Oud Soest.
ÖAanje-HoteZ
KtAAtduieM.
PE KERSTBOOM.
ROUW-
eo TROUW-
SOEST.
IN DE HOEK.
Voor Uw „make up" naar
Drogisterij KRAAL
kleding
Burgerlijke Stand.
DINSDAG 23 DECEMBER 1952.
30e JAARGANG no 97.
SOESTER
OURANT
Verschijnt iedere Dinsdag en Vrijdag
Abonn. per kwart, f 1.85 - per post 2.00
UITGAVE DRUKKERIJ SMIT SOESTDIJK BUREAU VOOR REDACTIE SN ADMINISTRATIE: VAN WEEDESTRAAT J5 TELEFOON No. 2566 POSTGIRO No. 126156
OUDE KLOOSTERS ONDER SOEST.
III.
De zesde prior van Birkel was Jacobus
Simontsz. Hij is vicaris geweest aan de
kerk van St. Maria te Utrecht.
In het jaar 1483, op de feestdag van St.
Martinus, stierf Broeder Rudolphus Ger
ritsen van Weesp (de Wesop), die gerui
me tijd onderprior en thuisbezorger is ge
weest en later gekozen werd tot prior
van het St. Hieronymushuis bij Leiden
waar hij overleed.
In het jaar 1484 deed Broeder Jacobus
Spenge, afkomstig uit Utrecht, die eerst
huisbezorger van St. Agnes te Zwolle
was en daarna in Birkel tot prior werd
gekozen, afstand van zijn ambt.
Na zijn afstand werd tot prior gekozen
Wihelmus Trinde, huisbezorger in „Vre-
dendaal".
In het jaar 1495, op 19 April, stierf broe
der Aegidius, afkomstig van Duiveland
in Zeeland.
14 Maart 1503 stierf Broeder Gerard Ploos,
van Utrecht afkomstig.
In hetzelfde jaar stierf Broeder Matthias
Weerdt.
In het jaar 1511 stierf Broeder Hubertus
Jacobsen Vencopel, afkomstig uit Utrecht.
In het jaar 1563 stierf priester Romboldus,
afkomstig uit Utrecht.
Den 4 Mei 1519 was het honderd jaar ge
leden, dat de eerste steen gelegd was
van St. Maria in Birkel. Deze dag werd
feestelijk gevierd.
Tot zover het dagboek.
In 1523 vielen de Geldersen in het Sticht.
Zij trokken o.a. naar het klooster in Bir
kel en brachten er grote schade toe.
In 1543 brak over het klooster een schrik
kelijk onheil los. De Eerw. Henrica van
Erp, abdis van het Vrouwenklooster te
Utrecht, schrijft daarover het volgende
in haar dagboek (in onze hedendaagse
spelling overgebracht)
„Des Zaterdags voor onze Vrouwen Vi-
sitatio, anno 1543, trok het vendel solda
ten, dat in Amersfoort lag (om de Gel
dersen onder de woeste Maarten van
Rossum tegen te houden), naar Nijkerk,
om dit te plunderen en er de mannen
gevangen te nemen. Maar de Nijkerkers
weerden zich zó dapper, dat er niet veel
soldaten in Amersfoort terugkwamen,
daar zij meest allen gevangen of gedood
werden.
Intussen vernamen de Geldersen, dat de
bezetting uit Amersfoort naar Nijkerk
vertrokken was, en zo viel de gevreesde
Maarten van Rossum met zijn soldaten
op St. Maartendag Eemland binnen en
TELEFOON 2038
Reserveert s.v. p. tijdig Uw tafel.
Aj.an de straatweg staat een Kerstboom,
In het centrum van Soestdijk,
Vóór 't bureau van de politie,
Zó voor iedereen te kijk.
Vroeger had hier de politie
Steeds een Kerstboom in 't bureau,
Maar nu is de plaats veranderd,
Want men vindt het beter zo.
Inderdaad, zo is het beter,
Zo zij staat op het gazon,
Opdat ieder die voorbij gaat,
Deze boom bekijken kon.
's Avonds schitteren de lichtjes,
't Is een feeëriek gezicht,
Hiermee heeft onze Dolitie,
'n Sympathieke daad verricht.
't Licht van deze Kerstboom immers
Is als vredelicht bedoeld,
Door de mannen der politie
Is dat heel fijn aangevoeld.
't Licht der Kerstboom stemt ons mensen
Vredig, rustig, dankbaar, blij,
Deze boom is 't lichtend voorbeeld
Voor de Soester burgerij.
De politie heeft als streven
Te bewaren orde, rust,
Maar op deze wijze is zij
Zich diep van haar taak bewust.
