150 JAAR GELEDEN BATENBURG's Erkende
drukker!
J. Hoppenbrouwers
Krabbels van Knelis.
BOSCH
KWAK
SPORTCOLBERTS
PANTALONS «*-.«•
GRAFISCH BUREAU
Ook de rug is belangrijk
Fijn vak:
Auto- en Scooterrijschool
Gijsbert Karei van Hogendorp.
Adam Frans Julius Armand Baron v. d. Duyn van Maasdam.
Leopold Graaf van Limburg Stirum.
BLAZERS 6450
ZOMERCOLBERTS
Het is eenvoudig ondenkbaar om over de
omwenteling van 1813 te schrijven zon
der de namen te noemen van het
„Driemanschap".
Deze drie mannen verdienen het, dat
hun namen voluit worden neergeschre
ven in elk geschrift, dat handelt over
de bevrijding van het Franse juk.
Want het zijn deze drie mannen, die
,.de vlag van de opstand openlijk heb
ben geplant", die het volk van Neder
land hebben losgerukt van de band, die
het - gedwongen, maar toch zo'n lange
tijd - met Frankrijk verbond.
Zij waren het, die bewust voor Oranje
kozen en zodoende ons land weer een
onafhankelijke plaats gaven in het nieu
we Europa.
Van deze drie mannen is tevens bekend,
dat zij nimmer met de Fransen hebben
samengewerkt, hetgeen niet van iedere
vooraanstaande Nederlander uit die tijd
kan worden gezegd.
Zij gaven in 1813 leiding aan het ge
wone volk. zij gaven gestalte aan de
gevoelens van het Oranjegezinde deel
van onze natie. Zij voorkwamen ook
plundering en wraakneming.
Het optreden van dit driemanschap was
een uitzondering op de houding van de
vele notabelen, die - de Fransen waren
nog zo dichtbij - niet tot actie durfden
overgaan.
Hun daad, het proclameren van een op
stand uit naam van Oranje, was dan
ook een daad van grote persoonlijke
moed.
Ons volk is aan deze drie mannen zeer
veel dank verschuldigd.
Willen we recht doen aan de geschiede
nis van 1813, dan dienen we uitvoerig in
te gaan op het leven en werk van deze
Nederlanders. Hierbij willen we in de
eerste plaats licht werpen op het leven
van de aanvoerder van het drietal, van
de initiatiefnemer Gijsbert Karei van
Hogendorp.
OFFICIER TEGEN WIL EN DANK.
Gijsbert Karei van Hogendorp werd ge
boren op 27 october 1762. Zijn vader,
Willem van Hogendorp, was een regent
van Rotterdam, daarna lid van Gecom
mitteerde Raden van Holland.
In het ruime huis aan het Noordeinde
te Den Haag leefde het gezin Hogendorp
in grote weelde. Wel eens teveel weelde
voor moeder Carolina van Haren, dochter
van een voornaam Fries edelman, doch
- naar Friese gewoonte - gewend aan
een eenvoudig leven.
lijk veel invloed op zijn leven heeft ge
had. Een man, die zich tot taak stelde
om de jeugd kritisch en onafhankelijk te
leren denken. Een man, die in Gijsbert
Karei het besef deed ontwaken, dat het
geen in de letteren uitgebeeld en ver
teld werd van grote schoonheid was.
Deze man was dr. Johan Erich Biester,
secretaris van de actieve onderwijsher-
vormer Zedlitz, minister van onderwijs
van Pruisen. Dr. Biester zette Gijsbert
Karei aan het studeren, algemene ont
wikkeling, bijvoorbeeld bezinning op
de problemen van menselijke vrijheid en
van de macht van de staat. Gijsbert stu
deerde oude talen, maar ook leerde hij
Frans, Duits en Engels tot in de perfec
tie. De jonge Van Hogendorp werd be
zeten van een enorme leeshonger en een
grote reiswoede. Hij wilde alles bestude
ren en alles bezichtigen en met mensen
praten. Van alle indrukken, welke hij
opdeed, van alle ervaringen, van al het
gelezen maakte hij aantekeningen.
