RANG menthol eucalyptus
Oud Soest.
RENAULT
Garage Stam
Sun
bal m
PUROL
TWEEDE BLAD
De beste bescherming tegen ons klimaat p
Sm
SOEST.
In één
Uw ha
gaaf e
FA. F. VAN DEN HOVEN
HUISBRANDOLIE No. 1
DE WITTE POMPEN
DE SCHAT VAN DE ZEEROVER
Huid genezing
UW SUCCES IS ONZE
RECLAME.
AUTORIJSCHOOL D. ENGEL
Uw Rheumatische Pijnen
wijken voor een
bloedzuiverende kuur.
SOESTERBERG
VAN DE „SOESTER COURANT"
VRIJDAG 18 OKTOBER 1957.
DE INVOERING DER
KERKHERVORMING.
II
Dat velen niet gemakkelijk waren te
bewegen tot de nieuwe leer over te
gaan, ligt voor de hand. De Soester
bevolking, hoofdzakelijk boeren en boe
renarbeiders, in totaal ongeveer zes
honderd zielen, klampte zich hardnek
kig aan het oude geloof vast.
In 1585 begon een uit het Soester Bri-
gittenklooster Mariënburg afkomstige
monnik als pastoor op te treden Bruno
Jacobi (Bruin Jacobszoon) van Amers
foort. Wie er vóór die tijd als pas
toor gestaan heeft en op welke wijze
hij verdwenen is, weten we niet*
Bruno Jacobi preekte geregeld in de
kerk en in die functie van predikant
werd hij voorlopig door de Staten ge
tolereerd. Maar hij gedroeg zich ook
als pastoor, heette het, en dat zal wel
betekenen, dat hij bleef doorgaan met
aan de bevolking op de roomse wijze
de sacramenten toe te dienen en de be
grafenissen te leiden. Zijn levensonder
houd werd door de bevolking naar een
jaarlijkse hoofdelijke omslag opgebracht.
In 1588 vonden de Staten het welletjes
en stelden zij een hervormd predikant
aan om Bruno Jacobi te vervangen
Ds. Christiaan. Maar deze predikant
heeft het in Soest slechts kort uitge
houden. Reeds in oktober van hetzelf
de jaar had het dorpsbestuur, in hart
en niereh katholiek, kans gezien hem
weg te werken, en dat nog wel via de
Staten van UtrechtWe weten dat uit
een verklaring van Cornelis van Mont-
foort, schout te Soest, op 21 oktober
1588 aan de Amersfoortse magistraat
afgelegd, dat de kerkmeesters van
Soest uit naam van Huybert Meyns,
buurmeester van Soest, hem hadden
meegedeeld, dat de predikant Chris
tiaan niet meer mocht prediken. Meyns
beweerde, dat hij hiertoe opdracht van
nu rapporteerde de commissie
,De Kercke en is niet wel gerepareert
noch behoirlijck van d'oude wesen ge-
zuyvert".
Het kerkgebouw verkeerde dus in een
vervallen toestand. Nog steedsWant
reeds in 1569 hadden schout en sche
penen van Soest, in hun antwoord op
de enquete van Alva, erop gewezen
dat de kerk dringend geld nodig had,
„alsoe dat ganse dack van dye karck
gans nyet en duecht ende verdervet
alle dat in dye karck is."
Niet „behoirlijck van d'oude wesen ge-
zuyvert" betekent, dat er in de kerk nog
te veel restanten van de vroegere
eredienst werden aangetroffen mis
schien altaren, schilderingen, wijwater
bakken en dergelijke.
„Kerckmeesters werden (worden) ge-
stelt ende doen haere rekeninge gelijck
als in d'andere parochiën van dit quar-
tier."
Benzineverbruik 1 15
Vraagt demonstratie.
Model 1958 thans leverbaar.
NIEUWERHOEKPLEIN 1
TELEFOON 2850
de Staten van Utrecht had gekregen.
Toen Ds. Christiaan weg was, trad Bru
no Jacobi weer verder op als predi
kant-pastoor en hij is dat blijven doen
tot 1594.