Kerstboom met je mooie lichtjes,
De politie wijst met klem
Aan de Soesterse bevolking
Op het Licht van Bethlehem.
Vele burgers zien politie
Zoals zij het niet verdient;
Juist door deze Kerstboom toont zij
Zich weer volopieders vriend
E. VAN EEDEN.
deed er grote schade in Leusden, Soest
en andere dorpen. Zijn troepen haalden
al de levensmiddelen weg van Amersfoort
tot De Bilt toe, maar zij verbrandden niets
en vingen ook geen mannen, maar na-
men wel koeien, schapen en varkens mee,
alsook kleren en huisraad. Van een of
andere overeenkomst of van afkoop der
plundering wilden zij niets weten. Ook
kwamen zij in de Birkt en plunderden
het klooster en op de hof was overge-
weg en namen alles als buit mede.
Toen deze Gelderse soldaten weer uit
Amersfoort vertrokken waren, kwamen
alle dagen de burgerkinderen (Borgher-
kijnders) van Amersfoort met manden en
kruiwagens en namens alles weg, wat in
het klooster en op het hof was overge
bleven; zelfs braken zij de leien van de
kerk en het klooster af en al het lood,
ankers, ijzerwerk, houtwerk en alles wat
er nog verder was".
Singel, hoek St. Aagtenstraat, een wees
huis opgericht; doch dit werd op de duur
te klein.
De stad, die reeds in 1598 de bezittingen
van het klooster Mariënhof onder haar
beheer had genomen, stond uit de op
brengsten der kloosterbezittingen jaar
lijks aan het Weeshuis een vast bedrag
af voor het onderhoud der wezen. Toen
alle kloosterbroeders en zusters in Amers
foort uitgestorven waren, (Men had twee
mannenkloostersSt. Jan en Mariënhof
en drie vrouwenconventen H. Agatha,
H. Agnes en H. Barbara), heeft de stad
het inkomen dezer gestichten gebruikt
voor traktementen van predikanten en
van de onderwijzers aan de Latijnse
school.
De eigendommen van Mariënhof want
dit klooster blijft toch ons hoofdpunt van
bespreking mochten zeer aanzienlijk
heten; er was veel landbezit bij, waar
41
«XL"..
Onthulling monument Februari-staking
1941 op het Waterlooplein in Amsterdam
door H.M. de Koningin.
Nadat de onthulling had plaats gehad
werd door de Koningin en de Prins een
krans gelegd. Op de achtergrond de syna
goge, welke in de oorlog totaal werd Ver
nield.
Deze verschrikkelijke ramp deed zien, dat
de broeders daar niet langer veilig wa
ren en pogingen moesten doen om hun
klooster weer naar Amersfoort over te
brengen. Dit gelukte weldra. Cellezus-
ters, die daar hun kerk en „kloosterke"
hadden, waren nog slechts zeven in getal
en bovendien arm en hoog bejaard. Daar
om stonden zij, op verzoek der Birktenaars,
hun klooster af (7 Mrt. 1547) voor 400 ca-
rolus gulden en 10.000 stenen, opdat zij
een klein gebouw zouden kunnen betrek
ken. Verder moesten de Broeders jaar
lijks o.a. een goede os leveren of anders
daarvoor 15 carolus gulden betalen, be
nevens in 4 schouwen (is schepen) turf.
De stedelijke regering keurde deze ver-
koopacte goed en stond de Broeders eni
ge voorrechten toe, „o.a. vrijdom van
accijnsen, zoals ook de andere kloosters
in de stad genoten; dat zij werklieden
van buiten mochten laten komen om hun
klooster te bouwen (wat anders de gilden-
wetten niet toelieten-; bij algemene be
lastingen zouden de broeders niet hoger
aangeslagen worden dan het klooster van
St. Jan binnen de stad enz.
De genoemde Cellezusters, die de gevaar
lijke taak op zich hadden genomen, de
pestlijders te verzorgen, verlieten nu hun
„kloosterke" en gingen bij het Pestilentie
huis wonen en wel in het proveniershuis
„De Poth" geheten; het waren er zeven,
zo we reeds zeiden, n.1. „suster Geer-
truyt Brynte. Moeder; suster Antonia
Jacobsdochter, Procuratrix; suster Ursu-
la; Lysgen Aarts; Jangen Geryts; Aalt-
gen Geryts en Ermgert Woutersdochter".
