De zaak Wennerström.
rm
RENAULT* Röin
mumSÊ
SOESTERBERG
Duidelijk gedrag.
Soest voor dertig jaar.
TWEEDE BLAD
ERHARD STAAT
STEVIGER.
Voor
Moederdaggeschenken
in goud, zilver, doublé
en pleet.
Onderzeebootgeheimen, waarschuwingsradar, alarm
systemen, mobilisatieplan en alle nieuwe wapens
werden waardeloos.
Koninklijke
onderscheidingen.
U.V.V .-feest.
Profs tegen jong talent.
Schoolwedstrijden.
Een NIEUW begrip op de Nederlandse wegen
I
Medische dienst.
Programma 4 en 5 mei.
Korfbalprogramma.
Achter gesloten deuren en slechts toegankelijk voor belanghebbenden, getui
gen, deskundigen, verbalisanten en niet te vergeten de 57-jarige verdachte,
stond de gewezen kolonel der Zweedse luchtstrijdmachten Stlg Erik Constans
Wennerström terecht voor een voltallige kamer van de rechtbank in Stock
holm om daar rekening en verantwoording at te leggen voor zijn spionage-
activiteiten gepleegd in een lange reeks van jaren ten behoeve van de Unie
van Socialistische Sowjet Republieken.
Het Is het grootste spionage-proces na de tweede wereldoorlog ooit voor het
voetlicht gebracht. Bijzonderheden over de naar twee kanten gerichte activi
teiten van de heer Wennerström zullen vooralsnog voor een periode van vijf_
tig jaren strikt geheim worden gehouden. Het tegen de ex-kolonel Wenner
ström opgemaakte proces-verbaal is een heel boekwerk geworden en beslaat
een oppervlakte van 3500 vol getypte foliovellen
Wat ten laste wordt gelegd.
De openbare aanklager in het proces, dr.
Werner Rijnninger, heeft in een zeer ge
detailleerde en uitvoerige dagvaarding aan
de op heterdaad betrapte Russische ge
heime agent en oud-kolonel van de
Zweedse luchtmacht een aantal zeer
ernstige feiten ten laste gelegd, waarbij
zij opgemerkt, dat Wennerström voor
recherche, veiligheidsdienst en ook voor
de rechter-commissaris, dus tijdens het
zogenaamde vooronderzoek, reeds 'n vol
ledige bekentenis heeft afgelegd, waarna
zijn voorlopige inhechtenisneming door
de officier van justitie werd gelast.
De uitgebreide dagvaarding vermeldde
onder meer het verraad van Wenner
ström aan Rusland van bijzonderheden
over de nieuwe Zweedse onderzeeboot,
voor zover het de motorische aandrijving
van dit soort van schepen betrof en dat
in Zweedse marinekringen wordt aange
duid met de benaming van geheim wa
pen A-ll. Bedoelde motor zou in de loop
van die tijd in licentie vervaardigd,
worden ingebouwd in nieuwe, kleinere
dan voorheen vervaardigde, anti-magne
tische onderzeeboten. De motor door ra-
kettenbrandstof gevoed, zou daardoor een
grotere snelheid verkrijgen dan voor
heen, ten gevolge waarvan het onschade
lijk maken van dit soort van onderzee
boten door een tegenstander tot het mi
nimum zou zijn beperkt, het een en an
der van groot belang dus bij een goed
gerichte verdediging van de zo lang
gerekte kust van Zweden.
Op 28 juni 1963 werden verdere ont
wikkeling en produktie van dit geheime
wapen op last van de minister van de
fensie plotseling afgebroken en stop ge
zet. Schade daardoor ongeveer drie mil
jard gulden.
Radar waardeloos.
Het verraad van het waarschuwingssy-
stem bekend onder de codenaam „Stril
60" vormt een tweede delict. Onder de
benaming Stril 60 moet worden verstaan,
een vanuit een centraal punt geleid ra
darsysteem voor alarmering, waarschu
wing en afweer. Dit door Zweedse tech
nici uitgevonden en in praktijk gebracht
systeem geldt als het meest moderne en
praktische op dit gebied en bestaat uit
een ononderbroken keten van radarappa
raten langs de grenzen en de uitgestrekte
kust, met de opzet, de door deze appara
ten verrichte warnemingen niet alleen te
registreren, doch ook door te geven aan
ondergronds gebouwde meldingsposten,
van waaruit automatisch de daarvoor in
aanmerking komende staven en onder
delen van leger, vloot en luchtmacht,
doch ook de bevolking in het betrokken
gebied, zouden worden gewaarschuwd en
ten gevolge waarvan dan gelijktijdig de
staat van oorlog zou intreden.
