DE MURRAY*
7uê
SOEST
TWEEDE BLAD
VOOR EEN
TAILLEUR
NAAR UW
HART
m
van
Firma VAN DE WIJNGAART
UW SUCCES IS ONZE
RECLAME.
Auto- en Scooterrijschool
D. ENGEL
GARAGE „DE SOESTER"
Oplossing Kruiswoordraadsel
in het vorig nummer.
Altijd gaat huidje
Wat de Amazone voor Zuid-Amerika,
de Mississippi voor Noord-Amerika en
de Nijl voor Afrika is, dat is de Mur-
ray voor Australië de langste rivier
van het vijfde werelddeel. Maar ter
wijl de Amazone, Mississippi, Nijl en
Europa's langste rivier, de Wolga,
voor elk schoolkind een begrip zijn,
weten van de Murray buiten Australië
slechts weinig mensen meer als de
naam.
De Murray is ongeveer even lang
als de Donau. Haar stroomgebied om
vat ongeveer een zevende deel van 't
Australische continent. Het is een ri
vier met geschiedenis. Haar afzonder
lijke hoofdstukken zijn zo vol avon
turen, dat zelfs de Mississippi van
schaamte zou verbleken, als die het kon.
Eens was de Murray niet meer dan
een stroom, die water naar de zee
bracht. Ongeveer 100 jaar geleden
werd ze een hoofdverkeersader. Te
genwoordig speelt het verkeer er op
Voordat de geoogste druiven te drogen
worden gehangen, worden ze in een
speciale vloeistof gedrenkt.
niet zo'n grote rol meer, maar het wa
ter dat ze meevoert, heeft meer be
tekenis dan vroeger.
Wedstrijd leverde het bewijs.
Men schreef het jaar 1853, toen in
Australië 'n zeldzame wedstrijd werd
uitgeschreven. De overwinnaar wenk
ten 4000 Pond Sterling, wat tegen de
huidige koers omgerekend, ongeveer
40.000 gulden betekende, zij het dan,
dat men destijds met zo'n bedrag een
heel leven lang kon rentenieren. De
voorwaarden waren dienovereenkom
stig zwaar. Wie in het bezit van de
som wilde komen, moest met een ra
derboot, waarvan de machine niet min
der dan 40 PK mocht zijn, van de
monding van de Murray naar het punt
varen, waar de Darling in de Murray
mondt. De afstand bedroeg 750 km.
Slechts twee mannen meldden zich.
De een werd gedisqualificeerd, toen
bleek, dat zijn boot niet aan de voor
waarden voldeed. De andere kocht in
SicLney een boot van 100 ton, voer
daarmee naar de monding van de
Murray, zag daar een zandbank, die
Muldura, een moderne stad aan de mid
denloop van de Murray.
Adelaide, de hoofdstad van de staat
Zuid-Australië, de grootste wereldstad
in de omgeving van de benedenloop van
de Murray, is deze weken het toneel
van het eerste Australische Kunstfesti
val, dat opera-, theater- en concert
voorstellingen omvat evenals tentoon
stellingen van Australische kunstenaars.
de rivier klaarblijkelijk blokkeerde en
probeerde het schijnbaar onmogelijke
hij stuurde met volle kracht op de
zandbank aan in de vertwijfelde hoop,
dat er een wonder zou gebeuren. Dat
wonder gebeurde ook.
Het schip steunde en sidderde, de
schoepen sloegen wild door het zand,
maar toen was de bank overwonnen
en de boot werkte zich rustig stroom
opwaarts. Aan het eindpunt werd hij
enthousiast ontvangen, want zijn aan
komst kon nu als bewijs gelden, dat
de Murray bevaarbaar was.
Dorp werd havenstad.
Daarmee begon de grote tijd van de
rivier. Er werd een scheepvaartmaat
schappij gesticht, wier zaken enorm
goed gingen, want in het gebrek aan
andere goedkope verkeersmiddelen
voorzagen haar raderboten als brand
stof voor de machines gebruikte men
een dwangbuis van sluizen, dijken en
stuwdammen. Zij wisten, dat de op zich
zelf vruchtbare grond in de omgeving
slechts watergebrek had om rijke oog
sten op te brengen. Ze zetten zich ook
aan het werk om de watervallen voor
het opwekken van electrische energie te-
benutten.