In de loop van 1593 trok de door de Sta
ten ingestelde enquete-commissie of com
missie van visitatoren het platteland
van Utrecht rond, bestaande uit Jhr.
Frederik van Zuylen van Nijvelt, Ds.
Joannes Gerobulus (Utrecht), Ds. Ger-
rit van Blockhoven (Utrecht) en ouder
ling Hendrik Buth. Zij hadden opdracht
na te gaan, hoe het stond met de na
leving van de voorschriften omtrent
de invoering van de gereformeerde
eredienst, of de als predikant dienst
doende pastoor zich aan de gerefor
meerde leer hadden aangepast en ook
op grond van hun levenshouding ge
schikt waren om het ambt verder te
bekleden, hoe het met het onderwijs
ter plaatste gesteld was, hoe de toe
stand van kerkgebouwen en pastorieën
was, en (een heel belangrijk iets) over
welke geldbronnen de plaatselijke ker
ken (parochies) beschikten.
Op 31 okt. en 1 nov. 1593 bracht de
commissie over haar bevindingen een
uitvoerig schriftelijk rapport uit aan de
Staten van Utrecht, het zgn. Visitatie
rapport van 1593. Dit geschrift geeft
een buitengewoon interessante kijk, met
talloze finesses, op de kerkelijke toe
stand van alle Stichtse dorpen in die
verwarde tijd. Maar het zou ons te ver
voeren, hier daarop verder in te gaan.
Wij bepalen ons tot Soest. Over Soest
Dit houdt in, dat, zoals in heel Kern
land, telkenjare door de stemgerech
tigde inwoners van Soest vier candi-
daten voor kerkmeester werden aan
gewezen en dat de Maarschalk van Eem-
land daarvan twee benoemde, waarop
zij in zijn handen de eed aflegden.
De jaarlijkse verantwoording van de
inkomsten en uitgaven geschiedde door
hen ten overstaan van maarschalk, ge
recht en „buren" (stemhebbende inwo
ners).
„De fabrycke heeft uut een weynich
lants ende eenige cleine rentjens om
trent 25 gld. 's jaers." (De fabrycke is
het kerkelijk huishouden.)
„Bruno Jacobus van Amersfoort be
dient hier de kercke met predicken, is
een monick geweest in 't clooster
t'Soest, ende heeft hem te dezer
plaetse als pastoor gedragen den tijd
van 8 jaeren. Is gansch onervaren in de
religie (bedoeld is de calvinistische
confessie) ende verclaert, dat hij sijns
dienste begeert ontslaegen te zijn".
In een samenvatting verderop in het
rapport wordt hij onder de drie „on-
lijdelijcke (niet te tolereren) ende on-
stichtelijcke predicanten" van Eemland
genoemd
„Bruno Jacobi, tot Soest, dewelcke be
ter hier t'Utrecht in sijn clooster tot
de Brigitten dienen sal bij sijne bagijn-
tjes, dan hem (zich) hier ter plaetse
van sijne tegenwoordige residentie te
occuperen (bezig te houden), omme 't
volck uut de kerk te houden".
Men was dus over deze koppige, hard
leerse leider niet erg te spreken, en
als een opluchting klinkt het dan ook,
als er een jaar later in het rapport
bijgekrabbeld is „Dese monnick is
ewech (weg), ende is aldaer bij provisie
tot predicant gestelt op den 14en Junij
1594 Theodorus Anthony Victor."
Het rapport vervolgde Tot de pastorye
staet weynich zeeckers", d.w.z. aan het
pastoorsambt zijn vrijwel geen vaste in
komsten verbonden, „ende wert (wordt)
dese man onderhouden bij omslach."
„Coster is Goort Janssen, dewelcke
oock de schoole 's winters bedient."
In de andere jaargetijden moesten de
kinderen namelijk hun ouders of de
bazen van hun ouders op het land hel
pen. Hij „heeft hiervoor twee cleyne
ackerkens, ongeveerlijck 22 stuyvers
's jaers doende in huyre, met een huys-
ken."
