D ALCO
Nederlandsche Fotografische Industrie
is een unieke industrie*
Goede nachtrust
TWEEDE BLAD
SOEST
Hoger dan de bomen in Soestduinen
is de schoorsteen van de Dalco, de Ne
derlandsche Fotografische Industrie, die
de jongen concurrent van buitenlandse
reuzen op fotografisch gebied is.
Het zijn de bejaarde industrieën, die
kunnen bogen op een ervaring van vele
tientallen jaren en die hiervan profi
teren. Zij maakten reeds fotografische
papieren en films toen er nog geen
Dalco bestond en zij hoefden er zich
aanvankelijk niet zoveel van aan te
trekken dat hun producten niet feil
loos waren, want niemand kon het
beter en zelfs dacht niemand eraan de
productie van fotografisch papier ter
hand te nemen, omdat het onbegon
nen werk leek het op te nemen tegen
deze vaklieden, die met de jaren betere
producten gingen leveren.
De Dalco ondernam dit waagstuk kort
voor de oorlog en kwam pas na de
oorlog goed op dreef.
Niet met raket-snelheid, want het ver
vaardigen van fotografische papieren
en films is ondenkbaar moeilijk. Geen
ambachtsschool, geen M.T.S., geen Tech
nische Hogeschool en geen Universi
teit kan een handje helpen, want de
gevestigde industrieën staan niets van
hun geheimen af. En toch is men be
gonnen met de gedachte, dat het in Ne
derland ook moest kunnen als het in
Amerika, Frankrijk, Duitsland en Bel
gië kan.
Chemici gingen aan het werk en ein
deloos hebben zij hun proeven genomen.
Zo moesten alle medewerkers tot resul
taten komen en het moeilijke werk
was een dankbaar werk, want de Dalco
kon geen mensen gebruiken, die ver
zot zijn op lopende-band-werk en kan
dit nog niet. Ieder moet weten een be
langrijke schakel in het productiepro
ces te zijn en dit brengt een verant
woordelijkheidsgevoel mee, waardoor
een betrekking uitgeheven wordt bo
ven de alledagssleur van een gewoon
baantje, dat toch wel draait, of men
gevoel voor verantwoordelijkheid heeft
of niet.
Ook zijn er weinig industrieën, waarin
het teamwork van zoveel belang is als
bij de Dalco, waar slechts in hechte
samenwerking een goed product ver
vaardigd kan worden. En dat dit ook
gemaakt wordt, blijkt wel uit het feit,
dat niet de verkoop een probleem
vormt maar wel de vraag hoe men de
productie kan opvoeren.
Dit kan zonder bedenkingen, want wat
de Dalco maakt en verkoopt zal nooit
last hebben van conjunctuurschomme
lingen, omdat geen weelde-artikelen
gemaakt worden, maar in hoofdzaak
fotografisch papier voor grote indu
strieën en overheid. En voor een zeer
groot deel zijn dit producten, waarin
de Dalco zich gespecialiseerd heeft.
De Emulsie-afdeling.
Ir J. R. Kuyper heeft de leiding van de
emulsie-afdeling en de gietzalen. Hij
wordt hierbij geassisteerd door de heer
Van der Steeg en kan rekenen op de
medewerking van kundige vaklieden
bij het uiterst delicate werk, dat ver
richt moet worden. De emulsie is een
gelatine-oplossing met lichtgevoelige
zouten en verschillende ingrediënten,
die straks het fotografisch papier het
eigen karakter moeten geven. Hierbij
kent men verschillende gradaties van
extra hard tot extra zacht en iedere gra
datie eist een andere emulsie en zelfs
een andere gelatine, die als dierlijk
product steeds voor verrassingen zorgt
en steeds weer anders is dan men ver
wachten mag.