Zo veranderde de Murray in de loop
der tijd haar gezicht. Ongeveer 2000
km vanaf de monding ontstond het
Hume-stuwmeer, welks watermassa's
een electrische centrale voeden, die
per jaar 200 miljoen kilowatt-uren op
wekt. Links en rechts van de rivier lig
gen tegenwoordig kunstmatig bevloeide
landerijen en fruitplantages. Voor de
vroeger bijna waardeloze grond in die
omgeving werden vaak onwaarschijnlijk
hoge prijzen geboden. Steeds meer in
dustrieën vestigen zich aan de Murray,
Want in Australië is het water schaars.
Miljoenen jaren oud.
De Murray is volgens de geologen een
oude rivier. Voorzichtig, zoals weten
schapsmensen nu eenmaal zijn, willen
zij er geen eed op doen, maar toch ge-
Een van de oude raderstoomboten op
de Murray, die tegenwoordig alleen nog
attracties voor de vreemdelingen bete
kenen.
hout, de kolonisten aan de oevers van
de rivier werden van alles voorzien wat
zij voor hun leven nodig hadden en de
boten brachten de wol der reusachtige
schaapskudden naar de centra der be
schaving.
Kleine nederzettingen aan de Murray
werden binnen enkele jaren belangrijke
havensteden. Echuca b.v. ontwikkelde
zich tot een haven, aan welks kaden 50
schepen tegelijk konden meren. In haar
bloeitijd had de stad, gemeten aan het
aantal tonnen opgeslagen goederen, een
betekenis als die van Melbourne.
De laatste' 50 jaar heeft de Murray
zich een groot aantal „operaties" moe
ten laten welgevallen. Haar water,
werd in de loop van de tijd te kostbaar
geacht om alleen schepen te vervoeren.
De ingenieurs en technici staken haar in
Het „Rheinland van Australië" werd
het Murraydal, nadat het bedwingen
van de rivier een breedopgezette be
vloeiing mogelijk maakte.
ven zij de stroom enkele miljoenen
jaren. „Zou ze geweten hebben, wat
haar te wachten stond", zei een Austra
liër, „dan had ze hónderd jaar geleden
al zelfmoord gepleegd".
Dat klinkt nogal vreemd, maar toch
hield de man, die zich zo uitte, van de
Murray. Hij was zo oud, dat hij de
rivier nog kende uit de tijd, toen ze
nog niet in een dwangbuis gestoken was.
De eerste „temming" werd in 1887 ver
richt door de gebroeders Chaffey. Zij
stamden uit Canada, hadden in Cali-
fornië gezien wat men met kunstmatige
bevloeiing bereiken kan en tapten na
hun emigratie naar Australië de Murray
af om woest land in cultuurgrond te
POEDER-ZALF-OLIE-ZEEP
Stuwmeer en turbinestations van de Hume-Dam aan de rivier de Murray.
De 200 miljoen kilowatturen, die hier jaarlijks opgewekt worden, voorzien
de staten Victoria en Nieuw-Zuid-Wales.
veranderen. Ze plantten citrusvruchten
en ander fruit, werden er zeer welge
steld bij, maar vermoedden niet dat aan
de oevers van de Murray eens „Austra-
liës Rheinland" zou ontstaan een uit
gestrekt wijnbouwgebied waarvan de
oogsten echter voor het grootste deel tot
rozijnen verwerkt worden. De gedroog
de druiven worden naar alle delen van
de wereld uitgevoerd en brengen Au
stralië per jaar tegenwoordig tegen de
100 miljoen gulden deviezen op.
Raderboten verleden tijd.
De raderboten, die zich vroeger een
weg door de watermassa's van de Mur-
ray baanden, hebben hun grote tijd ge-
j had. Enkele er van zijn voor het trans
port van hout in dienst gesteld, waarbij
i zij de grote vlotten trekken, enkele an
dere hebben zich op het toeristenverkeer
toegelegd. Hoewel de Australiërs voor
het merendeel realisten zijn, die niet
over het verleden treuren, doch aan de
toekomst denken, verheugen de rond
vaarten zich in een steeds grotere be
langstelling. Elk groot reisbureau prijst
ze als een „unieke belevenis", als „uit
stapje naar het verleden" aan en dat
zijn ze in zekere zin ook.