Gedlpl. A.B.A.N.-Instructeur
PARKLAAN 33 - SOEST
TELEFOON 3982 (0 2955)
D wordt gehaald en gebracht.
50
RINGEN
IN DIVERSE
VARIATIES...
DE MEEST VERKOCHTE
KOELKAST IN EUROPA.
5 jaar garantie - Bosch service
Stroomverbruik 0,6 Kwh p. etmaal.
Prijzen 122 L f298.- tot
220 L. f 648.-.
Ook huurkoop of huur.
ELECTROTKCHNISCH
INSTALLATIEBUREAU
RADIO - TELEVISIE
KOELKASTEN
Soesterbergsestraat 51c - Soest
Telefoon 02955-2379
Willem van Hogendorp hield er echter
wel van om goede sier te maken. Voor
hem was het dan ook een bittere pil
te ervaren, dat - door verkeerde spe
culaties - zijn kapitaal plotseling tot
niets werd gereduceerd. Dit was er de
oorzaak van, dat hij werd gedwongen de
weg te gaan, welke zo vele, aan lagerwal
geraakte heden gingen naar Indié, om
aldaar een nieuw fortuin op te bouwen.
Nimmer zou hij uit de Oost, waar hij de
functie van Resident van Rembang be-
kleede, terugkeren. Het schip, dat hem
naar het vaderland moest terugbrengen,
verging met man en muis.
Deze gang van zaken heeft de opvoeding
van Gijsbert Karei bepaald. Want de
kinderen waren in hun jeugd veel meer
op hun moeder aangewezen dan op hun
ver weg verblijvende vader en Carolina
hield van een strakke, sobere opvoeding.
Bovendien moesten, wegens geldgebrek,
de kindern later worden uitbesteed.
Door bemiddeling van de echtgenote van
de Stadhouder werden de oudste zoons,
Dirk en Gijsbert Karei, naar Berlijn ge
stuurd. Zij ontvingen daar een strenge
officiersopleiding aan de cadettenschool.
Deze school was een modelinstituut.
En praktijkervaring was er in Pruisen
ook wel op te doen. Zo was er in 1778
de Beierse successie-oorlog. Gijsbert
Karei - 15 jaar oud - trok mee in de
veldtocht als vaandeljonker van prins
Hendrik, een broer van de koning van
Pruisen.
Het militaire leven te velde beviel de
cadet zeer slecht. Zijn ervaring tijdens
de campagne waren niet al te best. Hij
werd dan ook aangesteld als page aan
het hof van prins Hendrik. Maar ook
het pageleven lag hem niet. Hij zat het
liefst in de bibliotheek van Dresden.
Daar las hij zeer veel, o.m. over Hugo
de Groot en over Willem van Oranje.
Vooral de figuur van Willem de Zwijger
maakte grote indruk op de jonge page.
„Voor die man zou ik in vervoering op
mijn knieën kunnen vallen", schreef de
knaap in jeugdige bewondering aan zijn
moeder.
In 1779, de oorlog was ten einde, ging
Gijsbert Karei weer terug naar Berlijn.
Daar ontmoette hij een man, die ontzag-
Een gewoonte, welke hij zijn gehele le
ven zou bijhouden. En zo, op deze ma
nier, begon Gijsbert Karei zich toch wel
thuis te gevoelen in het verre Berlijn.
Maar er viel niet aan te ontkomen, dat
de cadet weer eens naar huis moest.
Carolina van Haren vond, dat haar
zoons verplichtingen hadden aan de
Stadhouder. Zij moesten hun militaire
ervaring in dienst stellen van het Staat
se leger. Via een rondreis door Duitsland,
waarop hij zijn broer Dirk in Konings
bergen ontmoette, kwam Gijsbert Karei
in Nederland terug. Op 27 september
1781 werd hij benoemd tot luitenant in
de Hollandse Gardes. Hij was toen 18
jaar. De Jonge officier kon maar niet
wennen aan de sfeer van het leger ze
ker niet van het Staatse leger. De dici-
pline was slap, van enige geestdrift was
geen sprake, er werd meer dan ergerlijk
gelanterfant. Wie zich maar eventjes
inspande, werd een uitslover en een
dienstklopper genoemd. Gijsbert Karei
zocht zijn troost maar weer in de stu
dieboeken. Von Muller, geschiedenisleraar
te Kassei, met wie hij correspondeerde,
stond hem hierbij met raad en daad
ter zijde. De jonge Van Hogendorp be
studeerde nu vooral vaderlandse geschie
denis. Het zijn buitenlandse leermeesters
geweest, die hem de weg hebben gewe
zen. In eigen vaderland heersten zoveel
lauwheid en zelfvoldaanheid, dat hij
daar geen steun kon verwachten.
