„DE ZAANSE SCHANS",
een bewoond museum.
-i?
PRESBURG
SCHALKWIJK
Hij is jonger dan zijn teller aangeeft
GARAGE STAM
SANDALEN
SANDALETTES
Soest voor dertig jaar.
Chauffeur gevraagd
N.V. Naamplaten-industrie
„REPLATO"
Steno-typiste,
NU een kwaliteits KOELKAST met een
inhoud van ca. 126 liter voor f292,
Enorme sortering
A. PATER
wis-, natuur- en
werktuigkunde.
GEMAKSSCHOENEN
RENATA -schoentjes
J^W-FORTEST 4 x getest - 4 x goedgekeurd
fortest koelkasten
BERICHT.
Da Stichting
Amarsfo@rtse Kredietbank
zitting in Soest, Steenhoffstr. 6
omdat Mobil hem beschermt
Mensen die Mobil gebruiken weten, dat hun km -stand
niet alles zegt. Dank zij de combinatie van Mobiloil Special
en Mobil Special benzine telt elke kilometer minder mee.
Mobiloil
Mobil
A
Een oud Zaans stadje met houten huizen verrijst om de eeuwen te trotseren.
broken, nadat uiteraard eerst vele toto's
en tekeningen zijn gemaakt. Zo worden
voorlopig in speciale onderkomens opge
borgen. Dat zijn dan de gegadigden
voor herbouw aan de Zaanse Schans. Dit
opslaan is noodzakelijk, omdat de sloop
in veel gevallen sneller gaat, dan men in
staat is aan de Zaanse Schans te her
bouwen.
De volvoering van het plan zal ongeveer
duren tot omstreeks 1974, maar dan staat
er langs de Zaan bij de Julianabrug 'n
prachtig houten plaatsje, een openlucht
museum van Zaanse houtbouw, dat bo-
Wanneer U in noordelijke richting door
Zaandam rijdt in de richting Alkmaar
en bij Zaandijk rechtsaf de weg neemt
naar Purmerend komt u via de Juliana
brug over dé-Zaan. Links ziet U dan,
beneden langs de oever, een pittoresk
schouwspel van oude Zaanse houtbouw
huizen en enige molens, een plaatsje als
uit de zeventiende eeüw, aantrekkelijk
en charmant, ademend een eigen sfeer,
zo geheel anders dan die van onze mo
derne tijd. dat U geneigd bent hier even
stil te staan en een en ander eens van
meer nabij te bekijken-
De opbouw van enkele houten Zaanse huisjes aan de „Zaanse
Schans".
Wij hebben dat gedaan en trokken ver
gezeld van de heer F. Mars, Heemkunde,
ambtenaar van de gemeente Zaandam,
naar beneden, de polder in, om dit unie
ke hoekje te verkennen. Wat wij hier te
zien kregen, sloeg ons met stomme ver
bazing en diepe bewondering, want op
dit plekje Nederlandse grond wordt iets
heel bijzonders tot stand gebracht.
Stedelijk stadsschoonreservaat.
Zaandam is een moderne stad, een stad
die met haar tijd meegaat. Het gevolg
daarvan is dat er onherroepelijk moet
worden gemoderniseerd. Dat is trou
wens iets, dat voor de gehele Zaanstreek
geldt. Er komt steeds meer industrie die
ruimte vraagt, er moeten nieuwe woon
wijken worden gecreëerd en oude hoek
jes moeten worden opgeruimd om ver
vangen te worden door moderne nieuw
bouw. Allemaal dingen die een stad, die
met haar tijd wil meegaan, en haar
bloei wenst te behouden, noodgedwongen
moet doen.
