von £ssen
Oud Soest.
ERKENDE PHILIPS RADIO SERVICE
r~
KIES EEN BOEK.
~N
V^TO, - GEjpORl|^RATEIj
Depot Zeiss Punktal glazen.
SOEST
AANLEG EN ONDERHOUD
Licht- en Krachtinstallaties
JOH. H. VAN SCHALKWIJK
„CONTRMIJ" N.Y.
nette naaisters en
leerling-naaisters.
IN DE HOEK.
Voor Bladmuziek,
Instrumenten, Lessen
op alle instrumenten en
voor Feestartikelen
MUZIEKHANDEL
WIM VAN BOXEL
ook voor VAKKUNDIGE
KOUSENREPARATIE
Stichtsche Schoenenhuizen
VRIJDAG 24 FEBRUARI 1S56.
34e JAARGANG no. 15.
SOESTER
OURANT
Verschijnt iedere dinsdag en vrijdag.
Abonn. per kwart, 1.95 - per post 2.10
UITGAVE DRUKKERIJ SMIT SOESTDIJK BUREAU VOOR REDACTIE EN ADMINISTRATIEVAN WEEDESTRA AT 35, SOESTDUK TELEFOON 2566 POSTGIRO 126156
DE SOESTER WEGEN
UIT VROEGER EEUWEN.
II.
In sommige dorpen (zoals Baarn) ston
den de oudste boerderijen in een kring
en hadden een ruime brink gemeen
schappelijk, waardoor een soort dorps
plein ontstond. In Soest, waar de boer
derijen in lange reeks naast elkaar la
gen, ontstond er niet zulk een rond
plein, maar een langgerekte, grillig ge
vormde strook grasgronden, vol kui
len en karresporen, hier en daar met
bomen beplant. Op deze brinken graas
den en woelden geiten, varkens en gan
zen. Ze vormden een gemeenschap
pelijk grondbezit. Als men op de Lange
Brinkweg loopt, ziet men in de wei
landen op enkele tientallen meters af
stand een greppel ongeveer evenwijdig
aan de weg verlopen tot zover strekte
oorspronkelijk de brinkgrond, ook wel
de Brink geheten, zich uit.
Tot de oudste wegen van Soest echter,
die reeds in de Middeleeuwen beston
den, behoren de beide Turfwegen. Be
halve de landbouw speelden namelijk
in vroeger tijden de verturving van het
Soesterveen de belangrijkste rol als be
staansmiddel in Soest. De oudste Turf-
weg (Torfwech, den ouden Soester
Turffwech geheten) bestond uit de hui
dige Noorderweg en Maat weg en liep
vandaar op de Grote Melm aan. Langs
deze weg werd de turf uit het oudst-
ontgonnen veen aan de overzijde van
de huidige Vredehofstraat naar de Gro
te Melm vervoerd om daar te worden
verscheept. Toen dit langs de Praam
gracht gelegen gedeelte van het Veen
afgeturfd was, won de turfwinning in
het achter het Hart gelegen deel van
het Veen meer aan betekenis en daar
door kwam er een nieuwe Turfweg op
de huidige Waldeck Pyrmontlaan en het
verlengde daarvan tot diep het Veen
in; nu werden hierlangs over de Eng
de turven naar de Grote Melm gebracht
- en de eerste Turfweg kreeg langza
merhand een andere naam Afterwech
(Afterenwech, Achterweg), ;,die van outs
plach te heeten den Ouden Soester
Turffwech" (zoals er in een stuk van
1568 aan toegevoegd werd). De naam
Achterweg is in de volksmond nog tot
op de huidige dag blijven voortleven.
Nog van andere wegen had men in
het oude Soest meerdere exemplaren.
Zo waren er twee Hooiwegen. In de
eerste plaats de weg, die we nu nog
als Hooi weg kennen, een zijweg van de
Peter van de Bremerweg, en die al
in een stuk van 1486 als Hooywech
voorkwam en ook wel de Dorpshooyweg
genoemd 'werd. De tweede Hooiweg liep
(en loopt nóg, alleen onder andere na-
V Wf EDESTR 36* SOESTDIJK tUEf .2792
Als uw kraan weer is bevroren,
U kunt geen De Bilt meer horen
En u las reeds „In de Hoek",
Dan niet alle moed verloren,
Laat uw stemming niet verstoren;
Maar duik onder in een boek.
Welk een rijkdom ligt te wachten
Van de meestbefaamde krachten
Voor de kenner en de leek;
Zeer diepzinnige gedachten,
Maar ook humor, zelfs bij vrachten,
Morgen start de Boekenweek.