Er moet dan ook heel wat gedokterd
worden voor men klaar is met de ver
vaardiging van emulsies voor verschil
lende gradaties bromide-papier, bestemd
voor vergrotingen, en chloride-papier,
voor afdrukken, ducumentfilm en do
cumentpapier. Het duizelt de leek als
hij hoort dat niet alleen de samenstel
ling van de chemische formule voor elk
soort papier en voor elke gradatie van
groot belang is, maar dat ook met frac
ties van seconden gewerkt moet wor
den, dat de temperatuur een grote rol
speelt, dat elke handeling volkomen op
de enig juiste wijze verricht moet wor
den en dat op precies het juiste mo
ment een volgende handeling moet
plaats vinden. En al dit werk gebeurt
bij zeer schaarse verlichtingdonker
groen, geelgroen of donkerrood, afhan
kelijk van de emulsie die men vervaar
digt.
Reeds bij de eerste handeling wordt
het karakter van de emulsie bepaald.
Aan de gelatine wordt zilvernitraat toe
gevoegd en in het laboratorium heeft
men inmiddels uitgemaakt of dit toe
voegen 10 seconden of 3 kwartier moet
duren of een tijd, die daartussen ligt.
Niet alleen de tijd, maar ook de tempe
ratuur speelt direct al een grote rol.
Deze eerste handelingen vinden plaats
in een tank en hierna komt de emulsie
in een platte bak met koud water eron-
met de gestolde emulsie over vele stok
ken geleid en krijgt over een lengte
van 60 meter de tijd om te drogen, ter
wijl het in grote lussen hangt.
Toevoer van droge lucht bevordert dit.
Later moet weer een weinig vocht er
voor zorgen, dat het papier goed op-
1 gerold wordt. Giet- en droogzalen be
schikken over thermometers, hygrome
ters en andere controle-apparaten, be-
diend door mensen met veel verant-
der. De gelatine stolt dan tot een soort j stappen en het boek vragen waarin woordelijkheidsgevoel, die weten dat
pudding, wordt uitgeschept en gaat in i staat hoe het moet, want die boeken zijn kleine verschillen funeste gevolgen
stukken naar de koelkamer, waar een er niet. Er werd begonnen met vallen kunnen hebben. Zij werken onder lei-
temperatuur van 3 graden boven 0 en opstaan en eerst moesten alle fou- ding van de heer Manschot.
heerst.
Uit de koelkamer komt de emulsie als
kleine vermicelli-achtige stukjes in gro
te wasbakken, waar water doorloopt.
Daaraan worden zouten toegevoegd, die
zorgen voor de juiste gradatie en ge
voeligheid. De stukjes moeten zo klein
zijn om water en zouten goed te laten
inwerken. Er worden monsters geno
men en als die goed uitvallen gaat de
emulsie weer naar de koelkamer.
ten gemaakt worden, die er te maken
zijn, om de ervaring te verwerven, wel e erwer ,nS-
ke het mogelijk maakte die fouten te De heer Copier is het hoofd van de
vermijden. Maar daarmee waren de pro- verwerkingsafdeling. Hier worden de
blemen nog lang niet opgelost, omdat enorme rollen gesneden en verpakt,
er duizenden mogelijkheden zijn waar- Dit is heel gauw gezegd, maar ook hier
door het product weer net iets an- bij zijn de moeilijkheden niet te tel-
ders uitvalt dan men verwachten mocht, len en toch moeten zij alle omzeild
Controle van de emulsie, controle van worden om het goede product goed te
de proefgieting en daarna houdt het houden.
argusoog van de fotocontrole de gieting De grootste trots van de snij-afdeling
iis de allermodernste snijmachine, een
technisch wonder, waarvan in de hele
wereld maar enkele exemplaren zijn.
Snijden, tellen en spreiden in een ra
zend tempo en aan het einde van de
transportband zitten de meisjes, die
met rappe handen voor het inpakken
zorgen.
Deze machine kan echter niet alles
af, zodat er nog vele andere machines
zijn om over te rollen en te spoelen, te
snijden of te plakken en al die bewer
king te verrichten, die vooraf gaan
aan het inpakken.
Duizenden vierkante meters per dag
worden verwerkt, maar steeds moet
uiterst secuur gewerkt worden. Ook
hierbij zeer schaarse verlichting. Als
de tweede verpakking aangebracht is,
mag het weer volop licht zijn bij het
verpakken in dozen. Dan volgt het
etiketteren, ook al een heel secuur
werk. Van de eerste tot de laatste be
werking zorgen kundige personeelsle
den ervoor dat alles wat niet 100 °/o
is uitgesorteerd wordt.