Het alarmsysteem „Stril 60" werd door
het verraad van Wennnerström in al
zijn onderdelen aan Rusland bekend en
verloor daardoor een groot deel van haar
belangrijkheid, doordat de speciale golf
lengten en codesystemen en alle plaat
sen waar de radar- en de onderaardse
meldingsposten waren gevestigd door
Wennerström werden doorgegeven.
De steunpunten.
Ten derde het doorgegeven van in kaart
gebrachte gegevens van de punten waar
radarposten en ondergrondse comman
doposten, nood-vliegvelden, raketbases en
zo meer in Zweden gevestigd zijn en van
de geheime steunpunten der Zweedse
marine, waar onderzeeboten, mijnenve
gers en torpedobootj agers voor de kust
verdediging in gereedheid worden gehou
den, alsmede een in kaart gebrachte op
gave waar - in oorlogstijd - door de ma
rine in open zee mijnenvelden dienden
te worden gelegd.
Dan het verraad aan Rusland van de
door Zweden in oorlogstijd te nemen
maatregelen, tot betrekking tot het mo
bilisabel maken der strijdkrachten en de
legering van troepen in de daarvoor in
aanmerking komende en bedreigde ge
bieden, dus het complete mobilisatie
plan.
Ten vijfde het aan Rusland verschaffen
van wapentechnische bijzonderheden over
de nieuwe Zweedse pantser-gevechtswa
gen, bekend door de codenaam „Panzer
S", een voertuig, dat zowel te land als
te water kan worden gebezigd en - met
dezelfde snelheid - vooruit en achteruit
kan rijden en varen.
Ten zesde 't aan Rusland doorgeven van
nadere bijzonderheden over de in de
straaljagers van de typen „Draken" en
„Viggen" aangebrachte elektronische ap
paraten van Amerikaans fabrikaat.
Ten zevende het in tekening brengen en
daarna aan Rusland doorgeven van bij
zonderheden over de door Amerika aan
Zweden geleverde raketten van het type
„Falcon, Seacat, Hawk en Bloodhound."
Reeds vijftien lange jaren.
Tijdens het ingestelde onderzoek kwam
aan het licht, dat kolonel Wennerström
van 1941 tot aan de val van Nazi-Duits-
land in 1945 lid was van de nationaal-
socialistische beweging in Zweden. In
1948 of daaromtrent werd deze militair
attaché in Moskou door hoge functiona
rissen van de Russische geheime dienst
benaderd en door dezen overgehaald om
voor de sowj et-unie te gaan werken, te
gen een jaarlijkse vergoeding van 36 dui
zend gulden. Het vermoeden bestaat, dat
door de Russen ten opzichte van Wenner
ström chantage is gebruikt. Het normale
salaris van laatstgenoemde bedroeg plm.
2500,per maand.
De ex-kolonel is drager van verschillen
de ordetekenen, daarnaast oud-adjudant
van koning Gustaaf Adolf van Zweden.
Hij is gehuwd en vader van twee meer
derjarige dochters.
De zaak tegen Wennerström kwam in het
vorig jaar - juni 1963 - aan het licht,
toen de Britse geheime dienst (M.I.-15),
een onderzoek instelde tegen de kolonel
Beer van het Israëlische leger. Kolonel
Beer vertoefde meer in west-Duitsland,
Zwitserland en Zweden dan goed voor
hem was. Een ingesteld onderzoek wees
toen uit, dat Beer voor Rusland spiona
gediensten uitvoerde. Tijdens zijn be
zoeken aan Zweden bezocht Beer regel
matig Wennerström. De Britten waar
schuwden daarop de Zweedse veiligheids
dienst en de chef daarvan, hoofdcom
missaris P. G Vinge, nam persoonlijk
het onderzoek in handen. Kort daarop
volgde de arrestatie van Wennerström.
Thans staat de gewezen kolonel, een
gevoelsarme figuur, met een ijskoude
blik in het paleis van justitie in Stock
holm terecht, om aldaar rekening en
verantwoording af te leggen voor het
door hem gepleegde verraad, met alleen
tegen Zweden, doch tegen het ganse vrije
westen begaan.
Ter gelegenheid van de 55ste verjaardag van Koningin Juliana trok 'n enorme
cn enthousiaste menigte langs het bordes van het paleis. Na afloop maakte
de koninklijke familie een autorit door de paleistuin en over de openbare
weg langs de menigte.
Bij de Koninklijke Luchtmacht te
Soesterberg werd o.m. onderscheiden ma
joor A. G. Lieuwen. wonende Hildebrand-
laan 12, alhier.
Hij werd benoemd tot ridder in de Orde
van Oranje Nassau met de zwaarden,
waarvan de versierselen hem, in aanwe
zigheid van de overste Vonk en het per
soneel van 't Jesserunkamp, werden uit
gereikt door de commandant, kolonel J.
