Voor HOEDEN naar HOPPENBROUWERS
A1
Oud Soest.
m
DDD
TWEEDE BLAD
RADIO - TELEVISIE
C. DE JONGH
HAMEA
Wrijf Kou en Pijn
we<3 met DAHPO
SOEST
BRANDWEER TELEF. 33 3 3
Autoverhuurbedrijf Wijma
VRAGENDIENST
ONTVOERD -
UW SUCCES IS ONZE
RECLAME.
AUTORIJSCHOOL D. ENGEL
VAN DE „SOESTER COURANT"
VAN VRIJDAG 27 JANUARI 1956.
DE REFORMATIE EN HET
GROTE GILD.
In de Kerstnacht van 1580 werd, op
last van de Staten van Utrecht, te
Soest de religie omgezet; de Roomsch-
Katholieken werden uit het kerkgebouw,
de Oude Kerk, verdreven en de Gere
formeerde religie ingevoerd.
De openlijke uitoefening van de R.K.
godsdienst werd verboden, doch in het
geheim diende een boerderij aan het
Lange Eind, de Roomsch Katholieken
als kerkgebouw.
De Hervorming had in die tijd geen
grote omvang, daar hier een minder
heid, naar de macht greep. Velen ble
ven dan ook het oude geloof trouw
en gingen heimelijk naar de mis, on
danks de uitgevaardigde plakkaten te
gen de „Paapsche Stoutigheden".
Er is een tijd geweest, dat zowel Her
vormden als Katholieken lid van het
St. Aegten Schuttersgilde konden zijn
zonder dat dit aanleiding gaf tot ern
stige botsingen of moeilijkheden, zoals
te verwachten was in die tijd.
Het schijnt, dat de oude Soestenaren
niet van theologiseren hielden en zich
toendertijd bij de feiten neerlegden.
Van de zijde van het toenmalige gilde-
bestuur schijnen er geen aanmerkingen
gemaakt te zijn, veor zover de personen
in kwestie, voldeden aan de eis, dat
zij de mis moesten bijwonen.
Hieruit blijkt, dat, ondanks de plaats
gehad hebbende hervorming en het ver
bod van het uitoefenen van de R.K.
godsdienst, deze oogluikend werd toe
gestaan.
De hervorming vermocht niet aan de
Schuttersfeesten een betere geest in te
blazen en het gevolg was, dat de Her
vormden zich, op aandringen van de
predikant en de kerkeraad, uit het gild
terugtrokken.
KONINGINNELAAN 74 - SOESTDIJK
TELEFOON 3467
Geneest ruwheid en schraalheid
Natuurlijk waren er onder de oude
Soestenaren „stijfkoppen", die in het
gild bleven en die daardoor aan de
kerkeraad veel zorg en hoofdbrekens
bezorgden. Uit de akteboeken van de
Nederduitsch Hervormde Kerk blijkt,
dat meermalen gemeenteleden tegen
het deelnemen aan de „teerdagen"
gewaarschuwd zijn en voor de kerke
raad moesten verschijnen, welke hen
censureerde. Er waren obstinate leden,
die geen afstand wensten te doen van
de gildefeesten, omdat zij er absoluut
geen kwaad in zagen; wel de Hervorm
de Kerk, zodat tengevolge van de be
moeiingen van de Kerk, het gild uit
sluitend uit Rooms Katholieken is
gaan bestaan.
In het jaar 1915 is notarieel een nieuw
reglement voor het St. Aechten Schut
tersgilde vastgesteld, waarin de oude
bepalingen van 1560, voorzover ze in
onze tijd pasten, opnieuw werden vast
gesteld.
Art. 4 van dit reglement zegt, dat al
leen Soestenaren van geboorte lid kun
nen zijn en de Roomsch Katholieken
godsdienst moeten belijden.
Deze laatste bepaling vinden wij niet
in het charter van 1560, waaruit mag
worden geconcludeerd, dat personerr van
beide religies, mits Soestenaar van ge
boorte, lid konden zijn van het Gild.
