\hoemaker
Vergeelde portretten
FOTO
Soester kerkorgel speelt in
Hoogland*
Uan
Ziektekostenverzekering
ook bij overschrijding
van de loongrens.
KRUISWOORDRAADSEL
DERDE BLAD
UW SUCCES IS ONZE
RECLAME.
AUTORIJSCHOOL D. ENGEL
\n verwachting
Firma VAN DE WIJNGAART
SOEST.
kollekte voor
„HET ZONNEHUIS".
RADIO - TELEVISIE
A.N.W.B. AUTORIJSCHOOL VANDOOREN
VAN DE „SOESTER COURANT"
VAN VRIJDAG 10 OKTOBER 1958.
MARIA SKLODOWSKA.
Ontdekster van de radio-aktiviteit.
Op 7 november van het jaar 1867 werd
in het gezin van de natuurkundeleraar
Wladyslaw Sklodowski, wonend in War
schau, een dochter Marya geboren.
Het meisje groeide op in de hogere
Poolse kringen en raakte als gevolg
daarvan vervuld van haatgedachten je
gens het verafschuwde Russische re
giem.
Graag wilde Marya studeren in het vak
van haar vader, maar aan de univer
siteit in Warschau werden geen meis
jes toegelaten. Daarom ging haar ver
langen uit naar de beroemde universi
teit van Parijs, de Sorbonne. Maar lie
ver dan zich, zodra het maar enigs
zins kon, daarheen te begeven, ging zij
aan het werk om geld te verdienen voor
haar zuster Bronislava, die medicijnen
wilde studeren, eveneens in Parijs.
En zo aanvaardde Marya na haar gym
nasiale studie een betrekking als gou
vernante.
Vervulde wens.
Zodra echter zus Bronislava haar studie
had voltooid kon ook voor Marya haar
lang gekoesterde wens in vervulling
gaan en aanvaardde zij de lange tocht
naar Parijs. Haar zuster was intussen
getrouwd met een jonge Poolse dokter
en bij dit echtpaar kon Marya nu haar
intrek nemen.
In twee jaar tijds wist zij tot haar
baccalaureaatsexamen te komen, maar
niet dan ten koste van grote moeilijk
heden. De omstandigheden, waar zij
onder leefde, waren immers wel bij
zonder pover, ja bepaald armelijk.
Door een beurs daartoe in staat gesteld,
kon zij echter haar geliefde studie toch
nog voortzetten.
Zij kreeg opdracht de magnetische
eigenschappen van metaal te bestude
ren en kwam ten gevolge daarvan in
contact met Pierre Curie. Nu wordt
meteen duidelijk, wie Marya Sklodowska
was. Immers, het gelegde contact bleef
niet tot studieaangelegenheden beperkt.
De liefde ging een woordje meespreken,
in 1895 kwam het tot een huwelijk en
sedert dien heette de Poolse studen
te niet meer Marya Sklodowska, maar
madame Curie.
Radio-aktiviteit.
Dit tweetal trad in 1926 met elkaar in
het huwelijk en zette het onderzoek van
de ouders krachtig voort. Het leidde tot
hoogstbelangrijke ontdekkingen, die in
1935 werden bekroond met de nobel-
prijs voor scheikunde. Maar in het jaar
daarvoor, op de 4de juli 1934, was de
edele moeder, madame Curie, geboren
Sklodowska, aan dit aardse leven ont
heven.
Het werk ging echter door en voor de,
het wereldleven van vandaag voor een
gioot deel beheersende, kernfysica heb
ben de Curies de grondslagen gelegd.