C. J. Vermeulen.
Mej. S. L. Manusama, adm. ambt. B
2e klas op de vliegbasis Soesterberg, wo
nende Hartmanlaan 56, alhier, kreeg de
medaille in het zilver verbonden aan de
Orde van Oranje Nassau.
In het verslag over het feest dat de le
den van de U.V.V. en de bejaarden van
de U.V.V.-sociëteiten in gebouw Credo
gehouden hebben, schreven wij dat een
uitgebreid lied door de heer Van Es ver
vaardigd was en dat hij zich een uit
stekend voorzanger toonde. Dat moest
echter zijn de heer Renes.
De zeventienjarige H. Lub, lid van S.E.C.,
is zaterdagmorgen om kwart voor twaalf
te beluisteren voor de radio in de K.R.O.-
uitzending „Profs tegen jong talent". Hij
vertegenwoordigt het jong talent en koos
als tegenstander de Soester semi-prof-
voetballer Nico van Zochel, keeper van
D.O.S.
Op 29 mei vinden de schoolkorfbalwed-
strijden plaats. Van de lagere scholen
kunnen leerlingen van de zesde klassen
hieraan deelnemen en van de uloscholen
leerlingen van de eerste en tweede klas
sen terwijl ook teams van v.g.l.o.- en
nijverheidsscholen zullen deelnemen. De
algemene vaardigheidsdag wordt op 18
juni gehouden en als het op die dag
slecht weer is op 19 juni.
Op 13 mei zal er begonnen worden met
het schoolzwemmen.
De beroemde R8 van Renault, nu
met de flitsende, onstuimige 1100 cc
Siërra motor. Een opvallend geruis
loze en soepele krachtbron, die de
wagen een topsnelheid van meer
dan 135 km per uur geeft.
R8 Major v.c.5.5.995,-afA m sterdam
R8
v.a. „5.595,-afAmslerdcm
De Reaault R8 Major
heeft nog meer EXTRA'S
Naast de krachtiger motor heeft de
R 8 Major nog een aantal extra's
zoals:
volledig gesynchroniseerde 4 ver
snellingsbak
extra comfort met o.a. extra asbak
jes, armleuningen, vloerbedekking
en nog veel meer.
Kom een proefrit maken
cn beleef zelf het genoegen dat het rijden inde R8 Major U geeft
RENAULT-DEALER
Nieuwerhoekplein 1 - Soestdijk -
Telefoon
Dokter J. C. Lucas, Simon Stevinlaan 1,
Soesterberg, tel 03463-432, neemt het a.s.
weekeinde de dienst waar voor de artsen
A. Th. M. Splinter te Soesterberg, W. F.
van den Helm te Huis ter Heide en D.
J. R. Jellema te Den Dolder.
Dokter A. J. W. Hagedoorn, Oude Tem
pellaan 6, tel. 03463-517, neemt de dienst
waar voor dokter L. H. Brandt te Den
Dolder.
4 mei: 19 uur Interkerkelijke Herden
kingsdienst in de Garnizoens-ontspan-
ningszaal. Medewerking van Soesterbergs
Chr. Gemengd Koor en Soesterbergs Ge
mengd Koor.
Sprekers ds P. van Breugel en pastoor dr
P. J. de Bruijn.
19.45 uur Stille tocht naar de plaats van
de herdenking, het gazon bij de mare
chausseekazerne aan de Veldm. Montgo-
meryweg, alwaar een tijdelijk monument
is opgesteld.
5 mei: Kindermatinee op het Dorpsplein,
verzorgd door de Bosslé hoogdraadtroupe.
Na afloop touwtrekken tussen 2 teams
van leerlingen van de 6de klassen der
lagere scholen.
19 uur avondvoorstelling op het Dorps
plein van de Bosslé troupe.
Senioren: Meteoren 2-K.V.O. 2 te Soest.
Junioren: K.V.O. 1-S.K.F. 2 om 16 uur.
Adspiranten: K.V.O. a-S.K.F. a om 16 u.
K.V.O. b-S.K.V. b om 15 uur.
K.V.O. c-Tovers e om 15 uur.
Een militair nam de bocht bij Nieu-
werhoek zo groot dat hij ongeveer bij
het Ludgardisgebouw terecht kwam. Daar
schepte hij een fietsend meisje. Het kind
mankeerde niets maar' haar fiets was
zwaar beschadigd. De militair bracht het
rijwiel zelf naar de fietsenmaker en be
taalde vooruit.
VAN DE SOESTER COURANT
VAN VRIJDAG 1 MEI 1964.
