De Soester Industrie»
KING>
KIN6
LAATSTE WEEK
Een derde weg zon
der een derde macht?
Tele 4 fictie4
Philips Hoogtezon
f295.
SOEST
IN DE HOEK.
'"«ene*
Tijdelijk
20 °|0 korting
Chem. Reinigen
10 o|° korting
Verven
AMERSFOORT
N.V. Anker Emaillefabriek.
genéést
ZWITSALl ruwe
—I gesprongen
Hr handen
DE NATUURZUIVERE
PEPERMUNT
OPWEKKEND
VERKWIKKEND
VRIJDAG 25 JANUARI 1952.
28e JAARGANG No. 7.
SOESTER
OURANT
Verschijnt iedere Dinsdag en Vrijdag.
Abonn per kwart, 1.85 - per post 2.00
UITGAVE: DRUKKERIJ SMIT SOESTDIJK BUREAU VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: VAN WEEDESTRAAT 35 TELEFOON No. 2588 POSTGIRO No. 128158
Er is in Nederland een manifest versche
nen met als titel „De Derde Weg", waarin
een keuze gedaan wordt voor een politiek,
die zich noch bij de West-Europese poli
tiek, noch bij die van Moskou laat inscha
kelen.
Een nieuw camouflage-orgaan van de
communisten De namen van de onder
tekenaars zijn er een waarborg voor, dat
dit niet het geval is. Integendeel-
Niet alleen in Nederland, maar in geheel
West-Europa en ook daarbuiten is er een
grote groep mensen, die het graag zouden
stellen zonder een innige verbinding met
Amerika of Moskou. Voorstanders van 'n
neutraliteits-politiek dus.
In het manifest wordt een ongewapende
politiek voorgestaan.
Natuurlijk zal 't niet mogelijk zijn de actie
die de ondertekenaars zich voorstellen te
voeren, tot Nederland te beperken. Het
zou dan niet anders dan een getuigenis
wezen en we kunnen ons niet voorstel
len, dat dat alleen maar hun doel is. Het
zal op zijn minst een beweging van West-
Europees-formaat moeten worden en
wij herhalen wat wij boven zeiden
aanhang zal ze daar voldoende vinden.
Ten eerste is het voor de „grote mogend
heden" van vóór de Tweede Wereldoor
log een zuur gelag afhankelijk te zijn van
een ander en in de tweede plaats zijn er
een massa mensen, die bezwaren hebben
tegen de kosten, die het Atlantisch Pact
met zich meebrengt.
De Amerikaanse weg brengt zijn offers
mee; de Russische zal ons weinig meer
laten dan het naakte bestaan, maar is er
een derde weg mogelijk
We kunnen vele bezwaren delen, die plei
ten tegen het samengaan met Oost of
West, we kunnen ons echter niet een
derde weg voorstellen, een weg, die men
toch tot het einde denkt af te leggen,
die mén gaat alleen met een wandelstok
als steun.
De praktijk heeft de laatste jaren wel
uitgewezen waar dat op uit loopt voor
landen, die in de directe belangsfeer van
Rusland liggen.
Maar wanneer dit zo is, zou dan een zelf
standige, neutrale, bewapende politiek
van West-Europa het volk niet op nog
grotere kosten brengen
Wanneer we zien met hoeveel haken en
ogen de organisatie van de samenwerking
op het gebied van leger, staat en kolen
gepaard gaat, kunnen we ons niet voor
stellen, dat het pantser, dat onze neutrali
teit zal moeten beschermen, een stuk
glad staal zou zijn, veeleer een brokke
lig stuk gietijzer.
Intussen is het maar al te waar, dat van
de volkshuishoudingen, waar schraalhans
keukenmeester is, een onevenredig deel
Nederland heeft televisie,
Dat is een belangrijk ding,
Ook al draaien de programma's
Nog maar voor een enkeling.
Er zijn zeer veel mogelijkheden,
Dank zij kennis en techniek
En men hield zelfs een enquête
Bij het kijkende publiek.