Gijsbert Karei bemerkte, dat de repu
bliek, hoewel in zijn tijd lusteloos, een
groot verleden had.
Bovendien interesseerde hij zich voor
het jonge Amerika. Hij onderzocht te
vens het staatsbestel van de Republiek.
Hij ontdekte daarin grote fouten. Veel
later zou hij, bij het maken van een
grondwet, van het gelezene profijt trek
ken.
NAAR AMERIKA EN WEER TERUG IN
HET LEGER.
Het militaire leven begon Gijsbert Ka-
rel steeds meer tegen te staan. Hij wil
de graag officieel gaan studeren. Het
liefst in de rechten. Hij wilde staatsman
worden. Hij sprak hierover met een ge
zaghebbend familielidAdmiraal Van
Kinsbergen. De Vlootvoogd scheen hem
te begrijpen. Hij raadde hem aan om in
buitenlandse dienst te gaan. Zijn moe
der achtte zich nog steeds gebonden aan
de Stadhouder en zag daarom graag, dat
haar zoons als militairen de Prins van
Oranje zouden blijven dienen.
Zij hadden per slot van rekening op
kosten van de Stadhouder in Berlijn
een militaire studie gevolgd. Gijsbert
Karei wist zijn moeder echter te over
reden er in toe stemmen, dat hij ont
slag zou nemen uit het leger. Carolina
gaf niet alleen toe, maar stelde zelfs
voor om haar zoon een studiereis te la
ten ondernemen naar de Verenigde Sta
ten van Amerika.
In juni 1783 lichtte het oorlogsschip
„De Erfprins" het anker voor een lange
reis over de Atlantische Oceaan. Het
schip zou nimmer aankomen. Het ver
ging meer dan honderd opvarenden
vonden de dood in de golven Slechts
één man werd gered Gijsbert Karei van
Hogendorp. Op 22 november 1783 zette
hij voet aan Amerikaanse wal.
In Amerika deed de weetgierige jonge
man veel indrukken op. Hij sprak met
tal van vooraanstaande politici en had
zelfs een onderhoud met generaal
Washington. Maar vooral met Jefferson,
de maker van de „Declaration of Inde-
pendence" had Van Hogendorp diep
gaande gesprekken. En er was zoveel
nieuws te horen en te beleven in het
jonge land, zonder adelijke bovenlaag,
zonder schuchtere onderdanen. Een land,
bewoond door vrije mensen. Bovendien
een land, verdeeld in staten, maar ge
bonden door een staatsregeling, een
constitutie.
Een Amerikaan vroeg hem „Welk ho
ger gezag bezit de Republiek der Ver
enigde Nederlanden in het geval, dat
één provincie de wetten van het alge
meen belang overtreedt
Gijsbert Karei had geen antwoord. Dat
gaf hem veel te denken.
Op 4 juni 1785 vertrok Van Hogendorp
uit Amerika. Via Engeland kwam hij
weer terug in eigen land. Ook in Enge
land bestudeerde hij de staatsvorm. Hij
maakte zittingen mee van het Lager
huis. Thuis wachtte hem een teleurstel
ling. Er waren moeilijkheden met Oos
tenrijk wegens de ontruiming van de
garnizoenen in de zogenaamde Barrière
steden en de belemmerende vaart op de
Schelde. Gijsbert Karei moest weer in
dienst. Als kapitein van de Grena
diers vertrok hij naar zijn nieuwe gar
nizoen Breda.
ANIMATO GAF UITVOERING.
De achtjarige akkordeonvereniging Ani-
mato heeft zaterdag een uitvoering in het
St. Josephgebouw gegeven en onder
leiding van de heer B. Pot viel te be
luisteren dat de leden van de ver
eniging met hun vorderingen nog steeds
in opwaartse lijn zijn.
