Vrijheid
voor West-Samoa.
Verlenging
ontruimingstermijn.
Voor BETER Schoeisel
en VAKKUNDIGE
Kousenreparatie
STICHTSE
SCHOENHUIZEN
Bejaartleiiwoniiigmgen
aan de Kruisweg.
Biljartstanden
District Eemland.
Firma VAN DE WIJNGAART
De klokketoren - een der symbolen van de hoofdstad Apia.
nister-president gekozen viel in
New York de beslissing over het man
daat. Premier Fiame Mata'afa Fau-
muina Milinu'u II maakte voor het
forum van de Verenigde Naties be
kend, dat hij en de Nieuwzeelanders
het over de invoering van de onaf
hankelijkheid eens waren geworden.
Het plan voorzag in een volksstem
ming, waarbij de eilandbewoners voor
of tegen de souvereiniteit konden
stemmen.
Zouden zij vóór stemmen, dan zou
Nieuw-Zeeland de eilanden op 1 janu
ari 1962 uit het mandaat loslaten.
Dat gebeurde dan ook. De verkie
zingen brachten een grote meerder
heid voor de souvereiniteit en Nieuw-
Zeeland loste zijn gelofte in.
West-Samoa is zo de eerste onaf
hankelijke staat van de toverachtige
eilandenwereld Polynesië geworden.
Engelse missieschool in Leulunwega,
op een prachtige heuvel gelegen.
„Wij hebben niet het voornemen", zei
de premier, „onze levensgewoonten te
veranderen, omdat wij een paradijs
hebben en dat moet het blijven."
In de haven van Apia, de op het
eiland Upola gelegen hoofdstad van
West-Samoa, verroesten de laatste res
ten van wat van de Duitse hulpkrui
ser „Adles" over gebleven is. Een
tropische orkaan ■smeet hem op een
koraalrif en de ontmoeting tussen
schip en koraalrif verliep eenzijdig ten-
gunste van het natuurgeweld.
Apia is nu niet bepaald datgene,
wat men zich onder de hoofdstad van
een moderne staat voorstelt. Het doet
wat slaperig aan, vooral omstreeks
het middaguur, maar dat is niet ver
wonderlijk, want de stad ligt slechts
enkele breedtegraden ten zuiden van
de evenaar.
De haven wordt overzien door de
Mount Vaea, op welks top de Ameri
kaan Robert Louis Stevenson begra
ven is. Stevenson, de schrijver van
„Schateiland", heeft de laatste jaren
van zijn leven op Samoa doorgebracht
Hij hield van de eilandbewoners.
Voor hem waren zij geen „vreemde
donkerhuidige inboorlingen" maar
mensen met een eigen cultuur met
alle kracht en zwakte van nakomelin-
ken van Adam.
Deze liefde was overigens wederke
rig. De Samoaners noemden de Ame
rikaan „Tusitala", de „sprookjesver
teller". Slechts zelden heeft een blan
ke in de Zuidzee zoveel echte vrienden
gehad als hij.
Een katholieke en een protestantse
kerk, een paar overheidsgebouwen en
de klokketoren vormen het silhouet
van Apia. Luxe hotels of zelfs nacht
clubs zijn er niet. Niemand mist ze.
Levensvreugde is op Samoa nooit iets
geweest, wat men in lokalen voor geld
kopen moest.
De Nieuwzeelanders hebben Apia aan
moderne scholen, ziekenhuizen en an
dere aanwinsten geholpen. Niemand
kan de vroegere mandaatbestuurders
verwijten, dat zij zich niet alle moei
te hebben gegeven een voorbeeld te
zijn. Erg succesvol moeten de pogin
gen, hen met de bekende puriteinse
levensaard der Nieuwzeelanders ver
trouwd te doen maken, niet geweest
zijn. De Samoaners zijn echte kin
deren der Zuidzee. In hun aderen
stroomt het Polynesische bloed. En
dat was het misschien, wat een „cle-
ver" Amerikaanse vertegenwoordiger
de schok van zijn leven gaf. Hij was
van Oost-Samoa naar Alpia gekomen
in de hoop het televisie-enthousiasme
der eilandbewoners te wekken. Hij
moest vaststellen, dat de uitzendingen
uit Pago Pago de Samoaners koud
lieten. „Wat geeft een feest voor
vreugde, als men slechts toeschouwer
is en er zelf niet aan kan deelnemen
werd de vertegenwoordiger gevraagd.
Hij wist er geen antwoord op.