Toch schijnt het, dat de Ned. Hervormde
Kerk ook zijn invloed aanwendde op
de gildebroeders en zusters, om de feest
vieringen meer in rustiger banen te
leiden, want bij die gildefeesten ging
het vaak „roemoerig" toe. Er werd ge
danst, veel gegeten, heel veel gedron
ken en wanneer de gemoederen verhit
waren werden de gildebroeders spoe
dig handgemeen en werden de messen
getrokken. De Soesters waren blijkbaar
ware meesters op dit wapen.
Anno 1685 waren 126 Soestenaren lid
van het gild, zoals blijkt uit een lijst
van genoemd jaar, waarop „Alle Gilt-
broeders en Susters nog in leevende lijve
zijnde bij de teeringhe, als Gerrit Wil-
lemsz. de Ruijgh Óuderman was", wor
den vermeld.
Een opsomming van alle namen zou
vrij eentonig worden, waarom ik vol
sta met enige willekeurige en nu nog
bekende namen te vermelden
Jan Segersz Schouten en zyn huysfrou,
Geertien Jans Weduwe van Petersz
Roeten, Gerrit Jansz uyt Clooster en
zyn huysfrou, Willem Hendrikz Ver-
kerck, Jan Huijbertz Stael, Jacob Hakzs
en zijn huysfrou, Cornelis Maessen, Ger
rit Hilhorst, Aart Huybertsz Hilhorst,
Meynsz Huybertsz Hilhorst, Jan Ja-
cobsz Cock en syn huysfrou, Dirck
Reijersz en syn huysfrou, Loogh Ger-
ritsz. Dorresteijn, Gerrit Jansz van ag-
ter den engh en syn huysfrou, Gerbert
Gijsbertz de Beer, Jan Adryaensz Hooft,
Theunis Meijnsz de Raedt, Jan Jansz
Medts, Theunis Gijsbertsz v. d. Bor,
Gijsbert Geurtz de Beer, d' weduwe
van Aert Schep.
Tussen al deze bekende Soester namen
trof ik een vreemde naam aan en blijk
baar toch geen „mof", zoals de gebrui
kelijke gildeterm luidt, n.1. Domyny
Ernestis ab Harlyngen en syn huysfrou.
Dominé was dus lid van het Grote Gild,
zeer waarschijnlijk, omdat hij een Soes
tenaar van geboorte was en mede door
dat zijn tegenwoordigheid op de teer
dagen deze meer ordentelijk zou doen
verlopen. Reeds in die dagen al een
voorloper van de doorbraak wellicht
Maar wie was nu die ds. Ernistis ab
Harlyngen
Wanneer men de naamlijst der predi
kanten, die sedert de hervorming de
Gereformeerde Gemeente van Zoest
dienden, er op nakijkt, dan vindt men
op de zesde plaats van boven de naam
van ds Henricus Martinus Harlinge, be
roepen 1649 en overleden te Soest 1684,
waaruit dus blijkt, dat deze predikant
35 jaar in Soest woonde.
Als ds. Ernestis ab Harlinge een zoon
is van ds. Harlinge voornoemd en dit
is zeer waarschijnlijk, dan was die zoon
in Soest geboren en kon hij als gilde-
broeder toetreden tot het Gild.
Zijn vader overleed in 1684, doch de
zoon volgde zijn vader niet op, want
in hetzelfde jaar werd Harmannus Ap
pels beroepen (1684-1700). Of ds. Er
nestis ab Harlynge hier woonachtig is
geweest is niet bekend.
De KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN te AMERSFOORT houdt,
voor het verstrekken van inlichtingen,
Woensdag a.s., van 1.45 tot 3.30 uur,
zitting ten Gemeentehuize alhier.
Ook de Ned. Herv. Kerk was in die
woeilige dagen voorstandster van de
broederschapgedachte, doch het is in
Soest niet gelukt, zoals overal elders
in ons land boven de Moerdijk, het
oude Schuttersgilde te doen ontbinden
en de landerijen ter beschikking te
stellen van de regerende Kerk.