Zo'n enquête is zeer nuttig,
U weet zelf wel hoe dat gaat,
Dus men ging eerst informeren
Bij de televisieraad.
Want wanneer er iets gedaan wordt
In ons kleine Nederland,
Legt men zelfs de kleinigheden
Ambtelijk hier aan de band.
Dit mag wèl en dat mag niét meer,
Dit moet zus en dat moet zó,
Kortom 't is bij de televisie
Net als bij de radio.
Maar.nu bleek dat geen der heren,
('t klinkt wat wonderlijk misschien),
Hoewel men televisieraad was,
Televisie had gezien.
Hier commissies, daar commissies,
Geeft het eigenlijk wet iets
Heus, je zou toch haast gaan zeggen,
Neen.ik zeg maar liever niets
naar de sector bewapening gaat. Al kan
het niet zonder het eerste, een stevige,
gezonde volkshuishouding is toch nog de
potentieel krachtigste afweer tegen agres
sie van buiten. Als de lezer wil mag hij
hier onder agressie van buiten ook Ame
rikaanse invloeden verstaan.
Hier is het juist, dat de Amerikaanse po
litiek mank gaat aan een groot verschil
tussen theorie en practijk.
Toen Truman het beroemde punt vier lan
ceerde, waarbij hij economische steun
wilde geven aan de onder-ontwikkelde
gebieden, bleek daar weer uit, welk een
helder inzicht er was in de werkelijke be
hoeften van een groot stuk van de wereld.
Nu telkens weer de kapitaalverstrekking
van die hulp afgestemd of uitgesteld
wordt, blijkt ook welk een haast men heeft
bij de bewapening. En dat, terwijl Tru
man nog geen drie weken geleden ver
klaarde, dat zulk een hulp minder dan 'n
derde deel van de kosten van de Tweede
Wereldoorlog zou bedragen, er bij voe
gende, dat, wanneer deze strijd niet ge
wonnen kon worden, noch de koude noch
de warme oorlog gewonnen kon worden.
Maar wat men ook op het verschil tus
sen theorie en practijk van Amerika op
dit punt aan te merken heeft, hoe steb-
len de voorstanders van een derde weg
zich die hulp voor die ook voor hen ge
biedend blijft, maar geput zou moeten
worden uit landen, die zelf hard aan ka
pitaalvorming moeten werken die krach
tens hun verleden nu eenmaal niet „per
sonae gratae" zijn bij de onder-ontwik
kelde gebieden, een antipathie waaraan
ook de mensen van de derde weg geen
eind aan zullen maken en wanneer ze
zich isoleren zelfs geen eind kunnen ma
ken.
Resumerend, een derde weg heeft zijn
aantrekkelijkheid, maar niet zonder een
machtsvorming, die die derde veilig stelt
en daarvoor is dat deel van de wereld
dat tussen Rusland en Amerika ligt te
zwak.
Het woord emaille wekt herinneringen op
aan de ontdekkingen door de oude vol
ken, die lang voor onze jaartelling de
kunst verstonden hun edel-metalen voor
werpen met een glasachtige substantie te
glazuren. Gewaagde niet de profeet Da
niël in een van zijn spreuken van de on
mogelijkheid om ijzer te emailleren en
hebben de oudheid-kundige vondsten niet
aangetoond, hoever men toen op 't gebied
van de emailleerkunst was gevorderd en
welke steeds werd verfijnd en uitge
breid.
Ontstond in het Byzantijnse Rijk 't email
cloisonné, het werd gevolgd door het
champlevé (1160), door het doorzichtige
emaillewerk, het translucide email in de
13e eeuw en later door de emaille-schilde-
ring.
Zo komt het, dat de potten en pannen, de
gascomforen, de waschmachines, de haar
den- en kachelonderdelen, lichtkappen
en wat dies meer zij, per trein en per
auto worden aangevoerd in hun ruwe
ijzeren vorm. Het concern van de Ver
enigde Blikfabrieken heeft een fabriek te
Duisburg, die deze voorwerpen maakt en
de leverancier is voor dit bedrijf.