In de taal der Samoaners kent men
geen woord voor weeskind. Het is ook
niet nodig, want dit volk kent geen
wezen. Sterven de ouders van het kind
dan zijn er altijd weer verwanten of
vrienden, die het opnemen, want uit
eindelijk beschouwen de eilandbewo
ners zich als één grote familie.
Dat verklaart ook de aanvangsmoei-
lijkheden van de Nieuwzeelanders. Het
viel hun, de nakomelingen van Euro
pese immigranten, in de eerste jaren
van het mandaat, tamelijk moeilijk
zich in de gedachtengang van de Sa
moaners te verplaatsen. Zij konden
zich er alleen mee troosten, dat de
Duitse bestuursambtenaren zich te
genover dezelfde problemen hadden
zien gesteld.
Het leven in een Samoaans dorp is
sinds eeuwen na_uwelijks veranderd.
De vrouwen weven de matten, knopen
de netten, vlechten de manden, de
mannen gaan ter visvangst en oogsten
de vruchten. De arbeid wordt echter
niet om die arbeid zelf gewaardeerd.
De Samoaanse meisjes verenigen het
nuttige met het aangename. Tijdens 't
weven, knopen en vlechten zit men bij
elkaar en wisselt niet alleen ervarin
gen uit, maar ook kletspraatjes. Vol
gens ongeschreven wetten mag geen
man zich tijdens het werk in de kring
der vrouwen wagen. Doet hij het toch,
dan wordt hij daarvoor „bestraft". Hij
moet dan meestal al datgene als boete
betalen, wat voor een feest noodzake-
I lijk is een varken, vruchten en kokos-
I melk.
Men vertelt van de Samoaners, dat
zij van nauwelijks iets meer houden
dan van feesten en elke gelegenheid
daartoe aangrijpen. Tot elk feest beho
ren bij hen een goede maaltijd, dans,
gezang en het verhalen van oude le
genden. Dat is bij hen altijd zo ge
weest, en zij willen wat dat betreft van
geen verandering weten.
Kopra is een der voornaamste export
artikelen van West-Samoa. De van hun
schalen ontdane kokosnoten worden in
manden verzameld. De schalen dienen
als brandstof.
WAT IK HOOR
OP KANTOOR
/WOUWRAND KAAL
VOORPAND VAAL
KNOOPSGAT WIJD
ZITVLAK SLIJT
VOERING STUK
KRAAG KADUK
KNOOPVERLIES
SOEST: Dep. Merelweg 10, tel. 3258, mot fll.
In: Hilversum. Laren, Baarn, Huizen, Busjum,
Nederhorst d. Berg.
gelegenheid ontgaan om een feest te vieren, onverschillig of men onge-
officiële gebeurtenis, zoals het bezoek van een invloedrijk persoon.
In de gemeenteraadsvergadering van
12 juli 1961 werd de woning Soester-
bergsestraat 133a onbewoonbaar ver
klaard en de ontruimingstermijn ein
digt op 28 februari 1962.
Verlenging van deze termijn is nodig
omdat men voor de bewoners van dit
huis nog geen passende woning ge
vonden heeft. Het college van B. en W.
stelt de raad dan ook voor de ontrui
mingstermijn te verlengen tot 28 au
gustus 1962.
Sinds twee jaar gaat er nauwelijks
een maand voorbij, zonder dat niet
ergens in de wereld een nieuwe natie
het levenslicht ziet. Dan leest men al
tijd van de eerzuchtige doelen der be
trokken regeringen, die klaarblijkelijk
niets liever nastreven dan de aanslui
ting aan de technische wereld van de
20e eeuw.
In West-Samoa was dat anders.
Daar heette het openlijk„Wij willen
onze oude tradities bewaren, wij zijn
er niet in geïnteresseerd van ons land
een toeristencentrum te maken."
Velen mogen dit betreuren, want
deze eilanden hebben alles, wat tot 'n
toeristenparadijs behoorthet witte
zand, de blauwe zee en mensen, wier
levenshouding zelfs de meest verwoe
de manager snel tot de overtuiging
moet brengen, dat er ook nog andere
dingen bestaan dan arbeid.
Het lachen der Samoaners werkt
aanstekelijk. Het is zonder bitterheid
en dat verbaast de bezoeker, die de ge
schiedenis van deze eilanden bestu
deerd heeft, wel het meest. Deze men
sen hebben nooit naar de blanken
verlangd, nog minder om door hen
„ontdekt" te worden. Zij hebben de
geschillen der grote mogendheden met
bloed moeten betalen. Zonder het te
willen werden zij in hun onenighe
den betrokken.
De blanken ging het in het begin
om de rijkdom van Samoa aan kopra,
bananen en cacao, dingen die de ei
landbewoners als door de natuur ge
geven hadden geaccepteerd en waar
om zij nooit gestreden hadden.