„Het nieuwe klooster, dat de Birktenaren
in de stad gingen bouwen, werd óók „Ma
riënhof" geheten, 't zelve van tijd tot tijd
ook vergrotende en uitzettende, zo dat
zij van de minste niet te achten zijn ge
weest; doch hun werk is niet geheel
voltrokken, gelijk men in de (on
voltooid gebleven) gaanderijen voor eni
ge jaren nog heeft kunnen zien", zegt
Van Bemmel in 1760. Trouwens lang heb
ben de broeders er niet gewoond; door
de invoering der Hervorming werden op
vele plaatsen de kloosters opgeheven of
ging het getal broeders achteruit. In 1578
telde het klooster dan ook nog maar tien
personen meer en in 1610 is het, door het
overlijden van de laaste conventuaal,
broeder Servaas van Wijk, geheel uitge
storven. Het klooster ging aan de stad
over.
Toen is er het'Weeshuis naar overgebracht.
In 1552 was n.1. te Amersfoort op de
van de pachten niet weinig opbrachten.
De geschiedschrijvers Van Heussen en Van
Rijn geven in hun werk „Historie van 't
Bisdom Utrecht" (1719) de eerste in
't Latijn, de tweede in 't Hollands een
opgave der kloosterbezittingenwij lezen
daarin o.a.
1 Stuk land op de Amersfoortse Eng,
jaarlijks 2 gld.
1 Boerenerf onder Amersfoort, geheten
„Hilhorst", 61 gld.
4 Morgen land, door het convent zelf ge
bruikt.
1 Morgen land aan de Oude Gracht buiten
Amersfoort, idem.
Goederen en erven in de Birkt, 525 gld.
Een akkermans-hofstede onder Hees
(Soest), 31 gld.
Een erf Ronselaar onder Woudenberg,
106 gld.
Een erf Vlastuin, aldaar 150 gld.
Een erf Lauwerrice, aldaar 112 gld.
Een erf Dashorst, aldaar, 64 gld.
Een erf onder Scherpenzeel, 140 gld.
Een erf aan de Eembrug, genaamd Bloem
berg, 100 gld.
Aldaar 33 dammaat land, 181 gld.
En verder verschillende dammaten in de
polder.
De totale opbrengst beliep omstreek 1760
gld., een aanzienlijk bedrag voor die tijd.
De eigendommen van het vroegere kloos
ter bleven in bezit der stad Amersfoort
tot 1810, toen met koninklijke goedkeu
ring al de „huizen, hoven en hofsteden,
met de bouw- en weilanden, heggen, ste
gen en wegen" in het openbaar verkocht
werden,
Eigenaar van de goederen in de Birkt
werd de heer Mauritz Dreijer, die op het
landgoed „De Hooiberg" aldaar woonde
en ze toen kocht voor ruim 38.600 gulden.
Einde.
Uw adres voor het huren aan
BAARN, TEL. 2783
DE KONINGIN BIJ HET KERSTSPEL.
Zondagavond voerden de jongeren van
de Ned. Protestanten Bond een Kerst
spel op in het gebouw „Religie en Kunst",
onder de titel „Zalig zij, die niet gezien
hebben en toch geloven".
Het kerkgebouw was tot de laaste plaats
bezet toen de Burgemeester H.M. de Ko
ningin en de prinsessen Margriet en Ma
rijke binnen leidde, van wiens komst nie
mand te voren iets wist.
De hoge gasten genoten, evenals de ove
rige aanwezigen, van de opvoering en de
inhoud van dit Kerstspel, dat onder lei
ding van Mej. Nettie van Zoest stond.
De medespelenden slaagden er volkomen
in hun auditorium te boeien met dit spel,
hetgeen gegrond is op een oud gegeven
en met simpelen middelen werd opge
voerd.
Het zangkoor verleende muzikale mede
werking, terwijl de orgelbegeleiding in
handen was van de heer Tj. v. Driest.
Mej. C. E. Jolles, voorgangster van de
N.P.B., opende deze avond met gebed en
schriftlezing, terwijl de heer M. v. Vee-
ren Mej. v. Zoest dank bracht onder aan
bieding van een boekwerk.
FEESTAVOND A.B.V.A., MERCURIUS,
A.N.M.B. EN NED. VER. VAN
SPOOR EN TRAM.
Door de afdeling van genoemde bonden
was Zaterdagavond in de zaal van „Eem
land" een feestavond georganiseerd, waar
aan de artistencombinatie „De Jonge Ne
derlandse Revue" haar medewerking ver
leende.
De avond werd geopend door de voorzit
ter van de A.B.V.A., de heer S. F. Bes-
selsen, die in zijn kort openingswoord
wees op het grote belang van de Vak
beweging voor de bestaanszekerheid van
de werknemers en er bij de aanwezigen
op aandrong, niet alleen de feestavonden
maar ook de gewone vergaderingen trouw
te bezoeken en zodoende mede te werken
aan de dagelijkse strijd van de vakbe
weging.