Er zijn dus nog raderboten op de Mur
ray, maar de laatste, die voor een ge
regelde passagiers- en vrachtdienst in
dienst gesteld werd, de „Alexander Ar-
buthnot", lag jarenlang eenzaam en
vergeten op een afgelegen plaats in de
haven van Echuca. Niemand bekommer
de zich er om. Hij liep langzaam vol
water en zonk tenslotte, rustig en zon
der dat iemand er notitie van nam.
Eerst toen het schip verdwenen was,
viel het de mensen van Echuca op, dat
zij iets misten, maar toen was het te
laat. Een der Murray-kapiteins filoso
feerde „Wat bleef hem anders over,
zijn tijd was voorbij".
SOESTER SLAGERS EXPOSEREN.
Zoals reeds blijkt uit een advertentie in
ons blad van dinsdag j.1. nodigen de
gezamenlijke Soester slagers dc huis
vrouwen van Soest uit een bezoek te
brengen aan een grote demonstratie,
welke door hen wordt gehouden op
woensdag 30 en donderdag 31 maart
a.s. in alle lokaliteiten van het Soes
ter Slachthuis aan de Lange Brinkweg.
Naast de demonstratie van het bakken
en braden van alle mogelijke soorten
vlees maken de Soester dames ook ken
nis met het koebeest en wordt hen op
duidelijke wijze getoond waar de ver
schillende soorten vlees zich in het beest
bevinden.
Op de toegangskaarten, die bij de deel
nemende slagers gratis verkrijgbaar zijn,
zullen voorts tijdens de demonstraties
waardevolle vleesprijzen worden uitge
loot. Een speciale tentoonstelling toont
de dames een keur van vleesschotels,
salades enz.
VAN DE SOESTER COURANT
VAN VRIJDAG 25 MAART 1960.
C>Nx^ 7
Hilversum, Kerkbrink 15-17
MEDISCHE DIENST.
In het komende weekeinde wordt de
dienst waargenomen door de art
sen H. G. Rupert, Burg. Grothestraat
49, telefoon 2388 en H. van Dorssen,
Eigendomweg 96, telefoon 2119.
TWEEDE BEJAARDEN SOCIËTEIT.
Voordat dinsdagmiddag door de presi
dente van de U.V.V.-Soest de tweede
bejaardensocieteit van de U.V.V. in café
De Viersprong geopend werd, zaten al
enkele heren in de gezellige zaal te
kaarten, daarmee onbewust tonend, dat
ze het best naar hun zin hadden.
Mevr. Van Ginkel verwelkomde op deze
openingsmiddag in het bijzonder de
echtgenote van de burgemeester, mevr.
Bentinck, en het hoofd van de afdeling
Sociale Zaken van de gemeente, de heer
H. J. van Hal.
De nieuwe lente betekent voor de U.V.V.
een nieuw begin, maar dit beginnen
van een tweede bejaardensocieteit had
de vereniging al vier jaar geleden wil
len doen. Een groot probleem was het
echter hoe men aan geschikte ruimte
kon komen.
In 1954 is de bejaardensocieteit Soest-
dijk opgericht en daarmee hebben de
dames van de U.V.V. ervaring opgedaan.
Er was geen sprake van leiding en ge
leiden in de echte betekenis van het
woord, want bejaarden en U.V.V.-dames
vormden een grote familie, met aan het
hoofd, mevr. Kruik-De Man als „moeder
van de bejaarden".
Makelaars- en Assurantiekantoor
PLASWEQ 63 SOEST TELEFOON 2064
KOOP EN VERKOOP
Taxaties - Hypotheken - Assurantiën - Expertise
Het is bekend dat bejaarden gezelligheid
brengen, zodat de bejaardensocieteit
Soestdijk een gezellige familie werd,
waarin men begrip had voor eikaars
vreugden en noden. Mevrouw Van Gin
kel sprak de wens uit dat het in de so
ciëteit Soest-Zuid precies zo zou worden.
Het begin is al uitstekend geweest, want
vele tientallen kwamen, waaruit blijkt
dat de sociëteit op prijs gesteld wordt.
