Vijf jaar monument
Braamhage.
BELEEFDHEID.
Het voorspel*
IN DE HOEK.
BRANDWEER TELEF. 3333
VRIJDAG 28 AUGUSTUS 1959.
Verschijnt iedere dinsdag en vrijdag.
37e JAARGANG No. 64.
Abonn. p. kwart, 2.10 - per post 2.25
UITGAVE: DRUKKERIJ SMIT SOESTDIJK BUREAUVOOR REDAKTIE EN ADMINISTRATIE: VAN WEEDESTRA AT 29A, SOESTDIJK TELEFOON 2566 POSTGIRO 126156
Op 31 augustus 1954, dus 5 jaar gele
den, is het monument, dat bij Braam-
hage ter nagedachtenis van de Soester
gevallenen werd opgericht, door het
monumentcomité aan het Soester ge
meentebestuur overgedragen.
In 1949 werd door de afdeling Soest
van de oud-illegale werkers het plan
opgevat met een monument de Soes
ter gevallenen van de laatste wereld
oorlog te eren.
Het lag in de bedoeling van de afde
ling met dit monument de herinnering
aan de donkere jaren van 1940-1945
vast te leggen en de Soester bevolking
dagelijks te confronteren met de moei
lijke jaren, waarin de democratie was
neergeknuppeld door een lompe dic
tatuur. Tevens was dit monument be
doeld voor de jeugd, die zich steeds
moet bezinnen op de vrijheden, die ons
volk zich na een bezetting van 5 jaar
weer wist te verwerven.
Eenstemmig was men het er in de
afdeling Soest van de Oud-Illegale
werkers over eens, dat het plantsoen
naast het gemeentehuis de beste plaats
zou zijn voor dit monument, omdat
een groot deel van de Soester bevol
king regelmatig langs deze plaats komt.
Het gemeentebestuur achtte het rosa
rium een geschikter plaats en bood
aan tegenover het raadhuis een gedeel
te in orde te maken waar het monu
ment zou kunnen komen. Hiemee gin
gen de oud-illegalen akkoord, maar
later bleek dat het V.V.V.-verkeershuis
voor het rosarium zou komen en daar
mee was men genoodzaakt opnieuw
een plaats te zoeken en weer werd het
oog gericht op het gedeelte naast het
gemeentehuis. De gemeenteraad keurde
deze plaats voor het monument ech
ter af, hoewel het inmiddels gereed
gekomen was.
Lang werd gedillebereerd over ver
schillende mogelijkheden en tenslotte
werd besloten het monument op het
terrein van het landgoed Braamhage
te plaatsen, enkele honderden meters
van de hoofdweg af. De oud-illegalen
gingen hiermee niet akkoord omdat
men slechts op herdenkingsdagen er
aan herinnerd zou worden dat Soest
een monument voor de gevallenen
heeft, want verder zou op deze plaats
haast niemand komen.
De gemeenteraad hield vast aan Braam
hage, terwijl de oud-illigale werkers
liever een andere plaats gezien had
den. Toen had het er veel van weg
dat zij gelijk hadden, want het monu
ment lag als verlaten een heel eind
van de hoofdweg af.
Nu zijn we vijf jaar verder en we
weten meer. We hebben in de dagbladen
kunnen lezen hoe monumenten die
Stampvol was de bus beladen
En er zat van alles in
Jongens, meisjes, oude heertjes,
En een uitgaand huisgezin.
Ongemouwde strand-toiletjes
Naast een pilo-werkmanspak,
Dikke actetassendragers,
Lieden met een voddenzak.
Tot er bij een nieuwe halte
Ook nog een mevrouw verscheen,
Hijgend van het harde lopen,
Zilvergrijs en slecht ter been.
Niemand van de passagieren
Stond voor 't oudje op en dus
Zocht en vond haar oude lichaam
Steun en hulpe bij de lus.
Werkman, u was moe gearbeid
Bij veel graden Fahrenheit
Advocaat, u had die morgen
Wellicht extra zwaar gepleit.
Voddenkoopman, na uw zoeken
Door de stoffig hete stad
Is 't geen wonder, dat u rustig
Zitten bleef, daar, waar u zat.
Jongens met je jonge benen,
Meisje met je strandtoilet,
Waarom deze oude dame
Niet op jullie plaats gezet
Opgevoed, beschaafd jong-Holland,
Als je met vakantie gaat,
Zorg dan, dat je je beleefdheid
Thuis niet onnut achterlaat
Net zo goed als een kampeertent,
Badpak, zakmes, regenjas,
Komt bejaarde-menseneerbied
Op zijn tijd heel goed van pas.