Het Calvinisme had weinig of geen in
vloed op de oude Soestenaren, die hun
geloof, ondanks de strenge plakkaten en
ordonnantiën, 'trouw bleven, waardoor
het St. Aechten Schutters- of Groot
Gaasbekergild bleef voortbestaan en de
storm der tijden weerstond.
Op de lijst van 1696, dus elf jaar later,
komt ds. E. ab Harlynge niet meer
voor. Het aantal gildebroeders was
sinds 1685 met vyf nieuwe leden toe
genomen, maar de predikant en syn
huysfrou werden blijkbaar afgevoerd.
Het aantal leden bedroeg 131 in 1696,
vermeerderd met ongeveer 80 vrouwen,
waaronder enkele weduwen.
E. HEUPERS.
PORTUGAL.
De heer A. C. Leenders uit Voorscho
ten heeft woensdagavond in het Oranje-
Hotel gesproken over Portugal, na te
zijn ingeleid door de voorzitter van 't
Nut, de heer J. Andriessen, die zijn
vreugde uitsprak over de goede opkomst
van de leden.
De heer Leenders wenste zich niet als
kenner van land en volk van Portugal
op te werpen, maar hoopte met
de gegevens, de foto's en de gra-
mofoonopnamen die hij daar verzamel
de, de aanwezigen een beeld te kunnen
geven van een land, dat zo geheel ver
schillend is aan het onze.
Vroeger kon men de Portugese hoofd
stad Lissabon nagenoeg uitsluitend van
uit zee bereiken, wanneer men het land
bezocht, maar thans ook vanuit de
lucht en over de verkeerswegen.
Waneer men per vliegtuig arriveert dan
vallen al direct verschillende dingen
op die heel anders zijn dan in ons
land. De bevolking is voor 99 °/o ka
tholiek, maar voor 65 °/o afkomstig van
het joodse ras, dus de mensen heb
ben een ander uiterlijk dan in noordelij
ker landen. Komt men in de stad zelf,
dan treft men naast de Gotische en Ro
maanse de Moorse bouwstijl aan, door
de langdurige overheersing door de
Moren. Nagenoeg heel Lissabon is om
streeks 1800 door een aardbeving met
de grond gelijk gemaakt, maar bij de
herbouw heeft zich opnieuw de invloed
van tientallen jaren van bezetting door
verschillende volkeren doen gelden.
Klimaat, atmosfeer, bomen, het is al
les anders, evenals de enorme tegenstel
ling tussen grote en schrikbarende ar
moe, die men in ons land allang niet
meer kent.
autorijschool
van Dooren
g.pelsweg 14
talefoon 3823
Soest
i. w. b. Instructeur
Het verkeer in Lissabon is bijzonder
druk en na Havanna komt het op de
tweede plaats als stad met de meeste
auto's. Voor 90 zijn dit taxi's, die
vaak stokoud, maar goedkoop zijn.
Er zijn vele kerken in Portugal, waar
onder bijzonder mooie, maar ook ge
bouwen als forten, herinnerend aan de
perioden van strijd, voorafgaand aan
een nieuwe bezetting.
Men mag aannemen, dat de grootste
bioscoop in ons land ongeveer 2000 be
zoekers kan bevatten, maar in Lissabon
zijn theaters voor 5000 bezoekers, waar
filmvoorstellingen gegeven worden, die
van 812,30 duren.
De meeste mensen, die in hun vakantie
een land bezoeken, zijn niet gebrand
op museumbezoek, maar de heer Leen
ders raadde de bezoeker van Lissabon
aan te gaan kijken in het rijtuigen
museum, waar de gouden koetsen staan,
waarin de vorsten vanaf 1100 gereden
hebben.
De hotels zijn uitstekend in Lissabon
en niet duur. Wel in het paradijselijk
Estoril, dat dichtbij de hoofdstad is en
de verblijfplaats vormt van vele ont
kroonde hoofden. Daar is ook de zo
merresidentie van de president, waar
aan het Koninklijk echtpaar, na de reis
naar W.-Indië, 'n bezoek gebracht heeft.