Daarna werd door „De Jonge Nederlandse
Revue" een vlot cabaret-programma af
gewerkt onder de titel Alleen maar
O(ntspanning)".
De originele schetsjes en de grappige
liedjes werden met verve voor het voet
licht gebracht door Tiny Selter, Leny
Eman, Tom van Maaren, Jos van Wee-
ren en Jasper Eykema, terwijl de bege
leiding in handen was bij de bekende
pianist Cas Rus, die tevens als solist op
trad met het nieuwe instrument, de „cla-
violine", waaraan hij velerlei tonen wist
te ontlokken.
Een afzonderlijke vermelding verdient het
optreden van André Frabona, die met
zijn gevoelige bas enige Amerikaanse ne
gerliederen ten beste gaf op een manier,
welke de aanwezigen tot een ware ovatie
bracht.
Tijdens de pauze werden allen opgewekt
deel te nemen aan de actie, door de Vara
ingezet, om te komen tot een nieuw hos
pitaal-kerkschip „De Hoop".
Met een geanimeerd bal werd deze
geslaagde feestavond besloten.
KERKCONCERT.
Maarten Kooy, die dezer dagen 'n Kerk-
concert gaf in de Oude Kerk, had zich
van vele medewerkers verzekerd en be
reikte mede daardoor, dat een zeer ge
varieerd programma kon worden samen
gesteld.
De organist J. v. d. Berg, het Soester Can
tate Koor, de zangklas „Braamhage", het
Herv. Kerkkoor en de Ie klasse van de
Chr. Ulo-school te Soestdijk traden op,
alsmede de solisten Bep Hendriks, Henny
Postma en Kees v. d. Velden. Het werd
zoals altijd een kunstzinnige avond.
ZONDAGSDIENST APOTHEKEN.
Beide Kerstdagen en Zondag 28 Decem
ber is geopend apotheek „Soest", Soes-
terbergsestraat 8.
FRIESE VERENIGING.
De Friese vereniging „Freosnkip en Ien-
fald" kan terugzien op een goed geslaag
de toneelavond, in Eemland gegeven.
Trots het slechte weer kwamen de Frie
zen in groten getale op en zij werden
in hun verwachtingen niet teleurgesteld.
Werkende leden van de vereniging, waar
onder een debutante, vertolkten het Friese
toneelstuk „Hwat foarby is" op zeer ver
dienstelijke wijze. De rolvastheid en daar
door vlotte wijze van spelen, de goede
uitspraak en de treffende mimiek bewe
zen, dat alle uitvoerenden zich met ernst
in de rollen hadden ingewerkt, met als
resultaat, de vertoning van een spel,
staande boven het middelmatige van ama-
teurswerk. Een avond, welke de Friezen
weer veel voldoening gaf.
Wanneer U op Kerstavond de gordijnen
sluit en, onder gejuich van Uw klein
sten, de kaarsjes aan Uw Kerstboom ont
steekt; als boven de deuren weer het
groen hangt en aan de lamp de grote ro
de Kerstklok bengelt, die al zoveel ja
ren dienst doet; wanneer U zich, met
het vooruitzicht op twee, misschien zelfs
vier vrije dagen, met een behagelijk ge
voel in Uw fauteuil laat zakken, moet
U zich, wanneer U mij en duizenden an
deren een werkelijk gemeend plezier wilt
doen, eens afvragen of deze "Kerstdagen,
hoe gezellig en heerlijk ze ook zullen zijn,
niet nóg meer voldoening zouden hebben
geschonken, wanneer U in de weken die
achter ons liggen gehoor had gegeven aan
een smeekbede.
U haalt U wenkbrauwen op U weet niet
waar ik het over heb
Ik doel hier op de smeekbede die voor
de radio en in de bladen tot alle Neder
landers werd gericht, om eens in hun
klerenkasten te kijken of er niet nog een
bruikbaar winterkledingstuk overbodig
aan de haak hing en dit dan te geven aan
de Stichting „Door de Eeuwen Trouw",
die hiermee de Ambonnezen gelukkig zou
kunnen maken.
Wanneer het in Uw vermogen ligt aan
deze oproep gehoor te geven, kunt U
aanstonds het feest van de Vrede vieren
met het voldoening schenkende gevoel,
dat U een Abonnese vrouw, man of kind,
die, zo ver van hun heerlijke zonnige Ta-
nah Ambon, Kersfeest moeten vieren in
een kamp, het gevoel hebt gegeven, dat
er in dit koude land mensen zijn, die met
hun meeleven.