Bestaanszorgen hebben zij nimmer
gekend, want de vulkanische bodem
is zo vruchtbaar, dat ze veel meer dan
110.000 Samoaners zou kunnen voeden.
Echter hebben statistieken uitgere
kend, dat het aantal inwoners zich
reeds binnen 20 jaar zal hebben ver
dubbeld. Zij stelden vast, dat West-
Samoa het hoogste geboortecijfer ter
wereld heeft. Maar ook daarover
maakt men zich in de hoofdstad van
de jonge natie geen zorgen. Meer ge-
Utrecht - Soest - Soestdijk - Baarn
Naar de mening van het college van
B. en W. is het aan de gemeente toe
behorende terrein, gelegen aan de
Kruisweg, uitermate geschikt voor de
bouw van een viertal bejaarden wo
ningen en een blok van twee woningen,
bestemd als dienstwoning voor het
gasbedrijf. Uit stedebouwkundig oog
punt bestaat tegen deze bouw geen en
kel tezwaar, zodat de stedebouwkun
dig adviseur van de gemeente zich vol
ledig met de bouw kan verenigen. Ook
uit het oogpunt van landschapsscboon
zijn geen bezwaren tegen deze bouw,
want het ligt in het voornemen deze
woningen geheel aan de landehjke
omgeving aan te passen.
Daar deze woningen zo mogelijk op
grond van de Woningwet worden ge
bouwd, is het noodzakelijk dat de
plannen zo spoedig mogelijk gereed zijn.
Zodra de mogelijkheid aanwezig is om
het benodigde bouwvolume te krijgen
kunnen deze plannen worden ingediend.
Het college is van mening dat de bouw
van deze woningen voor bejaarden in
een dringende behoefte zal voorzien.
Het is voor het gemeentelijk gasbe
drijf van belang te kunnen beschikken
over een tweetal dienstwoningen.
Dit is in het belang van de gasvoor-
ziening omdat het gemakkebjker is
personeel te krijgen als er woningen
beschikbaar zijn.
Het college van B. en W. stelt de raad
voor in beginsel tot de bouw van deze
woningen te besluiten en een krediet
van 5720,beschikbaar te stellen
voor het opmaken van het plan en het
bestek.
Klasse B 1.
Vergulde Wagen 1
4 16-8
K.O.T. 1 3 12-6
O.d.L. 1 4 12-12
Zomerlust 1 4 12-12
Ons Genoegen 1
3 10-8
V.V.V. 1 3 7-11
Centraal 1 3 3-15
Klasse C 1.
K.O.T. 2 4 17-7
K.W.S. 1 4 16-8
Leusderkwartier 1
4 16-8
O.d.L. 2 4 13-11
Oranjeboom 1
410-14
Zomerlust 3 4 10-14
Soesterkwartier 1
4 8-16
Vriendsch. 1 4 6-18
Klasse D.
Leusderkwartier 2
4 22-10
Verg. Wagen 4
4 21-11
V.V.V. 4 3 16-8
V.V.V. 3 4 14-18
Princesse 2 3 12-12
Soesterkwariter 4
412-20
D.O.S. 1 411-21
O.d.L. 3 3 8-16
Zomerlust 4 3 8-16
Klasse F.
Vriendsch. 2 4 22-10
Zomerlust 6 4 21-11
V.V.V. 7 4 18-14
K.O.T. 3 4 16-16
Soestdijk 3 4 13-19
Leuderkwartier 4
4 12-20
Poedel 3 4 12-20
Zonneheuvel 3
4 12-20
Klasse B 2.
Poedel 1 3 10-8
Zomerlust 2 4 10-14
Vergulde Wagen 3
12-6
Princesse 1 3 8-10
Vergulde Wagen 2
3 8-10
Klasse C 2.
Soesterkwartier 2
4 18-6
Oranjeboom 2
3 14-4
Centraal 2 4 14-10
Zonneheuvel 1
312-6
Ons Genoegen 2
412-12
V.V.V. 2 3 10-8
Soesterkwartier 3
3 8-10
Soestdijk 1 4 8-16
Poedel 2 4 0-24
Klasse E.
Sportlust 1 4 24-8
Soesterkwartier 5
4 20-12
V.V.V. 6 4 16-16
V.V.V. 5 3 15-9
Zomerlust 5 4 14-18
Leusderkwartier 3
3 13-11
K.W.S. 2 4 10-22
Zonneheuvel 2
10-14
Soestdijk 2 3 6-18
Klasse G.