Het machinepark, waarover de verwer
king beschikt, maakt het mogelijk aan
alle wensen van de afnemers te vol
doen, want alle formaten kunen gele
verd worden.
Temperatuur en vochtigheidsgehalte
blijven ook in deze afdelingen van groot
belang, zodat hierop steeds gelet wordt.
De Technische Dienst.
Het narijpen vindt plaats in een grote van begin tot eind in de gaten. Er
tank en ook hier speelt de temperatuur worden snelproeven genomen om te zier.
weer een overwegende rol. In deze of er correcties aangebracht moeten
tank worden aan de emulsie de hoogst worden en dat alles in ijltempo, want
belangrijke stoffen toegevoegd, die in het gieten gaat door als er iets niet
het organisch laboratorium vervaardigd in orde is, dan kan er voor duizenden
zijn en die er mede verantwoordelijk guldens verloren gaan.
voor zijn, dat het product in wording Als het product klaar is zijn er nog
een kwaliteitsproduct wordt. vele factoren, die het karakter van
Van de tank gaat de emulsie naar een de gieting kunnen beinvloeden. D'e fo-
platte bak om te koelen en daarna volgt tocontrole strekt zich dan ook over Een technische dienst is onontbeerlijk
het stollen in de koelkamer. Reeds tij- weken, maanden en jaren uit. Om te bij een industrie waar men over ma-
dens de bewerking zijn de proeven ge- proberen of een product jaren houdbaar chines beschikt, die uniek zijn en waar
nomen om na te gaan of correcties nodig zal zijn, maakt men gebruik van een zoveel zelf gedaan moet worden omdat
zijn en als de emulsie voor de laat- broedstoof, waarmee enkele dagen een men nu eenmaal geen vaklui kan op-
ste maal de koelkamer ingaat, is deze jaar betekenen. bellen om iets te doen aan machines,
wachtkamer voor de opsmeltzaal ge-
worden, waar een paar dagen later
het opsmelten in een grote tank plaats
vindt. Er woren stoffen bijgevoegd, die
de gevoeligheid voor een bepaalde kleur
veroorzaken en als de emulsie gietklaar
is, dan wordt op een kleine proef-giet-
machine geprobeerd of zij aan de ver
wachtingen beantwoordt en met het
gieten begonnen kan worden. Is dit het
geval, dan levert de opsmeltzaal de
emulsie gietklaar aan de gieterij af.
De Laboratoria.
In het fabriekslaboratorium worden, on
der leiding van dr M. P. Sillevis, alle
werkzaamheden verricht, die onontbeer
lijk zijn voor het vervaardigen van een
goed product. Hier vindt het research-
werk plaats, dat aan de productie voor
afgaat. De nieuwe producten worden
hier geboren en de oude op peil gehou
den of verbeterd door het aanpassen
van de emulsies. Hier weet men uit
jarenlange ervaring dat gelatine als
dierlijk product altijd anders dan an
ders is en daanaar wordt gehandeld
VAN DE SOESTER COURANT
VAN VRIJDAG 27 NOVEMBER 1959.
Irak, de Verenigde Staten, Zuid-Afrika,
Honkong, Formosa en de Philippijnen,
kortom, in de hele wereld.
De Dalco exporteert niet alleen naar
traditionele landen, die al zoveel jaren
uit ons land importeren, maar zoekt
ook de ongebaande wegen op en be
reikt daarmee successen. Specialisatie
van het product en spreiding van de af
zet is het doel van de directie en de
verkoopafdeling.
Winnen van het vertrouwen is bij de
verkoop van fotografisch papier een
eerste vereiste, want de afnemer koopt
iets, wat hij niet kan zien en pas na
gebruik kan hij weten of hij iets goeds
gekocht heeft. Daarom moet hij ver
trouwen hebben in de fabriek en het
merk en de naam Dalco moet voor hem
een begrip zijn, waaraan slechts prettige
ervaringen verbonden zijn.
De Administratie.