Of dit hetzelfde miniatuur woninkje is,
dat nog aan de oude dorpsschool in de
Eemstraat annex is Het is niet zeker,
dat dit gebouwtje helemaal tot 1593 te
ruggaat.
Het rapport besloot„Hier is een pas
torie". Waar deze gestaan heeft, is niet
met zekerheid te zeggen. „Ende hebben
(de Soestenaren) oock een schutterie,
dewelcke 's jaers van lantrenthen heeft
omtrent 100 gld." Wat heeft dat Gaes-
I
beecker Gild nu in dit rapport te ma
ken zult u zeggen. Men heeft blijkbaar
erover gedacht, (dit blijkt ook uit het
gerapporteerde over andere plaatsen)
deze gilden en broederschappen als
kerkelijke organisaties op te vatten en
hun bezittingen en inkomsten eenvou
dig te naasten. Maar dit denkbeeld
schijnt niet tot uitvoering gekomen te
zijn. Het Gaesbeecker Gild en het niet
vermelde St. Anna-Gild zijn in elk ge
val blijven bestaan, in het volle bezit
van hun eigendommen en als een soort
bolwerk van de katholieke bevolking.
(Wordt vervolgd.) J. H.
steeds goed advies!
Laren - Veldweg 1 - tel. 3025
Soest - Merelweg 10 - tel. 3258
NIEUWE ONDERWIJZERES.
Aan de openbare school aan de Beetz-
laan moet een nieuwe onderwijzeres be
noemd worden en B. en W. bieden de
raad de volgende voordracht aan
1. Mej. M. Vos, Kerk-Avezaath. 2. Mej.
W. Walvis, Waddinxveen. 3. Mej. M. L.
Noom, Steenbergen.
HUMANISTISCH VERBOND.
Zondagmorgen, 10.30 uur, zal in Oranje
hof, Prins Bernhardlaan 40, de heer
A. J. Wevers spreken over „Humani
sering van het Bedrijfsleven".
Voor nadere bijzonderheden verwijzen
wij naar de advertentie in dit blad.
ZONDAGSDIENST ARTSEN
EN APOTHEKEN.
In het komende weekeinde wordt de
dienst waargenomen door dr P. Don
ker, Middel wijkstraat 34, tel. 2815 en
dr J. C. Rip, Soesterbergsestraat 16, tel.
2423.
Zondag is geopend apotheek Soestdijk,
Van Weedestraat..
Koninginnelaan 25 - Soestdijk
le soort PETROLEUM voor oliestook-
haarden. - BENZINE.
BEL OP no. 2185.
STEENHOFFSTR. 25 SOEST
PADDESTOELEN
TENTOONSTELLING.
De kinderen van de chr. V.G.L.O.-
school op Braamhage hebben padde
stoelen gezocht en hiervan fantasie
stukjes gemaakt, die tentoongesteld zijn.
Wolfgang Bartels uit Baarn won de
eerste prijs. 2. Tine Dorrestein en Joke
Appeldoorn. 3. Jeanne Marchal, Baarn.
4. Constance Floor, 5. Ria Meinen en
Betty Bakhuizen.
HET RITME IN DE MUZIEK.
De heer A. Heerkens, hoofdleraar in
de muziek te Tilburg, heeft in het
Oranje-Hotel, voor de leden van de
Volksuniversiteit, gesproken over het
ritme in de muziek, met muzikale toe
lichting.
Het ritme in de muziek is nauw ver
want met het tempo dat een tijd ken
merkt. De huidige mens wordt beheerst
door het tempo, in tegenstelling tot en
kele tientallen jaren geleden. Wij ver
plaatsen ons zo snel, dat wij in korte
tijd op geheel verschillende plaatsen
kunnen zijn en dit belet ons vaak
ons los te maken van het tempo waar
in we leven en onze gedachten blijven
aan dit tempo deelnemen.
Het moderne leven heeft een grote in
vloed op onze jeugd, die gegrepen is
door het huidige levensritme. Dit ver
oorzaakt de voor volwassenen vaak
moeilijk te begrijpen voorkeur voor
merkwaardige ritmen in de muziek.
