Oud Soest. Raadsagenda niet te lang* CENTRAAL INKOOP BEDRIJF Burgerlijke stand. Excursie voor buitenlandse gasten. Particuliere bouw niet rendabel in Soest. Gezond liaar^femooi haar. Dameskapsalon J. KOPPEL. W. N. NIEUWENHUIS WALDER EN WULCO gemeenter Opslagi WONINt prima coi aardap J. D. Wei damespakje van lompen; papier; ijzer en alle soorten metalen. Eigen ophaaldienst. De zaak van service en vertrouwen. BUSCH ZONEN Soestdijk Telefoon 3397 EEN RAPPORT OVER SOEST UIT 1569. VI. Het erfrecht. Reeds in de middeleeuwen traden bij overdracht van grond en huizen, bij hy potheken en andere contracten, waarbij vermogen betrokken was, man en vrouw hier tesamen op, zoals uit oude acten te zien is. Deze gelijkgerechtigheid in het bezit kwam ook uit bij het verdelen der nalatenschap van één der echtgenoten. De overlevende echtgenoot had recht op de helft der deelbare goederen. (Dit was niet overal in ons land zo als in Soest en overig Eemland; in het west- friese recht, het zgn. aesdomsrecht, was de weduwe van het erven uitgesloten.). In het Soester rapport luidt het ,,Die langelevende van hem hen) deylt die voorseide goederen mytte erffgena- men van de ooverleeden, halff ende halff; ende nae dode van haar vader en moeder deylen die kynderen in de voorseide goederen effen diep, sonder dat den outste daerinne eenich vordel opteeren kan." De kinderen kregen dus allen een gelijke portie. „Die kynderen, stervende vóér haer vader sonder geboorte zonder nako melingen), erven haer goederen alleen op vader ofte moeder". „Die kynderen, stervende sonder ge boorte naer na) haer vader ende moeder, erven haer eygen goederen op GEBORENSijtje Elisabeth Maria, d. van E. H. de Vries, marechaussee en M. H. Polet, Prof. Lorentzlaan 23. Pierre Maurice, zoon van Sj. Roels, los arbei der en J. J. Neerings, Bosstraat 33. Peel, zoon van P. van Rouwendaal, chauffeur en W. Dorrestijn, Hartweg 16a. Albertus Jacobus, zoon van A. M. de Ruijter, monteur en A. Dorre- steijn, Baarn. Jacqueline Pauline Maria, dochter van J. A. J. van Ger- ven, assistent-accountant en A. C. H. Rosmolen, Vosseveldlaan 28. Robert George, zoon van H. G. Lijftogt, ver tegenwoordiger en M. Beets, Thorbecke- straat 22. Martinus, zoon van H. M. de Zoete, groente- en brandstoffen- handelaar en W. C. Colthoff, Korte Hartweg 13. Jacob Johannes, zoon van J. C. de Jong, onderwijzer en M. Muelders, Bilderdijklaan 5. Karin Juliana Maria, dochter van B. G. Ra demaker, militair en A. M. A. Breij, Bilderdijklaan 19. Eveline, dochter van P. J. Bangma, arts en E. W. Heg- gelman, Talmalaan 36. Margaretha Judith, dochter van G. Wesseling, mi litair en B. M. Daniels, Plesmanstraat 4. Else Helene Elisabeth, dochter van J. van de Wijngaart, koopman en E. H. Prinsen, Steenhoffstraat 12a. Nico- laas Johannes, zoon van C. B. Werk hoven, fruitkweker en E. M. Emond, Paulus Aloysius Maria Johannes, z. van J. J. van Wegen, inseminator en M. H. de Jong, Schoolstraat 70. ONDERTROUWD Gerardus Hendrikus Joseph Verkerk, zaakvoerder. Hoonhorst B 38, Dalfsen en Antonia Theodora Hil- horst, zonder beroep, Birkstraat 123; datum huwelijk 11 juli 1956. Fre- derik Kreté, magazijnbediende, Oude Utrechtseweg 2B en Antje Gerritje van Veenendaal, zonder beroep, Vondellaan 18; datum huwelijk 11 juli '56. Obes van Plateringen, gemeentewerkman, Biltseweg 9, Baarn en Louisa Kuijper, zonder beroep, Koekoekweg 15; datum huwelijk 11 juli 1956. GEHUWD Jan Verzaal, militair, Amersfoortsestraat 41c, Zeist en Gerda Jacoba Huisman, zonder beroep, Vin- kenweg 25; adres na huwelijk ieder op eigen adres. Henricus Franciscus