Mevr. Hoebee zal de leiding hebben en
zij wordt bijgestaan door enkele dames.
Mevr. van Ginkel deelde mee, dat de
bejaarden iedere dinsdag voor slechts
tien cent in de zaal van De Viersprong
terecht kunnen. Echtparen betalen 15
cent. De thee kost slechts 5 cent zodat
er voor niemand financiële bezwaren
zullen zijn, die het regelmatig bezoek
aan de nieuwe sociëteit zullen beletten.
Eens in de twee maanden is er voor alle
bejaarden van Soest een grote bijeen
komst in de zaal van Eemland met een
lezing, film, dia's of andere ontspanning.
De sociëteit Soestdijk bezit een biblio
theek van bijna 500 boeken en een groot
deel hiervan gaat nu naar Soest-Zuid.
Leden van de sociëteit kunnen deze boe
ken gratis meenemen.
Niet alleen boeken, maar ook spelen
zijn geschonken voor de bejaarden en de
eigenaar van De Viersprong stelde het
biljart gratis beschikbaar.
Mevr. Van Ginkel sprak de wens uit,
dat de leden van de sociëteit dit bil
jart met mildheid zouden behandelen
en wenste allen een prettige eerste mid
dag in de bejaardensocieteit Soest-Zuid.
NIEUWEWEG 97 TELEFOON 2543
VERGADERING V.V.D.
Het tweede kamerlid mevr. G. V. van
Someren-Downer spreekt op maandag
4 april, in het Oranje-Hotel, voor de
afdeling Soest van de V.V.D.
Zij zal behandelen de z.g. Mammoetwet
van Minister Cals (wetsontwerp rege
lende het gehele onderwijs tussen het
lager en universitair onderwijs).
Belangstellenden zijn welkom, in het
bijzonder de leerkrachten.
VECHTEN EN DIENEN.
Op donderdag, 31 maart a.s., wordt in
de Wilhelminakerk aan de Soesterberg-
sestraat, de geluidsfilm „Vechten en
Dienen" vertoond.
Voor al uw auto-service, uitdeuken,
spuiten, erkend L.P.G.-inbouw-
station.
Verkoop van Benzine, Olie enz.
Tevens erkende autorijschool.
Smitsweg 19 Telefoon 3865
SOESTER JAZZ-SOCIËTY.
De Soester Jazz-sociëty organiseert op
zaterdag, 2 april, een avond voor de le
den en introducé's.
Het trio Mischja Mengelberg zal optre
den in de volgende bezetting Mischja
Mengelberg, piano, Earl Freeman, bas
en Harry Piller, drums.
Het ligt in de bedoeling dat het trio
enkele nummers speelt, waarnaar uit
sluitend geluisterd zal worden. Na 12
uur speelt het combo Jan Laurens Har
tong en de mogelijkheid bestaat, dat de
Crescent City Jazz Band, onder leiding
van Ant. Gerson Lohman, ook nog
komt spelen.
Horizontaal 1. teder. 5. priem. 9. sol.
10. natie. 12. rok. 14. p.e. 15. koekenpan.
16. a.m. 18. acre. 20. rente. 21. a.v.r.o.
33. Aden. 34. etsen. 36. Etna. 37. enge.
38. aam. 39. prei. 40. Elbe. 41. karig.
43. ergo. 45. geoloog. 47. kropjek. 49. om.
51. ik. 52. liga. 55. bloes. 58. egge. 60. en.
61. Bruinisse. 62. el. 63. nee. 65. Irene.
66. L.S.K. 68. Elise. 69. engte.
Verticaal 1. To. 2. elke. 3. energie.
4. rake. 5. pint. 6. repelen. 7. Erna. 8.
M.O. 9. sec. 11. tent. 13. kar. 14. pacha.
17. mokka. 19. regenboog. 22. vertering.
23. Ed. 25. as. 27. Adele. 28. engel. 29.
staag. 30. gemik. 31. peren. 32. enige.
35. sar. 40. egale. 41. kombuis. 42. gris
sen. 44. oksel. 46. o.o. 48. o.k. 50. zone.
53. Inn. 54. Abel. 56. lire. 57. eine. 58.
eelt. 59. gek. 64. Ee. 67. se.
