In de oude Lijnbaan wordt nu machinaal
SOESTERBERG
Krabbels van Knelis.
B.D.C. won.
Tempo in de
ronde v. Noord-Holland.
Geen brand.
Jeugdige vernieler.
Biggen- en Eiermarkt.
Zomeravondconcert.
S.E.C.-honkbal.
Geslaagd.
Openlucht-actie.
Derde Naaldenrit.
Gebrilde nozem.
Kind was niet zoek.
De aanstaande
voetbalcompetitie.
Op 'n gestolen brommer.
Tien jaar D.O.V.
Vliegbasis Soesterberg'.
TWEEDE BLAD
„In een blauw geruite kiel, draaide hij
aan het grote wiel!"
De eerste regel van dit oud vader
landse lied kent vrijwel iedere Ne
derlander en we weten ook, dat dit
Slaat op de jonge Michiel de Ruyter,
toen hij, voordat hij de zee ging be
varen, in Vlissingen als jong maatje
werkte in een lijnbaan ofwel touw-
slagerij. Daar draaide hij de ganse dag
dat grote wiel, waarop het touw ge
worden hennep werd gewonden.
Zo'n wiel en precies zo'n lijnbaan zijn
nog in Vlaardingeri te zien en wel bij
de touwslagerij „De Oude Lijnbaan",
vrijwel de oudste nog bestaande touw
slagerij in ons land, die kortgeleden
haar driehonderd en vijftigjarige ju
bileum vierde.
In het jaar 1611 verzochten drie touw
slagers, te weten Mees Corneliszoon,
Louris Teuniszoon en Michiel Jacobs-
zoon de Vlaardingse vroedschap enig
land in pacht voor de aanleg van een
lijnbaan aan de buitenzijde van de
Delflandse dijk. De vroedschap, nim
mer afkerig van verdienste, bood de
touwslager ieder een stuk grond van
de Vettenoordse polder aan tegen een
canon van twintig Carolusguldens per
jaar. Zo is het begonnen.
rens, die weer de basis vormen waar
op het touw wordt vervaardigd.
Eerst hekelen.
Het ruwe materiaal wordt eerst gehe
keld. Vroeger nam men zo'n bos van
dit materiaal en sloeg het met kracht
op een plank waarop scherpe pennen
stonden. Daarna trok men het naar
zich toe, het materiaal op die manier
steeds weer splitsend tot steeds dun
ner vezels. Nu geschiedt dit in di
verse grote machines die elk het
materiaal wat fijner maken. Door som
mige machines wordt het soms twee
maal gevoerd om vooral een hele fijne
vezel te krijgen. Tenslotte gaan de ve-
zelstrengen naar een grote spinma
chine, die het tot draden spint, die op
klossen worden opgewonden.
Met deze klossen gaat men verder.
Drie van die klossen bevestigd op een
rond bord en vandaar de draad ge
voerd door een nauwe metalen ring
en afgebonden vastgezet op een nieu
we grotere klos, bieden de mogelijk
heden tot het vervaardigen van drie-
strengtouw. Wat gebeurt er? De ronde
schijf waarop de drie klossen staan
bevestigd, begint langzaam te draai-
Het ruwe materiaal wordt door een aantal hekelmachines gevoerd en zo
tot uiterst fijne vezels bewerkt.
Na ongeveer honderd jaar in 1706
wordt de lijnbaan beschreven als „Een
baan gelegen in de midden daer touw
werk geslagen werdt en aan eiken zij
van deselve één daermede touwerk
kan werden geslagen; dogh tot het
maeken van garen gebruykt werdende,
met drie tijen swaeren schoone ype-
bomen, mitsgaders aen de westzijde
met een jongen els langs de slootkant,
met drie drayhuysen off lootsen, als
mede een teerstooff en keetels en ver
ders alle gereetschappen tot de voor
zegde baenen behoorende."
Wanneer wij zo door deze oude lijn
baan lopen, zien we in onze fantasie
de lijndraaier en de jongen aan het
wiel. We zien de man met de onge-
sponnen hennep in bossen om zijn li
chaam langzaam de vezel tot garen
spinnende.
De romantiek verdween.