Stapje vooruit, stapje achteruit. Aarzelen bij het oversteken heeft al vele
verkeersslachtoffers geëist. Blijf staan of loop door, wanneer dat verant
woord is, maar laat in elk geval het rijdend verkeer niet in het ongewisse
omtrent uw bedoelingen.
De positie van de bondskanselier Ludwig
Erhard is aanzienlijk versterkt door de
uitslag van de verkiezingen in de Duitse
deelstaat Baden-Würtemberg.
Zoals altijd zijn er vele manieren om de
resultaten van de stembus te interpre
teren, maar hoe men het ook doet de
C.D.U. is met acht zetels van 51 naar
59 vooruitgegaan sinds de vorige ver
kiezingen. Een aantal daarvan had ze al
verkregen door het overlopen van de
nu onder de tafel geveegde Gans-Duitse
Partij.
De coalitiepartner in Bonn, de F.P.D.,
heeft het er minder best afgebracht en
dat in de streek waar de liberale aanhang
doorgaans het standvastigst was de
partij verloor vier van haar achttien
zetels. De socialistische S.P.D. steeg van
44 naar 47.
Voor Erhard steken hier twee bemoedi
gende conclusies in de F.P.D. heeft
kennelijk haar aanhang niet kunnen ver
groten door het de kanselier een paar
keer lastig te maken en de aanwas van
de socialisten bleef beneden die van de
C.D.U.
Nu mag men op grond van deze stem
busuitslag geen conclusies proberen te
trekken voor de grote slag tussen Erhard
en Brandt bij de bondsdagverkiezingen
daarbij spelen nog wel meer overwegin
gen mee dan voor dit min of meer lo
kale lichaam. Maar bewezen is wel dat
Erhard wel degelijk een stemmentrekker
van allure is gebleven. Dat geeft hem
in ieder geval een goede ruggesteun
tegen de pogingen die Adenauer doet om
vanuit het partijvoorzitterschap nog een
sterke invloed op de regering uit te
oefenen, in sommige gevallen niet zon
der resultaat.
Het zal er misschien ook toe leiden dat
de Beierse C.S.U. geleid door ex-minister
Strauss, weinig kans meer krijgt binnen
de C.D.U./C.S.U. nog de stokebrand uit
te hangen. Tenslotte blijkt Erhard niet
alleen een goede kanshebber om dit na
jaar te winnen: hij is ook de enige die
de christendemocraten in het veld kun
nen brengen.
Voor Maleisië.
Tenkoe Abdoel Rachmans Alliantie-partij
heeft een grote overwinning geboekt bij
de verkiezingen in Malakka. Dat bete
kent opnieuw een duidelijke uitspraak in
dit deel van de nieuwe staat ten gunste
van de federatie Maleisië.
De Alliantiepartij poogde de gunst van
de kiezers te winnen door zich af te
schilderen als de stichter van Maleisië
en bovendien als de beste verdediger van
die nieuweling tegen de dreiging van
Soekarno.
In zekere zin hebben deze Maleisiërs dus
tegen Indonesië gestemd, wat nog sterker
spreekt doordat het zogenaamde Socia
listische Front (waarop Soekarno wel
licht heeft gehoopt als een soort vijfde
kolonne) van zijn acht zetels er zes
Met de uiterste zorg voor U uitgezocht.
verloor. Zoals de meeste oppositiepartijen
trouwens verliezen leden. Dit is daar
om een hoopgevend teken omdat dit
doorgaans partijen waren die speciale
vertegenwoordigers waren van telkens
een der vele bevolkingsgroepen in Ma
lakka en trouwens in heel Maleisië.
Sterke aanhang.
De bedoeling is juist dat die groepen zich
niet politiek als groepen gaan uiten
met gevaren voor allerlei tegenstellingen
tussen Chinezen, Maleisiërs, Dajaks of
tussen moslims en boeddhisten, dus op
gronden van wat men ras en religie zou
kunnen noemen. De Alliantie-partij heeft
ook sterke aanhang op de Borneose delen
van Maleisië. Slechts in het overwegend
Chinese Singapore kwam zij er onder
een andere naam slecht af, zoals omge
keerd de voornaamste oppositiepartij, de
Volksactiepartij van Singapores premier
Lee Kuan Yew, het in Malakka maar tot
een magere zetel bracht. Als men aan
neemt dat Soekarno geen kans maakt om
Maleisië te verpletteren als de bevolking
zelf geestdrift houdt voor die schepping
van een grotere nationaliteit, dan is dit
een van de zorgwekkendste punten van
de toekomst: de mogelijkheid dat het
tot een meer dan parlementaire tegen
stelling komt tussen de Chinese P.A.P.
en de Maleise A.P., tussen de economisch
sterksten en de politiek machtiirsten.
Gezien de persoonlijkheden van Rachman
en Lee is dat gevaar overigens voors
hands niet zo groot.
