Op 4 juli 1934 stierf
Madame Curie.
FaT°J>uJa9l
VAN ESSEN
OPTIEK - FOTO
De nieuwste Pockets
Smit's Pockethall
HEROPENING REEHORST-ZAAK.
Olympus PEN EE ƒ185,-.
Zonnebril en
verrekijker maken
uw vakantie rijker.
GESLAAGD
Nog een vechter naar
het strijdperk Kongo.
30 JAREN GELEDEN.
Als Poolse wilde ze veel voor haar land betekenen, als
Francaise loste ze deze belofte in.
Beloon haar of hem met
een HERWERK van
Horlogerie Van Wieren
POLITIE TEL. 4444
BRANDWEER 3 3 3 3
Polen voor de eerste wereldoorlog. Ge
schiedenisles in de hoogste klas van de
lagere school. De kinderen luisteren aan
dachtig. Ze nemen elk woord, dat ge
zegd wordt, gretig in zich op. Maar ook
Luisteren ze gespannen naar, elk ander
geluid, dat in de school weerklinkt
Want de onderwijzeres vertelt over de
geschiedenis van hun eigen land
en dat is verboden! Daarom luistert de
klas zo aandaohtig naar het verhaal van
de lerares, maai' daarom hoort ze ook
elk ander geluid in de school. Want elk
ogenblik kan de Russische inspecteur
binnenkomen
KoninghwaarrNrxdengxa-enegdgsKzargt.j
De juf stelt vragen: „Wie was koning
Stanislas Augustus
Een der kinderen antwoordt: „Hij was
de Poolse koning, die regeerde vanaf
1764". Het meisje vertelt verder over deze
koning, over zijn goede eigenschappen,
maar ook over het grote gebrek van deze
Koning, het gemis aan moed De
naam van het kleine Poolse kind, dat in
alle ernst dit antwoord geeft, is Manya
Sklodovski, bij ons beter bekend onder
haar latere naam: Madame Curie.
steeds het eerst in
Steenhoffstraat
hoek Raadhuisstraat.
Moeilijke jeugd in bezet gebied.
De jeugd van Madame Curie draagt dui
delijk het stempel van een leven in bezet
gebied. Haar vader, leraar aan een Poolse
school, het instituut waar de Russificatie
van het Poolse volk het meest intensief
werd doorgevoerd, komt steeds in con
flict niet alleen met zijn geweten, maar
ook met de door de Czaar aangestelde -
uiteraard Russische - inspecteurs, die
nauwlettend toezien, dat het Poolse na
tionalisme bij de jeugd niet wordt aan
gewakkerd.
Dat - zoals hierboven is weergegeven -
toch de Poolse geschiedenis aan de
schoolkinderen wordt bijgebracht, bewijst
weer eens, dat een volk nimmer met
dwang kan worden getransformeerd tot
het staatsburgerschap van een bezetten
de mogendheid. Het bewijst wel het te
gengestelde: Juist de liefde voor het ei
gen volk en land wordt in een dergelijke
situatie versterkt.
Deze liefde voor Polen is bij Madame
Curie, zelfs in haar verdere leven, dan
ook zeer sterk aanwezig. Ze wilde wat
voor Polen betekenen.
De moeder van Manya sterft reeds jong.
Vader Sklodovski - zijn geweten won het
van de inspecteur - wordt als leraar
ontslagen. Het vrij grote gezin moet nu
op een andere manier - door verhuren
van kamers aan studenten aan de kost
komen. Bovendien worden de kinderen,
die in staat zijn om wat te verdienen,
aan het werk gezet. Manya wordt gou
vernante. Ze verdient een karig loon,
niet alleen voor zichzelf, maar ook voor
haar zuster Bronia, die in Parijs medi
cijnen studeert. Het is deze zuster, die,
later getrouwd met een uit Polen uit
geweken arts, Manya uitnodigt om ook
naar Parijs te komen om aldaar wis-
en natuurkunde te gaan studeren.
Liefde voor een Fransman.