De heer B. v. d. Linden verwelkomde de
vele aanwezigen. In het bijzonder de
zusters van Nieuw-Mariënburg, waar de
leden als gasten opgetreden zijn. de be
stuursleden van de zustervereniging
Ook al zien wij zelf vrijwel
nooit onze rug of we moe
ten er speciaal spiegels voor
opstellen toch is onze rug
belangrijk, want anderen
zien deze wel en gemiddeld
genomen net zoveel als onze
voorkant. Het is dus een
enorm abuis de aandacht bij
de verzorging van onze kle
ding slechts te richten op
de voorzijde, zoals we dat
veelal doen. Dat is iets, dat
verschillende modeontwer
pers ook hebben ingezien en
zij hebben hiernaar gehan
deld.
Onze illustratie toont een
van die modellen waarbij
speciale aandacht aan de
rug is geschonken en wel op
verschillende manieren, die
voor de handige zusters
onder ons wel eens leuke
ideeën kunnen opleveren.
We zien hier een zomerja
ponnetje in het geklede gen
re, vervaardigd uit een ver
edelde katoen met een des
sin van door elkaar lopende
grote zonnebloemen in ver
schillende kleuren, hetgeen
een vrolijk effect geeft.
Het japonnetje heeft een
strak lijfje op een ruime
rok. Op de rug is op taille
hoogte een grote strik be
vestigd van dezelfde stof,
hetgeen een apart cachet
geeft. Uiteraard geven we
toe, dat dit slechts bruik
baar is voor een gelegen
heidsjaponnetje, want het
zitten met zo'n grote strik
dient wel omzichtig te ge
schieden.
Voorts heeft de japon een
diep rugdécolleté, waarin de
draagster om het grote blote
vlak wat te breken, een
prachtig collier draagt.
Door al deze aardige specialiteiten wordt de japon zeer apart en is de ach
terzijde sterk geaccentueerd. Wie een mooie rug heeft, kan zich zoiets
permitteren
59.50 - 81.50
2
29.75 - 42.50
VAN WEEDESTRAAT 80
SOESTDIJK
to bii st'l staat, maa, je Kun, ook drukker «orderi
Gek, da, je daar .„.„Dl wordc„ als jon9en tussea de ,4 en ,7.
Vraag maar's aan iemand, zom de ,abriek en zo. Maar haast
Meestal zegge- ze: bakker en politieagent
nood- drukker. c«n unk
En toch is
voor mannen.
rf»t veil IK dan wal eena zient
Aha. Dat kan'. Je kunt g doorlopen-hebt,
drukkerij. Doe het.
Aanmelden
Wyerstraat 9 Amersfoort Tel. 03490-5479 (van 9-12 u.)
Avanti uit Amersfoort, en de ouders van
de leden. De heer v. d. Linden bracht
dank aan de donateurs voor hun steun
en aan de schenkers van prijzen voor de
tombola.
Eerst gaven alle 25 leden een uitvoering
van de Animatomars van dirigent B.
Pot en daarna speelde de B-groep.
De Succesmars van Langerak, Vineta
clocken van Theimer, een aardige elfen-
dans van A. Bruggeman. Albumblatt van
C. Mahr en tenslotte de Patjar Kelling-
mars.
Rietje van Oostrom en Rietje v. d.
Breemer hadden veel succes met een
tango die ze samen speelden.
Het A-orkest speelde de Euphonia-ouver-
ture van Connans, de Schatzwalser van
Johann Strauss, de Sallandiafantasie van
Ab Groothuis, Reine Musette van Pey-
ronnin en tenslotte Always Music, een
mars van E. W. Gest.
De heer Scholtmeijer besloot deze avond
van goede muziek en aantrekkelijk spel
met een dankwoord, waarna gedanst
werd. The Theco's verzorgden de dans
muziek.
EEN DAGJE UIT MET D.V.V.