Elke ontdekking is een stap ten hemel
en ter hel. Moge de verdwazing der
volken niet zo ver gaan, dat de hui
dige ontwikkeling in het atoomonder
zoek leidt tot zelfvernietiging der
mensheid. Het zegenrijk werk van de
echtparen Curie en Joliot zou daarmee
het tegendeel van een bekroning vinden.
voor
In die tijd ontdekte men He vreemde
straling van uranium en dit was voor
madame Curie aanleiding een nader
onderzoek hiernaar in te stellen. Alle
toenmaals bekende elementen werden
onderzocht en Marya kwam tot de ont
dekking, dat alleen thorium dezelfde
stralen uitzond als uranium.
Haar man construeerde bepaalde meet
toestellen voor het onderzoek en zo
kwam het tweetal tot de conclusie, dat
er nog meer elementen moesten zijn, die
dezelfde eigenschap vertoonden. Deze
eigenschap hadden zij de vandaag be
roemde naam van „radio-aktiviteit" ge
geven.
Op de binnenplaats van de Franse
school voor natuurkunde en scheikunde
stond een oude schuur en hier hield
het echtpaar zich bezig met steeds
weer nieuwe onderzoekingen en me
tingen. En de moeite, de grote moeite,
werd beloond. Na steeds herhaald en
volhardend speuren werden twee nieu
we radio-aktieve elementen ontdekt
Het ene werd „radium", het andere
naar Marya's geboorteland „polonium
genoemd.
Cum laude.
De grote moeilijkheid was nu dat ra
dium af te scheiden uit de grote hoe
veelheden erts, die werden aangevoerd.
Na langdurige en moeizame arbeid ge
lukte dit tenslotte, al was de gewonnen
hoeveelheid ook niet meer dan een
decigram.
Maar rijk was het echtpaar van al zijn
Uiterst belangrijke onderzoekingen niet
geworden, veeleer arm, zo arm, dat
madame Curie in het jaar 1900 een be
trekking als lerares aanvaardde om er
wat bij te verdienen. Maar de studie
werd intussen voortgezet en drie jaar
later ook bekroond door het toeken
nen van de docterstitel aan Marya en
dat wel met lof. Ook de nobelprijs voor
natuurkunde werd haar, haar man en
Henri Becquerel nog in hetzelfde jaar
toegekend. J
In 1911 kreeg madame Curie ook de
nobelprijs voor scheikunde. Maar vijf
jaar eerder was haar echtgenoot, ten
gevolge van een aanrijding, om het le
ven gekomen. Zij was haar man opge
volgd als hoogleraar en daarmee de
eerste vrouw geworden, aan wie dit
ambt werd toevertrouwd. Ook de lei
ding van het laboratorium werd aan
haar opgedragen. Ondanks armoede en
leed werd het werk voortgezet.
Het volgende geslacht.
Op haar laboratorium in Parijs kwamen
vele studenten en geleerden bijeen, om
onder leiding van madame Curie te kun
nen werken. Een van haar leerlingen
was Frédéric Joliot, een andere haar
oudste dochter Irène.
Hoogland had een katholieke kerk, die
in de oorlog verwoest werd, maar van
herbouw kwam voorlopig niets omdat
de pastoor van Hoogland en zijn paro
chianen wel graag een nieuwe kerk
wilden hebben, maar dan moest er ook
een toren bij en het duurde heel lang
voordat de toestemming hiervoor af
kwam.
Er moest in die kerk ook een orgel
komen en dat moest geleverd worden
door de firma J. Elbertse en zoon te
Soestdijk, want de heer Elbertse sr.
had vele tientallen jaren geleden voor
de Utrechtse firma Maarschalkerweerd
gewerkt aan het orgel, dat in de ver
woeste kerk gestaan had.
In 1957 kwam de opdracht af en een
jaar later kon dr De Bruin van de op
drachtgever, het orgel voor het eerst
in een kerkdienst bespelen. Dat was
zondag j.1.
Het orgel van Hoogland zal ongeveer
het zeventigste zijn, dat door de firma
Elbertse vanaf de eerste wereldoorlog
afgeleverd is en het is beslist niet het
laatste, want binnenkort wordt begon
nen aan orgels bestemd voor Didam,
Hengelo en Vriezenveen.