Vanuit de Soester fabriek gaan de artike
len op weg naar de verbruikers in Neder
land, Indonesië, Nieuw-Guinea, Malakka,
Noord- en West-Afrika, Engeland, Zuid-
Afrika en andere landen, doch voordat
dit transport plaats heeft is er een en an
der gebeurd met de ijzeren vormen.
De pan, waarin ons voedsel wordt ge
kookt, of het gascomfoor, zouden, indien
dit mogelijk was, kunnen lachen om de
verhitting, waaraan de huisvrouw hen
Doch deze verschillende vormen van
emailleerkunst bracht niet het emaille
werk in de keuken, het bleef een kunst,
welke toegepast werd op edelsmeed-werk
en niet op de dagelijkse gebruiksvoorwer
pen.
In het begin van de 19e eeuw slaagde
men er in Duitsland en Oosterijk in ijzer
te emailleren en sindsdien veroverde het
emaille onze wereld met een vloed van
voorwerpen, welke wij in ons dagelijks
bestaan gebruiken.
Ook Soest heeft onbewust medegewerkt
aan de zegetocht van het emaille, toen in
1919 toestemming werd verleend tot het
oprichten van een emaille-fabriek te
Soestduinen, welke fabriek wij dezer da
gen bezochten in onze reportage-reeks
over de Soester Industrie.
Aan de rand van ons Natuurschoon ligt
deze fabriek, verscholen in de dennen
bossen en dag en nacht wordt hier ge
werkt aan een grote productie.
Na het bescheiden begin in 1919, werd in
1933 deze fabriek gemoderniseerd en op
nieuw opgezet.
Een 12-tal Duitse vaklieden schoolden
het personeel, dat tot voor kort 200 man
bedroeg. Dit aantal personeelsleden en de
bedrijfsoppervlakte van 2200 M 2. bren
gen de belangrijkheid van deze industrie
wel tot uiting.
In dit bedrijf wordt alleen geëmailleerd,
dat wil zeggen, dat de te emailleren voor
werpen elders worden gemaakt.
HUUR f 15.— per maand
Desgewenst huurkoop.
Van Weedestraat 36 A Telefoon 2792
blootstelt. Zij zijn in deze fabriek aan gro
tere warmte blootgesteld geweest toen
zij hun glanzende emaillelaag ontvingen.
In deze fabriek spot men met temperatu
ren van 100 graden, daar de ovens hier
temperaturen ontwikkelen van 800 tot
1000 graden.
De voorwerpen ondergaan verschilende
bewerkingen alvorens het etiquet met de
aanduiding „Kat-Emaille" op het arti
kel kan worden geplakt.
Allereerst worden de ijzeren grondvor
men grondig gereinigd, hetgeen gebeurt
door ze heet te maken en dan in een bad
met zoutzuur te dompelen, een handeling,
welke men beitsen noemt.
Hierna worden op electrische lasmachines
oren, handgrepen enz. aangelast, waarna
de eerste phase in het emailleringsproces
aanvangt.
Op de voorwerpen wordt een emaille-
grondlaag aangebracht, welke zich duur
zaam aan het voorwerp hecht en de basis
is voor andere lagen, welke daarna vol
gen.
Met infra-rode lampen wordt deze grond
laag gedroogd, waarna de voorwerpen in
een van de ovens worden gebrand.
Na deze eerste branding worden de arti
kelen in een emaillebad gedompeld of be
spoten met een vloeistof, waarin de kleur
stof is gemengd, waardoor de eerste dek
laag ontstaat.
Gewone kleurstoffen kunnen hiervoor
niet worden gebruikt. Deze zouden in de
ovens vergaan, waarom an-organische
kleurstoffen worden gebruikt, die wel
tegen de hitte bestand zijn.
Nadat ook deze deklaag in de oven is ge
brand, wordt een tweede deklaag aange
bracht en weer gebrand, waarna de ran
den worden bewerkt en biezen worden
aangebracht.
Na een controle op mogelijke fouten gaan
de glanzende, geëmailleerde artikelen
naar de expeditie.
