Dc Socstcr Industrie.
Waarom ook niet?
„ARCO" CV.
SOEST
IN DE HOEK.
VRIJDAG 29 FEBRUARI 1952.
28a JAARGANG No. 17.
SOF STER
OURANT
Verschijnt iedere Dinsdag en Vrijdag.
Abonn per kwart, f 1.85 - per post 2.00
UITGAVE: DRUKKERIJ SMIT SOESTDIJK BUREAU VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIE: VAN WEEDESTRAAT 35
TELEFOON No. 2566 POSTGIRO No. 126156
Morgenochtend zal de Burgemeester een
nieuwe industrie op het industrie-terrein
aan de Beckeringhstraat officieel openen,
n.1. de brillen-monturenfabriek „Arco".
Met de opening van dit nieuwe gebouw
neemt niet alleen een nieuwe Soester in
dustrie deel aan de industrialisatie, doch
't betreft hier ook 'n nieuwe Nederlandse
industrie, die haar gelijke niet heeft, al
is de grondslag voor deze industrie 10
jaar geleden reeds gelegd.
Voor de beschrijving van deze zeer inte
ressante industrie willen we eerst de
twee directeuren, de heren T. T. v. d.
Vliet en M. J. v. d. Laar, aan het woord
laten.
In 1942 opperden zij het idee om onderde
len voor brilmonturen te gaan maken.
Het idee hiertoe kwam niet zomaar uit
de lucht vallen, want de heer v. d. Vliet
was optieker en wist 't nodige van brillen
af, terwijl het beroep van de heer v. d.
Laar, n.1. instrumentmaker en fijn-me-
chaniker, een uitstekende mogelijkheid
tot combinatie bood.
Het was oorlogstijd' en bij de opticiens
bestond grote vraag naar brillen en bril-
onderdelen. De brillen-invoerende landen,
zoals Duitsland en Italië, leverden niet
meer en de fabrikanten in spé konden
wel machines ontwerpen en gereedschap
pen aanschaffen, doch het goede materiaal
was practisch niet te krijgen.
In 1944 waren de vele moeilijkheden over
wonnen en was men in staat complete
brilmonturen te fabriceren. Helaas kwam
op Dolle Dinsdag de afsluiting van de
electriciteit en daardoor het kleine fa
briekje zonder energie.
Met hand- en voetkracht bediende men
de machines en werkte men aan de ver
volmaking van het product. Het eerste
brilmontuur maakte men uit 't materiaal
van een hengsel van een melkbus en de
ze eersteling is de grondslag geworden
van het moderne bedrijf.
Voor het echter zover was zijn nog heel
wat moeilijkheden te overwinnen ge
weest. Vijf dagen na de bevrijding waren
beide fabrikanten bij de Kamer van Koop
handel om een bedrijfsvergunning aan te
vragen. Men stond daar een beetje ver
wonderd te kijken, dat er nog mensen wa
ren, die van ongeduld stonden te trappe
len om aan de slag te gaan.
Het kleine pand, waarin men de eerste
fabricage ter hand had genomen, moest
worden ontruimd in verband met de Hin
derwet en een groter pand moest worden
betrokken. Grote vraag en goede kwali
teit waren oorzaak, dat steeds meer ruim
te en steeds meer machines nodig waren.
Arbeidskrachten moesten worden opge
leid, vergunningen tot import van mate
rialen moesten worden verkregen en de
moeilijkheden waren legio.
Het is aardig te horen, dat een Rijksbu
reau geen toestemming gaf tot de import
van doublé-draad, want in een arm land
als Nederland kon men het wel met ijze
ren brillen doen. Het bleek echter, dat 'n
ander Rijksbureau brillen liet invoeren,
waarin het gevraagde doublé-draad was
verwerkt.
Met veel moeite en overreding kon „Ar
co" het gedaan krijgen, dat men de im
port van de brillen stopzette en het in-
voer-contigent doublé-draad aan „Arco"
werd toegewezen.
