Deze rollen gaan
via de controle-afdelingen naar de film-
spoelkamers, waar de film op lengte wordt
gesneden en op spoeltjes wordt gerold. Bij
het oprollen van de film, wordt hier te
vens het rood-zwarte of groen-zwarte pa
pier, het z.g. Duplexpapier, meegerold,
waarop de nummers van de foto's en di
verse aanwijzingen gedrukt staan, zoals
het beroemde „handje".
Dit duplex-papier is van een bijzondere
samenstelling, het is tweelagig en het bij
zondere is, dat deze twee lagen niet op el
kaar zijn geplakt, doch tijdens de papier
fabricage met elkander versmolten zijn.
Twee andere belangrijke onderdelen van
dit bedrijf zijn de machinekamer en de
laboratoria.
De machinekamer verzorgt de electrici-
teit, de stoom, de centrale verwarming, de
koeling en het water, terwijl van hieruit
ook het air-conditioning-systeem wordt
bediend.
In de fotografische industrie moet de lucht
stofvrij zijn en in een speciale ruimte
wordt hiervoor per uur 40.000 kubieke
meter lucht aangezogen, welke, in een
sproeikamer door een intensief regen-
L?—ILili.l ■Ml lil IIIII^BIIII IIIIMM ^1
Compleet met speelregels
en kaartenbakjes.
SOESTDIJK p
v. Weedestraat 31 Telef. 2239
scherm wordt bewerkt. Hierdoor worden
alle stofdeeltjes neergeslagen en de lucht
op vochtgehalte gebracht, alsmede ge
koeld tot elf graden Celsius.
In het organische laboratorium, waarin
dr. M. Sillevis de scepter zwaait, worden
de voorbereidingen voor nieuwe fotogra
fische producten getroffen en al het gefa
briceerde materiaal direct na de fabricage
en gedurende jaren daarna steeds getest.
In het organische laboratorium worden de
uiterst kostbare grondstoffen, welke de
emulsie stabiel en extra lichtgevoelig
moeten maken, samengesteld.
Onder leiding van drs Th. van Dam, ver
richten de analisten het belangrijke re-
searchwerk op het gebied van stabilisato
ren en sensibilisatoren.
Deze grondstoffen werden voorheen uit
het buitenland betrokken tegen een prijs
van 3 tot 10 duizend gulden per gram. De
zelf-fabricage van deze stoffen betekent
dus een belangrijke deviezen-besparing,
terwijl men tevens in deze rfiet meer af
hankelijk is van het buitenland.
Verder bevindt zich op het uitgestrekte
terrein een semi-technisch laboratorium,
waarin de brandgevaarlijke stoffen wor
den gefabriceerd en opgeslagen.
Deze enige Nederlandse industrie, waarin
ingenieur J. Kuijper de bedrijfsleider is,
heeft een grote afzet van haar producten
naar alle delen der wereld.
In 1922 werd hier, ten behoeve van de fa
bricage van fotografische platen, in een
kleiner gebouw, de N.V. Fotax opgericht
en in 1938 nam de N.V. Ned. Fotografische
Industrie „Dalco" de gebouwen over.
Ondanks zware buitenlandse concurrentie
werd deze fabriek voortdurend groter en
men hoopt, na de nieuwbouw van vo
rig jaar, welke door Z.K.H. Prins Bern-
hard in bedrijf werd gesteld, binnen eni
ge jaren nogmaals uit te breiden.
Ruim 80 vrouwelijke en mannelijke ar
beidskrachten zijn aan deze industrie ver
bonden, waaronder er zijn, die al jaren ge
leden hier hun dienstverband aangingen.
De onderlinge verhoudingen m dit bedrijf
zijn uitstekend en arbeidsconflicten kwa
men hier niet voor.
30 JAAR „NUT".
Vrijdagavond vierde het Departement
Soest van de Maatschappij tot Nut van 't
Algemeen haar 30-jarig bestaan.
Voor de goed bezette ,,Eemland"-zaal gaf
de heer J. Andriessen, voorzitter van het
departement Soest, een overzicht van de
voornaamste gebeurtenissen, welke in de
ze 30 jaar 't Nut hebben gekenmerkt. Uit
deze feiten bleek zeer duidelijk de cultu
rele taak, welke 't Nut vervult. Het le
dental bedraagt thans 267, terwijl de
Nufebubliotheek ruim 200 vaste lezers
telt.
Na de voorzitter sprak dr J. Schröder,
algemeen secretaris van het hoofdbe
stuur, die het doel van 't Nut uiteenzette.
Het feestelijk deel van deze avond werd
verzorgd door het gezelschap „De Jonge
Nederlandse Revue", onder leiding van
Tom van Maaren.
Met Tiny Selter, Cor van Veen, Leny
Eman, Jos van Weerden en Jasper Eijke-
ma bracht dit gezelschap een aantal sket
ches, black-outs en liedjes ten tonele,
waarmede een groot succes werd geoogst.
FRIESE VERENIGING
„FREONSKIP EN IENFALD.
Vrijdagavond houdt deze vereniging, die
nu al meer dan een kwart eeuw bestaat,
in de Gouden Ploeg haar eerste gezellige
uivoering in dit seizoen.