CLINGE DOORENBOS.
midden in steden staan gebruikt wor
den als rustplaats voor dagjesmensen.
Zij eten in de schaduw hun boterham
men, hun hard-gekookte eitje en wat
fruit toe, en het komt niet in hun her
sens op, dat ze iets doen wat helemaal
niet op zijn plaats is. Tijdens de vele
zomerse dagen die we de laatste maan
den gehad hebben, zitten mannen en
vrouwen zich op de treden van het
terras, dat leidt naar het monument
op de Dam, te zonnen en ze vinden
dat heel gewoon. Zoals een groot deel
van die zonnebaders het ook heel ge
woon vindt om pet of hoed op te hou
den als het Wilhelmus weerklinkt.
Op andere dagen gaan buitenlandse
staatshoofden vol eerbied over de tre
den van dit terras naar het monument
om er een krans te leggen. Zij staan
dan enkele minuten stil op de plek
waar de volgende dag Marietje uit
Hoorn een sinaasappel zit te pellen en
Kees uit Brunsum zijn shirt uittrekt
omdat hij het warm genoeg vindt.
Dat zou waarschijnlijk ook met ons
monument gebeurd zijn, als het aan de
hoofdweg geplaatst was. Dan zou Heinz
uit Stuttgart een foto genomen hebben
van Gisela, met als achtergrond het
monument, waarvan hij helemaal niet
beseft dat het de nagedachtenis eren
moet van hen, die door zijn landgeno
ten doodgeschoten, doodgeslagen en
soms zelfs doodgeschopt zijn.
Nu staat het monument in een prach
tig gedeelte van Soest, tussen een nieuw
bejaardencentrum en een nieuwe school
in. Over goede wegen kan men het
bereiken maar geen autobuschauffeur
uit München komt in de verleiding te
stoppen om zijn Germaanse passagiers
te wijzen op dit gedenkteken, waarmee
ze niets te maken hebben omdat ze er
waarschijnlijk toch niets van snappen.
Iemand die zag hoe het op zomerse
dagen bij het Amsterdamse monument
toeging, citeerde versregels
„Ligt rustig, doden van 't heroisch uur,
ter wereld is geen dankbaarheid van
duur.''
Vijf jaar geleden is er een verschil van
mening geweest over de plaatsing van
het monument, en velen meenden dat
't wel wat erg weggestopt werd achter
het oude buitenverblijf Braamhage.
Alles is echter anders geworden en het
monument ligt nu bijzonder mooi.
Het is vanaf de hoofdweg goed zicht
baar, al ligt het er enkele honderden
meters vandaan, en de ligging is ide
aal voor de jaarlijkse herdenking op
4 mei. Deze herdenking is ongetwij
feld van meer waarde dan het dagelijks
zien van het monument. Dan wordt het
te gewoon en al gauw vinden de kinde
ren het een prettige speelgelegenheid,
zoals volwassenen het monument in
Amsterdam een prima pick-nick-gele-
genheid vinden. En daarvoor is het
veel te waardevol.
6.
Terwijl Adolf Hitier in de Rijkskanse
larij te Berlijn als een bezetene te keer
ging omdat hij genoodzaakt geweest
was het bevel tot het binnentrekken van
Polen te herroepen, ademde het wel
denkende deel van de Duitsers
wat vrijer, want nu bestond de moge
lijkheid, dat de oorlog niet zou uit
breken.
De definitieve tekst van het verdrag
tussen Engeland en Polen werd vrij
gegeven. Beide partijen verbonden zich
hiermee elkaar bij te staan als een
vijandige mogendheid een aanval zou
doen. Er stond niet bij dat deze mogend
heid Duitsland was, maar dit was ook
niet nodig, want geen enkele andere
staat ter wereld zou graag én Polen
èn Engeland aanvallen.
De overeenkomst gold voor vijf jaar.
Dat Hitier na enkele dagen de over
tuiging was toegedaan dat dit verdrag
niets om het lijf had en dat Engeland
zich niet aan de overeenkomst zou
houden, is niet zo onbegrijpelijk als
men bedenkt dat dictatoren zelf met
verdragen omspringen als met vodjes
papier. Dat was van Mussolini en Sta-
lin bekend en van Hitier had men ook
nooit iets anders gezien. Gesteund door
de opvatting van Von Ribbentrop werd
het de Führer steeds duidelijker dat
Mussolini zich had laten afschrikken
door een bagatel en opnieuw ging hij
lopen piekeren over het bevel dat tot
oorlog zou leiden. Dat bevel bleef ech
ter nog een week uit.