Sips, kassier, Mendelssohnlaan 16 en Maria Theresia Johanna van den Berg, zonder beroep, Kerkstraat 22; adres na huwelijk ieder op eigen adres. Ha- rold Jan Allaart, stuurman, Singapore en Susanna Nelly Noordhoff, zonder be roep, Waldeck Pyrmontlaan 8; adres na huwelijk Bankastraat 12, Amers foort. Antoon Vos, grondwerker, Ju- lianalaan 92 en Adriana Anna de Bak ker, verpleeghulp. Koninginnelaan 171; adres na huwelijk Julianalaan 92. Wilhelmus Johannes Hoopman, kan toorbediende, Orteliusstraat 163hs., Am sterdam en Catharina Yvonne Leijssen, kantoorbediende, Birkstraat 128; adres na huwelijk Nickeriestraat 7n, Amster dam. Willem Cornelis Bree, gereed schapmaker, Padangstraat 12, Baarn en Amelia van Holland, zonder beroep, Nieuwstraat 45; adres na huwelijk Staal straat 8, Bunschoten. OVERLEDEN Marcus Jacobus van Beurden, oud 16 dagen, zoon van G. van Beurden, arts en M. J. Th. Ru- pert, Steenhoffstraat 12. Johannes Christiaan de Boer, 74 jaar, zonder beroep, gehuwd met H. van Zaanen, Schoutenkampweg 6B. Gerrit Jan Ruttenberg, 83 jaar, landbouwer, we duwnaar van N. Strumpel, Beuken laan 84. haer ander broeders ende susters, soe- wel die sijn van halve bedde als van den heele bedde", dus zowel volle broers en zusters als halfbroers en -zusters. „Ymande, stervende sonder geboerte, ende vader noch moeder, broeder noch suster achterlaetende, die erft sijn ey gen goederen op sijn naeste bloet ende erffgenamen sonder distinctie van syde", dus zonder onderscheid of zij bloedver wanten van vaders - dan wel van moe derszijde zijn. „Ende dye effen nae sijn in de maechtael graad van bloed verwantschap), deylen effen veel". Dus broers en zusters van vader en moe der onderling even veel en de kinde ren hiervan ook onderling even veel, maar deze laatsten, de neven en nich ten, minder dan de ooms en tantes. Uit het bovenstaande blijkt o.a., dat in onze streek de vererving der goederen niet angstvallig beperkt was tot het bloed (verwanten en kinderen) van de echtgenoot, zoals in het westfriese erf recht, maar dat ook het bloed van de echtgenote (ook stiefkinderen ten aan zien van de man) gelijkelijk meedeelde. Ik haal dit zo nadrukkelijk naar voren, omdat er van „annexionistische" west- friese zijde enkele jaren geleden be weerd is, dat Eemland westfries zou zijn, omdat hier vroeger het aesdoms recht gegolden zou hebben. Dit is ech ter in Soest geenszins het geval geweest. Kerkelijke aangelegenheden. „Die pastorye van den dorpe kompt den abt van S. Pauwels, ende is daer colla- toor van", vermeldt het rapport verder en bedoelt daarmee, Sat de abt van de St. Pauwels-abdij te Utrecht het recht had om de pastoorplaats in Soest te voorzien, dus om in Soest de pas toor aan te stellen, Dat dit recht juist aan de St. Paulus-abdij verbonden was, daarvoor lag de oorzaak ver in het verleden terug De St. Petrus- en Pau- luskerk te Soest was in de middel eeuwen (in elk geval vóór 1331) op gericht als dochter van de St. Antonius- kerk te Leusdense parochie. De St. An- toniuskerk te Leusden echter behoorde reeds in de 11e eeuw aan het Bene dictijner klooster op de Hogehorst Hei ligenberg) bij Amersfoort, dat (kort voor 1050) als St. Paulus-abdij naar Utrecht werd overgeplaatst. Zodoende kreeg de St. Paulus-abdij bij de afsplitsing van de nieuwe parochie ook het patronaats- recht (en dus ook het collatierecht, be noeming van de pastoor) over de kerk te Soest. Het rapportschrijvende Soester gerecht is niet tevreden over deze patronaats verhouding van de St. Paulus-abdij tot de Soester kerk en wel vanwege de eigenaardige financiële kant, die er aan het geval