Het bestuur heeft daartoe geëngageerd
het uitstekend bekend staande toneel-
en voordracht-gezelschap „De Jounpra-
ters" uit Leeuwarden, onder leiding van
de heer Lammert Popma. De faam van
dit gezelschap maakt iedere verdere re
clame overbodig. Ieder is van harte wel
kom en daaronder rekent het bestuur
niet alleen Friezen, maar ook anderen, die
voor het Fries voelen.
Voor nadere bijzonderheden verwijzen
wij naar de advertentie in dit nummer.
RUITEN-VERNIELERS OPGESPOORD.
De politie spoorde de daders op van de
vernieling van de ruiten in een perceel
aan de Veldweg. Het waren acht Soester
lieverdjes, die broederlijk de schade moes
ten betalen en een ernstig vermaan onder
gingen.
Abonn. per kwart, 1.75 - per post 1.95
POSTGIRO 126156
Zoveel reactie op mijn hoekje „Bomen
langs de hoofdweg" had ik in de verste
verte niet verwacht. Ik had er wel op ge
rekend weer het een en ander te horen te
krijgen, zoiets als vandalisme, natuur-
schenner en dat soort grappen meer,
maar ziet, het is al „Weg met de bomen"
wat de klok slaat. Weliswaar op andere
gronden dan ik aanvoerde, doch in wezen
komt het op hetzelfde neer. Per slot zijn
verkeersongelukken even ongezond als
rheumatiek, rachitus enz.
Ik zou er nog een privé-reden bij willen
voegen. Ik heb namelijk niet alleen iets
tegen de vreselijk zware schaduw in di
verse laantjes, maar ook tegen de zwij-
nenpan, die de afvallende bladeren ieder
jaar weer in mijn tuin veroorzaken.
Zeker drie maanden van het jaar vindt
vervuiling van mijn eigendom plaats via
goederen van een ander en daar ik bij
zonder lui ben uitgevallen in schoon-
maakzaken, erger ik mij er ieder jaar
weer aan, dat ik de vuile boel van een
ander, in dit geval van de gemeente, moet
opruimen.
Nu is het wel waar, dat kleine boompjes
óók bladeren hebben, maar even waar is,
dat het er niet zo véél zijn.
Kleine boompjes worden groot Natuur
lijk, doch wanneer de gemeente ze flink
kort houdt, kost dat niet zoveel tijd en dus
geld dan altijd maar weer het hele dorp
aanvegen. Bij kleine of gesnoeide bomen
zien de bewoners van de lanen weer eens
de zon, hun huizen worden weer droog en
in de tuintjes wil weer wat groeien.
Nu stel ik mij niet voor, dat, naar aanlei
ding van de klachten over de bomen, op
korte termijn verbeteringen zullen wor
den aangebracht, maar toch ben ik er van
overtuigd, dat velen gaarne zouden zien,
dat de gemeente op een of andere wijze
liet zien of horen, dat hun klachten tot
achter de groene tafel zijn doorgedrongen.
H. OEKMAN.
Vele plaatsen in ons landje
Hebben een bijzonderheid,
Een product, waardoor 't bekend is,
Soms ook wel een rariteit.
Deventer bezit de koeken,
Utrecht heeft de botersprits,
Barneveld gaat om het bruine
Van de eiers aan de spits.
Weespermoppen zijn het lekkerst,
Blauwe vingers zijn van Zwol'
En ons dorpje geniet vermaardheid
Om de echte Soester knol.
Wie als Soester is geboren
Wordt een Soester Knol genoemd,
't Is geen scheldnaam, want de knollen
Maken 't Soester land beroemd.
Maar de iaatste tijden is er
Hier weer een attractie bij,
Soest gaat populairder worden
Door de knollenplukkerij.
Doorgaans wordt een knol, die rijp is,
Bruut weg uit de grond gerukt,
Maar thans gaat ook dat moderner,
'n Knol wordt muzikaal geplukt.
'n Tiental stoere Soester knapen,
Allen in een boerenpak,
Plukken muzikaal successen
Het zijn meesters in hun vak
Op hun klompen en met klepbroek,
Rooie das en boerenpet,
Brengen Soester knollenplukkers
Echte muzikale pret.
Wous, de baas, zwaait zwaar de knuppel
Met een driekwartsmaat in 't rond
En de grote bas van Hannes
Blaast de knollen uit de grond.
Plet is logisch dat een ieder,
Die dit bont gezelschap ziet,
Om de koddige vertoning
Aanstonds in een proestbui schiet.
Doch, als de muziek gaat spelen
Dan verdwijnt die spotlach snel,
Rythme, zuiverheid van klanken,
Als een Beierse kapel.
't Is geen hoempa, geen bombarie,
Maar opwekkende muziek
En de wijze van vertolken
Die is waarlijk magnifiek
Onze Knollenplukkers spelen
Met élan en animo,
Daarom zijn ze opgetreden
Twee maal voor de radio
Soest is een attractie rijker
Met dit knolenpluk-gespeel,
Knollenplukkers julie „benne"
Wét je noemt. origineel
E. VAN EEDEN,
