41) JAAR GELEDEN, OP 1 SEPTEMBER 1923, BRAK DE HEL LOS.
HANDELSINSTITUUT „PRACTICUM"
HET KAPERSCHIP
M. TUSSEN
aanu-ang, tiieuiv-e ciiïiu&ien
Kloeke besluiten van
ons nieuwe kabinet.
Zal de woningslag nu
eindelijk gelukken
wë^iiÉ
mammmtimiÊmÊÊÊiÊÊÊmm ~r«•*"-- bwpmewi?* T
Speelprogramma van S.E.C.
Rouw- en Trouwkleding
1 September 1923 15 minuten voor 12.
En toen brak de hel los.
Boven de Japanse hoofdstad breekt een
waterig zonnetje door de wild Jagende
wolken. Op pleinen, in straten, in huizen,
kantoren en scholen wordt het leven
van elke dag geleefd. Niemand kan en
durft zelfs te vermoeden, dat het niet
lang zou duren, alvorens vier verschrik
kelijke rampen zich met verwoestende
kracht een weg zullen banen door het
meest dichtsbevolkte gebied ter wereld.
En dan om precies te zijn 11.45 uur van
diezelfde 1ste september is er de schok,
zonder voorafgaande waarschuwwing of
iets van dien aard, het komt allemaal
plotseling. Op de straten en uit de hui
zen klinkt de van angst doortrokken
kreet „Jisjin"! (aardbeving!).
Keizerlijk paleis bleef staan.
Hele wijken storten in als kaartenhui
zen: scholen, theaters kerken, banken
grote warenhuizen, die zoeven nog een
stad vormden, het is nu niet meer dan
één grote puinhoop. Overal ziet men
bloedende, huilende, vluchtende men
sen.
Nieuwe aardschokken volgen, die hun
vernietigende uitwerking niet zullen mis
sen. De chaos die na deze bevingen
volgt, wordt nog compleet gemaakt door
het vuur, dat nu zijn kans waarneemt
en al het brandbare om zich heen ver
slindt. Het raast over de ter dood ver
oordeelde stad en maakt een vernietiging
totaal. Van 200.000 verwoeste huizen en
gebouwen van Tokio worden er 150.000
een prooi der vlammen. Slechts het
keizerlijk paleis weerstaat de aardbeving,
omdat dit op speciale wijze in de bodem
is verankerd. Duizenden gewonden en
daklozen vinden hier beschutting en
worden er liefdevol opgenomen.
Het is echter niet alleen Tokio dat door
deze natuurramp, waarvan de gevolgen
bij lange na niet zijn te overzien, wordt
getroffen.
Een vloedgolf.
De dertig kolometer zuidelijker gelegen
handels- en havenstad Yokohama heeft
niet alleen van de aardbeving en het
medogenloze vuur te lijden. Neen, hier
wordt de zee, die de stad tot grote
bloei heeft gebracht, de afschuwelijke
vijand van mens en dier. Wat hier nog
is overgebleven van de verschrikkelijke
aardbeving en de verzengende vuurzee,
wordt overspoeld door een 9 meter hoge
en alles meeslepende vloedgolf. Circa
50 schepen, die in de haven liggen ver
ankerd vergaan. Alle waterleidingen,
electriciteitsleidingen en elektrische ka
bels worden verwoest.
Juist als een sneltrein de tunnel van
Sasako ingaat, stort deze tunnel in. De
trein wordt volledig onder de steenmas
sa's begraven. Geen enkele van de 600
reizigers kan aan de stortvloed van ste
nen ontkomen. Honderden, duizenden
mensen worden ingesloten in de nauwe
straten en stegen, waar zij levend ge
roosterd worden. Anderen zoeken een
veilig heenkomen in de kanalen, waar
zij verdrinken. Ontelbaren worden ge
dood door neervallend en ronddrijvend
wrakhout. Enkele slagen erin zich te
redden door zich in modderige oevers
in te graven, waar zij betrekkelijk be
schermd zijn teken de verschroeiende
hitte en vuur. Weer anderen waden tot
hun hals in de haven, hopend en bid
dend, dat de felle wind de vlammen
een andere kant opblaast.