Ook hier dreigen grote gevaren, evenals
dat elders bij dergelijke uitbreiding en
nieuwbouw het geval is. Veel ouds moet
verdwijnen en dat vergt offers. We moe
ten wel bedenken, dat wat eenmaal
door slopershamer is verdwenen, voor
geen geld van de wereld weer in oor
spronkelijke vorm is te herstellen
Dat is iets, wat men in de Zaanstreek
bijzonder goed heeft ingezien. Bij de
modernisering zullen vele oude hulzen
en dergelijke moeten verdwijnen en die
oude huizen hebben waarde, culturele
waarde, want zij zijn in veel gevallen
unieke vertegenwoordigers van de typi
sche Zaanse houtbouw, daterend uit de
zeventiende eeuw. Deze houtbouw zal
langzaam maar zeker totaal verdwijnen
en dan kent men een en ander nog
slechts van horen vertellen of van foto's
en tekeningen Dan zullen er velen zijn
die later verzuchten „Och, wat is dat
toch jammer, dat daar niets meer van
bewaard is gebleven
vendien nog bewoond is, waar wordt ge
werkt en geleefd. Een plaatsje bestaande
uit ongeveer 40 woonhuizen, een aantal
molens van diverse typen met verschil-
SCHOENHANDEL
LDXE LEDERWAREN
REPARATIE-INRICHTING
Koninginnelaan 76 - Telef. 4145
(werkelijk niet te geloven)
en
U slaagt absoluut.
Wij verstrekken Contant-zegels.
lende taken en voorts een hotel-restau
rant, helemaal in oude stijl.
Het mooiste plekje.
De plaats waar dit allemaal wordt op-
Enige molens opgesteld in de „Zaanse Schans Links nog een deel van de
specerijenmolen „De Huisman". Voorts de paltrok houtzaagmolen „De Ge
kroonde Poelenburg" en de verfmolen „De Kat". Het stenen fabriekje rechts
zal worden gesloopt en behoort niet thuis in het geheel.
Milj oenenplan.
Om dat te voorkomen is de Stichting
Zaanse Schans opgericht, een instelling
die zal trachten een collectie van deze
typische Zaanse houtbouw in zijn geheel
te bewaren voor de komende eeuwen.
Architect Jb. Schipper jr. te Zaandam
ontwierp hiervoor het plan.
Het is waarlijk een gigantisch project,
een miljoenenplan, waarvoor gelukkig de
gehele Zaanstreek warm is gelopen en
waarin het rijk voor 30 en de pro
vincie voor 15 bijdragen, terwijl de
rest door gemeenten en particulieren
wordt bijeengebracht.
De stichting houdt nauwlettend het oog
op de uitbreidings- en moderniserings
plannen en noteert dadelijk welke hou
ten cultuurmonumenten er onder slopers
hamer zullen vallen. De huizen die daar
voor in aanmerking komen, worden of in
hun geheel naar hun nieuwe standplaats
verrold, of, als dat niet mogelijk is steen
voor steen en plank voor plank afge-
gebouwd, is ook zeer goed gekozen en
wel langs de Zaan op de dijk in typi
sche Zaanse dijkbebouwing, met er te
genover op de andere Zaanoever de Gor-
tershoek, waar de prachtige koopmans
huizen uit vroeger jaren zich nog vrij
wel onaangetast aaneenscharen. Zo ont
staat een cultuur-historisch monument
van ongekende waarde.
Het eerste huis dat we bezoeken, een
huis in aanbouw, is een woning afkom
stig uit de Noorderkerkstraat te Zaan
dam. Een schitterend stukje houtbouw
van twee verdiepingen. Aan dit project
wordt gewerkt onder leiding van archi
tect C de Jong uit De Rijp. door een
ploeg bouwvakkers, die stuk voor stuk
uitgekozen vaklui zijn.
Een dergelijk werk als de herbouw van
deze houten huizen is uiteraard een
kolfje naar de hand van iedere vakman
timmerman, die de ware liefde voor zijn
vak koestert. Hier kan hij zich uitleven
op een manier, zoals in de moderne
bouw ten enenmale onmogelijk is Gro
te delen van deze oude houten huizen
moeten uiteraard door nieuw worden
vervangen, omdat het oude door de
tand des tijds zodanig ls aangetast, dat
men een en ander niet meer kan ge
bruiken, zeker wanneer men In het oog
houdt, dat deze herbouw als het even
mogelijk ls de eeuwen zal moeten weer
staan. Wat nu herbouwd wordt, zal goed
gebouwd moeten worden. Hele gevelstuk
ken, enkele dakbalken, sommige stijlen
van de zijwanden moeten door nieuw
worden vervangen. De timmerlieden kun
nen genieten van het maken van prach
tige eiken lambrizeringen en wat al
niet meer. Het blijkt dan ook, dat deze
mannen hier met hart en ziel aan mee
werken. Maar in deze tijd van arbeiders-
schaarste, zeker in de bouw, valt het niet
mee om voldoende vakbekwame bouw
vakkers hiervoor te verzamelen.