De Duitse gezant in ons land, Graaf
von Burkersroda, werd door H.M. de
Koningin in audiëntie ontvangen. Hij
deelde mee dat Duitsland de onaantast
baarheid en integriteit van Nederland
onder geen enkele omstandigheid
zou schenden, als het tot een oorlog in
Europa zou komen. Van Nederland
werd strikte neutraliteit verwacht.
President Roosevelt zond een tweede
boodschap naar Adolf Hitier en ver
zocht hem in te stemmen met een con
ferentie, waarmee de moeilijkheden tus
sen Duitsland en Polen opgelost zou
den kunnen worden. De Poolse presi
dent had inmiddels verklaard in te
stemmen met een dergelijke conferen
tie. Roosevelt schreef de Führer onder
meer „Gij hebt herhaaldelijk verklaart,
dat het door het Derde Rijk nagestreef
de doel rechtvaardig en redelijk is.
Talloze mensenlevens kunnen nog ge
red worden en men kan de hoop weer
doen opleven dat de naties der mo
derne wereld de grondslag kunnen leg
gen voor vreedzame en gelukkige be
trekkingen, wanneer gij en de Duitse
regering zouden toestemmen in de
vreedzame regeling, die aanvaard is
door de Poolse regering.
Hitier antwoorde niet en zijn houding
tegenover Frankrijk en Engeland bleef
zo dreigend, dat de Nederlandse rege
ring het raadzaam vond op 28 augustus
1939 het bevel tot mobilisatie te ge
ven.
De regeringspersdienst meldde
„Ten einde tenvolle voorbereid te zijn
op de plicht, welke op Nederland zou
rusten, wanneer in het buitenland een
gewapend conflict zcu uitbreken, heeft
de regering gemeend, niet langer te
moeten wachten met het nemen van
de uiterste voorzorgsmaatregelen ter
handhaving van onze onzijdigheid naar
alle zijden. Daarom is thans het be
vel gegeven tot mobilisatie van legei
en vloot. De regering heeft zich re
kenschap gegeven van de grote moei
lijkheden voor het Nederlandse volk,
welke van deze maatregel het gevolg
zijn. Zij doet een beroep op de mede
werking van alle ingezetenen, om ge
meenschappelijk die moeilijkheden zo
goed mogelijk te overwinnen. Als eer
ste opkomstdag is 29 augustus bepaald."
Intussen waren Hitier en Mussolini in
voortdurend contact en de benzine
moeilijkheden van de Duce schenen op
gelost te zijn. Op 28 augustus 1939 be
gon in Duitsland de distrubutie te wer
ken en nu was er haast niemand meer
die geloofde dat het nog goed zou af
lopen.
Luitenant-Generaal I. H. Reynders werd
tot opperbevelhebber van de Neder
landse strijdkrachten benoemd en op
de avond van de 28-ste augustus sprak
H.M. Koningin Wilhelmina voor de
radio
Landgenoten,
Op het ernstige uur, waarop wij ons
verplicht hebben gezien maatregelen
te nemen om laiïd- en zeemacht op
voet van oorlog te brengen, is het mij
een behoefte een woord tot u allen
te richten. De toestand is ernstig. Niet
in dien zin, dat alle hoop op een vreed
zame oplossing tussen de betrokken
mogendheden als vervlogen moet wor
den beschouwd. De besprekingen zijn
nog niet afgebroken en zolang er geen
breuk is, is niet gebleken dat de vre
de moet wijken voor de oorlog."
Hare Majesteit besloot haar rede mei
de volgende woorden „Alle moeten wij
nu het hoofd koel houden en zonder
ons te laten verontrusten opgewekt en
nauwgezet doen wat onze plicht is.
Niet alleen naar leger en vloot gaan
thans mijn gedachten uit, maar ook
naar de talloze gezinnen, die echtge
noot, vader of zoon moeten afstaan en
ik geef mij rekenschap van de vele
materiële moeilijkheden die dit voor
zo heel velen meebrengt. Maar evenzeer
weet ik, dat de Nederlandse vrouwen
in volle berusting en Godsvertrouwen
bereid zijn de offers die het vaderland
van haar vraagt te brengen. Allen te
zamen moeten wij vooral in een tijd
als deze blijk geven doordrongen te
zijn van een geest van eendracht en
liefde tot de naaste, waardoor het ons
mogelijk zal zijn de lasten die ons wor
den opgelegd gezamenlijk en voor el
kaar te dragen."
GRAZENDE KOEIEN.
Losgebroken koeien kozen een tuin
aan de Koninginnelaan als weide uit
en vraten alles kaal tot ze weggehaald
werden door de eigenaar G. S.
