MARCHAL - HAARMODE
AVONTUUR IN GLAS.
D. ENGEL
PREDIKBEURTEN.
Meningen van lezers.
Krabbels van Knelis.
Soest voor dertig jaar.
WASSERIJ GELRIA EDE
UW SUCCES IS ONZE
RECLAME.
Auto- en Scooterrijsekool
Medische dienst.
R.K. KERKDIENSTEN
Zoals het water in de Linge stroomt en
er kleuren van het landschap en de
blauwe lucht met de witte wolken laat
vervloeien en zoals daarboven de zon
staat als een alles verwarmend vuur, zo
is het ook in de werkruimten van de
fabriek.
De zon is er een batterij van ovens ge
worden. Vele ovens. Daarin rust, door-
gloeid van hitte, het vloeibare kristal en
glas. Zand, soda en kalk - of zilverzand,
menie en potas, wanneer het gaat om
het mengsel waaruit kristal ontstaat -
vormen er de prozaïsche grondstoffen
waaruit men een elegant instrument als
een blaaspijp en verder nog wat hulpge
reedschappen een doorschijnend stuk
poëzie ontstaat. Zilverig als het helderste
water. De beweging ervan verstilt in zijn
doorschijnende begrenzing.
Zo is het glas dat behalve serieprodukt
met een uitermate nuttig doel in de
handen van de vakman-kunstenaar van
uit die simpele bestanddelen zand, soda
NIEUWEWEG 97 TELEFOON 2543
en kalk kan groeien tot een artistiek
produkt, zo helder en tegelijk zo broos
dat het in geen ander materiaal zijn ge
lijke vindt.
Reeds de oude Egyptenaren kenden het
recept, dat vijftig eeuwen heeft overleefd
Eeuwen van chemische en technische
vooruitgang, waarin de wereldrijken van
Rome en Byzantium de erfenis van de
pyramidenbouwers verder droegen.
Venetië en Bohemen, het oude Perzië en
het moderne Frankrijk en de laatste
tientallen jaren ook Nederland schreven
in deze erfenis hun eigen karakteristieke
paragraaf. Voor Nederland gebeurde dat
door Andries Dirk Copier.
Wie is Copier
Copiêrs naam was ons al bekend van
allerlei tentoonstellingen en musea, ja
renlang voor wij hem voor de eerste
maal ontmoetten. Wij zaten toen te
midden van de ontelbare probeersels en
afgewerkte stukken die overal in zijn
werkkamer verspreid staan, maar wij
spraken over ons beider liefde voor de
Hoge Veluwe.
Zo'n gesprek, zo'n keus voor zijn onder
werp, schijnt ons kenmerkend voor Co
pier. Met zijn tweeënzestig jaren - hij
werd op 11 januari 1901 in de glasstad
Leerdam geboren - al een half mensen
leven lang een der zeer groten onder de
groten, blijft hij de gevoelige mens die
aan de eigen heldendaden bij voorkeur
met een speels gebaar voorbij glipt.
Samen met het Hollandse landschap
heeft het glas Copiers ontwikkeling als
kunstenaar bepaald. In Leerdam (vijf
duizend inwoners bij de eeuwwisseling,
thans met zijn 12.500 inwoners meer dan
verdubbeld) speelt de glasfabriek van die
naam met zijn ongeveer vijftienhonderd
werknemers een alles overheersende rol.
In die wereld is Andries Dirk Copier
groot geworden. Zijn vader was er al
ontwerper aan de glasfabriek. Wat zou
het anders zijn, d-an dat hij al jong in
het door familietraditie getekende voet
spoor stapte Op zijn dertiende had hij
de mulo al achter de rug, in Utrecht
ging hij op zijn zestiende jaar naar de
grafische school. Ook nu nog spreekt
hij daarvan als over een plezierige on-
zers van de oude stempel leerden hem
daar de knepen van het vak, dat hij
gaandeweg ging beheersen als iedere
andere goedgeschoolde arbeider. Niet uit
sluitend aan de tekentafel, maar recht
streeks op het platform bij de oven,
waar het wordingsproces van een glazen
voorwerp zich voltrekt.
Voor Copier werd daarmee het glasblazen
een bijzonder avontuur. Dat avontuur
bepaalde mee zijn verdere leven. Want
zoals de schilder zijn verven, de beeld
houwer zijn steensoorten beheerst, zo
vond hij in de groeiende industrie zijn
instrument. En daarmee vormden zich
de series, de drinkglazen en de kande
laars, de asbakken en de karaffen, de
serviezen en de vazen waarmee hij in
tienduizenden exemplaren in tal van
landen de naam Leerdam tot een begrip
maakt. En aldus doende ook die van
ons land, dat in het produkt van zijn
glasindustrie al vroeg het bewijs leverde
dat ook een schepping van de industrie
in de eenvoud van zijn vorm werkelijk
mooi kan zijn.