Op een open plaats liggen honderden
mensen bijeen, als er een regen van
vonken begint te vallen. De hitte is zo
onnoemelijk groot, dat zich draaikol
ken van hete lucht vormen, die bran
dende mensen opzuigen en ze op anderen
werpt.
Het leed is onbeschrijflijk. Huilende
kinderen zoeken hun misschien wel dode
ouders: Jonge en oude vrouwen huilen
en jammeren bij de lijken van hun man
nen en kinderen. Er zijn onnoemlijk
veel gewonden, die over de veelal ver
minkte en verkoolde lichamen van an
deren hun weg banen, voorzover er van
een weg nog te spreken valt.
En een vuurstorm.
Aardbeving, brand en vloedgolf ver
woesten binnen enkele uren de kust
van Kwato en veranderen deze in één
grote puinhoop.
En of deze drie noodlottige elementen
nog niet genoeg zijn, neemt de storm
die de kust al enkele dagen teisterde
in hevigheid toe, naarmate het vuur
groter wordt en ontaard in een ware
vuurstroom. Op allerlei plaatsen in het
rampgebied jaagt deze orkaan 70 tot
80 meter per sekonde vooruit. Diverse
vluchtelingen worden door de voortja
gende vlammen ingehaald en komen
om.
Met het uur neemt de ellende toe. Stads
delen veranderen van puinhoop nu in
ashopen. En toch leeft er in deze sfeer
van ondergang een grote schare vastbe
raden mensen. De brandweerlieden vech
ten tot ze er bij neer vallen, ofschoon
zij het water moeten halen uit kanalen,
vijvers en modderpoelen. 46 uur zijn ze
ononderbroken in dienst. Hun leven op
offerend en zonder te denken aan ver
liezen in eigen familiekringen houden
de politiemannen tijdens deze zeer moei
lijke uren zo goed mogeüjk stand en
wijzen wanhopige en vertwijfelde vluch
telingen een weg door vuur en puin
naar plaatsen waar het nog veilig is.
Dan zijn er de ontelbare anonieme red
ders die helpen waar zij kunnen tot
dat ook zij het moeten opgeven en uit
deze verschrikkelijke hel worden ver
lost. 's Avonds zijn er al meer dan
700.000 vluchtelingen. Waar moet men
heen met deze massa's door en door
vermoeide, hongerige maar vooral dors
tige daklozen? Er moet rijst komen
7 miljoen ton is in de vlammen opge
gaan er moeten vooral drinkwater,
medicamenten en verband zijn.
De eerste hulp.
Op 3 september arriveren eindelijk de
eerste hulptroepen van de marine. Deze
mensen werken als paarden, zij repare
ren bruggen en wegen zodat nog meer
hulptroepen het rampgebied kunnen be
treden. Op 4 september is men zo ver
dat de staat van beleg kan worden af
gekondigd. Men gaat met ongekende
energie aan het werk: vluchtelingen
krijgen vervoer uit de stad, levens
middelen- en medische transporten ko
men aan, huizenblokken worden opge
blazen, vernielde stadsgedeelten worden
opgeruimd, talloze lijken worden in nog
steeds brandende huizen geworpen ter
voorkoming van epidemieën
Tot vijf dagen na de eerste rampdag
woeden nog steeds grote branden in
Tokio en Yokohama. Na de vijfde dag
zijn de elekriciteits- en watervoorziening
van Tokio gedeeltelijk weer op gang. Wie
beschrijft de moed en durf en kracht
van mannen, vrouwen maar ook kinde
ren, die ondanks hun eigen verdriet en
leed zoveel werk verzetten?
De schade welke door de aardbeving
werd veroorzaakt, is bijna niet in cij
fers uit te drukken. Het ergste is dat
onvervangbare verlies aan mensenle
vens. Er vielen meer dan 150.000 slacht
offers, het aantal gewonden liep in de
103.000 en het aantal daklozen bedraagt
1.580.000.