Bij nadere bestudering gaat men hier
over anders denken, omdat men in
ziet, dat dit ritme een uiting is van de
tijd waarin wij leven.
Het begrip ritme omvat de beweging,
de levensimpuls, maar ook het mu-
ziekelement. Het ritme, dat uit levens
impuls ontstaat, doet de muziek geheel
verschillend zijn, zodat het niet moei
lijk is onderscheid te maken tussen
componisten als Beethoven en Mozart,
die door een geheel andere levensim
puls gedreven werden en daardoor in
hun muziek geheel verschillend ritme
legden. Zij waren innerlijk van zo ver
schillende structuur omdat hun levens
ritme geheel verschillend was.
Het ritme houdt tevens de ordening van
de beweging in, want zonder deze or
dening is muziek ondenkbaar. Deze or
dening van beweging geldt echter niet
alleen voor de dynamische kunsten als
muziek, ballet en woordkunst, maar
ook voor de statische als schilderen,
beeldhouwen en architectuur.
De heer Heerkens liet eerst de muziek
uit het Afrikaanse oerwoud horen; twee
xylofoons met verschillend ritme, soms
samengaand. En hierna een zeer mo
derne compositie van Karl Orff, de
componist, die het aandurft het hui
dige levenstempo als ritme in de mu
ziek te leggen en de muziek met be
hulp van xylofoons, klokken en koor
aanpast aan de dynastiek van onze tijd.
In deze muziek wordt teruggegrepen
naar de primitieven.
Darius Milhaud gebruikte bij zijn com
positie „La Création du Monde" het
geluid en het ritme van de oerwoud-
trommen, die oproepen tot de gods
dienstoefeningen als uiting van het le
vensritme, dat 30 jaar geleden de mens
beheerste. Een jaar later kwam George
Gershwin met zijn „Rhapsodie in Blue".
Dat was in 1924.
Een ritme van de Mattheuspassion is het
ritme van de tijd van Bach, uren vol
gehouden en het is dit ritme, dat ons,
naast de muziek, enige tijd bijblijft
wanneer wij dit werk gehoord hebben.
Het levensritme uit de tijd van Bach is
echter geheel verschillend met het le
vensritme van nu en zo sprekend ge
worden, dat Strawinski voor zijn „Sym-
phonie des Psaumes" een koor als rit
misch instrumentarium gebruikt.
oht P I 8
62. De volgende dag waren we lange
tijd bezig met de schat naar de Hispa-
nolia te brengen. Des avonds hoorden
we luidkeels zingen en schieten. Dat
zijn de muiters, zei kapitein Smolet.
Zij zijn vast dronken, zei Zilver met een
zekere minachting. Blijkbaar beschouw
de hij zichzelf als een bevoorrecht per
soon, juist zoals hij op de heenweg ge
daan had.
We besloten voedsel, wapens en kleding
achter te laten voor de mannen, die wij
niet meer wilde meenemen naar huis,
waar zeker de galg hun deel zou zijn.
Toen we de zeilen hesen en wegvoeren
zagen wij hen knielen op het strand en
ons smeken hen niet achter te laten.
De dokter riep ze toe waar ze de pro
visie konden vinden, die wij voor hen
achtergelaten hadden.
Het drong dan ook tot hen door dat
ons besluit onherroepelijk was en een
van hen sprong op en zond ons een
kogel na, als laatste groet. De kogel
doorboorde het grootzeil maar deed
verder geeen schade.
Het ritme van de huidige tijd heeft
zo'n invloed op ons, dat het niet raad
zaam is muziek van Mozart of Bach
te beluisteren wanneer met in een
auto zit en intens op het verkeer dient
te letten. Van moderne muziek met het
ritme, dat aangepast is aan deze tijd,
zal men echter geen hinder ondervin
den bij het behouden van de spanning,
die nodig is om in het huidige verkeer
te rijden zonder ongelukken te maken.
De uidrukkingsmogelijkheden in de
muziek zijn voor het veranderende rit
me groter geworden. Wanneer men het
geweld van vliegende storm en wa
tervloeden hoort als het door Benjamin
Britten wordt weergegeven in zijn com
posities, dan verschilt dit veel van de
weergave door Liszt in „Les Préludes".