Maar wanneer we even uit onze fan
tasie ontwaken en onze blik naar links
zwerft, naar de grote fraaie fabrieks
hallen, waar nu moderne machines het
oude handwerk overnemen, begrijpen
we, dat onze tijd dit eist, dit nood
zakelijk maakt om economisch tot
grotere bloei te komen. Doch de ro
mantiek verdween. Daarom is het zo
leuk, dat de directie van deze touw
slagerij de oude lijnbaan liet staan,
als herinnering aan de oude tijd.
en en zo worden de drie draden in
de nauwe metalen ring om elkaar ge
draaid. De driestrengs kabel die er uit
komt, wordt op de nieuwe klos lang
zaam opgewonden. Dit is oppervlakkig
het principe. Voor zwaardere kabels
kan men uiteraard weer drie klossen
driestrengskabels op een grotere ma
chine plaatsen die weer om elkaar
draaien. Men kan de kabel een kern
geven, kortom er is van alles mogelijk,
8 strengen dik.
Het mooist is wel het vlechten van ka
bels en liefst acht strengen dik. Vroe
ger kon dit slechts met de hand ge
schieden, want machinaal vlechten is
zo eenvoudig niet.
De heer Thurner, adjunct-directeur
van deze touwfabriek, vertelt ons ech
ter hoe men na veel moeite een ma
chine heeft ontworpen, die indertijd als
enige in de wereld kans zag acht-
strengstouw te vlechten. Achter in de
fabriekshal staat deze reus die kabels
vlecht, waaraan men de grootste oce
aanreuzen, olietankers of wat het mo
gen zijn, kan vastleggen.
Het grote voordeel van dergelijke ge
vlochten kabels is, dat ze niet kunnen
„kinken", want een kink in de kabel
betekent een zwakke plek, die vroeg of
laat tot breuk leidt.
Het vlechten gaat in principe ongeveer
Als menuetdansers dartelen de acht klossen op de machine door elkaar
en.er komt een keurig gevlochten kabel uit te voorschijn.
Er is echter een bijzonder groot ver
schil tussen 1706 en nu. Het vroegere
handwerk is geheel gemechaniseerd.
Geweldige machines, waarvan som
migen door de eigenaar zelf ontworpen,
zorgen er voor, dat het touw in diver
se dikten in onafzienbare lengte de
fabriek uitstroomt.
In deze fabriek worden twee soorten
grondstoffen gebruikt en wel manilla,
dat een bruine kleur heeft en sisal,
dat vrijwel wit is. Dit ruwe materiaal
moet eerst bewerkt worden om ge
schikt te zijn tot het spinnen van ga-
gelijk als het draaien van het touw.
In een ronde kuip staan acht klossen
touw twee aan twee op schijven opge
steld. Wanneer de machine begint te
draaien, walsen deze acht klossen op
hun schijven als dansers in een menu
et door elkaar, ze draaien rond krui
sen elkaar, kortom, zeer snel beweegt
het geheel en bovenaan bij de nauwe
metalen ring komen de einden van de
touwen bij elkaar en vormen de vlecht,
die via diverse katrollen tenslotte op
gewonden wordt op een enorme has
pel.
Dat doodgewone touwtje.
Het machinaal vervaardigen van touw
heeft grote voordelen voor de kwaliteit.
De kracht waarmee het gedraaid wordt,
is altijd even groot en uiteraard zo af
gesteld, dat de kwaliteit het best zal
zijn. De zeer dikke achtstrengs kabels
die momenteel worden gemaakt, zou
den met de hand niet te vervaardigen
zijn.
Merkwaardig genoeg gaan velen van
ons regelmatig met touw om, 'n touw
tje voor dit een touwtje voor dat, voor
een pakje of om iets vast te binden,
en vrijwel nooit staan we stil bij het
fabricageproces er van. We accepteren
het touw als iets heel gewoons, maar
ook aan ons touwtje zit meer vast dan
we denken!
Een interessant bedrijf, typisch Neder
lands, gezien zijn verbindingen met de
zeevaart.
Ook op touwgebied heeft Nederland
een goede naam!
B.D.C. heeft zondagmiddag een vriend
schappelijke thuiswedstrijd tegen het
eerste elftal van Amersfoortse Boys ge
speeld en met 2-0 gewonnen, maar het
Is geen beste wedstrijd geweest. Lang
bleef het 0-0 en pas in de laatste vijf
minuten zagen Evert Westerveld en
Jan Kaats kans een doelpunt te sco
ren waardoor het 2-0 voor B.D.C. werd.
Tempo zal zondag met een ploeg tou-
risten deelnemen aan de ronde van
Noord-Holland, een rit van 200 km.
Het vorig jaar wonnen de Soester rij
ders de wisselbeker, dus deze moet
thans verdedigd worden.
Een hotelhouder in Soest-Zuid kwam
laat thuis en hij bemerkte dat in de
keuken een soepkip op een klein pit
je stond te sudderen. Hij wilde het gas
uitdraaien maar draaide de verkeerde
kant op en de kip verbrandde totaal.