Toen kon de productie pas goed beginnen
en ontstond naast de doublé-monturen de
combinatie celluloid met doublé, van
welke laatste soort monturen „Arco" het
patent-recht bezit.
Zo kwam de eerste Nederlandse brilmon
turen-fabriek tot stand of beter gezegd,
„Arco" bleef nadat er 6 concurrerende
fabrieken, die na de oorlog waren verre
zen, liquideerden.
Sinds Januari is het bedrijf in grotere
omvang in Soest gevestigd in een ruim
pand, waarin ruim 50 arbeidskrachten
werken. De kern van dit personeel werd
uit Amsterdam meegenomen; het waren
de specialisten, die een jarenlange oplei
ding achter de rug hadden. Het gemeen
tebestuur van Soest stelde voor deze be-
drijfskern enkele woningen beschikbaar,
hetgeen uiteraard zeer op prijs werd ge
steld, doch dit was niet doorslaggevend
om zich hier te vestigen. Het intelligentie
peil van de arbeidskrachten bleek hier
behoorlijk te zijn, hier was de rust te vin
den dat dit bedrijf behoeft en hier was
de zandgrond een uitstekend fundament
voor de vele machines, welke niet onder
hevig mogen zijn aan trillingen.
In "de grote, ruime fabriekshal, met een
grondoppervlakte van 530 M 2., bevindt
zich eerstens de gereedschap- en stempel-
makerij. Hier worden met behulp van hy
draulische zaag-, slijp-, schaaf- en frais-
rnachines, de meest moderne gereedschap
pen zelf gemaakt, welke nodig zijn om de
vaak slechts enkele millimeters grote on
derdelen van een brilmontuur te kunnen
fabriceren.
Hier werkt men nauwkeurig tot 1/1000
millimeters en de precisie-machines moe
ten daarom trilling-vrij staan, aan welke
voorwaarde is voldaan, doordat alle ma
chines op een betonnen fundering werden
geplaatst.
Het staal, waarvan de matrijzen worden
gemaakt, wordt in deze fabriek zelf ge
hard in een hardingsoven, welke een hit
te tot 1100 graden kan ontwikkelen. Of
het staal de juiste hardheid heeft wordt
door middel van een test-apparaat vast
gesteld.
Enige rijen van telkens ongeveer 10 ma
chines staan opgesteld, waarin de stuk
jes staal of doublé-draad tot kleine on
derdelen worden gevormd.
Het nokje, dat zich aan iedere bril bevindt
en waaraan de brilveer wordt bevestigd,
wordt door niet minder dan 12- machines
bewerkt. Trouwens, voordat een compleet
brilmontuur afgeleverd wordt, hebben er
172 bewerkingen plaats gehad, waardoor
een precieus stukje vakwerk is ontstaan,
dat de makers siert en dit Hollandse vak
werk ver over onze grenzen bewondering
afdwingt.
Het is vooral de doublé-bril, die zeer veel
zorgen in de bewerking vraagt. De dou
blé-draad, met haar dunne gouden opper
vlakte, mag niet worden beschadigd, het
geen niet alleen hoge eisen stelt aan de
behandeling door het personeel, doch ook
aan de te gebruiken gereedschappen en
machines, welke iedere beschadiging moe
ten uitsluiten.
De machines, welke hier in dit bedrijf
werken, zijn dan ook volmaakt schoon en
stofvrij, terwijl iedere werkkracht spe
cialist is of wordt en zijn deel in de pro
ductie uitstekend moet beheersen.
Het solderen van onderdelen, waarbij een
hitte van 700 graden wordt ontwikkeld
en waarbij de soldeer-bewerking volko
men onzichtbaar blijft, is één van die
staaltjes vakmanschap, welke men in de
ze fabriek kan bewonderen.