Het Hooglandse orgel heeft een elec-
trisch-pneumatisch kegelsysteem met
vrijstaande speeltafel voor twee kla
vieren en vrij pedaal.
Het heeft 26 registers en 1500 pijpen.
De grootste is 6 meter en de kleinste
1 centimeter. De onderbouw is vervaar
digd in het bedrijf aan de Orarijelaan
nadat eerst alles op tekening gebracht
was.
De vele pijpen, die een dubbel front
vormen, zijn vervaardigd in de fabriek,
die werkt voor alle 20 orgelbouwers,
die er in ons land zijn. De 150 houten
pijpen zijn echter hier gemaakt.
Het was voor de firma Elbertse niet
onprettig, dat de nieuwe Hooglandse
kerk met heel veel beton gebouwd is,
want orgels in betonnen kerken kun
nen beschikken over een machtige
akoestiek en het beton werkt mee aan
het versterken van het imposante ge
luid dat een kerkorgel produceert.
Het is een orgel van flink formaat.
Niet zo groot als het grootste orgel ter
wereld, dat vijf klavieren heeft en in
Passau staat, maar het mag er zijn.
Met de bouw waren dan ook enkele
tienduizenden guldens gemoeid en in
ruil daarvoor kreeg de Hooglandse ka
tholieke parochie een prachtig kerkor
gel plus de garantie dat het vele tien
tallen jaren meegaat, want kerkorgels
worden heel oud. Het grote orgel in de
St. Bavo te Haarlem is al 200 jaar.
De heer Elbertse sr, die thans 75 jaar
is, kwam als veertienjarige jongen in
dienst van de orgelbouwer Maarschal
kerweerd in Utrecht. Hij was daar 22
jaar en begon tegen het einde van de
eerste wereldoorlog een eigen bedrijf.
Het eerste orgel dat hij afleverde was
bestemd voor de Gereformeerde kerk
in Nijmegen. Dat was in 1920 en dit
orgel is nu nog in onderhoud bij de fir
ma Elbertse.
Het jonge bedrijf was eerst in Utrecht
gevestigd, toen drie jaar in Aal ten
en sinds 1926 in Soestdijk. Het is dan
ook begrijpelijk, dat de orgels van de
drie katholieke kerken in onze gemeen
te door de firma Elbertse geleverd zijn.
Ook in Utrecht staan vele orgels, die in
Soestdijk vervaardigd zijn.
In Amersfoort, De Bilt, Huissen, Groes-
sen, Ede en vele andere plaatsen staan
de 70 orgels, die in de loop van bijna
NIEUWEWEG 97 TELEFOON 2543
Zo heet dit toelichtend en geruststel
lend Doktersboek.dat gratis is in
gesloten bij een Babyderm Set,
waarin alles voor een vorstelijke
verzorging van Baby's tere huidje.
iTüOÈPf
Makelaars- en Assurantiekantoor
PLASWEG 63 SOEST TELEFOON 2064
KOOP EN VERKOOP
Taxaties - Hypotheken - Assurantiën - Expertise
40 jaar afgeleverd zijn. Een tiental
hiervan werd in de oorlog verwoest.
In 1930 kwam de heer J. B. M. Elbertse
in het bedrijf van zijn vader en vanaf
die tijd was het de firma J. Elbertse
en zoon, die orgels leverde voor vele
katholieke en protestantse kerken.
Van uitgeleverd raken is geen sprake,
want alleen in het bisdom Utrecht zul
len in de komende tien jaren zo'n 50
kerken bijgebouwd worden en die heb
ben allen een orgel nodig. Daarnaast de
vele protestantse kerken, die gebouwd
zullen worden.