De glasblazer aan het werk.
Artisten in de fabriek.
Achter het simpele drinkglas, achter
elke bescheiden asbak, staat het werk
van een hele stoet van mensen. De ont
werper, de mannen van de in- en ver
koop. de afwerking en het vervoer, de
vertegenwoordiger en de administratie.
Maar in hun midden - voor de terloopse
fabrieksbezoeker het meest opvallend -
beweegt zich een bijzonder spectaculair
kwartet Vier vakmensen, die ieder voor
zich een steentje aandragen om het pro
dukt dat zij samen maken zijn uitein
delijke vorm te geven.
Bij unica zijn het er zelfs vijf of zes, al
naar gelang de eisen die het ontwerp
ervan stelt.
Teamwerk dus, nog afgezien van wat er
daarvoor (bij het mengen van de grond
stoffen en het verzorgen van de ovens
waarin het zand en de andere grond
stoffen bij een hitte van vijftienhonderd
graden Celcius vloeibaar worden ge
maakt) en daarna (bij het koelen en de
nabewerking) door anderen gebeurt.
Teamwerk, waarbij de aan ruim een
meter lange blaaspijpen als enorme vuur
vliegen door de lucht zwevende glas
klompjes 'n even boeiend schouwspel
vormen als het spel met de voetbal in
een tot de nok toe gevuld stadion. En dat
alles om zo'n simpel glaasje.
Vier man in een team. Zij vormen sa
men een industriële estafette, die on
ophoudelijk van start gaat wanneer de
Unicum van Copier.
dergrond voor zijn verdere ontwikkeling,
al leerde hij daar meer versieren dan
vormen. Dat laatste kwam pas daarna,
toen hij in Rotterdam de avondlessen
ging volgen aan de academie en er over
dag zijn vrije uren volmaakte met dwa
len in het oude museum van Boymans.
Perzisch voorbeeld.
Wat hij er zocht - en vond - was vooral
de sprookjesachtige schoonheid van het
oude Perzische glas dat daar verzameld
was.
Veertig jaar later, toen hij er zelf zijn
eigen tentoonstelling kreeg, was zijn
naam voor de minnaars van de glas
kunst niet minder een begrip geworden
dan die van het oude Perzië. Om die
te leren beheersen verdiepte hij zich
niet alleen in de geest, maar evenzeer
in de materie.
's Nachts wanneer alles stil was in de
fabriek, ging hij er binnen. Meesterbla-
Leerdam nooit horen gebruiken, maar de
keus daarvan zal ieder duidelijk zijn als
wij vertellen dat hij het is, die de pijp
met daaraan de kelk van het glas van
de blazer overneemt. Zijn eerste wachten
is daarbij op de keier (een verneder
landsing van het Franse werkwoord
Ceuillir, dat „plukken" betekent), die op
zijn beurt een dunne staaf met materiaal
voor de steel en de voet uit de oven
heeft „geplukt".
Precies als 'n Jongleur, in een voortdu
rend draaiende beweging - om uitzakken
van het nog weke glas te voorkomen -
vormt hij met een tang en een houten
schijf de steel en de voet, die van nu
af aan een geheel vormen met de kelk.
Pas daarna wordt het glas met een
soort mes van de blaaspijp verwijderd
om tenslotte door de indrager (nummer
vier van de werkgroep) naar de koeloven
te worden gebracht.
Gering verschil.
Als we het opschrijven staat het er alle
maal zo simpel En eigenlijk moet men
vele keren telkens opnieuw in bewon
dering hebben gestaan om het tot op de
millimeter nauwkeurig af te knippen van
de overtollige glasmassa of het precies
plaatsen van de ranke steel, om duidelijk
aan te voelen hoeveel vakmanschap er
in zo'n werkploeg gebundeld is om al
deze handelingen zo nauwkeurig te la
ten verlopen, dat de leek de uiterst
geringe verschillen niet opmerkt, die er
tussen elk van die duizenden glazen be
staan.
Wat er verder gebeurt is meer belang
rijk dan schilderachtig. De langzame
gang door de enorme tunnel waarin alle
voorwerpen zo geleidelijk worden gekoeld,
dat alle temperatuursonderscheid in de
verschillende glaslagen wordt weggeno
men.