Een aparte afdeling van de fabriek vormt
de celluloidafdeling, waarin célluloidbril-
len (algemeen wordt de naam hoornen
bril nog steeds gebruikt) en celluloid-on-
derdelen door de doublé-brillen worden
gemaakt.
De meest moderne machines zijn hier on
afgebroken bezig het celluloid materiaal
te vervormen tot dé meest uiteenlopende
vormen van brilranden.
Het gepatenteerde brilmontuur, hetwelk 'n
combinatie is van doublé en celluloid,
vereist weer andere bewerkingen. Hier
bij moet o.a. een geprofileerde doublé
draad door het celluloid worden gebracht,
waardoor dit gepantserd wordt.
Dit montuur is een zeer geslaagd product
geworden met zeer grote kwaliteiten.
De eindbewerkingen van de brilmonturen
zijn veelzijdig en even zorgvuldig als de
gehele fabricage. De monturen worden
chemisch gereinigd, gepolijst en daarna
nogmaals gereinigd, zodat zij allenzins
fraai en schoon de fabriek verlaten.
Naast de grote afzet in het binnenland
worden de producten uitgevoerd naar
Duitsland, België en Scandinavië, Brazi
lië, Egypte, Engeland en Frankrijk en de
bijna 3DGC monturehf-welke hier wekelijks
worden gemaakt, zijn het resultaat van
het initiatief van 2 mensen en 10 jaar
noeste arbeid. Zij legden de grondslag
voor een bedrijf waarmede Soest en Ne
derland zeer gebaat zijn.
FOTO „ASTRA" - SOEST
Er zit weer wat voor ons in 't vat
En wat in 't vat zit, zal heus niet verzuren;
Straks valt er weer een briefje op Uw mat,
Een briefje over de verhoogde huren.
Er zijn, zo zegt minister, woningen te kort,
Vandaar dat ik het als noodzakelijke
daad zie,
Dat huizenbouw wat meer bevorderd
wordt,
Dank zij verhoging, plus een kleine
compensatie.
Wij geven wat, wij nemen wat,
Wij nemen meer nog dan wij geven;
De reek'ning komt op die manier weer
glad,
U geeft, men neemt, zo gaat het in het
leven.
Waarom ook niet? Dit leven is maar kort,
Het heeft zijn scherpe zij, maar ook
toch nog zijn gratie,
Straks allemaal een beetje minder op
je bord,
Een huurverhoging eneen kleine
compensatie.
DE FA. REEHORST MODERNISEERT
HAAR ZAAK.
Woensdagmiddag heropende de fa. Ree
horst, aan de Koninginnelaan 27, haar
zaak in aardappelen, groente en fruit.
De bestaande verkoopruimte is door ver
bouwing eens zo groot geworden, terwijl
gelijktijdig een modernisering van het in
terieur plaats vond.
In de grote ruimte zijn moderne metalen
stellingen opgesteld, waarin groente en
fruit liggen uitgestald, terwijl daarbo
ven in rekken groente en fruit in blik
verpakking overzichtelijk is geplaatst.
Ook de diepvries-installaties en de mo
derne machines voor het snijden van
groenten hebben weer een goede plaats
gevonden.
Een zeer moderne toonbank, waarin man
den met fruit achter glas zijn opgesteld
en de moderne dagverlichting geven aan
de zaak een grootsteeds aanzicht.
De feestelijke heropening vond haar be
kroning in een belangrijke mededeling
voor leveringen aan het Hof.
Vele bloemstukken vergezelden de geluk
wensen van vele clientèle en relaties.
HERBEGRAFENIS
ILLEGALE WERKERS.
Op 9 Juli 1942 vielen in fort Rhijnauwen
de eerste negen slachtoffers van de „Oran-
jewacht", waaronder zich ook bevond on
ze toenmalige plaatsgenoot H. M. E. P.
Maertens, wonende Eikenhorstweg 10.