De grondstof van de emaille is een tus
senvorm tussen glas en porcelein en heeft,
zoals gezegd, reeds een lange geschiede
nis achter de rug. De verhitting is uiter
aard noodzakelijk, om deze glasachtige
substantie op de ijzeren grondlaag te
doen hechten.
Deze ovens ontwikkelen hoge temperatu
ren en zijn vol-automatisch ingericht. Op
een daartoe bestemd apparatuur wordt
de baktijd, welke vooraf is berekend, aan
gegeven en het gevolg is, dat wanneer
deze tijd verstreken is, de ovendeur auto
matisch naar boven open schuift en de
roodgloeiende artikelen uit de oven kun
nen worden gehaald.
Bij deze hoge temperaturen is natuurlijk
alle handwerk onmogelijk, doch alle no
dige handelingen zijn prachtig ondervan
gen.
Terwijl een hoeveelheid artikelen in de
oven verblijft, maken arbeiders weer een
„bakplaat" gereed, waarop een nieuw
aantal artikelen.
Wanneer de baktijd is verstreken en de
ovendeur open gaat, schuiven automatisch
twee ijzeren armen de oven in en tillen
de plaat met de gloeiende artikelen op.
Deze armen halen de plaat naar buiten,
plaatsen deze op een transporteur, welke
hem wegvoert, doch tevens een nieuwe
bakplaat aanvoert, welke door bedoelde
armen weer in de oven wordt gebracht.
De ovendeur sluit weer en de grote hit
te doet weer haar werk.
Dit volautomatische systeem, doet het
werk met de regelmaat van een klok en
is een goede basis voor de grote productie,
welke met een dag- en nachtploeg wordt
bereikt.
Deze productie is thans enige malen gro
ter dan die van voor de oorlog, vertelde
ons de directie, welke bestaat uit de he
ren H. Rollmaan en E. F. Kuinders.
Dit interessante bedrijf, waarin de arbei
ders naar prestatie worden beloond en
welke per dag wordt bekend gemaakt,
was na de oorlog practisch ten dode op
geschreven.
In 1944-45 wisten de Duitsers ook dit be
drijf te vinden. Met 15 spoorwegwagons
en 10 vrachtauto's haalden zij de belang
rijkste machines weg en wat zij niet kon
den meenemen werd kapot geslagen. De
gebouwen werden bovendien vernield
door beschieting en bommen, doch met
grote energie heeft men na de oorlog het
bedrijf weer uit het niet opgetrokken,
waarbij de twee wagons met machines,
welke in Duitsland werden teruggevon,
den, van groot nut waren.
Het nieuwste product dat deze fabriek
produceert zijn reclameborden, welke vol
gens een speciaal procédé worden ver
vaardigd. Ook hierin heeft dit bedrijf be
langrijke orders voor binnen- en buiten
land.
EMIGREREN EN NOG WAT.
Ook vele Soestenaren hebben plannen om
te emigreren, weg te trekken uit Neder
land en in de vreemde een nieuw bestaan
op te bouwen.
Enige honderden van hen kwamen Dins
dagavond in de zaal van „Eemland" bij
een, waar het Reis- en Passage-bureau
Lissone-Lindeman N.V. een bijeenkomst
had georganiseerd. De chef van het kan
toor Amersfoort van dit bureau, de heer
J. Klein, sprak een welkomswoord, waar
in hij wees op de functie van dit bureau,
n.1. alle mogelijke hulp te bieden aan
emigrerende landgenoten, als het gereed
maken der formulieren, het in orde bren
gen van passage- en reisbiljetten e.d.
Uiteraard kan men zich niet tot dit bu
reau wenden om te emigreren, daarvoor
moet men zijn bij het Gewestelijk Ar
beidsbureau en andere instanties.