De materiële schade beloopt 5'/2 mil
jard yen om van vernietiging van de
produktie van ingestorte fabrieken, ver
lamming van de handel door het uitval
len van havens en spoorwegen, verwoes
ting van irrigatiewerken van rijstvelden
maar niet eens te spreken.
Eén ding is echter na de ramp maar al
te duidelijk gebleken. Het gevoel van
saamhorigheid tussen de mensen van
heel de wereld. Het is alleen jammer
dat er altijd een grote ramp of iets der
gelijks voor nodig is om dit saamhorig
heidsgevoel wakker te schudden!
TORENSTRAAT 2D SOEST TELEFOON 2100
2 SEPTEMBER A S.
voor MACHINESCHRIJVEN (event. spoedopleiding oktober-examen).
STENOGRAFIE Nederlands en moderne talen.
MIDDENSTANDS OPLEIDING, enigst erkende opleiding
BOEKHOUDEN.
HANDELSCORRESPONDENTIE, Nederlands, Frans, Duits en Engels.
CONVERSATIELESSEN Frans, Duits en Engels, zowel voor beginners
als voor gevorderden.
Aanmelding dagelijks 's avonds van 7-9 uur, behalve zaterdags.
Anders dan in 1959, toen het verschei
dene maanden duurde voor de nieuwe
regeringsploeg tot daden kwam, is ons
nieuwe kabinet o.l.v. mr Marijnen ter
stond tot handelen overgegaan.
Nederland ondertekende het kernstopver-
drag in drie hoofdsteden tegelijk.
Onze regering wist al gedaan te krij
gen dat de Duitse invoerbelemmeringen
op de komkommers enz. werden opge
heven.
Minister Bot heeft bekend gemaakt, dat
hij persoonlijk de brandende kwestie van
het tweede televisienet ter hand heeft
genomen.
In de behoefte aan arbeidskrachten zal
bij wijze van proef in Amsterdam ge
deeltelijk worden voorzien door de te
werkstelling van 200 Turken En mi
nister Scholten, die van staatssecreta
ris bij o. k. en w. overstapte naar jus
titie, heeft persoonlijk de procedure ver
sneld die noodzakelijk was om drie reeds
ingesloten boeren tijdens de oogsttijd in
vrijheid te doen stellen, nadat de Boe
renpartij een rekest aan de koningin
had gericht met het verzoek de opge
legde straffen wegens principiële weige
ring van het betalen van heffingen van
het Landbouwschap niet ten uitvoer te
leggen.
Wij mogen niet zeggen, dat deze rege
ring stil zit. Vermoedelijk zouden er wei
nig hanen naar gekraaid hebben als
de minister van justitie b.v. rustig de
kat uit de boom had gekeken, maar dan
hadden drie onvrije vrije" boeren pre
cies hun hele straf moeten uitzitten
vóór het uitgemaakt zou zijn of die straf
terecht of ten onrechte was opgelegd,
vóór onze koningin gratie zou hebben
verleeend midden in de oogsttijd,
met alle financiële gevolgen vandien.
Minister Scholten verdient daarom een
pluimpje omdat hij de loop van het
recht een extra duwtje heeft gegeven
en de voorlopige invrijheidsstelling op
versnelde wijze liet afhandelen.
Nieuwe staatssecretarissen.
Het kabinet heeft ook spoed betracht bij
de benoeming van enkele staatssecreta
rissen.
De rechterhand voor Europese zaken van
minister Luns wordt mr L. de Block
(K.V.P.). de 54-jarige vice-president van
de K.L.M., die daar gemakkelijk weg
kan omdat deze maatschappij toch di
recteuren teveel en geld te weinig heeft.
Het wonderlijke is slechts, dat mr De
Block per 1 augustus 1960 van het mi
nisterie van economische zaken naar de
K.L.M. overstapte en daar als een van
de belangrijkste sleutelfiguren werd be
schouwd. Minister Luns krijgt aan hem
wel een kundige hulp.
