Oud Soest.
FKEGATE 1956
Foto Van Essen
Vakkundige Antennebouw.
Vakkundige Service
FUGERS
KERKSTR3
RADIO
TEL.2786
DE VUILNISKAR.
SOEST
RENAULT
GARAGE STAM
Denkt U nog niet aan
Uw vacantie
AGFA ISOLETTE
6/6 formaat, vanaf f88.00.
Philips' Hoogtezonapparaten
ÜIORÖELS
PIANO'S!
INKOOP VERKOOPE
VERHUUR
IN DE HOEK.
ook voor VAKKUNDIGE
KOUSENREPARATIE
Stichtsche Schoenenhuizen
„CONTRIMIJ" N.V.
nette naaisters en
leerling-naaisters.
YR1JDAG 3 FEBRUARI 1956.
34e JAARGANG no. 10.
SOESTER
OÜRANT
Verschijnt iedere dinsdag en vrijdag.
Abonn. per kwart, 1.95 - per post 2.1§
UITGAVE: DRUKKERIJ SMIT SOESTDIJK BUREAU VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIEVAN WEEDESTRAAT 35, SOESTDIJK TELEFOON 2566 POSTGIRO 126156
MARIËNBURGH.
Onlangs, om juist te zijn op 11 decem
ber 1955, herdachten de Zusters Au-
gustinessen het feit, dat zij zich voor
50 jaar in Soest vestigden en zij hun
zegenrijke arbeid onder de inwoners
van Soest aanvingen.
Afkomstig uit het St. Hippolytus Ge
sticht, het moederhuis van deze zusters,
gaven zij aan hun woning in de Van
Weedestraat de naam „Mariënburgh",
en aan het later betrokken gebouw aan
het Nieuwerhoekplein de naam „Nieuw
Mariënburg", welke naam voor de Soes-
tenaren een begrip is geworden, één
met de Zusters Augustinessen.
Met de naam „Mariënburgh" herleefde
de gedachte aan het aloude Soester
klooster, niet te verwarren met „Ma-
riënhoff".
Van het oude klooster „Mariënburgh"
is niet veel te vertellen, maar toch
wel zo veel, om niet in de dwaling
te vervallen, dat „Mariënburgh" en
„Mariënhoff", beiden in Soest gelegen,
*iet hetzelfde zijn.
Het voormalig klooster „Mariënburgh"
schijnt gesticht te zijn in de 14e eeuw,
tenminste in een Schouwbrief van Bis
schop Florens van Wevelinckhoven, op
de Schouw van den Nieuwen Eemdijk,
•nder de Polder de Slaage, van 5 Maart
1393, wordt reeds vermeld, „het con
vent van Sint Brigitten te Soest, met
haar gesellen, en wordt hare verplich
tingen beschreven als zich uit te strek
ken, tot Hamelenberg toe", het oude
kasteel of donjon, hetwelk gelegen
moet hebben aan de overzijde van de
rivier de Eem, tegenover de Grote
Melm.
De naam Hamelsberg leeft nog voort
in een perceel weiland, dat nu nog de
Hommelerberg wordt genoemd.
Het klooster „Mariënburgh" zou zijn
gesticht door Jonker Jacob van Gaes-
beek, Heer van Abcoude, Duurstede,
Putten en Strijen (overleden 1460), die
zijn enige zoon en erfgenaam, terwijl
deze naast hem te paard reed, doch
ia zijn oog niet genoeg naar de kunst,
met 'n spitsroede op de dun-egh (slaap)
van het hoofd sloeg, waardoor de jon
gen overleed.
Levering uit voorraad.
Daar gaat hij heen, van straat
tot straat,
Waar 't vrachtje al te
wachten staat;
Lang duurt het bij de nauwe steeg,
Die schudt zijn bakken er
in leeg.
Dan gaat hij naar de stille gracht,
Waar 't zelfde offer wordt
gebracht;
Je kijkt hem peinzend achterna
Sic transit mundi gloria.
Wat visgraat in een oude krant,
Een bodemloze bloemenmand,
Een oude schoen van louter gat,
Een poppenwagen zonder rad,
Een bloempot en wat koffiedik,
Gebroken glas, een groentenblik,
Een vilten hoedje zonder rand,
Een lang verdroogde kamerplant.
