Oud Soest.
H&NBEL5INSTITUÜT
„PRACTICUM"
NIEUWE CURSUSSEN
voor Stenografie (Ned. en
Moderne Talen)
Machineschrijven
SOEST.
IN DE HOEK.
Bevroren
waterleidingen
electrisch ontdooid.
Fa. G. v. d. Pol
Boekhoudingen
Belastingzaken
C. v. d. Berg
DINSDAG 2 FEBRUARI 1954.
32e JAARGANG No. 9-
SOESTER
OURANT
Alinnn. per kwart, 1.S5 - per post f 2.00
Verschijnt iedere Dinsdag en Vrijdag.
UITGAVE DRUKKERIJ SMIT
SOESTDIJK
BUREAU VAN WEEDESTRAAT 35
TELEFOON 2566
POSTGIRO 126156
DE DORPSSCHOOL.
Eeuwen geleden was het middelpunt van
Soest de Oude Kerk, vóór de hervorming
Rooms Katholiek en daarna Nederlands
Hervormd.
Hierbij bevond zich het raadhuis en het
beroemde hotel ,,De Drie Ringen", doch
ook de dorpsschool.
Deze dorpsschool is er nog en het gebouw,
waarin onze Soester voorvaderen rekenen
en schrijven leerden, bevindt zich nog
aan de Eemstraat en is dienstig gemaakt
voor huisvesting.
De stichtingsdatum van deze school is
niet meer te achterhalen, doch moet vóór
1593 liggen.
De staten van Utrecht waren tot de Her
vormde Partij overgegaan en waren Geus
geworden. Overal ten plattelande bevo
len zij het onderwijs ter hand te ne
men door het oprichten van scholen, op
dat het onderwijs bevorderd zou worden.
In 1593 zonden zij een commissie van on
derzoek de dorpen rond, want de staten
wilden weten hoe het met de Hervorming
stond en in hoeverre het onderwijs was
behartigd.
Deze commissie bracht een rapport uit
over Soest en schreef o.m.:
,,Coster is Goort Jansen, dewelcke oock
de schoole des winters bedient; heeft hier
voor (als loon) twee cleine ackerkens, on-
geveerlijck 22 stuijvers 't sjaers doende in
huyre, met een huijsken".
Dat betekent dus, dat de koster van de
kerk tevens schoolmeester was geduren
de de wintermaanden. Zijn loon bedroeg
22 stuivers per jaar, zijnde de huur van
2 akkertjes grond, waarop een huisje
stond-
Koster Jansen was niet de eerste mees
ter in dit gebouw. Hij was wel de enige
leerkracht voor 40 tot 60 kinderen-
Waarschijnlijk zal hij ook in de school
hebben gewoond, want in hef gebouw
was ook een kleine onderwijzerswoning.
De opvolgers van meester Jansen zijn ons
bekend uit het kerkelijk archief van de
Classis Amersfoort, daar de kosters
schoolmeesters in de Classis Amersfoort,
bij de aanvaarding van hun ambt, hun
handtekening moesten zetten ten teken,
dat zij zich aan de besluiten van de Dor'dse
Synode onder-wierpen.
Voor Soest tekent in 1625 als schoolmees
ter „Jan Baltusz, coster ende schoolmees
ter".
Zijn opvolger was Gijsbert Aelbertsz
Vaerecamp, die van 1637 tot 1645 in dienst
was.
Na hem kwamen B. Coster in 1675, M. J-
Bosch tussen 1675 en 1681. M. van Alte-
na, Willem de Soete, Govert van der Hoek
en Cornelis van de Weerd, die alle vier
tussen 1721 en 1729 hun handtekening
zetten bij de Classis.
Pieter Tesselhof tekende in 1743 en
Evert Tesselhof tekende tussen 1781 en
1823.
Toen de kroonprins, de latere Willem II,
met zijn gemalin Anna Paulowna het pa
leis Soestdijk betrok (in 1818), stelde hij
nog hetzelfde jaar een „commissie van
weldadigheid" in voor de gemeente Baarn
en een voor Soest.
Deze commissie zou zich tevens de be
langen van het onderwijs mosten aan
trekken en bracht in 1819 reeds een rap
port uit aan Prinses Anna Paulowna
over de maanden Juli, Augustus en Sep
tember betreffende onze dorpsschool.