Schitterende reisverhalen
Doen je zo genoeg'lijk dwalen,
Je gaat mee op onderzoek;
Mis je hier de zonnestralen
Luister naar de nachtegalen
In de wereld van het boek.
Kies een boek naar je verlangen,
Dat bespaart je vele gangen
Naar drogist of apotheek;
Lees je blosjes op je wangen,
Die je kwaaltjes snel vervangen:
Morgen gaat de Boekenweek
Dikke turven, dunne delen,
Niemand hoeft zich te vervelen
Met belegen ouwe koek;
Zoek eens onder die juwelen,
In een bandje om te stelen
Ligt daar morgen 't nieuwe boek
JAAP MIJDERWLJK.
(Nadruk verboden.)
men) van de Brink (Lange Brinkweg)
bij de oude Gildsboom tot achter in
de Langeindse Maten, vlak bij de Eèm:
het eerste stuk van de huidige Melm-
weg, dan een stuk van de huidige Maat-
weg tot aan de spoorwegovergang, eh
dan verder de maten in. Een zijtak van
deze maatweg over het spoor draagt
thans nog zijn ook al zeer oude naam
van Breemeentje het brede meen-
tje; meent gemeenschappelijke weide
grond). In een stuk van 1598 wordt
deze tweede Hooiweg aangeduid als
„den achteren Hooywech".
Verder waren er minstens drie Holle
wegen. Het waren diep in de Eng-hel-
ling uitgeslepen of uitgegraven zand
wegen, met hoge bermen aan weers
zijden. Daar" was in de eerste plaats de
Holleweg zonder meer de huidige Dal-
weg. Voorts de Teuts Holleweg, d.w.z.
de Holleweg, die op de Teut uitliep
de huidige Prins Bernhardlaan (voor
heen Spoorstraat geheten). En tenslotte
te de Bunts Holleweg, de Holleweg, die
op de Bunt uitliep de huidige Kolo-
nieweg, nog altijd een echte holle weg.
Nu we toch op de Eng zijn, willen we
eens kijken, welke wegen of paden er
nog meer op de Eng voorkwamen.
Ten eerste het Engebergswegje (veelal
Nengenbergswegje genoemd), thans of
ficieel Engenbergsteeg geheten, dat van
de Kolonieweg langs de voorhistorische
grafheuvel het Engebergje de akkers
door voert, in een wijde boog bijna tot
aan de Molenstraat. Hebt U het wel
eens gewandeld Een romantisch weg
getje.
BIRKSTRAAT 2 TEL. 2874
Leverancier alle Ziekenfondsen.
ben tegengekomen, is het niet uitge
sloten, dat ze op een vergissing van de
kaartentekenaars berust en dat de Nieu
we Melm identiek is met de Kleine
Melm.
Ergens achter het klooster Mariënburg
(dus achter de huidige boerderij 't
Klooster) moet nog een weggetje, de
Hamersfeltsteeg, ge jopen hebben, waar
schijnlijk een zijweg van de huidige
Eemweg. Deze heette naar het boeren
geslacht Van Hamc-rsfelt, dat daar er
gens zijn gelijknamige hoeve moet heb
ben gehad. Deze w:g wordt in 't begin
van de 16e eeuw cpk wel „die Nieuwe
Wech" genoemd, waarschijnlijk als te
genstelling tot „d,e oude steege van
zaliger Peter van jlamersfelt".
J. HEPP.
(Wordt vervolgd.).
DR. C. DE JAGEF. OVER DE ZON.
Dr. C. de Jager uit Utrecht, die als
medewerker van Prof. Minnaert aan
de Sterrenwacht in Utrecht verbonden
is, heeft woensdagavond in het Oranje-
Hotel, voor de leden van de Volksuni
versiteit, over de zon gesproken.
De zon is 5 a 6 miljard jaar geleden
ontstaan en een miljard jaar later ont
stond de aarde, die als een donkere bol
om de zon heendra ait. Die vele duizen
den millioenen jar.in laat de zon haar
Verder 't Molenpad. De molen op de
Eng was niet alleen bereikbaar over
de molen- of Baarnweg (voor de boe
ren van 't Korte End), maar voor de
boeren uit 't Lange End en uit Ker-
kebuurt en Middel wijk ook over een
karrepad tussen de korenakkers, waar
van 't midden bij de molen uitkwam.