Verscheurde brieven, 'n feest
menu,
Restanten van een paraplu.
En elke, élke passagier
Heeft zijn historie, souvernir.
Daar boven uit die rommelboel
Steekt nog een stukje
leuningstoel;
Hoe lang en waar heeft die
gestaan
En wéér Is opoe heen gegaan
CLINGE DOORENBOS.
(Nadruk verboden).
De Heer van Gaesbeek, een opvliegend
personage, zou van „sijne zinnen ve-
ruckt en beduijseld zijnde door oor-
tuijtinghe van de boosen geest, dien
hij, (immers so de gemeijne roep gaet,
wt (uit) eene verdoemelijcke en over-
geloovighe nieuws-gierigheijd van d'
een of d' ander beweerden had gekoft,
ende in een doosien bij hem droegh).
Het bijgeloof uit de middeleeuwen blijkt
hieruit wel heel sterk en doet tegen
woordig buitengewoon vreemd aan.
Niemand onder ons zal nu nog geloven,
dat men de boze geest in een doosje
bij zich kan dragen; de Middeleeuwse
mens, die sterk beschouwend leefde en
geen verklaring had voor hem onbe
kende dingen, geloofde dit schijnbaar
onvoorwaardelijk.
Deze manslag moet plaats gehad heb
ben op'of in de nabijheid van het Huijs
Bleijendaal, dat door de Hr. van Gaes
beek en zijn gezin werd bewoond.
De Kerk zal zich met de daad van de
Hr. van Gaesbeek hebben bemoeid en
de vader, hetzij als boete voor de dood
slag, hetzij in het belang van de ziele-
rust van de verslagen zoon, hem de
stichting van dat klooster hebben op
gelegd.
In 1772 waren nog overblijfselen van
dit klooster te zien, zegt de schrijver
van „tegenwoordige Staat van Utrecht",
doch hij omschrijft en duidt de plaats
niet nader aan.
Wanneer men echter weet, dat er Oos
telijk van het huis Bleijendaal, dat ge
staan moet hebben in de buurt of na
bij te tegenwoordige boerderij van de
Fam. Kuijer aan het Kerkpad Z.Z., de
boerderij of hofstede „Het Klooster"
ligt, zo wordt deze boerderij in de volks
mond genoemd, slechts gescheiden door
de Eemstraat, dan is de veronderstelling
niet gewaagd, dat „Het Klooster", des
tijds genaamd „Mariënburgh", daar
heeft gestaan en de tegenwoordige boer
derij „Het Klooster", deel uitmaakte
van dit klooster of tot het eigenlijke
gebouw zelf behoorde.
De order der Brittijnen heeft in Neder
land nooit bijzonder gebloeid. Haar
regel vloeit voort uit de Augustijner
regel. Kuisheid, gehoorzaamheid en
vrijwillige armoede waren haar hoofd
beginselen.
De nonnen gingen gekleed in grijze
wol rok, kap en mantel. De mantel,
die in de winter met schapenvellen ge
voerd was, werd met een houten knoop
vast gehecht. De witte voordoek liep
langs de beide zijden van het gelaat
tot over het voorhoofd en werd met 'n
speld op het hoofd bevestigd. Verder
werden hoofd en schouders bedekt door
een zwartlinnen wijle of kovel, waar
over een kroon van wit linnen was
gespannen, besprenkelend met vijf rode
vlekken, ter herinnering aan 's Heilands
wonden.
De kroon vooral kenmerkte de Zusters
der Brittijnen als bruiden van Chris
tus.
Een „kovel" kan meer dan één kleding
stuk zijn. Het is hetzelfde als keuvel.
De oudste eigenlijke betekenis is „kap",
die het hoofd bedekt met een aanhang
sel over nek en schouders.
Als Abdis van het klooster „Mariën
burgh" wordt in 1486 genoemd Zuster
Yde Goyers.
Een charter uit die tijd meldt: „Wij
Suster Yde Goyers, Abdisse, Broeder
Gerrit Muys, Generael Confessor des
Cloosters Mariënburgh des Ordens St.
Salvators, gemeenlyck genoemt sinte
Brigitten, in den kerspel van Soest,
gelegen bij Amersfoort, etc. Gegheven
int jaer ons Heeren 1486.