De commissie zei daarin, dat het aantal
leerlingen, dat zij naar de dorpsschool
zond 50 a 60 bedroeg. Er zouden wel meer
kinderen naar deze school kunnen gaan,
doch dit deed de commissie niet „tot ge
mak van de bejaarde onderwijzer en om
dat de school te klein is om een groter
aantal te bevatten".
Evert Tesselhof was toen de bejaarde
onderwijsman en heeft 38 jaar de functie
als bovenmeester of hoofdonderwijzer,
zonder andere onderwijskrachten, ver
vuld.
Op 3 Juli 1820 verzocht de Burgemeester
van Soest, G. van Steijn van Hensbroek,
namens de schoolopziener, aan genoem
de commissie om voor haar rekening ge
heel of gedeeltelijk een „secondant" ofte
wel een hulponderwijzer aan te stellen,
wegens de hoge leeftijd van Evert Tes
selhof en het gebrekkige onderwijs.
De commissie ontving 150.van de
Prins tot verbetering van het schoolge
bouw en in September besloot het ge
meentebestuur eveneens 150.te ver
strekken. In 1821 had de verbouwing
plaats en toen was de school (volgens het
rapport van de Commissie van Weldadig
heid) „een der beste in de provincie".
Tot 1828 maakte ook de gemeenteraad ge
bruik van een gedeelte van dit pand door
het houden van haar vergaderingen, doch
in dat jaar werd besloten het vergaderlo
kaal bij de school te trekken.
Tevens drong de schoolopziener bij het
gemeentebestuur aan op vergroting der
ambtswoning van de hoofdonderwijzer.
Dit was toen Daniël Haks, op 29 April
1799 te Haarlem geboren en sedert 23 Oc~
tober 1823 hoofdonderwijzer te Soest.
„Bij de uitbreiding van zijn gezin en de
verplichting tot het houden van een on
dermeester, is die woning te bekrompen"
zo schrijft de schoolopziener, die de
steun van Gedeputeerde Staten wilde in
roepen.
De gewenste vernieuwing kwam spoedig
tot stand, doch in 1845 voldeden school
en woning niet meer aan de eisen des
tijds en besloot de raad een geheel nieu
we school met woning te bouwen.
Daar er bij de oude school geen ruimte
tot vergroting meer beschikbaar was,
zag men naar een ander terrein om. Dit
vond men aan de Middelwijkstraat, naast
hotel „De Gouden Ploeg".
De school, welke daar nog staat werd in
1845 begroot op 8050.-
In dit voor die tijd grote bedrag kon wor
den voorzien door: verkoop van een in
schrijving op het Grootboek ad 3000-
de opbrengst van de verkoop van de oude
school met grond; een toelage van 1000.-
van de Provincie en een gift van Konin
gin Paulowna groot 2500.Het nog
ontbrekende bedrag zou men verkrijgen
door een vrijwillige lening, binnen twee
jaar bij loting af te lossen.
Op 8 Mei 1845 werd de eerste steen ge
legd door de jongste leerling van de
school, n.1. Pieter Hendrik van Brum-
melen, oud 5 jaar. Een gedenksteen ver
meldt, dat Koningin Anna Paulowna bij
de heuglijke geboorte van haar dochter
Prinses Sophie (later Groothertogin van
Saksen Weimar), op 31 Juli, een zeer
aanzienlijk geschenk voor de bouw had
gegeven.
Op 23 October 1846 werd de school inge
wijd. Het gebouw mocht zich voor die
tijd wel laten zien en is later meermalen
vergroot.
In 1869 telde deze school 200 leerlingen.
In dat jaar werd in 't St. Josephgesticht 'n
lagere meisjesschool geopend en later ook
een voor de jongens. Hierdoor daalde
aanvankelijk het aantal leerlingen van de
dorpsschool, doch in 1897 waren er weer
200 leerlingen.
In 1887 werd de Gereformeerde Gemeen
te opgericht, die tevens een school met de
Bijbel opende, zodat ook hierdoor het
leerlingental daalde, welk getal, zoals
gezegd in 1897 weer op 200 stond.
In 1904 verenigden Hervormden en Gere
formeerden zich om gezamenlijk een
nieuwe school met de Bijbel te stichten,
hetgeen de openbare dorpsschool onge
veer 100 leerlingen kostte.