Bij onderwijs, kunsten en wetenschappen
doet mr J. H Grosheide, de juridisch
medewerker van de schoolraad met de
bijbel, zijn intrede als staatssecretaris
voor het onderwijs. Hij is nog geen 33
jaar, dus een van de jongste leden van
het kabinet.
Bij defensie zijn als staatssecretarissen
voorgedragen commandeur A. van Es
voor marine-aangelegenheden (AR. en
50 jaar) en de brigade-generaal J. C. E.
Haex voor landmachtzaken (C.H.U. en 51
jaar). Verwacht worden nog de benoe
mingen van kolonel J. L. Bosch (V.V.D
en 49 jaar) voor luchtmachtaangelegen
heden en bij het ministerie van econo
mische zaken drs J. F. H. Wijsen, de
directeur-generaal voor de middenstand
en het toerisme (K.V.P.).
Daarmee zou Nederland zo niet de mi
nister, dan toch wel een hogere pleit
bezorger voor middenstandszaken en toe
risme op ministerieel niveau hebben ver
kregen. Vooral de middenstand, die lan
ge jaren een vergeten groep vormde in
overheidsbesluiten, kan thans in de mi
nisterraad een gezaghebbende stem laten
horen.
Ministeriële bezem
In Den Haag gonst het ook van hoop
volle verwachtingen over een reorganisa
tie aan het departement van defensie
Minister De Jong zou plannen koesteren
voor een verticale opbouw, wijziging van
het personeelsbeleid en de beslissingen
omtrent de aankoop van materieel. Aan
de personeelsraad en de materieelraad
zou nieuw leven worden ingeblazen ter
voorkoming van moeilijkheden die zich
de laatste jaren hebben voorgedaan en
dan denken we terug aan de (af)ge
keurde helmen en andere onverantwoor
de bestedingen, aan felbetwiste ontslag-
kwesties en dergelijke.
Niemand zal ontkennen dat het nodig is,
dat aan defensie eens schoon schip
wordt gemaakt. Minister De Jong blijkt
concrete plannen te hebben de Augias
stal te reinigen. Wij wachten op na
dere berichten en het zal ons niet ver
wonderen als er belangrijk nieuws op til
is inzake mutaties uit die hoek van
het Plein.
Brinkstraat 15 - Baarn - Tel. 02954-2525
KOOPT Antiek - Coriosa - Kristal - Goud
en Zilver - Boeken - Antieke Prenten.
H. WESTERHOF - Makelaar-Taxateur.
In de eerste helft van de voetbalcompe
titie moeten door S.E.C. de volgende
wedstrijden gespeeld worden:
8 september: S.E.C.Assendelft.
15 september: K.V.V.—S.E.C.
22 september: S.E.C.Always Forward.
6 oktober: E.T.O.—S.E.C.
13 oktober: S.E.C—Neerlandia.
27 oktober: Rood WitS.E.C.
3 november: I V.V.S.E.C.
10 november: S.E.C.De Zebra's.
24 november: V.V.A.S.E.C.
1 december: S.E.C.Z.V.V.
8 december: Roda '23S.E.C.
15 december: AssendelftS.E.C.
KONINGIN WILHELMINA FONDS.
De collecte voor het Koningin Wilhel-
mina fonds (kankerbestrijding), welke
volgende week van 26-31 aug. zal wor
den gehouden, dreigt althans gedeeltelijk
te mislukken door het gering aantal
collectanten dat zich hiervoor heeft
opgegeven.
Dringend verzoek U alsnog hiervoor op
te geven bij de heren H. Rouffaer, Mo
lenstraat 19, telefoon 3349, of L. Dijks
hoorn, Steenhof fstraat 56 (Nutsspaar-
bank), telefoon 2691.
v.h. Joh. van Keeken
Laanstraat 55 - Baarn
Telefoon 2783
DE DUIVEN VLOGEN VANAF ORLEANS.
De duiven van de vereniging De Vriend
schap vlogen 530 km vanaf Orleans. Er
waren 281 duiven in concours. Ze wer
den maandagmorgen om 8 uur met z.w.
wind gelost. De eerste duif arriveerde
om 13.58.44 uur met een snelheid van
1486.60 km per minuut en de laatste
prijswinnende duif kwam om 15.43.17
uur aan.