zit. Het zegt „Alle dye thyenden (tienden) 1), groff ende smal, in den dorpe van Soest heeft den abt van S. Pauwels binnen Utrecht dat twedeel tweederden), en dat dar- dendeel heeft dye pastory pasto raat) van Leusden, welcke pastoery wel heeft boven dye vyerhondert Carolus- gulden jaerlix, ende dye pastoor van Soest dye heeft gheen eens veertich gulden. Waeromme dyeselve portie ofte rechten dardendeel van den voernoem- den thyenden wel behoren souden blye- ven bij dye kereke van Soest, dyewel- cke dit wel noedelijcken (nodig) van gebreck heeft, alsoe dat ganse dack von dye kark gans nyet en duech deugt) ende leckende is alle dye karek deur ende verdervet alle dat in dye karek is". Al in een acte van 1325 (waarbij de St. Paulus-abdij aan de heer van Gaesbeeck, Sweder van Abcoude, haar lage rechtspraak (gerecht) in Soest af staat 2) met uitzondering van bepaalde zaken, die de goederen der abdij in Soest betreffen), valt te lezen, „dat dat twedeel van der teynden van al Zoes, groet ende kiene, is myns heren des abts ende sijns Goedhuus (=godshuis, klooster) ende dat derdendeel van der tyenden van al Zoes, groet ende kiene, des papen van Loesden, die daer paep pastoor) is". Deze bepaling stamt kennelijk uit de tijd, dat er nog geen afzonderlijke parochie en kerk te Soest bestond, maar Soest een deel van de parochie Leusden was. En schout en schepenen vinden niet ten onrechte, dat het nu (in 1569) toch wel eens tijd wordt om de regeling aan de veranderde verhouding aan te pas sen en dat derde $eel der tienden, dat Leusden totnogtoe kreeg, aan de kerk van Soest zelf ten goede te laten komen. De pastoor van Soest krijgt maar 40 gulden per jaar binnen (waarschijnlijk uit de opbrengst van enkele stukken grond en uit giften, misgelden en dgl.); daar moet hij zelf van leven en de kerk en de eredienst van onderhouden. Geen wonder, dat het kerkgebouw in zo'n deplorabele toestand verkeerde! Vol gens middeleeuws kerkelijk recht was de tiendheffer, in dit geval dus de St. Paulus-abdij en de pastoor van Leus den, verplicht de kerk te onderhouden, wanneer de opbrengst van de eigen middelen hiertoe niet toereikend waren. Maar deze beide tiendheffers schijnen dat wel geloofd te hebben of van el kaar gedacht te hebben „Laat HIJ het maar opknappen". Gevolg: Een vergaande op alle plaatsen lekkend dak en in de kerk altaarkleden, beelden, schilderin gen, koorgestoelte enz. bedorven door het vocht. Ja, onze oude schilderachtige kerk in de Kerkebuurt heeft al wat meegemaakt 1) Een belasting in de vorm van een tiende deel van de opbrengst van de landbouw; grove of grote tiend van het koren; smalle of kleine tiend van hennep, rapen, wintergerst, bijenwas, bijen, biggen, lammeren en ganzen; meest in natura, ook wel in geld. 2) Hieruit blijkt - dit als aanvulling op wat ik in het begin van m'n artikel over de gerechten schreef - dat al in 1325 het Gaesbeeckse gerecht de grote stap gedaan heeft om tot het domine rende gerecht in Soest te worden; en toch kon het gerecht van 1569 de twee zwakke „concurrentjes" nog niet ver kroppen. (Wordt vervolgd). J. H. De Soester gemeenteraad is gisteren in openbare vergadering bijeen geweest voor het afhandelen van een agenda van 34 punten en na het openen met gebed door de voorzitter, burgemeester Mr. S. P. Baron Bentinck, werden de notulen van de vorige vergadering vast gesteld. De heer VAN ANDEL (Prot. Chr.) meen de in deze notulen gelezen te hebben, dat liet verkeersprobleem in Soester- berg in deze vergadering opnieuw ter sprake zou komen en miste het op de agenda. De heer SCHAAFSMA (Prot. Chr.) en mevr. POLET (P. v. d. A.) maakten bei den aanmerking op de lange agenda en meenden, dat het raadzaam was voort aan eenmaal per maand te vergaderen. De VOORZITTER stelt voor dit bij de rondvraag te behandelen. Door de heren PIEREN (P. v. d. A.), BROUWER (Prot. Chr.) en KLAREN- BEEK (K.V.P.) worden de geloofsbrie ven van het nieuwe raadslid, de heer P. H. Versteyne (K.V.P.), onderzocht en in orde bevonden, zodat deze de vol gende raadsvergadering zal bijwonen. Alle ingekomen stukken worden voor kennisgeving aangenomen en aan de Shell wordt ontheffing van de hinder- Laat daarom Uw haar regel matig en goed verzorgen. Braamweg 84 Telefoon 2045 wetsverordening verleend voor het plaatsen van 2 vulputten voor perceel v. Weedestr. 48, al zal 't verzoek van de heer VAN ANDEL (Prot. Chr.) eerst on derzocht worden of er geen gunstiger plaatsen zijn dan de aangewezen, daar deze vrij hinderlijk voor het verkeer zijn wanneer tankwagens de putten ko men vullen. De raad stelt een krediet beschikbaar voor het instellen van een sociaal-eco nomisch onderzoek in Soesterberg en de woning Oude Utrechtseweg 35 wordt onbewoonbaar verklaard. In de nieuwe verordening tot het voorkomen, beper ken en bestrijden van brand staat ver meld, dat er niet gerookt mag worden in bos of heide en volgens de VOOR ZITTER is Soest niet de enige gemeente waar men het roken verbiedt om brand te voorkomen. De nieuwe vacantieregeling van de krui deniers geeft wat voeten in de aarde. Vorig jaar wenste men tweemaal drie dagen en mevr. POLET (P. v. d. A.) vindt het vreemd, dat er zo'n omzwaai gemaakt is en dat men nu een vakantie van zes dagen aaneen wenst. De heer VAN ANDEL (Prot. Chr.) vraagt of het niet mogelijk is de krui deniers zelf de keus te laten, maar er wordt vastgesteld, dat het zes dagen achter elkaar zal worden omdat de meerderheid dit wenst. Mejuffrouw D. Smit te Kampen wordt met 17 van de 18 stemmen benoemd tot onderwijzeres aan de openbare la gere school aan de Beetzlaan in de plaats van mejuffrouw Dijkhuis. Er waren 40 sollicitanten. De openbare ulo-school krijgt ruim 1400 gulden kre diet voor de inrichting van de perso- neelskamer en de aanschaf van leer middelen en in twee gevallen, waarin leerlingen van bijzondere scholen bui ten Soest onderwijs ontvangen, wordt een bijdrage vastgesteld. Soesterberg zal een rioolzuiveringsin stallatie krijgen, waarvoor een krediet wordt verleend en op de vraag van de heer SCHAAFSMA (Prot. Chr.) of er veel tijd mee gemoeid is voor deze installatie in werking komt, deelt wet houder VAN ZADELHOFF (K.V.P.) mee, dat de bouw slechts een jaar zal vergen, maar dat er eerst vergunning moet zijn. Dit zal echter weinig moei lijkheden geven. De gemeente zal financiële bijdrage le veren voor het houden van cursus sen op het gebied van huishouding en opvoeding en op verzoek van Gedepu- ufT ADRti VOOR WASTAFELS LOODGIETER ELECTRICIËN Van Weedestraat 23 Tel. 2577 S< ZO 11. Toen de gang zo nauw werd, dat ze plat op hun buik moesten kruipen, begon de moed de jongens in de schoe nen te zinken. Zou de grotgang dood lopen Dan zouden zij hier van honger en dorst moeten omkomen. Het huilen stond hen nader dan het lachen. Wanhopig kropen zij voort, want zo lang zij nog verder konden, was er hoop. De gang maakte een flauwe bocht en was hier zo nauw, dat de jongens er zich nauwelijks door konden wringen. Zij meenden al, de moed op te moe ten geven, toen Walder, die voorop kroop, aan het einde van de smalle pijp, waar zij door kropen, licht meende te zien. Nieuwe kracht en nieuwe moed voelden ze in zich stromen. Daar, waar het licht was, moest