Goed beschut.
Wij zagen de mannen aan het werk bij
de herbouw, die om nachtvorst en regen
bulten te houden wordt uitgevoerd bin
nen een speciale houten ombouw, met
plastic vensters. Zo was het niet alleen
bij het huis uit de Noorderkerkstraat,
maar ook bij de andere oude houtbouw
huizen die momenteel aan de Zaanse
Schans worden gerealiseerd. Overal be
drijvigheid en enthousiasme.
In samenwerking met de vereniging „De
Zaanse Molen" werden hier al enige mo
lens herbouwd. We bezichtigden onder
meer de specerijenmolen „De Huisman",
een bovenkruier, die in blakende wel
stand daar zijn werk verricht. In deze
molen ls een fabriek voor Zaanse mos
terd gevestigd. De inrichting is volkomen
in tact gelaten, zodat men ook nog kan
malen op de oude wijze, doch dit wordt
slechts voor de aardigheid gedaan, omdat
een moderne fabriek natuurlijk op die
manier niet zou kunnen concurreren In
een apart deel van de molen is de eigen
lijke mosterdfabriek, uitgerust met de
modernste machines op dit gebied, een
en ander echter ondergebracht in een
schitterende culturele omgeving, waarop
de molenaar, eigenaar van de fabriek,
werkelijk trots is.
Voorts betraden we „De Gekroonde Poe
lenburg", een paltrok houtzaagmolen, die
binnenkort ook zijn werk zal hervatten
Dan nog de verfmolen „De Kat" een bo
venkruier, de oliemolen „De Ooievaar", en
de korenmolen „De Dood" een boven
kruier.
Wie wonen hier
Voor de bewoning van deze huizen en
molens stelt de Vereniging hoge eisen
Er zijn uiteraard genoeg gegadigden
die in deze pittoreske omgeving hun in
trek willen nemen, maar men wil er
zeker van zijn, dat de bewoners de mo
numenten op de juiste wijze zullen
verzorgen en daarom selecteert men
nauwkeurig. Primair is van belang, dat
de bewoners een zeker cultuur-historisch
gevoel hebben en begrijpen welk een
waardevolle behuizing zij betrekken en
de woning dienovereenkomstig bewonen
Uiteraard heeft men begrepen, dat mo
derne mensen nu eenmaal niet naar be
vrediging kunnen wonen in huizen die
geen enkel comfort bieden en dus wordt
in alle woningen modern sanitair aange
bracht. Het is bijzonder leuk te zien hoe
handig men een en ander weet te ca
moufleren, zodat het niet stoort bij de
bezichtiging van zo'n huis.
„Door de polite alhier zijn weer diver
se bewoners bekeurd wegens het bouwen
van schuurtjes, garages enz. zonder de
vereiste bouwvergunning. Wanneer alles
gecontroleerd wordt wat de laatste ja
ren gebouwd is, dan zullen er nog zeer
vele slachtoffers vallen. Men zij dus ge
waarschuwd". Blijkbaar wist men dus
30 jaar geleden ook al wat clandestien
bouwen is.
Een professor veroorzaakte ook in
Soest deining door te verklaren dat de
anti-revolutionaire partij haar beginsel
verkwanseld had om de gunst van de ka
tholieken te winnen. Dat deed hij in een
dagblad. De anti-revolutionairen namen
dit niet en ook de katholieken waren
slecht te spreken over die hoogleraar.
In Soesterberg werd een kegelclub
opgericht die „De Eerste Soesterbergse
Kegelclub" genoemd werd. Blijkbaar ver
wachtte men nog een half dozijn van
deze verenigingen, zodat direct met num
meren begonnen werd.