De heer Leenders toonde foto's van
Portugal en liet de aanwezigen ken
nis maken met de taal door het draaien
van gramofoonplaten.
R.K. OPENBARE
UITLEENBIBLIOTHEEK.
Nieuwe aanwinsten
RomansBöll, Huizen zonder vaders.
Bordewijk, Bloesemtak. Brickhill,
Bommen op Roerdam. Curwood, Ka-
zan de wolfshond. Van Eysden,
Napoleon. Van Eysselsteyn, Ver
weerde stenen. Ferber, De bruid uit
New Orleans. Ferguson, Eiland van
mijn hart. Földes, De gouden oor
ringen. Geer, Jacht op kapitein Ehr-
lich. Hobart, Het duister tegemoet.
Hyam, O.... Sergeant. Jaspers,
Waarom speel je niet Vincent Ka
merling, De laatste trein. Laatsman,
Peer erf een farm in Canada. Mau-
riac, Galigaï. Mens, Op liefdes lichte
voeten. Nicklisch, Vader het beste
paard van stal. Panhuysen, Iedereen
SOESTERBERGSESTRAAT 95
TELEFOON 3316
All risks verzekerd
Radio en verwarming
weet het beter. Pilotaz, Een man
strijdt alleen. Posthast Gimberg, De
rode loper. Sheehan, Mijn nieuwe
kapelaan. Unwin, De vrouw van de
goeveneur.
MeisjesromansBetlem, Om de plaats
in huis. Duysen-Stomps, Blijf zoals
je bent Curly. Grashoff, Misletoe.
Hagers, Marjolein op nieuwe wegen.
Van Havelte, De verborgen fontein.
Jager-Meursing, Zo lag het leven voor
hen. Jansonius, Luuk Boswijk, ver
slaggeefster. Kars, Do's horizon.
Koen-Conra, Een die anders was.
Naeff, School-idyllen. Nefkens, Voor
wie die rode rozen. Van d. Zee,
Paviljoen III.
Jongens en meisjes van 7-10 jaar Ar-
nodus, Tup en Joep gaan vliegen.
Arnoldus, Tup en Joop weer terug.
Eising, Van Geeske en de lente.
Ter Haar, Saskia en Jeroen, de twee
ling. Ter Haar, Saskia en Jeroen,
op stap. Laan, Pinkeltje in Maduro-
dam. Meiden Coolsma, Maup's grote
reis. Smulders, Pietje Prik. Smul
ders, Pietje Prik in het kasteel.
Smulders, Knoopje Kapoen. - Smulders,
Knoopje Kapoen op de boerderij.
10-14 jaar Betlem, Steven en de valse
munters. Van d. Geest, Jan Ber-
nards onverwachte vacantie. Van d.
Geest, Jan Bernards avontuur m. Murk.
Hildebrand, De Spijkers winnen de
hoofdprijs. Huisinga-Scaf, Lientje.
Nowee, Bert en Bob als detectives.
Van d. Plaats, Dorientje zoekt de
zonzij. Rinses, Vooruit met flinke
pas. Roggeveen, Appie Ammerlaan.
Roggeveen, De zeven jongens in de
sneeuw. Roos, Speurders met de
Kameleon. Rutgers v. d. Loef-Base-
nau, Jimmy en Ricky. Schellekens,
De zoete inval. Secker, Pimmetje als
detective. Speelman, Ridders van de
weg. Veenken-Bakker, Deed jij dat
Agniet
14-17 jaar Van Amstel, Jong Surina
me op avontuur. Everma, Vogeltje.
Overzee, Het wrak van Palmeneiland.
Schuil, De A.F.C.-ers. Schuil,
De Artapappa's. Schuil, Rob en de
stropers van Tjot Idi. Thieme, Goud
mijn Kirondatal. Verbeeten, Ont
voerd. Verbeeten, Rik Robberts ra
ketpiloot. Visser, De blauwe ruiters
van de Sahara. Visser, De haciënda
van de dood. De Vries, Paniek in
de tunnel. Zonruiters, De geheim
zinnige oase.