de vrijheid zijn. Zij stoorden er zich niet aan, dat hun kleren scheurden langs de ruwe wan den en dat zij hun handen, knieën, voe ten en ellebogen bezeerden. Blij kropen zij voort. Toen Walder het einde van de nauwe gang bereikte, meende hij al, dat het licht dat hij zag, geen bui tenlicht was. Het leek meer op het flakkeren van een fakkel. Voorzichtig stak hij zijn hoofd uit de pijp en stom verwonderd keek hij in het rond. De gang kwam hier uit iri een grote zaal in de rots. Van de gewelfde wanden hingen stukken druipsteen naar beneden en op een stuk steen zat een oude man met een lange, grijze baard, gehuld in een wijd kleed. Onbeweeglijk staarde hij in het houtvuur, dat aan zijn voeten knapperde. Walder begreep, dat zij verder moesten en dat ze niet voor goed in de gang konden blijven. Gevolgd door Wulco kroop hij uit de pijp. Wat voelden de jongens zich klein in deze grote ruimte. De oude man scheen hen niet bemerkt te hebben, want hij bleef onafgebroken in het vuur staren. Langzaam schuifel den de vrienden naberbij. Toen zij vlak bij de oude man waren gekomen, richtte deze zich ineens op en stak beide han den omhoog. Uit zijn mager gezicht staarden twee scherpe, donkere ogen de jongens strak aan. Walder en Wulco stonden als aan de grond genageld. „Ik groet u", sprak de grijsaard. „Ik wist, dat u komen zoudt. Treedt nader en zet u bij het vuur". Hij wees op enkele brokken steen, die bij het hout vuur lagen. Verwonderd keken de jongens naar de oude man en aarzelend kwamen ze dichterbij. Wie was die vreemde grijs aard en hoe wist hij, dat de jongens zouden komen teerde Staten is er een nieuwe rege ling vastgesteld voor het stichten van een vuilverwerkingsbedrijf met de ge meente Baarn. De wijzigingen betreffen interne aangelegenheden. De heer GRIFT (P.v.d.A.) verklaart, dat zijn fraktie geen bezwaar heeft tegen het beschikbaar stellen van een krediet van ruim 6000 gulden voor een afrastering om het openluchttheater, maar men moet geen goed geld naar kwaad geld gooien en het hierbij laten. De heer SCHAAFSMA noemt de afras tering een vlag op een modderschuit en de droeve historie van het openucht- theater wettigt niet de hoop, dat het in de toekomst met de exploitatie iets worden zal. De heer ORANJE (V.V.D.) ziet ook wei nig hoop voor de toekomst van het theaer, wanneer geen deskundigen dit ter hand nemen. De heer VAN ANDEL (Prot. Chr.) meent, dat men het maar eens pro beren moet men een afrastering, want als deze er niet komt dan is er hele maal niets met het theater te beginnen. De heer VAN WELY (V.V.D.) houdt een pleidooi voor het openluchttheater, dat door zijn ligging een eldorado in onze gemeente is. Er zal niet alleen een omheining moeten komen, maar er moet meer gedaan worden. De VOORZITTER kan zich voorstellen, dat er sombere geluiden gehoord wor den wanneer het over het openlucht theater gaat, maar het is van waarde voor de gemeente, omdat er manifes taties kunnen plaats vinden, die in een zaal onmogelijk zijn. Met aandrang wordt de raad dan ook geadviseerd het bedrag beschikbaar te stellen. Dit ge beurt en alleen de heer SCHAAFSMA (Prot. Chr.) is er tegen. De heren P. Grift en P. H. Versteyne worden benoemd tot lid en plaatsver vangend lid voor de commissie van ge organiseerd overleg en voorstellen tot aankoop, verkoop en ruiling van grond bieden geen stof tot besprekingen. De Mixed Hockey Club krijgt opnieuw het terrein aan de Birkstraat in huur en krijgt een krediet van 15000 gulden voor de bouw van een clubgebouw, terwijl de vereniging de gemeente 4000 gulden teruggeeft. Het clubhuis blijft eigendom