De uitslag was: Combinatie Onwezen-De
Muijnk 1 8 15 18 21 30 "43 52. Z.K.H.
Prins Bernhard 2 20 36 45 46 51 53. E.
C. van Daatselaar 3 29. J. G. Kamerbeek
4 38 48 54 55 70. A. B. Grift 5 22 27 37.
A. Meesters 6. C. Vaessen 7 9 13 23 50 68
69. R. Westerveld 10. W. van Breukelen
11 17 42 47. G. H. v. d. Broek 12 61.
D. J. Bos 14 16 24 35 40 41 58 67. G.
Schimmel 19 34. F. Groenestein 25. R.
v. d. Duine 26. G. Sukel 28. W. Nieu-
wenhuis 31 62. T. Kleinegris 32 64. A.
Beijer 33. R. Koster 39. H. Verkerk 44
49. C. Kaats 56. E. Veerman 57 65. G.
Rietveld 59 66. C. Ruizendaal 60. W.
Altenaar 63.
Het is een moeilijke opdracht temidden
van algemeen ten toon gespreide wel
vaart harde woorden te laten vallen in
het economisch vlak. Dat klmkt zo onge
veer als een harde schreeuw temidden
van een kerkdienst op het moment van
uiterste devotie. Toch heeft minister
president Marijnen deze harde woorden
niet vermeden bij het uitspreken van
de regerngsverklaring voor dit kabinet
De zorg rondom de onvoldoende woning
bouw zal een eerste plaats krijgen in de
regeringszaken. Er zal een lastenver
zwaring voor moeten worden aanvaard.
Wij tasten niet in het duister over de
vorm waarin die lastenverzwaring zal
komen. Er zullen enkele flinke huurver
hogingen worden toegestaan. Er zal
echter rekening worden gehouden met
hetgeen onze koopkracht kan verdra
gen. Ongetwijfeld betekent dit ook dat
er compenserende loonsverhogingen moe
ten worden gegeven. Of deze ditmaal
ook zodanig zullen zijn dat de huurver
hoging er gemakkelijk af kan, terwijl
er ook nog iets overschiet, moet worden
betwijfeld. De benarde woningtoestan
den, waartussen wij leven en werken,
zijn duidelijk een gevolg van een ver
waarlozing van de woningbouw en het
huizenbeheer en in die laatste twee
sectoren zal dus verbetering komen.
Beteugeling van de lonen.
Betekent dit een zekere verschuiving
van inkomen? Ongetwijfeld, want wij
hebben te zeer onze post wonen in het
bestedingspatroon als minder belangrijk
leren beschouwen, omdat deze door poli
tieke krachten werd beteugeld. Dat moet
afgelopen zijn, want men kan econo
mische wetten niet bij voortduring tar
ten. Zij eisen hun deel op en daarom
zullen wij meer voor een goede woning
over moeten hebben dan tot op heden.
Reeds hierom zal voor de stijgende las
ten geen volledige compensatie mogelijk
zijn omdat de regering blijft streven
naar volledige werkgelegenheid. Dat
houdt een beteugeling van loonsteiging
in als voorwaarde. Er bestaat geen
twijfel over de vraag of het bedrijfsle
ven en de publiekrechtelijke sector niet
haar deel aan de woninglast moet bij
dragen. Op deze terreinen bestaat reeds
een grote achterstand in de op te rich
ten industriële en overheidsbouwwerken.
Hoe de hierdoor te verwachten span
ningen moeten worden opgevangen
blijft nog een open vraag.
Blokken aan het been.
De regering moet bij de te verwachten
woningslag en de daardoor nodige mid
delen rekening houden met drie blokken
aan het been en zij zal deze blokken
aandacht moeten geven. Het voornaam
ste blok is wel dat van de belasting
verlaging. Gok hierover sprak de eerste
minister stoutmoedige woorden. Het mi
nisterie wil de tarieven van loon- en
inkomstenbelasting aanpassen aan de
gestegen inkomens, die echter naar ver
houding geen gestegen welvaart bete
kenen.