Dat ging met veel rook en stank ge
paard, zodat de brandweer gewaar
schuwd werd. Deze rukte met enige
auto's uit, maar er hoefde niet ge
blust te worden, want slechts de kip
en de pan waren het slachtoffer van
het vuur geworden, terwijl de rook en
de stank wel zonder de hulp van de
brandweer wegtrok.
De heer H. reed op de Hellingweg
met zijn bestelauto. Plotseling werd zijn
voorruit verbrijzeld door een steen. De
bestuurder had gezien dat een kleine
jongen gegooid had en hij ging hem
achterna. Hij kreeg hem te pakken en
bracht het gooilustige knaapje - de
vijfjarige R. K. - naar zijn vader, die
beloofde dat de ruit betaald zal wor
den.
Op de Amersfoortse weekmarkt van
vrijdag j.I. werden aangevoerd 210
biggen in prijzen van 60,tot 76,
en 12 drachtige zeugen van 400,
tot 520,—.
Op de eiermarkt werden aangevoerd
230.000 stuks. Hoendereieren van
13,75 tot 14,25. Middenprijs 14,—.
Prijs per kg. 2,26.
De heer Maarten W. Kooy. cantor
organist van de Oude kerk, zal vrij
dagavond, om 8.15 uur, een concert
geven in deze kerk.
Hij bespeelt niet alleen het nieuwe
kerkorgel, maar ook het koororgel dat
kortgeleden aangeschaft is. Er worden
werken van Johann Sebastiaan Bach,
Pachabel, Johan Krieger en Johan
Walther uitgevoerd, terwijl de heer
Kooy op het koororgel onder meer een
sonate van Karl Philipp Emmanuel
Bach za! spelen.
S.E.C. heeft zondag tegen U.V.V. 3 ge
speeld en de Soester honkballers zijn
dicht bij een overwinning geweest,
want bij het begin van de laatste in
ning had S.E.C. een 8-4-voorsprong.
Deze was hoofdzakelijk te danken
aan het goede werk van werper
Harris en het uitstekende slagwerk van
de S.E.C.-ploeg. In de laatste inning
kreeg Harris echter een ernstige inzin
king en doordat er geen reserve-wer
per was -werd de voorsprong een ach
terstand en tenslotte een 10-21-neder-
In de eerste inning nam S.E.C. een
2-0 voorsprong, die in de tweede inning
tot 50 opgevoerd werd dank zij Lu-
schen en v. d. Gaast. U.V.V. liep in tot
5-3 en zelfs tot 5-4, maar door honk-
slagen van Baltus en Luschen werd
het 8-4. U.V.V. hielp aan deze voor
sprong mee door het maken van enige
veldfouten.
In de laatste inning kwam S.E.C. er
niet meer aan tepas.
Mej. Th. Roes alhier slaagde voor het
praktijkexamen Engelse handelscorre
spondentie. Zij werd opgeleid door
mevr. S. L. Roskes, alhier.
De Podium Caravan van Youth for
Christ staat nu in Soest-Zuid op het
terrein naast Eltheto. Jongeren van
de interkerkelijke jeugdbeweging „De
Kerngroep", samen met enkele jonge
lui van Youth for Christ getuigen
daar van hun Verlosser in zang, pre
diking, muziek en getuigenis,
's Middags, om 3 uur, is er een kin
dersamenkomst eveneens in de open
lucht. Het geheel staat onder leiding
van Herman H. ter Welle, jeugdevan-
gelist te SoestdijV. Men zie de adver
tentie in dit blad.
Tweemaal heeft de ren- en touristen-
vereniging Tempo een rit langs de
gedenknaalden te Baarn en Apeldoorn
georganiseerd, maar dit jaar is al
leen langs de Baarnse naald gereden
omdat het parcours grotendeels samen
viel met de Utrechtse Heuvelrugroute.
De rit ging over Lage Vuurse, Den
Dolder, Zeist, Driebergen, Doorn, Leer-
sum, Maarn, Amersfoort, Soesterberg
en Baarn voor de deelnemers aan de
tocht van 120 km. Anderen reden 50
km. Zaterdag hebben 6 rijders de tocht
gemaakt, zondag waren er 63 deelne
mers en tien rijders hebben de tocht
als sterrit gereden. De oudste deelne
mer was het 71-jarige Tempo-lid, de
heer V. ten Haaf, de jongste was de
elfjarige J. Hermsen uit Den Haag,
terwijl de jongste deelnemers van
Tempo de 12-jarige Dini en de 13-ja-
rige Miep Gerritse waren. Mej. A. Gie-
selbach uit 's-Gravenzande was de
enige dame die aan de 120 km-tocht
deelnam en aan de rit van 50 km na
men de Tempo-leden mevr. Wester
veld en mej. L. Verhoef deel. De derde
deelneemster was mej. M. Renooi uit
Wormerveer.