Zij werden te Westerveld verast op last
van de S.D., die vervolgens de urnen met
as bewaarde in het hoofdgebouw aan de
Euterpestraat te Amsterdam. Dit gebouw
werd in 1944 door 'n bombardement weg
gevaagd. Lange jaren meende men, dat
daarbij ook deze urnen vernietigd waren.
Enige tijd geleden werden zij echter te
Osnabrück teruggevonden en naar Neder
land vervoerd.
Morgen, Zaterdag 1 Maart, zal de gelijk
tijdige herbegrafenis plaats hebben op de
centrale begraafplaats te Loenen (Veluwe)
van de „Oorlogsgravenstichting", die de
ze herbegrafenis verzorgt.
DRAMATISCH STERFGEVAL VOOR DE
UTRECHTSE RECHTBANK.
In het begin van vorig jaar vertoefde in
een inrichting in deze gemeente een long
patiënt, afkomstig uit Eindhoven, voor
wie menselijkerwijze geen genezing meer
mogelijk was.
Reeds meer dan eens had hij, zowel mon
deling als schriftelijk aan zijn broer, de
arts A. J. B. te Eindhoven, verzocht hem
uit zijn lijden te verlossen als zijn toe
stand ondragelijk zou worden.
Op 9 Februari van het vorig jaar scheen
deze omstandigheid inderdaad aanwezig
en toen zijn broer de patiënt op die dag
bezocht, herhaalde hij op dringende wij
ze zijn reeds eerder gedaan verzoek.
De Eindhovense medicus ging daarop in.
Hij verschafte zijn broer een doosje met
twintig codinovo-tabletten, welke deze
innam en diende hem vervolgens drie
morphine-injecties toe. Een uur later was
de patiënt overleden.
In verband met deze tragische affaire
moest de Eindhovense arts zich Maandag
j.1. voor de Utrechtse Rechtbank verant
woorden, waar hij, wegens het veroorza
ken van dood door schuld, een jaar gevan
genisstraf tegen zich hoorde eisen. De of
ficier van Justitie was van mening, dat de
verdachte door het verzoek van zijn broei
in te willigen in strijd had gehandeld met
zijn plicht als arts, wiens taak het is het
leven te behouden en niet om het te ver
nietigen.
De verdachte verklaarde daartegenover,
dat hij volgens zijn geweten had gehan
deld en dat hij het als een voorrecht be
schouwde zijn broer aldus in zijn uiterste
nood te hebben kunnen bijstaan.
De Utrechtse Rechtbank zal 11 Maart a.s.
uitspraak doen in deze principiële aan
gelegenheid.
FILM „DIEREN IN STAD EN LAND".
Naar wij vernemen zal de Afdeling Soest
en Omstreken van de Ned. Vereniging tot
Bescherming van Dieren op Donderdag 6
Maart, in „Eemland", doen vertonen de
fraaie nieuwe film: „Dieren in stad en
land". Deze film geeft eerst een beeld
van het leven op de boerderij; verder
krijgt men te zien de veemarkten, boter
en kaasbereiding, met o.a. een opname
van de kaasmarkt te Alkmaar. Een gehele
acte is gewijd aan het leven van een
schaap en wat daar alzo mede samenhangt.
De slotacte is een prachtige kleurenfilm
met vele natuuropnamen. Vogels, vlinders,
wilde bloemen, de bollenvelden, een bloe
mencorso en heel de ontluikende lente
passeren de revue. Een film voor liefheb
bers van dieren en planten. Toelichtingen
worden gegeven door de heer K, Visser,
hoofdinspecteur van genoemde vereniging
te Den Haag.
Zie nadere aankondiging in ons blad van
Dinsdag a.s.
DE TARIEVEN VAN HET
NATUURBAD.
Blijkens een advertentie in dit nummer
zijn de tarieven van het Natuurbad ge
wijzigd en in overeenstemming gebracht
met de tarieven, welke elders in Neder
land gelden.