Niet alleen nu, maar ook dertig jaar
geleden waren er mannen die het op
namen voor het Soester natuurschoon.
Zij schreeuwden moord en brand als er
gebouwd werd. Een meneer vond dat er
wel gebouwd mocht worden, maar dan
heel hoog, om zo weinig mogelijk grond
te gebruiken. Die meneer wist 'n oplossing
om de toename van het aantal mensen
tegen te gaan en hij was brutaal genoeg
om dat in de krant te zetten. Hij advi
seerde namelijk alle werklozen naar
Frankrijk te sturen want daar was rumte
genoeg en werkkrachten kon men er wel
gebruiken. Een andere meneer maakte
zich zo kwaad over deze bewering dat
hij die liefhebber van Frankrijk aan
raadde maar als eerste te vertrekken en
zijn baan voor een werkloze ter beschik
king te stellen. We moeten aannemen
dat het advies niet opgevolgd is.
Drie zwervers hadden een alleenwo
nende man in De Paltz overvallen, ge
bonden en mishandeld, waarna ze met
een schamele buit van twintig gulden
het hazepad kozen. Gelukkig werden ze
gegrepen en ze kregen 5 jaar gevangenis
straf. Nu zouden ze waarschijnlijk 5 da
gen krijgen omdat men dit soort overval
len gewoon vindt.
Een voerman reed met zijn paard en
wagen op de Grote Melm. Het paard
sloeg op hol en de voerman trachtte
het dier tegen te houden. Dit mislukte
en hij werd meegesleurd. Hoofdwond en
beenbreuk waren het gevolg van dit
paardeuitstapje. Aanvankelijk liet het
zich niet ernstig aanzien, maar twee
dagen later overleed het slachtoffer.
Techn. leraar
Plasweg 56 - Telef. 4476
geeft lessen ln
Draag
de zo ELEGANTE
van
en het leed is geleden!
Ook verkrijgbaar in
GROTE MATEN
Voor uw kinderen
hebben wij de
medisch - verantwoorde
UTRECHTSESTR.12 - AMERSFOORT
voor alle voorkomende werkzaam
heden.
Maximale beloning.
Aanmelden Grote Melmweg 5, Telefoon 4128
Amersfoortsestraat 70a/b - Soesterberg
zoekt voor spoedige indiensttreding
bij voorkeur met enige kennis der
Duitse taal.
Met gemaakte vakantieafspraken
wordt rekening gehouden.
Sollicitaties worden gaarne schriftelijk en na
telef. afspraak (03463-385) ingewacht bij bo
vengenoemd adres.
Te bereiken via de lijnen 17-55 en 56 N B.M.,
halte „Ons Belang".
Wat is Uw oordeel over dit voordeel: een
vriesvak over de volle breedte van de kast?
U bent verrast? Er zijn meer (praktische)
verrassingen: de ruimte, de zuinigheid, de
koelsnelheid en noem maar op. Noem de
naam maar. Dadelijk en duidelijk:
TELEFOON 2906
STEENHOFFSTRAAT 55
houdt met ingang van
MAANDAG. 1 JUNI 1964,
,,CTB4v/f
(naast gemeentehuisi
Voor het aanvragen
van kredieten
Telefoon (029551-2933
maandagmiddag van 2.00-4.00 uur
woensdagmorgen van 9 00-12.00 uur
vrijdagavond van 5.00-8.00 uur
Voor het betalen van maandagmorgen van 9.00-12.00 uur
aflossingen vrijdagavond van 5.00-8.00 uur
HOOFDKANTOOR Amersfoort - Van Persijnstraat 27
Telefoon (03490) 16527 en 17400
Telefonische en schriftelijke aanvraag mogelijk.
Aanvraagformulier wordt U op verzoek per kerende post
toegezonden.
Mobiloil Special
beschermt tegen:
slijtage
corrosie
vervuiling en
koolvorming
Mobil Special benzine
beschermt tegen:
pingelen
verbrande kleppen
voortijdige
ontsteking
verkrijgfceer bij
Nieuwerhoekplein I - Soestdijk - Telef. 2850