Uit een charter, dat aanvangt met de
woorden „Wij Suster Herman Pots,
Abdisse enz." weten wij, dat zij abdis
was in 1543.
De reformatie drong ook in ons land
door en vele kloosters verdwenen of
werden opgeheven.
Nog wordt vermeld, dat in 1586 het
Convent van S. Agatha, te Amersfoort
een erf bezat onder Soestdijk, in 't
gemeen met de Brigitten te Soest, ren
derende 32 gld.
Of daaruit mag worden opgemaakt, dat
het convent toen nog bestond, valt te
betwijfelen. Wanneer het is opgeheven
en wanneer de gebouwen in handen
van particulieren zijn gekomen is on
bekend. Zeker is het, dat in 1586 van
vele kloosters in ons gewest het erf
reeds verkocht was.
Krachtens besluit van 20 Maart 1512,
van Frederick, Bisschop van Utrecht, en
de prelaten enz. der vijf godshuizen,
de gemene ridderschap des ganschen
Nederstichts en burgemeester enz. van
Utrecht, moest ook het klooster „Ma
riënburgh" dit lopende jaar en zo voort
nog twee jaren, een gemeen huijsgelt
geven van achtenhalven Rijnsgulden
current.
Kwalijke tijden braken aan. In Juli
1543 stroopten de benden van Maarten
van Rossem de omstreken van Amers
foort af. Soest kreeg ook bezoek van
deze krijgslieden en wat het klooster
„Mariënburgh" daaronder leed ver
haalt Henrica var Erp, de toenmalige
Abdisse, met de volgende woorden
„Item dat klooster te Zoest, die Bri
gitten spoileerden* die knechten oock,
ende daer waren, noch twe of drie
Jofferen in 't Convent gebleven, daer
ginghen die knechts qualijck mede om,
etc.
Sommige zusters schijnen elders een
veilige schuilplaats hebben gezocht, zo
dat er maar twee of drie waren over
gebleven. Misschien heeft ook de in
vloed der Hervorming zich laten gel
den, zodat enkele zusters voor goed in
de wereld terug keerden. Een vaststaand
feit is echter, dat de bevolking der
kloosters overal sterk verminderde, on
der de druk dier tijden.
De Brigitten ontvingen nogmaals ver
sterking en de sterk gedunde bevol
king kreeg een welkome aanvulling
van de nonnen van het Brigittijnen
Klooster „Mariënsterre" uit Gouda.
In 1549 verkochten deze nonnen haar
huis aan de Reguliere kanunniken uit
het land van Steijn, wier klooster was
afgebrand.
Zij zelf trokken naar Soest en namen
hun intrek in het klooster „Mariën
burgh".
Onder de nonnen was wellicht een ze
kere Zuster Yde, eerst de vrouw en
later de weduwe van Claes van Dors-
sen. Zij overleed in 1490 „des maen-
dachs nae gouden kermijsse".
Wanneer deze zuster Yde en Yde Goy
ers, de abdis, één en dezelfde persoon
zijn, dan is de weduwe van Claes van
Dorssen, mee naar Soest gegaan en later
daar abdis geworden en in 1490 aldaar
gestorven. 1
is er echter niet.
Dat deze familienaam te Soest, die in
de 15e en 16e eeuw geschreven werd
„uijt 't Clooster", op een hoge ouder
dom kan bogen, bewijzen de lijsten,
uit de oude gildeboeken van die tijden,
waarin de naam herhaalde malen voor
komt.
E. HEUPERS.
EUROPEES DEGELIJK
FRANS ELEGANT
VANAF ƒ7500.—.
SOESTDIJK
TELEF. 2850
Of de St. Brigitten in die tijden ook
reeds aan wijk- of ziekenverpleging
deden of een meer beschouwend en bid-
leven leidden is niet bekend.
Dat het klooster belangrijke invloed
had op de ontwikkeling van onze ge
meente, evenals het klooster bewoond
door de Bircktenaars, de monikken van
het mannen-convent in de Birkt, is
zeer waarschijnlijk, gezien de culturele
en maatschappelijke plaats, die de
kloosters in die tijden innamen.