Dit betekent, dat ook het Soester Natuur
bad niet ontkomt aan een verhoging van
de badtarieven.
Voor inwoners van onze gemeente bestaat
echter de gelegenheid tegefl gereduceerd
tarief seizoenabonnementen te verkrijgen.
Indien deze voor 2 Mei worden afgeno
men, geldt het oude tarief. Ingevoerd is
een onpersoonlijke knipkaart van 10 ba
den, welke in de plaats komt van de
maandabonnementen, welke abonnemen
ten zijn vervallen.
Voor gezinnen, welke meerdere abonne
menten nemen, bestaat thans gelegenheid
deze abonnementen stuk voor stuk aan
te schaffen, zodat grote uitgaven ineens
kunnen worden voorkomen.
Men leze de advertentie nauwkeurig.
BEROEPEN.
Door de Chr. Geref. Kerk alhier is bij ac
clamatie beroepen Candidaat E. Venema
te Leeuwarden.
JAARVERGADERING
„KERKEBUURT".
Maandagavond hield de Buurtvereniging
„De Kerkebuurt" haar jaarvergadering in
restaurant „Zormeheuvel".
In zijn welkomstwoord memoreerde de
voorzitter het wel en wee van de vereni
ging, welke 15 jaar bestaat.
Uit de jaarverslagen bleek, dat de vereni
ging kerngezond is en vele moeilijkheden
wist te overwinnen.
De aftredende bestuursleden werden her
kozen, waarbij een nieuwe secretaris be
noemd werd wegens verhuizing van de
huidige functionaris.
Het bestuur is thans als volgt samenge
steld: H. v. d. Pol, voorzitter; J. Goudriaan,
secretaris en J. Pilot, penningmeester.
Een geanimeerde gedachtenwisseling en
een feestelijk samenzijn, wegens het 15-
jarig bestaan, besloot deze vergadering.
JAARVERGADERING
EESTUURDERSBOND.
Dinsdagavond werd in restaurant „Zon-
neheuvel de jaarvergadering gehouden van
de Soester Bestuurdersbond.
De voorzitter, de heer P. Grift, besprak de
voornaamste gebeurtenissen van het af
gelopen jaar er. hij vroeg aandacht voor
ae groei van het N.V.V., welk verbond uit
gegroeid is tot 420.000 leden, waardoor 't
de grootste vakcentrale in Nederland is.
De jaarverslagen van penningmeester en
secretaris werden goedgekeurd, waarna de
bestuursverkiezing plaats had.
Door het bedanken van de heer H. Swart
moesten verschillende verkiezingen plaats
Van één der lezers ontving ik een schrij
ven, waarin de vraag wordt gesteld: Hoe
komt het, dat we momenteel 41.000
werkeloze bouwvakarbeiders hebben?
Dat zijn toch geen mensen, die iets met
defensie te maken hebben. Wanneer, zo
schrijft de heer S„ wij 15 "Io van. de de
fensie-uitgaven voor woningen besteden,
zijn we uit de ellende.
Juist, zullen er meerderen zeggen, maar
zij die zo spreken, kunnen weten, dat de
zaken toch wel een beetje anders staan.
Een van de hoofdoorzaken, dat het bou
wen van woningen hokt, zit 'm in het feit,
dat, door de hoge kostprijzen en de huur-
stop, geen enkele particuliere bouwer er
aan kan denken woningen neer te zetten.
Laat ik U in dit verband even vertellen,
dat in 1933 van de 40.700 gebouwde wo
ningen er in totaal slechts 778 door de
overheid werden gebouwd. Nog geen 2
procent dus.
Het ligt dus voor de hand, dat de over
heid, om de woningnood te lenigen, moet
ingrijpen en zelf de aanbouw ter hand
moet nemen.
Het verschil in financiering tussen een
particulier en de overheid is nogal groot.