De deelnemers kwamen uit Soest,
Baarn, Hilversum, Amersfoort, Utrecht,
Lutjebroek, Den Haag, Rotterdam en
Kootwijk, Er werd ditmaal geen groeps-
prijs beschikbaar gesteld omdat er
buiten Tempo geen verenigingen met
grote groepen waren. Tempo had 26
leden or> de beett gebracht, de vereni
ging Rotterdam reed met 8 leden,
Olympia uit Amsterdam met 6 en De
Kampioen uit Scheveningen eveneens
met 6. Tempo reed als organisatrice
van deze tocht buiten mededinging
mee.
Een groep van 21 Temporijders heeft
te Rotterdam de groepsprijs gewonnen
in de sterrit naar Breukelen, over een
afstand van 65 km. Olympia werd met
14 deelnemers tweede.
Het jeugdige Tempo-lid Raymond de
Zoete heeft zaterdag in Naarden de
eerste prijs gewonnen bij een rit op
gewone fietsen.
Enige vervelende jongens waren met
zoveel lawaai op de Ruysdaellaan aan
het brommen dat de politie gewaar
schuwd werd. Enige agenten gingen
op pad. maar toen zij op de plaats
van het lawaai kwamen waren de
bromnozems weg. Wat later meldde
de zeventienjarige H. C. K. zich op
het bureau. Hij vertelde dat hij op de
Ruysdaellaan een klap met een gum
mistok gekregen had en hierdoor was
zijn bril zoek geraakt. Een agent, die
daar woonde was tegen de lawaaischop
pers opgetreden hoewel hij geen dienst
had en met zijn gummistok had hij
terecht voor rust gezorgd. De jonge
man kreeg de raad maar eens goed
naar zijn bril te zoeken.
Mevr. H. zette haar zesjarig dochtertje
's morgens vroeg op de bus voor een
bezoek aan oma en zelf ging zij daar
in de loop van de middag heen. Het
kind was niet aangekomen en dit
kwam mevr. H. op het politiebureau
vertellen. Zij was natuurlijk zeer ver
ontrust. Spoedig bleek dat dit niet
nodig geweest was, want het kind zat
rustig huis te spelen. Dat beviel haar
blijkbaar beter dan een bezoek aan
oma.
In de eerste klasse B der afdeling
Utrecht van de K.N.V.B. is de indeling
als volgtSoesterberg, D.E.V., Maars-
sen, Minerva, M.S.V. '19, R.U.C.,
Utrecht, Voorwaarts, Wijk bij Duur
stede en IJ.F.C.
Op de Rademakerstraat hield de poli
tie twee veertienjarige jongens aan,
waarvan er één een bromfiets bestuur
de. Ze werden meegenomen naar het
bureau om verhoord te worden. Hierbij
bleek dat zij uit Hilversum kwamen,
waar zij de bromfiets hadden gestolen
bij het Hilversumse sportpark.
De onderofficiersvereniging „Vliegba
sis Soesterberg" viert deze week haar
tweede lustrum. Zij werd opgericht op
15 augustus 1951 bij de wederoprich
ting van de vliegbasis Soesterberg.
De vereniging stelt zich ten doen om
op alle mogelijke manieren het aan
kweken en versterken van het saam
horigheidsgevoel onder haar leden te
bevorderen.
Het korps dat zijn samenkomsten houdt
VAN DE SOESTER COURANT
VAN DINSDAG 15 AUGUSTUS 1961.
As je 't ming vraogt
dan mok zeige dak
nie geleuf dat alle
minse geliek binne.
Da zeige wullie wel
us, maor das netuur
lek flauwekul. As ikke
venaoved op straot
gao loope schreeuwe
dak alles verniele
ken, dan hejje groote
kaans dazze ming naor de Dolder of
naor Zon en Schild bringe, maor aste
groote baos van de Russe dat staot te
blère dan roepe miljoene minse hoe-
rao. Maor netuurlek istie net zo gek
as ikke, wanneer ik gao staon gille
dak alles verniele ken. De Russe hebbe
ut alleenug nie in de gaote, zoas ok de
Pruusse ut nie in de gaote hadde daz
ze twaolef jaor 'n baos hadde die ze
zag vliege. Die was ok zo vernielerug
anneleege en toeng die niks meer te
verniele had, toeng dochtie, kom, laok
noeng me eige maor is in de vernie
ling bringe en dat hettie edaon ok.