JAARLIJKSE COLLECTE VOOR HET
KONINGIN WILHELMINA FONDS.
Het koningin Wilhelmina Fonds voor
de kankerbestrijding, dat thans 10 jaar
bestaat, houdt zijn grote jaarlijkse col
lecte van 31 aug. tot en met 5 sept.
Zo lang in Nederland nog één van el
ke vijf sterfgevallen zijn oorzaak vindt
in kanker, is de bestrijding van deze
ziekte een zaak waaraan niemand zich
kan ontrekken.
Behalve het feit dat de kankerbestrij
ding zovelen aangaat, vergt het ook
enorm veel geld. Voor het onderzoek
naar de oorzaak van kanker, voor de in
richting en instandhouding van kost
bare laboratoria en ziekenhuizen, voor
alles wat er verder nog aan zorg komt
kijken, zijn kostbare materialen en zeer
vele deskundigen nodig. Bovendien moe
ten apparatuur en uitrusting steeds
worden vernieuwd om de patiënten te
laten profiteren van de nieuwste vin
dingen.
Dat alles kost onnoemelijke hoeveelhe
den geld.
Voor dit geval, waar geluk en gezond
heid zo nauw aan geld gekoppeld zijn,
willen wij graag een beroep doen op
onze lezerskring door te zeggen geeft
wat U missen kunt en doe er dan dit
jubileumjaar nog iets extra's bij.
Kankerbestrijding is een taak van het
gehele Nederlandse volk.
Zie daarom de advertentie in dit num
mer en stelt u beschikbaar als collec-
tant(trice) om het resultaat van deze
uiterst noodzakelijke collecte zo groot
mogelijk te doen zijn.
ER WORDT DRUK GEBOUWD
IN SOEST.
Tegenover de Huishoudschool nadert een
complex woningen de voltooiing. Het zijn
er 70 en verschillende hiervan zijn reeds
bewoond. Daarmee is begonnen met de
bebouwing van de Eng en hierna zul
len 72 bejaarden- en etagewoningen ge
bouwd worden. Wanneer Soest over 20
a 25 jaar inderdaad 60- tot 80.000 in
woners zal hebben, dan zal er van de
Eng als bouwland niet veel meer over
zijn en ook een heel groot deel van het
Soester veen zal bebouwd zijn.
Naast de- flats op de Eng, die zich zul
len bevinden onder de 72 nog te bou
wen woningen, komen er driekamer
flats naast de bioscoop op de Burge
meester Grothestraat. Met de graaf
werkzaamheden is men al begonnen.
Een deel hiervan komt aan de hoofd
weg te liggen en een ander deel aan
een nieuwe straat, die van de Noorder-
weg naar de Burgemeester Grothestraat
zal lopen.
Over enkele weken wordt begonnen
met de bouw van de flats op de plaats
waar villa „Beverstein" gestaan heeft,
op de splitsing van de Korte Brinkweg
en Burgemeester Grothestraat. Het ge
bouw van drie verdiepingen, waarmee
in de herfst begonnen wordt, zal vijftien
flatwoningen bevatten.
In Soest-Zuid zit men ook niet stil.
Er komen 53 woningen tussen de Soes-
terbergsestraat en de Vosseveldlaan en
de plannen zijn gereed. Het wachten is
op de goedkeuring van Gedeputeerde
Staten. Zodra die gegeven is kan de
N.V. Coördinatiebouw uit Hilversum
met het werk beginnen.
Er komen drie huizenblokken langs de
Soesterbergsestraat en drie langs de
Vosseveldlaan, met de achterzijde naar
deze straten. Elk blok zal zes woningen
hebben. Kort daarbij worden nog drie
andere blokken gebouwd en de straten
die hierdoor ontstaan hebben in een van
de laatste gemeenteraadsvergaderingen
al een naam gekregen. Er komt een weg
van de Soesterbergsestraat naar de Hil-
debrandlaan en in de toekomst zal een
zijweg hiervan uitkomen op de Da Cos-
talaan, maar dat zal nog wel even du
ren. Ook wordt er rekening mee ge
houden dat er twee scholen gebouwd
worden, een r.k. lagere school en een
kleuterschool.