Hoe belangrijk de plaats was, die de
kloosters in Soest innamen, blijkt wel
uit de hier per plaatse zeer verbreidde
familienaam „van 't Klooster", naar
alle waarschijnlijkheid de oude horigen
van de conventen „Mariënburgh" en
„Mariënhof", die door hun verbonden
heid aan deze kloosters hun familie
naam ontleenden. Zekerheid hieromtrent
Toch komt hij weer
Zorg, dat Uw foto's gelukken
Oefen nu vast met de beste camera in
de populaire prijsklasse
Vraagt vrijblijvend inlichtingen en
prospectus bij
BIRKSTRAAT 2 TELEFOON 2874
„OPSTANDINGSKERK"
VOOR „ZONNEGLOREN".
Er is nog lang niet genoeg geld voor
de bouw van de „Opstandingskerk" voor
het Sanatorium Zonnegloren, maar vol
vertrouwen heeft het bestuur reeds op
dracht gegeven aan een architect de
plannen voor de bouw van deze kerk
verder uit te werken en men hoopt
zelfs door de offervaardigheid van pro
testants Nederland over een goede twee
maanden de eerste steen te kunnen
leggen.
in prijzen van 76.50 tot 5.50.
VAN WEEDESTR. 36A - TELEF. 2792
De commissie Kerkbouw, bestaande uit
dr. K. H. B. Gravemeijer, Wassenaar;
mevrouw A. H. de Beaufort-Hooft
Graafland, Driebergen en ds D. M. Ja-
link, predikant van het sanatorium, zal
zich tot de gehele Hervormde Kerk van
Nederland richten met het verzoek de
bouw van de kerk door flinke giften
mogelijk te maken. Als de ontvangen
gelden het toelaten zal aan de kerk
een ontspanningsïokaal worden toege
voegd, waaraan men op Zonnegloren
dringend behoefte heeft.
De commissie van aanbeveling voor de
kerkbouw bestaat uit 26 dames en he
ren, onder wie als Soestenaren de bur
gemeester, Mr. S. P. Baron Bentinck,
en de predikanten ds Ambrosius en
ds Van Krugten.
Zonnegloren is in 1927 gesticht en het
heeft nog steeds geen kerk. Er is een
kerkzaal onder de hanebalken, die veel
te klein is. De patiënten spreken van
de kerkzolder, omdat men niet naar de
kerk, maar naar de zolder gaat, die
als kerk dienst doet. Deze zolder kan
hoogstens 180 mensen bevatten, maar
er kan nooit een bedpatiënt heen gere
den worden.
Wanneer men bedenkt, dat de Zonne
gloren-gemeenschap ruim 600 mensen
omvat, dan is het zonder meer duidelijk,
dat een zolder, waar hooguit 180 men
sen een kerkdienst kunnen bijwonen,
veel te klein is en het is dan ook be
grijpelijk, dat ds Jalink als liefste wens
voor 1956 het stichten van een kerk
gebouw had.
Door het gebrek aan ruimte wordt het
aantal kerkgangers kunstmatig beperkt.
WlfAM Tf|| NIEUWEWEG 103 F
¥#411 IUL TELEFOON 2968*
Langdurige zieken, die gewend waren
thuis naar de kerk te gaan, kunnen
dit in Zonnegloren niet, terwijl er
zijn, die, juist in deze omstandigheden,
hieraan grote behoefte hebben.
Er is een bedrag van 125.000 gulden
bijeengebracht, daarmee kan men geen
kerk bouwen. Een sobere kerk, die aan
de eisen van „Zonnegloren" voldoet zal
omstreekt 280.000 gulden kosten, zodat
nóg ruim anderhalve ton ontbreekt. Dit
bedrag wil men voor Pasen bijeen heb
ben, daar dan de eerste steen van de
„Opstandingskerk", omstreeks het feest
van de opstanding, gelegd kan worden.
Het bestuur hoopt op een waardig kerk
gebouw, waarvan voor zoekenden blij
heid en zekerheid uitstraalt en waar
gelovigen in eerbied en vertrouwen hun
gemeenschap met God kunnen beleven.
Een kerk met een ruime consistorie
kamer voor catechisaties en bijbelcur
sussen, een kerk, die het geestelijk mid
delpunt kan zijn van deze grote ge
meenschap, waar zoveel geleden en ge
streden wordt.