van de gemeente. Het verlenen van krediet voor dc bouw van woningen aan de Ossendamweg en de Meidoornweg geeft de heer ORANJE (V.V.D.) de gelegenheid er op te wijzen, dat het aanvankelijk de be- doelipg was deze woningen in parti culiere bouw te zetten. Nu doet de ge meente het en de raad kan er geen bezwaar tegen maken, omdat de zaak reeds zo ver gevorderd is, dat ophouden stagnatie zou betekenen. Het is gewenst, dat voortaan eerder bekend gemaakt wordt wat er precies gebeuren gaat, zodat de raad niet in een dwangpositie geplaatst wordt. Openbare aanbeste ding lijkt aantrekkelijker dan onder hands, maar in deze tijd is dit niet goed mogelijk, dus dit wordt graag ge accepteerd, maar de particuliere bouw schijnt benadeeld te zijn en dit is min der wenselijk. Wethouder VAN ZADELHOFF (K.V.P.) wijst erop, dat het werk niet aan een particulier of aan een bouwkas gegund kon worden, omdat deze geen kans za gen te bouwen. De bouwkas vroeg ver gunning voor de bouw van woningen van 220 M2., maar dit is zeer onge wenst. Dit leidt tot degradatie en mis schien wel tot degeneratie. De praktijk heeft uitgewezen, dat in particuliere bouw geen complexen gezet kunnen worden, zodat de woningnood op deze wijze niet bestreden kan worden. De VOORZITTER wijst erop, dat er zolang geschipperd moet worden voor alle elementen, die nodig zijn voor de bouw, een combinatie vormen, dat de raad niet voortdurend op de hoogte gehouden kan worden daar dit ver warrend zou werken. De raad stelt 750 gulden ter beschik king voor een excurie, welke de buiten landse gasten van de Soester Sport federatie zal worden aangeboden. Aan vankelijk waren enkele leden van me ning, dat met een ontvangst van de gasten en een excursie een precedent geschapen zou worden, maar de VOOR ZITTER zette uiteen, dat er ditmaal geen sprake is van een echte ontvangst door de gemeente, daar dit gebeuren zal tijdens het diner dat aangeboden wordt en waarbij B. en W. zijn uitge nodigd. De buitenlandse gasten zullen een week in Soest zijn, dus het is ver antwoord hen een excursie aan te bie den. Een instruktieve excursie zal zijn nut afwerpen. Mevrouw LANDWEER-DE VISSER vraagt wie het diner betaalt, maar hierover kan de VOORZITTER geen inlichtingen geven. (Vervolg pag. 3, le kolom). 01 ve te g (Ver De heer vraagt of B gen, dat de tijdens deze doet de gerus er geen wed plaats vinden Tijdens de zoek van me en de heer ter sprake, vergaderingen is in de reg' er weinig weet nooit gadering geh geen moeilijk afspraken, vinden vaak dering plaats zou het gew -vaste dag in worden. De VOORZIT raadsvergader den kost, zot deringen om De praktijk agenda niet dering lang i maal per ma zou de agent wordt vaak vergadering vastgesteld w belang, dat van de raads Mevr. POLEI het belang v een gemeente ORANJE (V niet graag ge De VOORZIT dat de raadsv week of drie len worden, -vergaderingen schikter datu den. De raat de gelegenhe deren. Mevrouw LA1 dat dit al ee -er „geslabakt. De VOORZIT gers getikt w slabakken spi Mevr. POLE zien, dat aan Gevraagd nt voor halve Rijk, Soesterb Aangeb. t Amsterdam, mers, keuken cel. Tuin. V Huur pl.m. rnnd. Gevr. in Soest of Brieven ondei Soester Cour Te koop WIEL, Eysin 125.—. Kla 14. gevraagd vcx termaanden, hoogte minstt Brieven onde bur. Soester Aangeboden trum van L. huis met 4 k zocht woon Soest. Br. lt bur. Soester Te k zonder ziek Verder alle so plan Nieuwevi Telefoon Exceptioneel Jaag in prijs *3 toch zeker dit 100 bollen fijn ribs jjotelé waven.it in 7 modekleuren QQ 7C blaten 38 t.m. 50

Historische kranten - Archief Eemland

Soester Courant | 1956 | | pagina 2