De lijst van hoofdonderwijzers volgend,
blijkt dat Daniël Haks van 1823 tot zijn
dood in 1838 aan de school was verbon
den-
Na hem kwam Egbert de Jong, geboren
te Spaarndam in 1808. Deze was 4 jaar
hoofdonderwijzer aan een bijzondere
school te Zevenaar en werd hoofdonder
wijzer te Soest op 1 November 1838 Op
1 Mei 1884 ging hij met pensioen en ver
huisde na de dood van zijn vrouw naar
Breukelen. Hij overleed op 3 Juni 1894
en werd in Soest begraven.
Op 1 Mei 1884 werd benoemd W. F. van
Voorst, geboren te Utrecht in 1859. Hij
was hoofd der school tot 1 Januari 1897
en werd daarna directeur van het Stads
Bestedelingenhuis te Amsterdam.
K. Koets, geboren te Hoogezand en 1865,
werd zijn opvolger. Deze was eerst hoofd
te Breedevoort en daarna van 1 Maart
1897 tot 31 December 1900 te Soest.
Daarna werd hij leraar in de hoogduitse
taal en letterkunde aan de H-B.S. te Tiel
Op 1 Maart 1901 werd benoemd O. Busse-
maker, geboren in 1861 te Meppel. Deze
was eerst hoofd te Midwoud en bleef hier
tot 30 September 1907, om daarna di
recteur van de Rijksnormaalschool te
Torenstraat 2d - Soest - Tel. 2100
1 Februari aanvang
Aanmelding dagelijks.
Rhenen te worden.
Op 1 October 1907 werd benoemd S. Snij
ders, eerst hoofd te Winterswijk en deze
bleef tot 31 Mei 1908. Hij werd toen hoofd
van een school voor achterlijke kinderen.
Op 1 Juli 1908 werd de heer G. li- Veen-
stra benoemd, die voordien hoofd van 'n
school in Purmerend was. Deze bleef tot
zijn pensioen-gerechtigde leeftijd en werd
in 1936 opgevolgd door de heer A. A. van
Ieperen, het tegenwoordige hoofd.
KORTE BAAN WEDSTRIJDEN.
Zaterdagmiddag organiseerde het bestuur
van „Peter's Baan" korte-baan wedstrij
den op de ijsbaan aan de Eemweg.
De afstand bedroeg 160 meter, waarop 'n
felle strijd woedde tussen de verschillen
de rijders.
De jeugdige Rudi Blok, een van de pupil
len van de hardrijder Entrop alhier, wist
van de 21 deelnemers de eerste prijs te
behalen.
De uitslag was als volgt: 1. Rudi Blok,
Soest. 2. P. Helmhout, Bunschoten. 3. P.
Swager, Soest. 4. L. Ruttenberg, Soest.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Omtrent de navolgende gevonden voor
werpen zijn inlichtingen te bekomen aan
het politiebureau, elke Woensdag én Za
terdag, van 14 tot 16 uur.
Motorhandschoen, 6 kolenzakken, veer-
blad van vrachtauto, contact-sleuteltje
van Ford, wollen dames handschoen, gla
cé herenhandschoen, blauwe want, juten
aardappelzak, paar oude schaatsen, zak
aanmaakhout, linker schaats, zaklantaarn,
paarlen ketting, zwarte handbeschermer,
rode want, geruite wollen sjaal, ceintuur,
geblokte bruine sjaal, rode portemonnaie,
leerboek scheikunde, kinderbroche, brui
ne want, paar zwarte wanten, blauw
wantje en linker schaats.
Aan komen lopen klein hondje en grijze
herdershond.
HET MEISJE MET DE RODE STREK.
Voor een goed gevulde zaal vertolkte de
toneelgroep van de buurt- en speeltuin
vereniging „Ons Genoegen" Zaterdag
avond, in Hotel „Eemland", het toneel
spel in drie bedrijven van Koos Bowino:
„Het meisje met de rode strik.
In dit stuk wordt getoond hoe de mensen
vaak achteloos aan het geluk voorbij
gaan of het soms moedwillig stuk breken
of verwerpen. De weg terug leidt langs
vele omwegen en daarvan getuigde de
inhoud van dit toneelspel, hetwelk op uit
nemende wijze werd vertolkt.
De hoofd- en bijrollen werden goed uitge
beeld en goed gespeeld en de regisseur, de
heer J. G- Kamerbeek, behaalde als regis
seur en als speler veel succes.
Tussen de bedrijven traden de 5 O's op
met zang en guitaarbegeleiding, alsmede
een 8-jarig jodelaresje.
De dankwoorden aan de uitvoerenden
gingen van bloemen vergezeld.
Onder leiding van The Musical Boys werd
de avond met een bal besloten.