Die lezers, die wel iets kunnen en had
den willen doen, doch er door de drukte
niet toe kwamen, wil ik dit vragen Grijp
direct U telefoon of schrijf vanavond nog
een kaart aan Drs. Dijkstra, Verl. Tal-
malaan 11A, telefoon 3335.
Wanneer U iets te missen heeft, zeg hem
dat dan toe. Laat zijn hoofd morgen om
lopen van de drukte. Uw gave kan nog
net voor Kerst binnen zijn.
U weet dan, dat, door Uw gift, ergens
in een kamp in Nederland, een bruin
Ambonnees gezicht, met een devotie die
ons Westerlingen vreemd is, naar de ver
lichte Kerstboom zal opblikken en met
dankaar gevoel zal zingen Stille Nacht,
Heilige Nacht.
Gelooft U me, Uw eigen Kerst wordt er
prettiger door.
H. OEKMAN.
EEN GROTE SORTERING
Crêine, Poeder, Lip sticks,
Nagellak enz.
VAN WEEDESTRAAT 20 SOEST
GEBOREN Cornelis, z. v. E. Kamphorst,
chauffeur en H. van Bloemendal, Wiek-
sloterweg O.Z. 83. Catharina Hendrika,
d. v. A. Th. J. van Luijtelaar, vulcani-
seerder en H. G. Stomphorst, Schoolstr.
23. Rudolf Walter, z. v. W. I. van Arn
hem, metselaar en S. E. van Merkesteijn,
Nieuweweg 30A. Hermina Jozefina, d. v.
F. IJfs, grondwerker en G. Akkerman,
Eemstraat 2A. Willem Thomas, z. v. J.
B. v. d. Leek, administrateur en M. C. M.
Buitendijk, Stadhouderslaan 19B. Adria-| Oude Ütrechtseweg 2. Cornelia de Meij,
nus Gerardus, z. v. A. van Baarsen, ma-]66 jaar, verpleegster, Hartmanlaan 7.
chinist en A. G. Ranzijn, Beukenlaan 51.
Bernardina Geertruida, d. v. P. Schuurs,
slager en J. E. Gaikhorst, Van Weede-
straat 14. Ronald Johan Eric, z. v. J.
Roos, hulpverpleger en Chr. H. C. Mül-
ler, Beetzlaan 34. Gerritje, d. v. C. v. Dijk,
melkslijter en M. H. R. van der Weide,
Ossendamweg 55. Wilhelmina Johanna,
d. v. J. C. van den Berg, besteller bij
de posterijen en F. v. Rouwendaal, Baarn.
Robert, z. v. J. J. J. Stiphout, vertegen
woordiger en Y. E. Westerdaai, Verl. Ko-
lonieweg 13. Hermanna Antonia Gerhar-
da, d. v. A. de Leeuw, ambtenaar bij de
Rijksbelastingen en J. A. Veldink, Schaep-
manstraat 35. Robertus Johannes, z. v.
J. G. Lieverse, magazijnbediende en C.
A. Koolloos, Koninginnelaan 160. Helena
Maria, d. v. A. W. Vreeswijk, vertegen
woordiger en C. H. M. Carree, Den Bliek
laan 5. Elisabeth Maria, d. v. F. Th. Roe-
lofsen, kantoorbediende en I. M. E. van
Loon, Lindenlaan 6A. Paulus Maria, z.
v. P. G. Jansen, onderwijzer en A. J. Hil
horst, Kerkpad Z.Z. 49. Yvonne, d. v. J.
H. de Kruijff, metselaar en M. Gerritse,
Stadhouderslaan 21.
ONDERTROUWD Gerardus Koek, 67 jr„
assuradeur, Stadhouderslaan 36 en Kias-
ke Bekius, 50 jaar, zonder beroep, Hil
versum.
GEHUWD Gosse Albertus Johannes
Wessei, 31 jaar, garagechef, Nieuweweg
22 en Bastiana Anna Verwey, 20 jaar,
zonder beroep, Veldweg 4. Adres na hu
welijk Driebergen-Rijsenburg, Akker-
weg 106.
OVERLEDEN Willem Christoffel Melius,
88 jaar, zonder beroep, echtgenoot van
H. H. M. Kessler, Amersfoortsestr. 74.
Gerardus Hansen, 71 jaar, zonder beroep,
echtgenoot van M. C. Raval, Schrikslaan
19. Johanna Dobma, 48 jaar, zonder be
roep, echtgenote van F. Mulder, Heuvel-
weg 37A. Neeltje Roorda, 52 jaar, zonder
beroep, echtgenote van G. A. J. Maris,