't Ken best weze datte Russe beste
minse binne en dazze bar veul knap
pe koppe hebbe, maor as ze gaon staon
schreeuwe van de schik astie opge
pompte baos van zullie alsmaor zeit
dattie zo lekker alles verniele ken, dan
binne ze toch wel 'n bietje daos.
Zo gek kriege ongse menisters ongs
niet en zo gek binne zullie eiges ok
niet. Ik ken me tenminste nie veur-
stelle dat ongse menister De Kwaoy
gaot staon schreeuwe dattie alles ver
niele ken. Best zouwwe wullie zeige,
begin maor mit je eige.
Maor mit al die flauwe kul hebbe
wullie toch maor te maoke en astie
vernieler ut op zien heupe krieg dan
binne wullie nog nie klaor. Gelukkig
weete wullie ok wat van verniele af,
al maokt de baos van de Russe die
minse netuurlek wies da wullie allee
nug maor proppeschieters en donder-
busse hebbe.
Alle minse binne nie geliek hek al
ezeid, waant ikke zou oppeborrege
worre as ikke dee wat de baos van de
Russe doet, maor hie is de groote man
veur alle minse die gek binne op ver
niele. En dat binne d'r nie zo'n klein
bietje, maor bar veul. Das spietug
enog.
in het W.S. Kamp te Huis ter Heide
was aanvankelijk zeer heterogeen sa
mengesteld, daar het werd gevormd
door oud-Soesterbergers, ex KNIL-
onderofficieren, na-oorlogse L.S.K.-ers
en onderofficieren van diverse wapens
van de Kon. landmacht en de marine.
Bij de stationering in 1954 van de af
deling lichte luchtdoelartillerie in het
W.S. Kamp werd de vereniging uitge
breid met leden van dit krijgsmacht
onderdeel.
Op 18 april 1951 werd in het W.S. kamp
de huidige o.o. mess geopend, die in
1958 met eigen krachten nog aanzien
lijk verbeterd werd.
Op 19 nov. 1958 werd de o.o. biblio
theek opgericht welke thans aanmerke
lijk is uitgegroeid en in een grote be
hoefte voorziet.
In januari 1959 verscheen een maande
lijks orgaan „De Bakermat", dat thans
uitkomt met een lustrumnummer,
waarin een voorwoord van de Com
mandant der Vliegbasis, de Kolonel
Vlieger Waarnemer G. van der Wolf.
De bloei van de vereniging en mess
zette door en werd merkbaar in tal
van vernieuwingen op materieel ge
bied en het organiseren van ontspan
ningsavonden van een hoog gehalte.
Zo werd o.m. in 1960-'61 de depen
dance „Het hol van de minotaurus"
door het bestuur met eigen krachten
gebouwd en is men thans bezig de
„pantry" uit te breiden.
Het verenigingsbestuur dat ook als
mess-bestuur optreedt is thans als
volgt samengesteld G. M. G. Lit, voor.
zitter sgt, de Hoogt, secretaris C. W.
Wagner, 1ste penningmeesterS. M.
v. d. inden, 2e penningmeestersgt
Calis, Bar onderofficier Wm. L. J.
Smidt, voedingscommissarisSgt. I.
M. A. Legierse, commissaris.
Zo bestaat er dan voor de vereniging
alleszins reden om haar 2de lustrum
met opgewektheid te vieren. De her
denking hiervan zal op 18 augustus
in het W.S. Kamp te Huis ter Heide
plaats vinden.
Vooraf gaan er echter reeds feestelijk
heden, zodat het lustrumprogramma
er alsvolgt uitzietDinsdag 15 augus
tus Hengelwedstrijd te Kockengen.
Aanvang 5 uur. 's Avonds 6 uur prijs
uitreiking in de o.o. mess.
Woensdag 18 augustuso.o. voetbal-
tournooi te Soesterberg. Aanvang 9 u.
Deelnemende onderdelen C.V.V.-groep,
Dumoulinkazerne, depot cavalerie,
Kamp van Zeist, Mobiele colonnes,
Staf C.L.V., Vliegbasis Soesterberg.
Prijsuitreiking na 18 uur in de o.o. mess.
Daarna klaverjastournooi in de mess.
Vrijdag 18 augustus Van 15.30 tot
17.30 uur receptie in de o.o. mess.
20.15 tot 22 uur lustrum Bingo met
prachtige prijzen. Van 22 tot 4 uur
Lustrumbal m.m.v. The Rhythrn Kings
Als speciale attractie is in de tuin een
Beierse Bierstube gebouwd, waarin zal
optreden de accordeonist Herman van
de Voort.