Aan het hoofd van de administratie,
de financiële afeling, de inkoop van
grond- en hulpstoffen, de loonafdeling
en de boekhouding staat de heer A.
v. d. Ham, procuratiehouder en perso
neelschef, die de heer Baumal ver
vangt als deze afwezig is. De heer Van
den Ham wordt geassisteerd door de
heer A. D. v. d. Bos.
Directie en stafleden werken nauw sa
men, maar dit is niet voldoende om een
goede gang van zaken te waarborgen in
een bedrijf dat zoveel moeilijkheden
te overwinnen heeft voor men weet
dat een goed product de expeditie ver
laat.
Deze moeilijkheden kunnen slechts over
wonnen worden door teamwork en hier
voor is de medewerking nodig van al
len, die werknemers bij de Dalco zijn.
Wanneer deze werknemers als num
mer beschouwd werden dan kwam
er van dit teamwork niets terecht en
dan zou er ook van de productie niets
terecht komen. Slechts zij, die het
prettig vinden niet als een nummer
of als een machine beschouwd te wor
den, kunnen van nut zijn voor de unieke
Nederlandsche Fotografische Industrie,
die de naam Dalco en daarmee de naam
van ons land over de hele wereld brengt.
Deze mensen zijn dan ook altijd van
harte welkom, want de wereld is zo
groot en er zijn nog zoveel landen, die
de proucten van de Dalco gebruiken
kunnen.
door ZenuwrosI
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Chemische controle, het testen van de Ook als de producten al verpakt zijn
grondstoffen en het testen van de worden er nog proeven genomen en al
emulsies moeten dag in dag uit door
gaan om verrassingen te voorkomen.
Ook worden hier alle grondstoffen ge
est, die in het organisch laboratorium
onder leiding van de heer Nederlof ver
vaardigd worden.
Deze grondstoffenproductie is onvermij
delijk, want aan de emulsies moeten
ingrediënten toegevoegd worden, die
nergens te krijgen zijn of schrikbarend
duur.
Vaak gaat het om enkele grammen
waarvoor men moet uitgaan van vele
kilo's grondstof en ook hier is het een
voortdurend zoeken om steeds het juis
te te krijgen, want aan geen universi
teit kan men leren wat aan een be
paalde emulsie toegevoegd moet wor
den om een gewenst resultaat te be
reiken.
Slechts door eigen onderzoekingen, ge
steund door de literatuur uit de hele
wereld, kunnen successen behaald wor
den, die de producten van de Dalco
uitstekend maken.
Het Fotocontrole-laboratorium staat on
der leiding van de heer De Leeuw.
Hier worden de emulsies al gecontro
leerd voordat ze gegoten worden, maar
ook vlak nadat het gieten begonnen is,
op gezette tijden gedurende het gieten
en als het product klaar is duurt de
controle nog weken, maanden en zo
nodig zelfs jaren, om te zien of het
karakter niet gewijzigd is.
Ook van de fotocontrole kan niemand
naar een wetenschappelijke bibliotheek
deze gegevens maken de ervaring tot
een machtig wapen in de strijd tegen de
grilligheid van het dierlijk product,
dat gelatine heet.
De Gietzalen.
Ook de gietmachine staat in het don
ker en toch worden alle werkzaamheden
met grote nauwkeurigheid verricht,
omdat dit noodzakelijk is. D'e emulsie
wordt gegoten op papier, dat niet in
ons land vervaardigd wordt. Het is
beter dan het beste schrijfpapier dat
men zich denken kan, omdat de klein
ste fout in het papier funest voor het
product is.
Een rol van 1000 meter papier bevindt
zich op de machine en door een vernuf
tig systeem gaat een volgende rol di
rect door met het verschaffen van pa
pier als een voorgaande rol verbruikt
is. Terwijl de emulsie zich in een bak
bevindt, wordt het papier er overheen
getrokken, zodat het de vloeistof net
raakt. Het gaat hierbij om fracties van
millimeters.
Als het papier in aanraking met de
vloeistof geweest is, gaat de papier-
baan in verticale richting en een stroom
koude lucht zorgt voor het stollen,
voordat het papier de weg in horizon
tale richting vervolgt om dan weer
verticaal te gaan, want de schutlaag
- ter bevordering van de glans en ter
voorkoming van beschadiging - moet
nog aangebracht worden. Ook hierna
snel stollen en dan wordt het papier
die ze nog nooit gezien hebben.