Er zijn 20 orgelbouwers in Nederland
en samen hebben ze ongeveer 180 man
personeel. Het is niet zo gemakkelijk
jonge mensen te krijgen die het vak wil
len leren. Er zijn scholen voor orgel
bouwers, maar de praktijk moet toch
in de werkplaats geleerd worden en
leraar kunnen slechts zij zijn, die tien
tallen jaren orgels bouwden, zoals de
firma Elbertse dit nu reeds veertig jaar
doet.
NUTSSPAARBANK.
Bij de Nutsspaarbank te Soest, werden
in het 3e kwartaal 1958 5288 posten van
inleg behandeld met een totaal van
951.356,61 en 3046 posten van terug
betaling met 'n bedrag van 784.798,29.
Er werd dus meer ingelegd dan terug
betaald 166.558,32.
Er werden 157 nieuwe boekjes uitge
geven. Van de 1049 gratis in 'bruikleen
verstrekte spaarbusjes werden er 398
ter lediging aangeboden, waarvan de in
boud ad 13.075,02 op de betreffende
spaarbankboekjes werd bijgeschreven.
Ruim 1000 kinderen nemen deel aan
het schoolsparen.
Deze stortten in het derde kwartaal
van 1958 3549 maal een bedrag, tot
een totaal van 2686,44.
Het totaal aantal rekeningen bij de
Nutsspaarbank bedraagt thans 6175,
met een totaal tegoed van 3.553.002,80.
de stand van de WERKLOOSHEID
IN SOEST.
Op het eind van de maand september
stonden bij het gewestelijk arbeidsbu
reau te Soest 277 mannen als werkzoe
kenden ingeschreven.
Hiervan waren er 104 afkomstig uit
Baarn, 12 uit Eemnes en 161 uit Soest.
De werkloosheid daalde sedert augus
tus 1958 van 299 tot 277. Deze vermin
dering werd veroorzaakt door tewerk
stelling van jeugdigen, wat meer be
drijvigheid in de metaalnijverheid en
een toegenomen aktiviteit in de bouw
nijverheid.
Het aantal tewerkgestelden op objec
ten van aanvullend werk daalde van
8 naar 5. In vrijwel alle bedrijfsklassen
en bedrijfsgroepen daalde het aanbod
van mannen. Het aanbod van losse ar-
beiders en minder geschikten nam daar
entegen enigszins toe. Tot de geregi
streerde arbeidsreserve behoorde 71
mannelijke en 7 vrouwelijke gerepatri-
eerden uit Indonesië.
Uit de analyse van de geregistreerde
arbeidsreserve ultimo september 1958
blijkt, dat de seizoenwerkloosheid zich
op hetzelfde minimaal niveau heeft be
wogen als in augustus 1958.
De wrijvingswerkeloosheid nam met
13 af, de werkloosheid van minder
geschikten nam met 11 °/o toe, de struc
tuurwerkloosheid bleef gelijk en de
overige werkloosheid, waaronder de
conjuncturele, daalde met 20 Per
eind september ging de vraag nog uit
naar 159 mannen, waarvan 40 jeugdige.
De werkloosheid van mannen op het
einde van september 1957 bedroeg voor
de gemeente Baarn 42, Eemnes 3 en
Soest 69.
Het aanbod van vrouwen steeg in sep
tember 1958 van 31 naar 38. De werk
loosheid van vrouwen is evenwel van
incidentele aard. De vraag naar vrou
welijke arbeidskrachten bleef vrijwel
onveranderd op 64.
ER KOMEN WEER GASGEISERS.
Vele inwoners van Soest hebben de
laatste tijd te vergeefs geprobeerd te
profiteren van de service, die het gas
bedrijf biedt in de vorm van het ver
huren van gasgeisers. Er was geen
geld voor aanschaf en er was evenmin
geld voor het aanbrengen van huur-
geisers, die om de een of andere reden
door huurders teruggegeven waren.
Om te voorkomen, dat deze apparaten
renteloos in het magazijn blijven lig
gen, heeft het college de raad om een
krediet van 3000,gevraagd ter
bestrijding van de kosten, die verbon
den zijn aan de plaatsing bij nieuwe
huurders van deze geisers.