We vinden dit Molenpad nog terug in
de veldweg die van de Dalweg tussen
de akkers naar de Molenstraat loopt,
en in de veldweg, die recht daartegen
over van de Molenstraat met een boog
naar de Middel wijkstraat (naast dok
ter Donker) loopt.
Dan nog de Heetakkerweg (thans Ver
lengde Talmalaan), zo genoemd naar 'n
stuk bouwland De Heetakker heide-
akker).
Verder vond ik in oude stukken nog
als op de Eng gelegen de volgende
wegen vermeld de Schaepswegh (1700),
de Groene Weg (1471, 1566, 1643), 't
Heybergswegje (1755) en 't Melkpaatje
(1758, 1795), maar waar deze wegen
precies gelopen hebben, heb ik nog niet
met zekerheid kunnen vaststellen.
En nu gaan we eens in de buurt achter
de oude Kerk kijken.
Achter de Kerk liep vanaf „De Drie
Ringen" in de richting van het Korte
End in de Middeleeuwen de Werrincx-
stege of Werrincxszoensstege, in de 16e
eeuw de Hool(e)steegh geheten naar 't
Hol, een bij de Kerk gelegen plek, waar
schijnlijk een vroegere zanduitgraving,
waarop huisjes stonden. Deze „steeg"
achter de Kerk werd dus gevormd door
een stuk van wat nu Kerkstraat heet,
en door de Olijke Weg. (Vermoedelijk
is Olijke Weg een verbastering van Ho-
leweg of Holesteeg). 't Is niet onmo
gelijk, dat deze weg later ook wel Kor-
teyndse Steeg genoemd is; in de 18e
eeuw komen we tenminste deze naam
voor een weg in deze buurt tegen.
De Eemweg plus Eemstraat heetten in
de Middeleeuwen, toen er vermoedelijk
nog geen aanlegplaats bij de Kleine
Melm was, de Gaesbeecker Steeg; een
voor de hand liggende naam immers
in de hoek tussen Eemstraat en Lange
Brinkweg lag het kasteel Bleyendaal
van de Jonkheer van Gaesbeeck; ook
waren in deze buurt vele grondstukken
zijn eigendom.
In 1699 is er sprake van een Melm-
steegh, die liep naar de „Nieuwe Melm".
Dit zou de Eemweg geweest kunnen
zijn, maar zeker is dit niet. Want merk
waardigerwijze komt er op een aantal
provinciekaarten uit de 17e eeuw tus
sen Grote Melm en Kleine of Eerste
Melm nog een derde, de Nieuwe Melm,
voor met een weg erheen. Daar ik deze
derde Melm in de oude acten nog nooit
VAN
Electrotechnisch Installatiebureau
STEENHOFFSTRAAT 55 TEL. 2906
verblindende stralen 'op het heelal los
en slechts een kiel -deel van deze stra
len komt op de aarde terecht en houdt
daar het leven in stand. Die energie
van de zon is zo groot, dat men 23 cij
fers nodig zou hebben om het in kilo
watts uit te drukken voor ieder kort
moment van deze miljarden jaren.
Reeds lang vroeg men zich af waar
deze energie vandaan kwam en de laat
ste 20 jaar heeft men zich intensief
met de bestudering van deze vraag be
zig gehouden. Men kön uitrekenen, dat
de zon 1000 jaar zou kunnen stralen,
wanneer zij uit brandende antraciet be
stond en met andere stoffen van welke
soort ook kwam men nooit verder dan
een levensduur van een-miljoen jaar.
Tenslotte kwam men tot de conclusie,
dat het hier niet om een verbrandings
proces ging maar om de omzetting van
atoomkernen, hetzelfde proces dat sinds
1951 voor de waterstofbom wordt toe
gepast.
v.h. KANN CO.
vraagt voor haar atelier
Prettige werkkring. Hoog loon.
Aanmelden Beckeringhstraat 20.
voortdurend botsen.
Van de zon ziet men alleen maar de
buitenkant, de zonnevlekken en soms
de zonnefakkels. De zonnevlek is vaak
net zo groot als de aarde en hij wordt
gevormd dopr een gaswervel, ontstaan
uit de ongelijkmatige omloopsnelheid
van de zon. De zonnevlekken komen
ongeveer om de elf jaar terug.
Om de zon bevindt zich de corona,
een krans van gas en op de zon be
vinden zich sporadisch de zonnevlam
men, waarop door de Sterrewacht steeds
gewacht wordt om er foto's van te
maken. Deze zonnevlammen hebben in
vloed op het radioverkeer. Het zijn
lichtende gedeelten, die heel kort op
vlammen.