StudieboekenAlma, In de schaduw
van Hellas. Bang, 30.000 K.M. slede
vaart. Brongersma, Portret van Por
tugal. Cartier, 48 x Amerika.
G. Cesbron, Deze wereld roept om hulp.
Greiling, Zo zal ons leven worden.
De Jong, Poppenkast en poppen ma
ken. Mendax, Uit de wereld der
vervalsers. Leo Riemens, Uren der
zangkunst. Jac. Schreurs, Francis-
cus van Assisië. S. Siemel, Jaguar
Smedts, Australië, nieuw vader
land. Tadema en Tadema-Sporry,
Sahara. Zikken, Alleen polenta van
daag. Zischka, Alarm voor het
avondland.
H. A. S. Indien iemand, die voor de
tweede maal is gehuwd, sterft, is er
dan een onderhoudsplicht van de kin
deren uit het eerste huwelijk t.a.v.
hun stiefmoeder
Antwoord Het antwoord moet ont
kennend luiden. Wij kunnen zeggen, dat
in geval van behoefte tussen (schoon)
ouders en kinderen de wederkerige
verplichting tot onderhoud bestaat. Een
stiefouder valt dus buiten deze cate
gorieën.
J. D. S. (Vraag 2). De heer J. D. S.
verzocht ons, onder toezending van
enige stukken, opheldering over evt.
aanvullende rijksbijdrage n.a.v. oor-
logsgeweldschade.
Antwoord Wij menen, dat u het beste
doet u met uw vraag te wenden tot
het Algemeen Onderling Waarborg Ge
nootschap „Renovatum" te Amsterdam,
die blijkens een uwer stukken aan u
18. David moest nu bij de maaltijden
bedienen en verder had hij praktisch
de gehele dag werk met zijn drie
meesters sterke drank te brengen.
Hoewel hij in het bedienen zeer onbe
holpen was en bovendien nog veel pijn
had en steeds zeeziek was, bleven
Riach en de kapitein onbegrijpelijk ge
duldig. Ook Shuan liet hem met rust.
Op de tiende dag hield het practisch
op met waaien en een dichte, vochtige,
witte nevel spreidde zich over de zee.
Te ongeveer tien uur des avond be
diende David de kapitein en Riach bij
de avondmaaltijd toen het schip met
luid gekraak ergens op stiet. Vloekend
sprongen de beide mannen op.
„Vastgelopen", zei Riach.
Nee, zei de kapitein, wij hebben alleen
maar een boot geramd.
De kapitein had gelijk. In de mist
hadden zij een boot overvaren. Deze
was in het midden gebroken en met
de gehele bemanning gezonken. Slechts
één opvarende werd gered. Deze had
op de achterplecht gezeten. Op het
moment van de botsing was de ach
terplecht omhoog gedrukt, de man was
opgesprongen en had de boegspriet
van de brik kunnen grijpen.
als deelnemer volgens akte van deel
neming no. 229688, gehouden is tot
vergoeding der schade. Te uwer in
formatie delen wij u mede juist kennis
te hebben gekregen, dat in de Neder
landse Staatscourant van 19 december
1955, no. 246, een beschikking van de
minister van Financien, d.d. 11 decem
ber 1955, onder no. 38009, is gepubli
ceerd, houdende de bepaling van de
termijn voor indiening van aanvragen
voor financiële tegemoetkomingen op
grond van de wet Materiële Oorlogs
schaden voor gebouwd onroerend goed.
Wij hebben deze echter nog niet kun
nen bestuderen. Wij adviseren u bij
uw schrijven aan „Renovatum" te re
fereren aan bovengenoemde beschik
king en te vragen of de inhoud daar
van voor u waarde kan hebben in ver
band met een door „Renovatum" in
te dienen verzoek tot aanvulling der
rijksbijdrage. Ook van Uw transactie
zult u uitvoerig verslag moeten geven.