Pas daarna volgt de nabewerking De
glazen worden gesorteerd en vervolgens
komen zij in de springkamer om met
behulp van een diamant en een reeks
felle steekvlammetjes van de kop ont
daan te worden
Slijpsters maken de randen glad, die
daarna door verhitting worden rondge-
smolten. Wil men zich beperken tot de
zuivere vorm, zonder versiering, dan is
hiermee het glas gereed
Voor het versieren bestaan verschillende
methoden.
Slijpen, graveren, etsen, beschilderen
en bewerking met een zandstraal spe
len daarbij een rol. Allemaal handwerk,
dat wel in levensgrote tegenstelling staat
tot de machtige machines voor het goed
kope glas, die in de laatste veertig jaren
zo'n verandering in de glastechniek heb
ben gebracht.
In de flessenindustrie bijvoorbeeld is
men daardoor zover gevorderd, dat het
mogelijk is om het glas geheel automa
tisch, zonder één handbewerking te fa
briceren.
Toch zal de kunst van het blazen met
de mond en het verwerken met de hand
steeds een belangrijke plaats blijven in
nemen. Tegen alle overmacht van de
machine in.
RIT VAN BROMFIETSCLUB.
De Soester Bromfietsclub organiseert op
dinsdag 13 augustus een rit van 30 km
met start en finish bij hotel Bos en
Duin. Er wordt met een gemiddelde
snelheid van 20 km gereden. De eerste
brommer start om half acht.
Op 11 augustus maken de leden van de
SB C een tocht naar de Veluwe.
PIPO DE CLOWN.
De populariteit van Pipo de clown schijnt
af te nemen.
Dinsdagmiddag waren er ongeveer 1000
kinderen in het openluchttheater om te
kijken naar de belevenissen van Pipo en
Mammaloe op het blauwe eiland en ze
hebben genoten, maar bij vorige voor
stellingen waren er wel eens 2000 kin
deren.
JONGETJE VERONGELUKT.
De vijfjarige Jacobus Hornsveld stak
dinsdag plotseling de Molenstraat over,
in welke straat hij woont. Het jongetje
werd aangereden door een auto, bestuurd
glasblazer zijn ijzeren blaaspijp in de
gloeiende massa steekt om daaraan een
klompje glas te vangen.
Precisie-acrobaat.
Dat klompje is een begin van de voor
vorm - de paraison zoals dat in de
vaktaal heet - moet daaruit door rollen
en enig blazen, zodat er een rood ver
hit „glaszakje" ontstaat, pasklaar ge
maakt worden, om in de eigenlijke vorm
te worden gebracht.
Zo'n vorm is tegenwoordig van ijzer en
daarin wordt nog steeds door rollen en
blazen, het wijnglas gevormd, dat wij
als voorbeeld hebben gekozen om duide
lijk te maken wat zich in zo'n glasbla
zersteam allemaal afspeelt.
De glasmaker is daarin de tweede man,
en naar ons lekebegrip zouden wij hem
het liefst willen omschrijven als een
precisie-acrobaat.
Wij hebben die term in de glasfabriek
In het komende weekeinde wordt de
dienst waargenomen door de artsen
J C Rip, Soesterbergsestraat 16, tele
foon 2423 en H J. Stroband, H Blaek-
weg 14. tel. 2434.
Apotheek
Vanaf zaterdagmiddag, 13 uur, ls ge
opend apotheek „Soest", Kerkstraat.
VVit-Gele Kruis
Zuster Antoniana, Nieuw Mariënburg,
tel. 2586.
Oranje-Groene Kruis
Zuster T Kropff, Middelwijkstraat 36,
tel. 2902.
NED. HERVORMDE KERKEN.
Oude Kerk.
10 uur ds K. H. Meyer
7 uur ds D. M. Jalink.
Emmakerk.
10 15 uur ds D M. Jalink.
7 uur dr B Maarsingh
Heeskapel.
10 uur dr B. Maarsingh.
Zonnegloren.
10 uur ds H J Meyer, em pred. te Soest
NED. HERVORMDE KERK.
Gebouw Chr. Gereformeerde Kerk.
9 uur ds H. Harkema van Zeist
4 30 uur ds J. Fokkema.
GEREFORMEERDE KERKEN.
Julianakerk.
9.30 en 5 uur ds G Meijering van Her-
wijnen.
Wilhelminakerk.
10 en 5 uur ds A. A. van der Hoorn
van Vreeland.
GEREFORMEERDE KERK.
Gebouw „Eltheto".
8.30 en 3 uur ds K. Deddens van Amers
foort.
CHR. GEREFORMEERDE KERK.
10.45 en 6 15 uur ds De Bruine van Rot
terdam.