Deze dienst zorgt niet alleen voor het
onderhoud van de machines en even
tueel herstel, maar vervaardigt ook
machines en toestellen, die men ner
gens kan laten maken.
De heer Van Gelder is het hoofd van
de technische dienst en tevens com
mandant van de brandweer, die de bij
zondere interesse van de directeur, de
heer R. Baumal, heeft.
Alle werknemers zijn volledig op de
hoogte van hetgeen er gebeuren moet
als er ooit eens brand mocht uitbreken
en geregeld worden alarmoefeningen
gehouden om ervoor te zorgen dat de
instructies niet slechts theorie blij
ven.
De technische dienst beschikt over een
eigen tekenkamer en werkplaatsen,
waar specialisten hun hart kunnen op
halen aan het vervaardigen van nieuwe
machines en het verbeteren van de
bestaande.
Verkoopafdeling.
De heer H. Jongstra drs heeft de lei
ding van de verkoopafdeling en ver
tegenwoordigers zorgen ervoor, dat de
ze afdeling en de expeditie in vlot tem
po op gang kunnen blijven. De afnemers
wonen niet alleen in ons land van
Maastricht tot Leeuwarden en van Gro
ningen tot Vlissingen, maar ook in
België, Zuid-Amerika, Egypte, Enge
land, West-Duitsland, Finland, Frank
rijk, Zweden, Noorwegen, Oostenrijk,
Portugal, Zwitserland, Argentinië, Ita
lië, Denemarken, Griekenland, Iran,
Y. HOUTMAN SPRAK VOOR 'T NUT.
De heer Y. Houtman uit Hoorn heeft
voor de leden van het departement
I Soest van de Maatschappij tot Nut van
|'t Algemeen in het Oranje-Hotel ge-
sproken over het onderwerp „Samen
de natuur in, binnen en buiten onze
grenzen".
D'e heer Houtman liet vele dia's zien,
gaf er een verklaring bij en conclu
deerde dat ons land in schoonheid niet
onderdoet voor andere landen.
West-Friesland en Hoorn, met prachtige
oude huizen en poorten, lieten hun
bloementooi in elk jaargetijde zien en
enkele opnamen van distelvlinders, die
over de hele wereld trekken, waren
een bijzonderheid, want in de afgelopen
zomer zijn er nauwelijks distelvlinders
in ons land geweest.
Flora van de Zaanstreek, maar ook
dia's van het Rembrandtplein, waarop
men zien kan dat daar niet alleen Tom
Manders gevonden kan worden, maar
ook prachtige stermagnolia's.
De Markerwaard en de Flevopolder,
met uitgestrekte koolzaadvelden en
velden met moeras-andijvie, de wad
deneilanden en tot besluit van de eer
ste helft van de avond de eilanden
Tessel en Terschelling.
Na de pauze besprak de heer Hout
man de omgeving van Eschede en het
Bentheimer bos en geologische vondsten
'in Zwitserland.
I De avond werd geopend en gesloten
'door de heer A. Thörig, die wees op de
1 jubileumavond op 11 januari in Utrecht,
welke gehouden wordt ter gelegenheid
van het 175-jarig bestaan van 't Nut.
Cilly Wang zal hier optreden.
HULDIGING.
Op een vergadering van de afdeling
Soest van de Nederlandsche Christelij
ke Bond van Werknemers in de Hout
en Bouwnijverheid, welke onder voor
zitterschap van de heer L. van Schaffe-
laar gehouden is, werd de penningmees
ter, de heer A. van Hornsveld gehul
digd omdat hij 40 jaar lid van de af
deling is.
Een afgevaardigde van de bond bood
de heer v. Hornsveld een asbak met
inscriptie en een kist sigaren aan en
van de afdeling kreeg de jubilaris een
vulpen en een boek.
De heer F. Lenten werd gehuldigd om
dat hij 25 jaar lid is van de afdeling
Soest. Hij kreeg het gouden bondsin-
signe en een oorkonde.