Hierna volgde een welverzorgd filmpro
gramma, waarin de K.L.M. liet zien hoe
snel men per vliegtuig naar Canada
emigreert. Een filmpje, opgenomen op het
kantoor van het Centraal Bureau voor de
Statistiek, liet de heer J. Idenburg, direc
teur van dit bureau, zien en horen met
Een der lezers schreef mij een vreselijk
verontwaardigde brief. Als één zijner
laatste daden in 1951 betaalde hij zijn
laatste termijn belasting, waarmee hij
weliswaar over tijd was, maar welke,
met de reeds eerder betaalde termijnen
dan ook een behoorlijk burgermanskapi
taaltje vormde.
Hij wilde graag schoon schip maken vóór
het nieuwe jaar. Zijn pogingen voor een
milde regeling waren afgewimpeld en dus
offerde hij, zij het ook met pijn en spijt-
gevoel, zijn laatste verschuldigde pennin
gen.
„Maar", zo schrijft nu onze lezer, „stelt U
zich voor. Vorige week krijg ik van de
belastingen een open briefkaart, waarin
men mij mededeelt, dat een paar luttele
centen door mij zijn vergeten te betalen
en dat ik als de gesmeerde bliksem moet
zorgen deze schuld te delgen, daar an
ders een vervolging tegen mij zal worden
ingesteld".
Dat vindt onze lezer geen stijl tegenover
iemand, die krom ligt om aan zijn ver
plichtingen jegens de staat te voldoen, te
meer niet waar het hier 'n vergeten klei
nigheid betreft.
Hij had niet verwacht een klopje op zijn
schouder of een dankbrief te krijgen voor
zijn storting in de ondempbare put, maar
nu krijgt hij een kaartje thuis zonder eni
ge aanhef en waarin niet de geringste
moeite is gedaan om de vormen in acht te
nemen, die in het burgerlijk verkeer als
een minimum eis van hoffelijkheid gel
den, b.v. ondertekening met „hoogach
tend" enz.
En wat ik daar nu van denk.
Nou, geachte lezer, U had wel iets pretti-
gers kunnen vragen.
Wanneer ik schrijf wat ik denk, krijg ik
het misschien met de belastingambtena
ren aan de stok en 'n rood kruisje achter
mijn naam en daarvoor voel ik niet veel.
Maar wanneer ik dan toch iets moet zeg
gen, zou ik willen voorstellen, dat de
belastingdienst als aanhef boven z'n brie
ven zet: „Waarde Sijmen" of iets derge
lijks.
Verder ben ik tegen een ondertekening
met „hoogachtend".
Ik zou het gevoel krijgen in de veiling ge
nomen te worden.
Neen, ik voel meer voor iets, dat 't kind
bij de naam noemt, b.v. „Uw veeleisende
dienaar". De mensen van de belasting
dienst zijn immers, ondanks alles, dienaar
en, op gezag, vaak erg veeleisend.
H. OEKMAN.
Soest Utrecht Baatn
zijn toespraak „Nederland is vol", waar
bij hij er op wees, dat de bevolkingsaan
was thans 150.000 mensen per jaar be
draagt en er in de toekomst voor velen
geen plaats meer zal zijn in de Neder
landse samenleving.
De inspecteur van de afdeling Emigratie
van het reisbureau Lissone-Lindeman, de
heer J. C. Opmeer, sprak daarna over 't
uitgebreide werk van dit wijdvertakte
bureau en wees op de vele mogelijkheden
van vervoer naar de verschillende landen.
Uitstekende films over Zuid-Amerika,
Australië en Canada volgden nog. Zij ga
ven een goed beeld van de grote arbeids
mogelijkheden aldaar.
CARNAVAL IN SOEST.
Ons bericht over de Carnavalsviering in
Soest behoeft enige verbetering. Het be
treft hier een carnaval, hetwelk gehou
den wordt door de Voetbalvereniging
K.P.S. op 23 Februari a.s.
CURSUSAVOND SOESTER
BESTUURDERS BOND.
De vierde cursus-avond van de Soester
Bestuurders Bond wordt Maandagavond
gehouden in „Zonneheuvel". De heer A.
A. Andriesse zal spreken over het on
derwerp „Tegen de duistere machten van
deze tijd".