GEREFORMEERDE GEMEENTE.
Kleine Rembrandtzaal.
10 en 5 uur leesdlenst.
Vrijdag 16 augustus, 19.30 uur, student
Verhoef.
VER. V. VRIJZ. GODSDIENSTIGEN.
10 15 uur ds J Zuurdeeg (N.H.) van
Wassenaar.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Van Weedestraat 19.
Geen dienst. Zie Baarn.
EVANGELISCH LUTH. GEMEENTE.
Van Weedestraat 19a.
10.45 uur ds W. F. Schröder.
ADVENTGEMEENTE.
Geen opgave.
BAARN:
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Eemnesserweg 63B
10.30 uur ds A. J, Meerdink-v d. Ban
EVANGELISCH LUTH. GEMEENTE.
Kapelstraat
10.30 uur ds W. L. steinhart van Utrecht.
KERK SOEST, Steenhoffstraat
H. Missen te 7.30 en 11 uur. Hoogmis
te 9 uur. 's Avonds 7 uur Lof.
In de week H. Missen te 7 en 8 uur.
KERK SOESTDIJK, B. Grothestraat
7.30. 10.45 en 12 uur H. Missen. 9 uur
Hoogmis, 's Avonds 6.30 uur Lof.
In de week (uitgezonderd woensdag en
zaterdag) de H. Missen te 7 en 7.45
uur. Woensdag en zaterdag te 7.45 en
9 uur.
KERK SOEST-Z., SU WUlibrordusstr
7 30 en 9 uur H. Missen. 10.30 uur
Hoogmis, 's Avonds 6 uur Lof.
door de 20-jarige C. J L., die eveneens
in de Molenstraat woont. Zwaargewond
werd het kleine slachtoffer per zieken
auto van de E.H.B.O. naar „De Lichten'
berg" gebracht. Daar is het ventje dins
dagavond overleden.
Dit is het zesde ongeval met dodelijke
afloop in dit jaar in Soest.
BIOSCOOPPROGRA.MMA.
..Eddie schiet met scherp" heet de film
die van heden tot en met zondag in de
avondvoorstellingen van het City-thea
ter draait Eddie Constantine vervult
de hoofdrol en hij gedraagt zich als al-
TER OVERDENKING.
Geachte redactie,
Beleefd verzoek ik U het navolgende in
uw blad op te nemen. Waarschijnlijk
kan dit medewerken tot oplossing van
„de vrees".
Wij als bestellers van P TT. en ik ge
loof ook wel namens alle courantbe
As Je 't ming vraogt
dan mok zeige dak 't
maor 'n barre raamp
vin datter zo'n klein
Jochie doodereeje is.
Netuurlek ist ok heul
nie best as 'n bejaorde
annereeje wordt, maor
veur ming ist heul bar
as ut zo'n klein baos-
je is, dat nog begin
nen mot mit zien leeve.
Das dan nommer zes dit Jaor en das
weer veuls te veul. Netuurlek is ut nie te
veurkomme datter ongelukke beure, maor
denkterom datter bar veul ongelukke nie
hoeve te gebeure.
Je ken nie altied zeige welke wel en
welke nie, maor ikke gleuf dat alle min-
se mit auto's bar goed op kleine jochies
en deeretjes motte lette.
Dat zal die man in die auto, die dat
kleine pochie annereeje heb best edaon
hebbe, want jonges Jonges 't is 'n
raamp ajje Je heele leeve lang d'ran
mot denke dajje zo'n klein baosje dood
ereeje heb. Ok ajje d'r heul niks an ken
doen en haost altied kenne de minse
mit auto's d'r niks an doen, waant die
kleine deeretjes en jochies kenne zo raor
renne dajje nie alles in de gaote ken
houwe.
Zes is te veul in nog gin acht maonde,
dus denkterom datter dit Jaor weer zo'n
twaolef minse in Soest naor 't karkhof
motte deur 'n ongeluk en das veuls te
veul op die tweeduuzend int heule laand.
Goed oplette, nie hard rieje int darrep
en asjeblief goeje fietspaoje en voetpao-
je.
Dat in de Karkstraot gaot noeng mera-
kels best, maor ajje noeng us op je fiet-
sie van Nieuwerhoek naor de Ouwe Kark
gaot rieje dan kejje ut wel uutbesteeje
Heul meraokels zukke slechte stukke.
Bie dokter Schutte kejje je nek breeke
en bie de Bakkersweg en bie Alblas en
biede Ster en gao zo maor deur. Mes-
schien hebbe de manne van de gemeente
us effe tied om dat zaokie te bekieke,
waant zes minse in acht maonde naor
't karkhof deur 't verkeer is veuls te
veul.
tijd moedig in de strijd tegen het on
recht. Hij wint natuurlijk, maar pas na
heel veel moeilijkheden en hachelijke
situaties.