Als deze aanwezige apparaten geplaatst
zijn dan blijven nog vele ingezete
nen over, die in aanmerking willen ko
men voor de huur van een geiser. Door
de N.V. Pensioenverzekerings-Maat-
schappij „Metallicus" heeft de gemeen
te een geldlening van een ton aange
boden gekregen voor de aanschaf van
geisers èn B. en W. hebben het ge
meentebestuur geadviseerd deze lening
te accepteren. De looptijd is 15 jaar,
de rente 4 °/o per jaar en het geld kan
op 1 november 1959 opgenomen wor
den. Vervroegde aflossing is niet toe
gestaan.
In de komende week, van 13 tot en met
l„i, w uWOrdt in Soest de iaarbjkse
kollekte gehouden ten bate van „Het
Zonnehuis", de vereniging, die christe
lijke verpleging beoogt van chronische
patiënten van alle gezindten
De vereniging, welke bijna 30 jaar be-
staat, heeft thans drie tehuizen, ter
wijl voor het vierde de gronden zijn
aangekocht.
Als verzekerde bij een ziekenfonds heeft
%tl\TrkJle,meT recht °P geneeskun
dige behandeling, maar aan deze zie
kenfondsverzekering is een loongrens
verbondem Voor de verplicht verzeker
den ligt hij op 6900.
Is iemand op zeker tijdstip die grens
vrij dicht genaderd, dan kan een ove
rigens welkome loonsverhoging er de
oorzaak van zijn, dat hij door die ver
hoging de grens overschrijdt en moet
worden uitgeschreven als verzekerde bij
een ziekenfonds.
Komt daarbij dan nog een minder pret
tige ziekte, dan kon de betrokkene tot
voor kort bij geen enkele verzekerings
maatschappij terecht om zich tegen kos
ten van ziekte te verzekeren. Het is
meermalen voorgekomen, dat de „ge
lukkige moest bedanken voor de ver
hoging, want de kosten, verbonden aan
een particuliere behandeling zijn zo
schrikbarend hoog, dat de baten het
tegen die lasten moesten afleggen. Dus-
moest hij eerbiedig verzoeken van
loonsverhoging verschoond te blijven.
Binnen een maand.
Tegenwoordig is dat niet meer zo. Thans
bestaat er n.1. een vrij groot aantal
verzekeringsmaatschappijen, die de han
den m elkaar hebben geslagen en zich
bereid hebben verklaard hen bij over-
schrijding van de loongrens tegen ziek
tekosten te verzekeren, ongeacht hun
lichamelijke toestand.
Vanzelfsprekend zijn er voorwaarden
verbonden aan een dergelijke verzeke-
ring. Bijvoorbeeld moet iemand, die
VAN WEEDESTRAAT 36A - TEL. 2792
PHILIPS RADIO-
EN TELEVISIE-SERVICE.
OOK IN SOEST kunt U nu lesnemen in de allernieuwste, geheel gesynchro
niseerde, OPEL-REKORD (model 1959). Succes gegarandeerd
GALLENKAMP PELSWEG 14 - TELEFOON 3823
HORIZONTAAL
1 meisjesnaam
4 deel v. d. dag
6 vertegenwoordiger
10 als onder (afk.)
11 vreemde munt (afk.)
12 deel v.d. bijbel (afk.)
14 frans pers. voor-
naamw.
15 pers. voornaamw.
17 schaakstuk
19 wastobbe
21 zangnoot
22 boom
24 jongensnaam
25 vervoermaatschap
pij (afk.)
26 jongensnaam
27 in casu (afk.)
29 de lezer heil
(Lat. afk.)
31 frans voegwoord
32 familielid
33 overblijfsel
35 deel v. h. hoofd
37 rookgerei
38 zonnescherm
40 groente
42 deel van het hoofd
45 pijnlijk, moeilijk
49 snel
51 muziekteken
52 twijgje
56 en dergelijke (afk.)