J. N. De laatste huurverhoging was
bestemd voor onderhoudsplicht, maar
wat wordt daar onder verstaan Ka
potte schakelaar, dolle waterkraan,
zelfs de hoofdschakelaar van het licht
is, toen deze dol was, door mijn man
zelf vernieuwd. Nu is ons huis binnen
en buiten vreselijk verveloos en dat
is voor een gepensionneerde vreselijk
duur om dit te laten uitvoeren. Op mijn
vraag aan de eigenaar kreeg ik ten
antwoord „dat die tijd voorbij was".
Nu zou ik erg graag willen weten, be
hoeft de eigenaar inderdaad niets meer
aan het binnen- en buitenwerk van
het huis te doen. Een lekkage b.v. wordt
wel hersteld.
AntwoordEen verwaarloosde woning
is een woning, die niet voldoet aan
redelijke eisen ten aanzien van instand
houding en bewoonbaarheid van het
pand, v.z.v. dit niet te wijten is aan
de huurder. Wat hier nu allemaal on
der wordt verstaan, is te veel om op
te noemen; hiervan kunt u zich op de
hoogte stellen door even op het ge
meentehuis een formulier (in tweevoud)
te halen, dan kunt u dit eens nalezen.
Wat nu verder het opknappen van de
woning betreft, kunt u wel aannemen,
dat men de verhuurder niet verplichten
kan het huis van binnen op te knap
pen, zoals verven, witten, behangen.
Een nieuwe schakelaar en wat dies
meer zij valt onder kleine reparaties,
die voor rekening komen van de huur
der. Plaatselijke regelingen spelen hier
bij een grote rol en natuurlijk hetgeen
bij de huur is overeengekomen. Bij
Bouw- en Woningtoezicht kan men u
wel op de hoogte stellen, ook wat be
treft het opknappen van de woning
aan de buitenkant. Te dien einde kunt
u zich ook wenden tot de kantonrechter
per ongezegeld verzoekschrift. In dit,
op de griffie af te geven verzoekschrift,
vermeldt u volledige adressen van u
en uw huiseigenaar. U omschrijft uw
klachten volledig en tenslotte vraagt
u om een dag te willen bepalen waar
op uw zaak ter terechtzitting kan
worden behandeld.
NIEUWEWEG 97 TELEFOON 2543
Krabben en peuteren maakt de
HUlfl- kwaal steeds erger. De helder
vloeibare D.D.D. dringt diep ln
UUSiaq de poriën door. doodt de ziekte
kiemen en geneest de huid.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
VLOEISTOF
ZEEP
W. B. Als iemand een belangrijke
prijs trekt uit de staatsloterij moet hij
dan bij in ontvangst nemen van het
geld behalve het tekenen voor ontvangst
van het geld ook zijn naam en adres
opgeven en moet daarbij een getuige
aanwezig zijn.
Antwoord Neen, dat is niet het geval.
Het geld wordt uitbetaald tegen af
gifte van het lot en tegen kwijting.
Een getuige behoeft er niet bij te zijn.
Wel wordt in de meeste gevallen ge
vraagd of naam en adres mogen wor
den opgegeven, maar als betrokkene
dit liever niet heeft, doet men het niet.
Wat betreft het „op souperen" van het
geld, voordat de „Dreestrekker" weer
uitkerig krijgt, dat ik ook niet juist.
De inkomsten van de gelukkige wor
den gewijzigd en brekend naar 6 °/o
van het kapitaal indien het een ge
hulde betreft en voor ongehuwden
naar 8 °/o van dat kapitaal. Maar u
moet eventueel bij de Raad van Ar
beid wel opgeven (binnen 14 dagen)
hoeveel u ontvangen hebt. Zonodig
wordt de uitkering herzien, maar zoals
gezegd, het bedrag eerst op souperen
is niet waar.
B. E. Kunt u mij ook zeggen of hier
te lande de adoptie en de rechtsge
volgen daarvan al geregeld zijn
AntwoordEen ontwerp adoptiewet is
juist dezer dagen door de Tweede en
Eerste Kamer aangenomen, zodat, na
afkondiging van de wet, adoptie mo
gelijk is. Omtrent de aanneming
als kind in het voormalige Ne-
derlands-Indië, zouden wij overigens
graag nader worden ingelicht, opdat
wij daarop later kunnen terugkomen.