V.P.R.O. BINDINGSAVOND.
Donderdagavond wordt, in de Aula van
het Lyceum te Baarn, een V.P.R.O- Bin
dingsavond gehouden, welke wordt ver
zorgd door het gezelschap Benny Vreden,
terwijl zal spreken dr A- van.Biemen uit
Bentveld.
Men zie de advertentie in dit nummer.
Het is natuurlijk wel zoals Heer Sebo
Detmers in zijn ingezonden stuk van Vrij
dag zei: de conferentie van de grote Vier
in Berlijn kan van zo'n ontzaggelijk
groot belang voor de wereld en de mens
heid zijn, dat het feitelijk niet past er 'n
klein beetje de draak mee te steken.
Ik ben het met Heer Detmers eens, dat
wij geen hoopvolle gedachte mogen ver
werpen zolang er nog een kans op verge
lijk is, maar in de haast negen jaar, dat
de wereldoorlog nu achter ons ligt, in
welke oorlog onze bondgenoot Rusland
zich, met behulp van de geallieerde wa
penen, in 'n uiterst voordelige dwangpo
sitie heeft weten te werken, hebben wij
op iedere hoopvolle gedachte en op ieder
constructief voorstel, door verschillende
landen in de Verenigde Naties naar voren
gebracht, nooit iets anders gehoord dan
„njet".
Wat wilt U na deze ervaringen, die ik
zou kunnen aandikken met wapenhulp aan
vijandige elementen Dat 't publiek ver
trouwen vooraf toont
Ook van deze conferentie in Berlijn hoopt
iedereen innig, dat er resultaten zullen
worden bereikt. De wereld, ook achter
het ijzeren gordijn, snakt naar ontspan
ning.
Het is geloof ik niet, zoals Heer Detmers
zegt, dat 't critiserende publiek de moei
lijkheden onderschat.
Ieder, die verder kijkt dan zijn neus lang
is, weet, dat de tegenstellingen haast on
overkomelijk zijn. Maar wat het publiek
mistroostig maakt en waardoor het pu
bliek niet meer bij voorbaat in conferen
ties gelooft, komt doordat iedereen voelt,
dat hier onwil om tot een vergelijk te
komen in het spel is.
Het kan inderdaad zijn nut hebben, zoais
Heer Detmers adviseerde, ons op deze
dingen te bezinnen, maar ik kan het
geen verderflijke geestesgesteldheid vin
den, wanneer de redactie zich, met de be
labberde ervaringen van 9 jaren confe
reren door Grote Vieren en Vijfen een
ironisch gedichtje veroorlooft.
Dat we hiermede het wapengeweld naar
ons toehalen is mij te gortig, want dat
zou impliceren, dat we met een gedicht
van andere strekking een oorlog kunnen
weren-
Was het maar waar.
H. OEKMAN.
worden door ons in een mini
mum van tijd
Bel op Telefoon 2935 en wij komen direct.
Burgem. Grothestraat 34 Tel. 2935
Naast City-theater.
SCHAATSWEDSTRIJDEN
VOOR SCHOLIEREN.
Vrijdag organiseerde de leerlingen van
de Chr. school voor V.G-L.O. alhier
schaatswedstrijden op Peter's Baan, wel
ke gratis beschikbaar was gesteld.
Deze westrijden werden gehouden onder
leiding van de leerlingen zelf, terwijl het
personeel van de school en een afgevaar
digde van het bestuur toezicht uitoefen
den. De jeugdige leiders en leidsters, die
de wedstrijd hadden voorbereid, hebben
hun taak keurig volbracht, maar onder
vonden tevens, dat er aan het organise
ren van wedstrijden een massa werk is
verbonden.
Ook voor de deelnemers was het leerzaam
zich te moeten onderwerpen aan bevelen
en beslissingen van hun medescholieren-
De uitslagen waren: Hardrijden jongens:
1. Jan Bakker. 2. Wim de Vries. 3. Bart
Bouwknegt. 4. Fokke Fennema.
Hockey voor jongens: 1. Johan Koole. 2-
Bart Bouwknegt. 3. Sietse Wassenaar. 4.
Fokke Fennema.
Hockey voor meisjes: 1. Thea Peterse. 2.
Willy Jansen. 3- Gerrie van Dijk te Baarn.
4. Ria Reehorst.
School-kampioen werd Jan Bakker.
Soesterbergsestraat 13 Telefoon 2923