Dat loopt dus uit op een belastingver
laging, die eerst werkelijk kon worden
toegejuicht wanneer zij de neutralise
ring van de progessie zal overtreffen.
Of dit mogelijk zal zijn blijft een open
vraag, wanneer men acht slaat op de
vele sociale desiderata. Aan dit front
verwachten wij eerder een verschuiving
dan een verlichting van druk.
Op zijn minst zullen er in het eerstko
mende parlementaire jaar op fiscaal
terrein geen schokkende gebeurtenissen
plaatsvinden wil de overheid de conti
nuïteit in haar inkomsten- en uitgaven
patroon niet al te zeer verstoren. Ook
is het duidelijk dat in het korte tijdsbe
stek tussen vakantie en prinsjesdag geen
grote verandering meer in de rijksbe
groting kunner worden aangebracht.
Wanneer de daden?
Op langere termijn mogen er van prof
Witteveen wel daden worden verwacht
Minister Zijlstra heeft al voor de woor
den gezorgd, maar ook voor een finan
cieringspatroon dat niet zonder meer
terzijde kan worden gesteld. Bovendien
staat dezelfde staatssecretaris borg voo:
het behoud van een vaste lijn in de
schatkistpoli tiek.
Het tweede blok aan het regeringsbeen
is de sterk levende wens naar verho
ging van de A.O.W.-uitkering tot eer:
sociaalminimum. De noodzaak daartoe
kan niet worden ontkend, omdat onze
bejaarden al sinds heugenis het kind van
de sociaal-economische rekening zijn
Zij zijn nog altijd getekend door een
tekort aan sociaal besef in vroeger ja
ren. In de welvaartsroes van heden ko
men zij in aanmerking voor het afboe
ken van de achterstand. Politieke mo
tieven zullen er aan meewerken dat aan
dit front de nodige aandacht wordt ge
geven. Het zal ook noodzakelijk zijn wil
len wij de hogere huurlasten niet in
schoenen schuiven, die deze niet kun
nen verdragen.
In de derde plaats wordt de landbouw
genoemd als speciaal nevenzorgenkind.
Er zal prioriteit worden gegeven aan
maatregelen tot verbetering van het le
vensniveau der landbouwers- Op korte
termijn zal dat stellig gebeuren door
een schatkistoffer aan een sanerings
fonds en door enige prijsconcessie
De kleine zelfstandigen
Op langer zicht zal de combinatie Ma-
rijnen-Biesheuvel met Koekoek als stok
achter de deur zich stellig bezighouden
met een structuurplan, waarbij het con
tinentale karakter van het probleem
een troost is maar ook een bewijs van
de moeilijkheid van dit vraagstuk. Het
ziet er bij dit alles somber uit voor de
kleine zelfstandigen in andere sectoren
van het economisch leven. Zij moeten
het maar doen met een nieuwe staats
secretaris. Of wij bij dit alles door de
grote mogendheden gedwongen zullen
worden tot afdracht van een groter deel
van het nationale inkomen voor ontwik
kelingsprojecten, zal de toekomst leren
Er wordt aan gewerkt om ons Indonesië
toe te schuiven als put zonder geldbo-
dem. Vergeten wij niet dat Suriname en
de Antillen hoge voorrang genieten en
dat wij van de Amerikanen kunnen le
ren hoe een bestedingsprogramma voor
hulpgelden moet worden opgesteld. Als
wij weer een man met vaste hand aan
het staatsroer hebben, zullen wij mis
schien iets meer afstand kunnen nemen
van de „grote vrienden" onder de mo
gendheden. Dat scheelt zo een paar
honderd miljoen bij defensie en kan
ons hoop geven de woningslag te win
nen.
Er zijn drie dingen die een vrouw kan
maken van praktisch niets: een slaatje,
een hoed en.ruzie, aldus W. J. Grim-
shaw.