Bij Britten is het inderdaad de storm,
bij Liszt slechts een flauwe afscha
duwing. Hoort men het soldatenkoor
uit Oedipus-Rex, dan blijft er van het
beroemde soldatenkoor uit Faust wei
nig over.
Het tempo heeft op onze hele psychi
sche structuur zijn stempel gezet en
dit komt duidelijk tot uiting in de
moderne muziek. Men ontkomt hier nu
eenmaal niet aan en dat de jeugd voor
deze moderne muziek een grote voor
keur heeft is begrijpelijk.
Na de pauze behandelde de heer Heer
kens het ritme als element van de mu
ziek en ook dit deel verduidelijkte hij
met gramofoonmuziek.
FUSIE K.A.B. SOEST-SOESTDIJK.
De afdelingen Soest en Soestdijk van
de K.A.B. zijn samengevoegd en de
eerste ledenvergadering heeft plaats ge
had. Tot voorzitter van het bestuur is
de heer G. v. d. Berg, Staringlaan 14,
gekozen. Sekretaris de heer P. H. Ver-
steyne, Schrikslaan 27, penningmees
ter de heer W. Beyersbergen, Korte
Hartweg 15. Tweede voorzitter is de
heer H. Klarenbeek, Lange Brinkweg
31a. Tweede sekretaris de heer A. v. d.
Hoed, Korte Brinkweg 16, en tweede
penningmeester de heer A. v. d. Deys-
sel, Braamweg 77. Ledenadministrateur
is de heer P. Dijkman, Korte Hartweg
10, commissarissen de heren J. van Veen
en N. de Rijk.
Huid zuiverheid - Huidgezondheid
Voelen en oksels fris door Purol-poeder
NIEUWEWEG 97 TELEFOON 2543
Mot Kruschen Salts - iedere dag
die kleine dosis.
Waarom er niet morgen reeds mee
begonnen Iedere dag verder leven in
ondragelijke pijnen betekent voor U
een verloren dag. U weet uit eigen
ervaring, hoe die pijnen Uw hele
gestel ondermijnen. En 't gaat van
kwaad tot erger, tenzij ge de bloed
zuiverende organen die nieuwe stimu
lans geeft, waardoor 't bloed weer
jeugdig snel door de aderen vloeit
MEDISCHE DIENST.
Dokter Van den Helm, Prins Alexander-
weg 82, Huis ter Heide, tel. K3430-574,
zal het a.s. weekeinde de artsendienst
waarnemen.
UITVOERING DOOR UTILE DULCI.
De toneelvereniging „Utile Dulci" opent
zaterdagavond, 19 oktober a.s. het sei
zoen met de opvoering, in „Huis ten Hal
ve", van „U spreekt met uw moorde
naar". Op zondagavond, 20 oktober
heeft er een reprise van deze uitvoering
plaats.
HANDBAL.
Deze week zijn de meisjes adspiranten
van Vlido dan eindelijk weer op het
veld verschenen en wel op eigen ter
rein tegen U.H.V.
Direct na de aanvang zette de voor
hoede van Vlido haar beste beentje
voor en ondanks het feit, dat zij met
elkaar nog maar aan weinig wedstrij
den hebben deelgenomen, was het sa
menspel van de meisjes zo goed, dat zij
er in slaagden reeds in de eerste helft
3 doelpunten te maken.
De achterhoede kon echter niet ver
hinderen. dat U.H.V. een tegenpunt be
haalde, zodat de rust aanbrak met 3-1
voor Vlido. In de tweede helft kreeg
Vlido spoedig weer de leiding en wist
ook nu weer 2 doelpunten te maken.
Zo eindigde de wedstrijd in het voor
deel van Vlido met 5-1.
Met goede moed gingen de jongens
adspiranten naar Utrecht, om daar te
gen U.D. hun eerste wedstrijd te spe
len. Jammer genoeg dat de jongens
tegenover oudere tegenstanders ston
den, die al veel meer speltechniek be
zitten, zodat U.D. dan ook won met
15-0.