In de middagvoorstellingen van zater
dag, maandag, dinsdag en woensdag kan
men Gulliver zien tijdens zijn reizen die
hem onder meer naar het land van de
liliputters en van de reuzen brengen.
Zondagmiddag Johnny Weismuller als
Jungle Jim in de film „Fury of the
Congo". Hij vecht met succes tegen een
bende die zich met alle mogelijke nare
zaken bezig houdt, onder meer de smok-
de bendeleden onschadelijk,
kei van verdovende middelen. Met be
hulp van inlanders maakt hij tenslotte
Van maandag tot en met woensdag kan
men in de oudheid leven bij het zien
van de spectaculaire film „De kolos van
Rhodos". Er word braaf gevochten in
deze film, die een complot tegen Serse.
de koning van Rhodos behandelt De
beroemde kolos speelt een belangrijke
rol tot hij door een aardbeving instort
Dan is er echter al heel wat gebeurd
Samenzweerders hebben het gemunt op
het leven van de koning en het welzijn
van het volk, maar het recht zegeviert
dank zij de moedige Dario, die tenslotte
SCHRIKSLAAN 19
SOESTDIJK
TELEFOON 3990
stellers te spreken dat het voor ons
soms niet gemakkelijk is om de brieven
bus van een pand te bereiken, doordat
hondeeigenaren graag hun beestje los
op hun erf of in hun tuin willen laten
lopen, hetgeen ik me best voor kan stel
len.
Ik neem aan dat velen er echter nog
nooit aan gedacht hebben welke ge
volgen dit soms kan hebben. Mij per
soonlijk heeft het al meermalen een
flinke beet en verscheidene broeken ge-
Een nuttig en tegelijk
charmant cadeau. Een fijn
uurwerk in een lederen etui
Van Weedestr. 40 - Tel. 4361
kost.
Het nadeel voor bedoelde hondeliefheb
bers is. dat zij pas hun post en/of cou
rant krijgen als het beestje veilig, voor
ons althans, achter deur of afrastering
ligt te grommen.
Dat zo'n beest het niet neemt dat een
vreemde persoon zomaar de tuin in- of
het erf oploopt is begrijpelijk, maar la
ten de mensen dan een busje voor aan
het hek plaatsen.
Ons beroep zal dan heel wat prettiger
worden.
„JASPER".
wint en met het meisje van zijn dromen
trouwt.
In de donderdagcyclus de gezellige ope
rette film „lm weissen Rössl" met mu
ziek van Ralph Benatzky. Peter Alexan-
der en Waltraut Haas vervullen de hoofd
rollen.
Dertig jaar geleden vroeg een raads
lid tijdens de rondvraag of iemand er
bezwaar tegen had dat op het werkver
schaffingsterrein een keet zou komen,
zodat de arbeiders tenminste droog hun
twaalfuurtje konden opeten als het re
gende en voorkomen werd dat de kaas
van het brood waaide als het stormde.
Niemand had bezwaren, hetgeen niet te
genviel.
Tijdens deze vergadering zei de bur
gemeester dat er geen enkele burgemees
ter in Nederland was, die zijn werk zo
prima deed dat Iedereen voldaan was
Dat zal nog wel zo zijn.
De Soester politie hield twee zwer
vers. man en vrouw. aan. Openbare
dronkenschap was de oorzaak van het
feit dat ze nog enige dagen moesten
brommen. Je moet ervan houden, maar
het was toch wel een leven vol variatie
Samen zwerven, dronken langs de weg
lopen, gearresteerd worden, gescheiden de
bak in gaan en dan weer samen dron
ken aan het zwerven.
Bij wegwedstrijden voor wielrenners
ging het dertig jaar geleden wat ruig en
nonchalant toe, zodat het kon gebeuren
dat een juffrouw een jeugdige renner
vond die neergekwakt was en nu van de
zege droomde in bewusteloze toestand
Niemand van zijn mederacers had ge
merkt dat hij gevallen was, of ze hadden
gich niet de tijd gegund er acht op te
slaan. Hij werd met een ziekenauto
naar huis gebracht.
Een juffrouw die op de Pijnenburg-
laan woonde nam het niet zo nauw en
zij verkocht een varken dat aan pest
ziekte gestorven was Gelukkig werd dit
tijdig genoeg ontdekt, zodat de Soester
consumenten niet met de dood bedreigd
werden.