De zon maakte het leven op de aarde
mogelijk en alle energie hier is terug te
brengen tot de energie van de zon,
die een borrelend ongelijkmatig opper
vlak heeft van enkele honderdduizenden
kilometers dikte. Dit borrelen wordt
veroorzaakt door de energie die naar
buiten komt..
Dr. de Jager lichtte zijn uiteenzetting
toe met lichtbeelden en gaf na de
pauze gelegenheid tot het stellen van
vragen.
SCHAKEN.
Het tweede team van Soest heeft, door
het verliezen van de wedstrijd tegen
„En Passant" uit Spakenburg, de laat
ste kans op promotie verspeeld
UitslagC. VermeerH. Schreuder
VaVa. K. VermeerJ. Tammer 10.
L. BosJ. de Vries 10. L. Heinen-
J. Spijkers 01. A. v. d. GroepJ.
J. W. Blom VaVa. G. Zandbergen
B. Beuken VaVa. H. van RossumH.
Steenbeek 10. J. KoelewijnG. W.
van Geytenbeek 10. A. de Jong
A. E. van Goor den Oosterlingh 01.
T. van HolterenJ. v. d. Wal VaVa.
Totaaluitslag 64.
SAMENSTELLING BESTUUR S.S.F.
Het bestuur van de Soester Sport Fe
deratie, waarin de heer J. Uiterwijk
de open gevallen plaats van de heer
J. C. M. ten Broek, die Soest gaat ver
laten, inneemt, is als volgt samenge
steld Voorzitter W. J. van Schaffelaar,
secretaris J. Uiterwijk (tel. 2193), pen
ningmeester J. Jurriëns. Commissaris
sen H. G. Scholtmeyer, W. J. Schutte,
P. J. Bergmann en W. Bakker.
JAARVERGADERING
MOTOR- EN AUTOCLUB SOEST.
In restaurant „Zonneheuvel" hield de
Motor- en Autoclub „Soest" de jaar
vergadering, waarvoor de belangstelling
vrij matig was.
De voorzitter, de heer G. Slagt, .ver
welkomde de aanwezigen, dankte de
medewerkers aan de ritten, memoreerde
de wiidavond en sprak als zijn ver
wachting uit, dat de volgende verga
dering beter bezocht zou worden, ook
door de nieuwe leden.
De secretaris, de heer H. Willemars,
las de notulen van de jaarvergadering
van 1955 en de laatste ledenvergade
ring van 21 november. Bij de ingeko
men stukken was een verzoek van het
Olympisch comité loten te verkopen
voor de uitzending van atleten naar
Melbourne, maar de vereniging voelde
hier niet voor.
De Shell bood een filmavond aan, maar
daar deze pas in april'gegeven kan wor
den zag de vereniging ervan af.
Deze omzetting geeft het inwendige
van de zon een temperatuur van 15
miljoen graden en de buitenzijde van
de enorme bol met een middellijn van
1.200.000 k.m. een temperatuur van
6000 graden.
In de gasmassa waaruit de zon be
staat zouden 100 aardbollen geplaatst
kunnen worden. Deze gasmassa bestaat
voor 80 uit waterstofgas, voor 19
uit heliumgas en voor 1 uit zuur
stof, stikstof, neon. De waterstofatomen
botsen voortdurend en daardoor worden
steeds nieuwe atomen gevormd, waar
door een enorme energie ontwikkeld
wordt, die men in het klein ook bij de
waterstofbom waarneemt.
Deze energie is sterker dan welke
andere energie ook en zolang er water
stofatomen in de zon zijn zal er geen
eind komen aan deze energie.
Toch worden steeds meer waterstof
atomen omgezet in helium en over 15
miljard jaar zal de zon uitgewerkt zijn.
Door het langzaam minder worden van
de brandstof zal de zon steeds feller
gaan branden, evenals een kachel dat
doet, die niet geheel gevuld is, zodat
de zon over 5 miljoen jaar veel meer
hitte zal uitstralen dan thans.
Het gehele verloop van dit energie
proces vindt in het binnenste van de
zon plaats en de energie werkt zich
naar buiten. Een warmte-deeltje, dat
zich met een snelheid van 300.000 K.M.
per sec. naar buiten werkt, heeft ech
ter een miljoen jaar nodig door het
kunt U het beste en voordeligste
terecht bij
MOLENSTRAAT 9 TEL. 2272
TORENSTRAAT IC
Desgewenst op zeer gemakkelijke
betalingscondities.