V.V.V. 8 4 24-8
Centraal 3 4 22-10
Leusderkwartier 5
4 20-12
K.W.S. 3 4 16-16
Princesse 3 4 16-16
Vriendsch. 3 4 12-20
Poedel 4 4 12-20
K.O.T. 4 4 6-26
Honderdtienduizend mensen hebben
enkele weken geleden de onafhanke
lijkheid gekregen. Daar in onze tijd
alleen nog maar grote getallen opzien
baren, is aan de gebeurtenis weinig
bekendheid gegeven. Helaas, zou men
moeten zeggen, want bij de nieuwe na
tie gaat het om een van de laatste
aardse paradijzen, om West-Samoa.
Oe Samoaners nemen het leven van
de gemakkelijke kant. Zij werken niet
veel, dansen daarentegen des te lie
ver en als zij honger of dorst hebben
behoeven zij slechts een paar stappen
naar de dichtstbijzijnde kokospalm te
doen, naar de .Zelfbedieningswinkel
der Natuur".
Zou West-Samoa vroeger geen Duit
se kolonie zijn geweest, dan zouden de
eilandbewoners nog langer op hun
souvereiniteit hebben moeten wachten.
Oorspronkelijk heette de Samoa-
groep „Navigator-eilanden" en deze
naam dankten zij aan de Franse ont
dekkingsreiziger Bougainville, die ze
in 1768 als eerste Europeaan had aan
gelopen. Op hem volgden Britse mis
sionarissen. Tussen 1847 en 1861 sticht
ten de Britten, de Amerikanen en de
Duitsers nederzettingen in Apia en
daarmee begon de strijd der grote
machten om de negen grotere en tal
loze kleinere eilanden der Samoa-
groep. Over hun lot werd op de
Berlijnse Conferentie (1889) beslist.
In het ziekenhuis van Apia worden
verpleegsters opgeleid.
Daar geen der drie geïnteresseerden
de ander het aardse paradijs gunde,
werd men het eens, dat Samoa onder
zijn eigen koning neutraal en onaf
hankelijk zou zijn.
Toen die koning stierf, brak de ou
de strijd weer uit. De drie grote
machten stuurden een commissie naar
de eilanden, er werd onderhandeld en
eindelijk kwam men tot een compro
mis de V.S. zouden de zeven grote,
oostelijke eilanden houden en Duits
land de beide westelijke. Groot-Brit-
tannië trok zich terug en kreeg daar
voor de erkenning van zijn rechten in
Tonga en op de Salomonseilanden.
Veertien jaar lang bleef West-Sa
moa onder Duits bestuur, toen brak
de eerste wereldoorlog uit. Daar des
tijds de U.S.A. nog neutraal waren, be
zetten Nieuwzeelandse troepen West-
Samoa. De Volkenbond kende na de
wapenstilstand de voormalige Duitse
bezitting aan de Nieuwzeelanders als
mandaatgebied toe de Verenigde Na
ties bevestigden die beslissing. In het
begin hadden de mandaatbestuurders
weinig plezier van hun taak. Hun eco
nomische ontwikkelingsprogram stiet
op de weerstand van een inlandse or
ganisatie, die zich Mau noemde.
Ir. de loop der jaren gelukte het de
Nieuwzeelanders toch de eilandbewo
ners tot de vooruitgang te bekeren.
Stap voor stap werd het zelfbestuur
verwezenlijkt, werden democratische
instellingen geschapen. Men kan het
de Samoaners niet kwalijk nemen, dat
zij alle vernieuwingen eerst sceptisch
bekeken, want zij hadden ze vroeger
ook niet nodig gehad. Tenslotte waren
zij ook geen primitief volkzij had
den veeleer een eigen cultuur en ci
vilisatie ontwikkeld, die aan hun le
vensvoorwaarden uitstekend tegemoet
kwam. De poging bij hen een voor
beeld-democratie op te bouwen, mag
hun soms ietwat vreemd voorgekomen
zijn.
Twee jaar geleden eindelijk
West-Samoa had juist een nieuwe mi-
In West-Samoa laat men zich geen
dwongen bijeenkomt of bij een
Makelaars- en Assurantiekantoor
PLASWEfl 63 SOEST TELEFOON 2064
KOOP EN VERKOOP
Taxaties - Hypotheken - Assurantiën - Expertise
dachten worden aan de „hereniging"
gewijd. Nadat Nieuw-Zeeland zijn
mandaat had opgegeven, hoopt men in
de hoofdstad Apia, dat de Amerikanen
binnen afzienbare tijd uit Oost-Samoa
zullen vertrekken.