Bij Plasweg en Heideweg zal door de
firma Las van Bennekom gebouwd wor
den. Er komen 86 woningen en ook hier
voor wordt gewacht op de toestemming
van Gedeputeerde Staten. Negen en twin
tig woningen krijgen een garage en acht
tien een box. Bosterrein zal plaats moe
ten maken voor de bouw, maar er blijft
genoeg bosgrond over om te voorko
men dat Soest-Zuid een stad wordt. Er
komen nieuwe wegen van Ossendamweg
naar Heideweg en van Heideweg naar
Schoutenkampweg. Er wordt bij het
maken van de plannen rekening gehou
den met de mogelijkheid dat bij de Os
sendamweg een nieuw station zal komen,
Gelukkig dat er deze week geen amb
tenaar van de dienst voor Invoerrech
ten en Accijnzen bij een van mijn ken
nissen in de buurt was, anders had
deze plaatsgenoot binnenkort zeker
terecht moeten staan voor belediging
van de Staat der Nederlanden, van de
dienst voor Invoerrechten en misschien
ook nog wel van die ambtenaar.
Dit laatste zou natuurlijk onredelijk ge
weest zijn maar hij was dan ook in
een stemming om op alles en op ieder
een te schieten.
Wat was er gebeurd
Zijn kinderen zijn al enige jaren ge
leden naar het buitenland geëmigreerd.
Zij hebben daar de gebruikelijke moei
lijke aanloopjaren doorgemaakt maar
nu waren zij dan in staat hun ouders
een aardigheidje te sturen als compen
satie voor de verjaardagen die zij steeds
hadden moeten afdoen met een ansicht
kaart.
Omdat een luchtpostbrief nu eenmaal
sneller gaat dan de pakketpost, wisten
zij dat er „iets" voor hen onderweg was.
Natuurlijk vonden zij dit verbazend
prettig en vol verwachting werd uit
gekeken naar het pakket. Doch toen
dit kwam, werd hun vreugde grondig
vergald, daar zij het pakketje pas in
ontvangst konden nemen na 30.
invoerrechten te hebben betaald.
Zij peinsden er over het pakket maar
terug te zenden, want 30.voor
een hengel en een shawl, die zij zelf
nooit gekocht zouden hebben, was erg
veel.
Terugzenden was wel erg onprettig
voor hen en voor de kinderen, dus
werden die 30.toch neergeteld.
Zij zijn er over gebelgd en vinden het
geen stijl dat het Rijk voor 30.-
meent te moeten profiteren van een
geschenk, dat zij voor het eerst sinds
jaren van hun kinderen ontvangen.
Formeel zal het allemaal wel weer
kloppen en invoerrechten moeten nu
eenmaal geheven worden zolang we
van de wereld niet één grote vrij
haven maken, doch dat het zóver
moet doorwerken, dat simpele ge
schenken van kinderen aan hun ou
ders zó hoog moeten worden belast,
is niet behoorlijk meer.
Overigens meen ik - en uit de prak
tijk is mij dit bekend - dat geschenk
zendingen vrijwel overal zonder het
heffen van invoerrechten worden toe
gelaten.
Hoe het ook zij, de betrokken ouders
hebben deze week hun kinderen ge
schreven, dat zij het verbazend leuk
vonden iets van hen te hebben ont
vangen, maar zij het hierbij verder
maar moesten laten, omdat zij niet
in staat zijn dergelijke cadeautjes te
betalen.
H. OEKMAN.
maar dit is nog toekomstmuziek. Ook be
staat de mogelijkheid dat er bij de Os
sendamweg een tunnel zal komen, zodat
het verkeer geen last meer heeft van de
treinen. Ook dit zal echter nog wel en
kele jaren duren voor het verwezenlijkt
wordt.
WEEKENDWIJDING.
Zaterdag, 29 augustus, te 8 uur, zal in
de Wilhelminakerk aan de Soester
bergsestraat wederom een weekendwij
ding gehouden worden waarop het na
volgende programma zal worden uitge
voerd
OrgelFantasie in C.
Declamatie De mens. Rondeel.
Orgel Domine Deus, Agnus Dei.
Fuga in G.
Declamatie Mijn buurman en de dood.
Heer mijn hert.
OrgelJesu, meine Zuversicht.
Jesu, meine Freude, gevolgd door sa
menzang.
BRANDWEEROEFENING.
De Soester vrijwillige brandweer heeft
op een bijzondere wijze geoefend door
het organiseren van een puzzelrit op de
fiets. Er waren twintig deelnemers. De
puzzelaars moesten onder meer de num
mers noteren van de brandkranen die
langs de route lagen.
Het bestuur had voor de winnaar een
wisselbeker beschikbaar gesteld. D'eze
werd gewonnen door de heer E. Post.
De uitslag was 1. E. Post, 32 strafp.
2. G. Glaasker (42). 3. J. v. Ee (53). 4.
G. Veenendaal (59). 5. J. A. van Dor-
restein (78). 6. B. Koppen (81).