Er moet mij iets van het hart en ik
weet, dat ik daarmee hier en daar
een boos gezicht riskeer.
Sedert de vorst zo genadeloos zijn
greep op ons land legde, worden wij
enige keren per dag, via radio en
pers, aangespoord om aan de hongeri
ge dieren te denken en toe te zien,
dat de buiten bivakkerende kettinghond
dekking krijgt.
Ieder mens, die zichzelf respecteert,
zal aan deze roep om hulp gehoor ge
ven en doen wat in zijn vermogen ligt
om de bittere nood voor de dieren te
helpen lenigen.
Giften in geld en natura stromen binnen,
de schooljeugd is ingeschakeld, de
politie doet wat zij kan, het leger
helpt, helicopters brengen voedsel naar
afgelegen plaatsen, kortom, wanneer
de koude toch ruïneuze gevolgen voor
de dieren mocht hebben, en daar gaat
het helaas op lijken, kunnen de mensen
zeggen, dat ze niet alleen met lede
ogen hebben staan kijken, doch alles
hebben gedaan om hulp te bieden.
Maar wat mij nu van het hart moet
is dit. Is het bij al deze zo zeer te
respecteren activiteit om de dieren te
hulp te snellen, toch niet een beetje
beschamend, dat het mensdom zo slecht
op toeren komt wanneer er méér dan
dringende hulp te verlenen is aan hon
gerende mensen, die nog bij miljoenen
te tellen zijn
Deze mensen wonen hier weliswaar ver
vandaan, hebben een andere huidskleur
en zijn, in onze ogen althans, vaak hei
denen en we zien ze niet, zulks in te
genstelling met de vogeltjes, die we
voor onze ogen zien sterven.
Misschien dat dit de rede is, dat we in
de gevallen van de hier zover vandaan
wonende mensen er op speculeren, dat
anderen de hulp wel zullen verschaf
fen, die het echter ook nalaten, als
gevolg waarvan b.v. de kinderen in die
noodgebieden, ik schreef dit al eens
meer, het schors van de bomen knagen
en hun maag met klei vullen.
Dit doet natuurlijk niets af aan de
zeer te loven actie de dieren te hulp
te komen.
Dit nare praatje over hongerende men
sen schoot mij te binnen toen ik het
verschil in reactie zag bij een paar
dorpsgenoten, die enige maanden ge
leden een kennis van mij bij de deur
wegblaften, toen deze kwam voor de
actie „een sleutel voor een toekomst",
waarbij het ging om leven en toekomst
van vluchtelingen, maar die zich nu
het vuur uit de sloffen sjouwen om
oude broodkorsten en etensresten, no
dig voor de vogeltjes.
Hoe zeer ook te loven, vind ik het
toch wrang.
H. OEKMAN.
SOEST UTRECHT BAARN
De K.N.M.V. houdt een „praatmiddag",
waarvan twee bestuursleden van de
vereniging zullen deelnemen.
Uit het jaarverslag van de secretaris
bleek, dat de vereniging thans 61 le
den heeft en 3 donateurs. De kaspo-
sitie is verstevigd, hetgeen bleek uit
het financieel overzicht van de pen
ningmeester, de heer J. Oosterbeek. De
kascommissie had de boekhouding en
het beheer der geldmiddelen in orde
bevonden en de voorzitter dankte de
secretaris, pennigmeester en kascom
missie voor het verrichte werk.
In de nieuwe kascommissie werden be
noemd de heren Zimmermann en Adam,
reserve de heer E. Smit. In het bestuur
werden de heren J. Oosterbeek, A. Spij
ker, Th. de Muynck en H. Willemars
herkozen.
Het wedstrijdprogramma voor 1956 om-
vat o.m. Lenterally met sterrit naar
Soest op tweede paasdag, 2 april. Zon
dag 10 juni is er een rit van 70 80
km. Er zal een nachtrit gehouden wor
den op zaterdag 21 juli en zaterdag
middag 25 augustus een rit van 80 km.
Tussentijds zullen avondritten gehouden
worden.
ZONDAGSDIENST
ARTSEN EN APOTHEKEN.
Zondag a.s. wordt de dienst waarge
nomen door dr G. van Beurden, Steen-
hoffstraat 12, telefoon 2667 en dr H.
var. Dorssen, Eigendomweg 96, tel. 2119.
Zondag a.s. is geopend apotheek „Soest",
Soesterbergsestraat.
VLEESVERKOOP.
Morgen (zaterdag), te 9 uur, heeft we
derom verkoop van vlees plaats aan
het slachthuis.