57 landbouwwerktuig
58 voorzetsel
60 engelse ontkenning
62 goedgeefs
64 soortelijk gewicht 72 vogel
(afk.) 74 godsdienst (afk.)
65 het romeins imperi- 75 uitroep van pijn
um (afk.) 76 bergplaats
67 kinversiersel 77 chinese maat
69 tandeloos zoogdier 78 naaml. vennootsch.
70 meisjesnaam (duitse afk.)
80 inwendig orgaan
81 speelgoed
82 wondvocht
VERTICAAL
1 behoeftigheid
2 dierengeluid
sluiting
soort vaas
bedorven
schelle kreet
stofmaat
koningszetel
11 groente
CM 571204 13 linnen huisje
16 dun
18 pers. voornaamw.
20 bestaat
21 lidwoord
23 meisjesnaam
26 wapen
28 centraal station
(afk.)
30 engelse titel
31 meisjesnaam
32 soort onderwijs
(afk.)
33 reeks
34 ter plaatse (afk.)
35 inhoudsmaat (afk.)
36 inhoudsmaat (afk.)
37 voor
39 liefkozing
41 hoge berg
43 herkauwer
44 kleur
45 familielid
46 daarenboven
47 soort papegaai
48 laatstleden (afk.)
49 bloem
50 engels voorzetsel
52 God zij lof (Lat. afk.)
54 frans pers. voor
naamw.
55 glad
57 insecteneter
59 groente f
61 bouwland
63 bolgewas
64 zangnoot
66 voorzetsel
68 titel (afk.) -
70 straat (Fr.)
71 afsluitpin
72 kostbare stof
73 aanw. voornaamw.
als volgt (afk.)
Greenwichtijd (afk.)
Voor de oplossing van dit kruiswoordraadsel zie men ons volgend nummer.
om deze reden is uitgeschreven als ver
zekerde bij een ziekenfonds, zich binnen
een maand nadien laten inschrijven.
Het is natuurlijk begrijpelijk, dat die
maatschappij er geen genoegen mee
zal nemen, dat men zich niet verzekert
zolang men niet ziek is, dus geen pre
mie betaalt, om dan - zodra men ziek is
geworden - zich gauw even te gaan
verzekeren. Op deze wijze zouden de
maatschappijen alleen komen te zitten
met zieke verzekerden, die totaal geen
voordeel aanbrengen en dus alleen maar
handen vol geld kosten.
Ook de dekking, welke de maatschappij
geeft zonder keuring en zonder wacht
tijd (want hierop komt het in deze ge
vallen neer) is niet onbeperkt, maar on
geveer gelijk aan datgene wat men van
het ziekenfonds kreeg, met uitzondering
van datgene, voortvloeiende uit de aan-
vullende verzekering.
Het blijft dus 70 dagen ziekenhuisop
name per geval.
Normale ziekteverzekering.
Wie dat wenst kan zich wel verzekeren
voor langere duur, maar dan gelden de
gewone voorwaarden die de maatschap
pij stelt. b.v. keuring, eventueel premie
verhoging voor bepaalde afwijkingen,
zelfs weigering om gedurende langere
tijd m de verzekering te worden opge
nomen.
Het is in elk geval een grote uitkomst
voor degenen, bij wie het spook van
ziekzijn en vooral het worden opgeno
men in een ziekenhuis, dreigt. De ver-
pleegkosten, honoraria, prijzen van ge
neesmiddelen en wat daarbij komt,
zijn tegenwoordig niet voor de poes.
Voor nadere inlichtingen kan men zich
wenden tot de verzekeringsmaatschap
pijen.
Mocht een of andere maatschappij niet
bij de groep zijn aangesloten, dan zal
iedere assurantiebezorger u zeker van
dienst kunnen zijn.