Zonnegloren is, dank zij de steun van
Hervormd Nederland, gebouwd en men
hoopt, dat thans, dank zij de steun van
Wanneer de tekenen niet bedriegen,
krijgen we „binnenkort" een nationale
voetbalpool.
Weliswaar weten we nog niet wat de
„studiecommissie" allemaal heeft uitge
broed, maar de justitie is zo ijverig
in haar pogingen om de clandestiene
pools in ons land op te rollen, dat we
mogen verwachten, dat dit geschied
om* de baan voor een legale pool vrij
te maken en de concurrentie de das
om te doen.
Dat is niet gek bekeken, want het is
nooit leuk met een zware concurrent
naast je van start te moeten gaan.
En zwaar zal de concurrent worden,
want de vele in ons land werkende
buitenlandse pools zijn wat de prijzen
betreft zeer aantrekkelijk en vallen bij
het publiek erg in de smaak, waarbij
dan nog komt, dat naar de prijzen „geen
haan kraait", wanneer U begrijpt wat
ik bedoel.
Het is intussen te hopen, dat de natio
nale voetbalpool er een wordt, die vol
doet aan de eisen die het publiek, door
deelneming aan buitenlandse pools, is
gaan stellen.
Geen instelling als een oud-bakkenheid
als de Staatsloterij, want dan zullen
de buitenlandse pools, met kansen op
hoge uitbetalingen, het leeuwenaandeel
van de poolgelden blijven vangen.
Eerlijk gezegd heb ik een zwaar hoofd
in die nederlandse voetbalpool. Dat is
natuurlijk dwaas, want ik weet nog
niets.
Ik vrees alleen, dat het een oerdegelijke
pool wordt, met veel troostprijzen, maar
zonder de „droomprijzen" van de en
gelse en duitse pools, voor welke kans
iedereen graag wekelijks z'n 60 cent
offert.
Ik hoop, dat ik het mis heb, vooral,
omdat we in Duitsland kunnen zien,
wat met het batig saldo der pool alle
maal is te verrichten. Heel wat vere
nigingen, die prima werk doen en nu
een armelijk bestaan lijden, vooral wan
neer subsidies achterwege (moeten) blij
ven, kunen door de voetbalpool op
fluweel komen te zitten.
Het nadeel zal zijn, dat we zonder „op
voedende en gemeenschapzin aankwe
kende" straatcollecten komen te zitten,
maar dat lijkt met het ergste niet, te
meer niet, omdat ik het idee heb, dat
het gemeenschapszin. aankwekende
kwartje vaak met wrevel wordt gege
ven, terwijl de (meestal vergeefs) ge
storte 60 cent voor een pool, gretig
wordt afgestaan. H. OEKMAN.
SOEST UTRECHT BAARN
Hervormd Nederland, de kerk gebouwd
zal kunnen worden. Dit wenst en hoopt
de predikant van Zonnegloren, ds Ja-
link, dit wenst en hoopt de geneesheer-
directeur dr J. A. Berghauser Pont, dit
wensen en hopen de patiënten en het
verplegend personeel.
Er wordt wel eens gevraagd waarom
men niet eerder tot de bouw van een
kerk overgegaan is. Zonnegloren bestaat
immers al bijna dertig jaar. Er waren
echter zoveel andere dringende zaken.
Toen het sanatorium nauwelijks ge
sticht was bleek het al te klein. Uit
breiding op elk gebied was noodzakelijk.
Een up-to-date behandeling en verple
ging vroegen steeds om uitbreiding en
modernisering, de apparatuur moest
aangevuld en vernieuwd worden, de
dienstruimten vergroot en de huisves
ting van de zusters verbeterd.
Dan is er dringend behoefte aan een
goede ontspanningsruimte, zodat er al
tijd wel iets was wat de kerk op de
achtergrond schoof. Thans staat de kerk
echter bovenaan de verlanglijst en men
hoopt, dat Hervormd Nederland het als
een eretaak en een erezaak zal beschou
wen Zonnegloren aan een kerk te hel
pen. Een kerk, die op een heuvel zal
komen te staan als een monument van
christelijke zorg voor de zieke naaste.
Een kerk die zal heten Opstandings
kerk.
v.h. KANN CO.
vraagt voor haar atelier
Prettige werkkring. Hoog loon.
Aanmelden Beckeringhatraat 20.