Op de morgen van Hemelvaartsdag ver
trok de W.S.V. „D.V.V." met een bus
naar Scheveningen. Deze tocht was mo
gelijk gemaëkt door verschillende leden
en ouders, die door hun activiteiten een
flink bedrag bijeen brachten. De mars
werd gelopen met 24 leden onder leiding
van mevr. Van Mil, de andere leden
werden onder leiding naar het dieren
park te Wassenaar gebracht.
Niettegenstaande de zeer slechte weers
omstandigheden hebben allen zich bui
tengewoon geamuseerd.
Een extra vermelding verdient de wan
delgroep met haar leidster door,
zonder uitvallers, na afloop nog opge
wekt en vrolijk bij de groep in het die
renpark te arriveren. Te 7 uur 's avonds
waren allen weer thuis.
V.V.Z. VERLOOR VAN D.O.B.
Lange tijd heeft V.V.Z. een kans op het
kampioenschap gehad, maar dat ging
voorbij en Laren werd kampioen. Het
was dus niet belangrijk meer dat zater
dagmiddag van D.O.B. verloren werd,
maar nodig is het niet geweest. V.V.Z.
speelde echter zonder enige interesse en
de terugkeer van Demmers in de ploeg
bleek geen grote verbetering, want hij
was uit vorm.
Het werd 1-0 door Klomp en kort daar
na zelfs 2-0, maar toch wachtte V.V.Z.
een nederlaag. De scheidsrechter bekeek
de overtredingen van D.O.B. door een
milde bril, maar van V.V.Z. zag hij niets
door de vingers. Grol maakte opzettelijk
hands en dat kostte een strafschop. Van
Kooy stompte de bal het doel uit, maar
bij een nieuw schot moest hij capitule
ren (2-1). Kort hierna was het 2-2 en
tien minuten voor het eindsignaal bleef
de V.V.Z.-defensie rustig bij een
D.O.B.-aanval staan en het werd 3-2.
As je 't ming vraegt
dan mok zeigge da
wullie ailegaor 'n biet
je voebalgek binne.
Manne en frommesse.
die nog gin keeper
van 'n pinantie ken-
ne onderschei) e, die
praote alsmaor asof
zullie bar veul ver
staand van voeballe
bebbe. Ze binne bie Moelijn op school
ewest en weete alles van Feijenoord-
Benfica en Leo Horn. Leo Horn is ok
voebalgek, maor nog gekker op zien eige
Ikke bin de beste scheidsrechter van de
heule wèreld zeitie heul kallem.
Zuk stinke van die eige roem.
Netuurlek, hie is 'n barre beste scheids
rechter maor zukke dinge kejje nie zei-
ge. Horn wel en astie over zien eige ant
praote is dan komtie nie uutezeeverd.
'n Bonk van 'n kérel, die Leo Horn. Daor
kejje beeter mee uut visse gaon as 'n
robbertje op de vuust, waant hie slaot
bar hard. Douwe doetie ok op 'n voebal-
veld aster speulers te dicht bie um kom-
me. Das ailegaor best, maor 'n klein
katje van twee kleine deeretjes dood
schiete, das 'r. minne streek beste
scheidsrechter van de wereld. Das 'n
laffe streek en ikke mag lieje datte vao-
der van die deeretjes dat nie neemp en
die beste scheidsrechter veur de scheids
rechters mit de beffe sleep.
Dan ken ie staon schreeuwe dattie de
beste scheidsrechter van de wèreld is,
maor dan motte die rechters maor zei-
ge, wullie hebben niks mit je smoesies
te maoke. Jie bin zo gek op jaoge, maor
das offeloope. Gao jie maor op voeballe
jaoge, maor nie op beeste, waant jie
ken 'n kning nog niet van 'n kat onder-
scheije. Niks gin jachakte meer en 'n
boete die d'r niet om liegt.
En messchien bejje ok nog zo flink dajje
naor die deeretjes toegaot om te zeige
dajje 't spietug evonde heb dat ut beurd
is. Da ken die rechter ailegaor zeige.
maor netuurlek gaotie Leo Horn nie.
Dat durreftie netuurlek nie. Wel kleine
katjes doodschiete, die in de zon zitte
te kieke en schik hebbe omdazze katjes
binne.
Veur ming is die Leo Horn 'n groot
jeweetwel.