Een particulier, die een blok huizen
bouwt, neemt hiervoor een hypotheek,
doch de overheid tracht via leningen de
gelden voor huizenbouw aan te trekken.
Men moet hierbij bedenken, dat al zou
b.v. onze gemeente nog zo dik in haar
geld zitten, haar niet zou worden toege
staan, om met dit contante geld te bou
wen. Poor overheidsbouw MOETEN n.1.
de gelden geleend worden, omdat de vol
gende generaties hun aandeel in die over
heidsbouw moeten bijdragen. Dit is een
volkomen logisch standpunt en in feite
eigenlijk hetzelfde als de particuliere
bouwer doet, die een hypotheek neemt.
Iedereen kan narekenen, dat, wanneer
onze overheid voor de bouw enorme be
dragen uit eigen middelen zou betrekken,
we in tijd van een mum op de flacon zou
den zijn.
Nu zou het lenen van die grote bedra
gen niet zo moeilijk zijn, als de re
gering maar niet had bepaald, dat geen
hogere rente mag worden gegeven dan
4 procent en daar 4 procent tegenwoor
dig te weinig wordt geacht, krijgt de
overheid niets of nagenoeg niets tegen
deze koers.
Zou onze gemeente b.v. 5 procent mogen
vergoeden, dan zou het geld er vrijwel on
middellijk zijn.
Een gevolg hiervan is b.v. dat in onze ei
gen gemeente in 1952 ongeveer 80
woningen niet konden worden gebouwd
en in 1952 ongeveer 90 woningen niet
overeind zullen komen.
Door diezelfde oorzaak komen er géén
scholen, géén wegen, géén badhuis, geen
riolering enz. enz.
De reden van de grote werkeloosheid on
der de bouwvakarbeiders is dus te zoe
ken in te hoge stichtingskosten voor par
ticuliere bouw, de huurstop en de te lage
rentevergoeding, die het Rijk voorschrijft.
Met defensie-uitgaven heeft de trage
bouw dus niet zoveel te maken als op het
eerste gezicht wel lijkt. Hoe prettig en
kwistig dit argument ook op politiek ter
rein wordt uitgebuit. Denken we maar
even aan de jaren kort na de oorlog,
foen er van torenhoge defensie-uitgaven
geen sprake was.
Neen, we zullen, wanneer we critiek le
veren, ons tevoren goed moeten realise
ren, dat ons landje straat- en straatarm
is geworden; dat er van het steenrijke
Nederland, dat wegen, bruggen en huizen
kon bouwen, niet veel meer over is en dat
we het hoofd alleen nog boven water
kunnen houden door regelmatig bij de
buren te lenen, als gevolg waarvan we
nog vele jaren krom zullen moeten liggen.
H. OEKMAN.
hebben. Hierdoor werd het bestuur als
volgt samengesteld: P. Grift, voorzitter;
G. Buijl, Schaepmanstraat 13, secretaris;
H. Reulen penningmeester; Mej. F. Blan-
kert, Mevr. v. d. Broek- en de heren H.
Swart, H. van Egdom en A. Bast.
Verschillende voorstellen vanuit de ver
gadering werden door het bestuur over
genomen en zullen ter kennis van bevoeg
de instanties worden gebracht.
Aan het slot van deze bijeenkomst dankte
de voorzitter de scheidende secretaris voor
het vele werk, dat hij sinds de heroprich
ting van de Bestuurdersbond heeft ver
richt.
MIDDENSTANDS FORUMAVOND.
Wij herinneren de Middenstanders, zowel
winkeliers als ambachtslieden, aan de gro
te Middenstands-avond welke op Maan
dag 3 Maart, in hotel „Eemland" wordt
gehouden.
Op die avond zal tevens de nieuwe film
van de V.V.V. „Soest, het Hart van Hol
land" worden vertoond.
Men zie de advertentie in dit nummer.