Liefde voor Frankrijk -
Aan de beroemde universiteit van de
Franse hoofdstad, de Sorbonne, loopt de
begaafde studente Manya college. Ze valt
spoedig op door haar buitengewone in
telligentie en door haar ijver en
doorzettingsvermogen. Spoedig is ze ver
trouwd met de ontberingen van een
arme student. Haar kamer is kaal en
onverwarmd, haar eten is schaars, ze
lijdt honger, maar het deert haar niet.
Ze studeert, studeert en studeert. Haar
boeken en natuurkunde-instrumenten
zijn haar enige levensgezellen. Ze ver
geet soms een paar dagen te eten, haar
honger naar kennis is groter. -
Deze laatste zinnen zijn misschien uit
de tijd en klinken wellicht theatraal,
maar kunnen toch niet gemist worden
bij een levensbeschrijving van deze unie
ke vrouw.
In 1893 behaalt de studente op 26-ja-
rige leeftijd haar graad in de Physica,
het jaar daarop in de wiskunde.
Na een kort verblijf in Polen keert
Manya weer terug naar Parijs. Ze maakt
al wat naam en krijgt opdracht voor
een wetenschappelijk onderzoek.
De „Vereniging tot bevordering der Na
tionale Industrie" vraagt van haar een
verhandeling over de magnetische eigen
schappen van verschillende soorten staal.
Voor de uitvoering van deze opdracht is
ruimte nodig. Professor Lippmann raait
haar aan om eens een bezoek te bren
gen aan een leraar voor natuur- en
scheikunde om hem te vragen of er op
zijn school niet ergens een lokaal leeg
staat.
Ze brengt dat bezoek aan de bewuste
man en ontmoet Pierre Curie. Pierre Cu
rie is een echte wetenschapsman, be
scheiden van aard, reeds bekend als
geleerde, vooral in het buitenland. Zijn
visie over vrouwen is kort en krachtig.
In zijn dagboek schrijft hij eens: „Vrou
welijke genieën zijn zeer zeldzaam".
In Manya ontdekt hij echter zo'n zeld
zaamheid. Ook ontdekte hij, dat ondanks
haar sober leven, of juist misschien wel
daardoor, deze jonge Poolse een heel
aantrekkelijke vrouw is.
Twee geleerden worden verliefd op el
kaar. Manya meent, dat ze een keus moet
doen tussen Polen en Frankrijk. Haar ei
gen familie overtuigt haar ervan dat
door het ene te doen, het andere nog
niet behoeft te worden uitgesloten. Op 26
juli 1895 trouwen Pierre en Manya. Hun
duurste huwelijkscadeaux zijn twee fiet
sen, waarmee ze - zwervend door Frank
rijk - op huwelijksreis gaan.
Huisvrouw en geleerde.
Het echtpaar Curie wijdt zich geheel aan
de wetenschap. Ze huren een etagewo
ning in Parijs. Het interieur bestaat uit
een vurenhouten tafel en twee dito stoe
len. Er ligt geen kleed over de tafel noch
op de vloer. Er hangen geen schilde-
ijen aan de wand. Dit alles ter voorko
ming van huishoudeüjke werkzaamheden,
zoals stof afnemen, boenen, borstelen,
kleden kloppen. Maria - Manya heeft in
middels haar naam verfranst - beperkt
dus haar huishoudelijke werk tot het ab
solute minimum. Wél zorgt ze elke dag
voor een vaas met verse bloemen. Maar
aan eten koken ontkomt ze niet en ze
bemerkt, dat natuurkundeproeven haar
beter afgaan dan culinaire experimenten.
Gelukkig maar, dat Pierre ook ten aan
zien hiervan zijn aangeboren beschei
denheid behoudt.
De grote ontdekking.
Marie legt met goed gevolg haar docto
raal examen af voor natuurkunde en wis
kunde. Nu nog de doctorsbul. Marie wil
hiervoor iets ontdekken, dat nog onbe
kend is. maar wat.
Ze leest op zekere dag een verslag van
een haar onbekende Henri Becquerel.
Het gaat over stoffen, die licht in zich
hebben. Ze geven - zo zegt Becquerel -
stralen af zonder enig contact met het
zonlicht. Uranium is zo'n stof. Dit artikel
laat Marie niet los. Telkens leest ze het
weer de interessante verhandeling. Ze
praat er met haar man over. En besluit
voor de ontdekking van Becquerel een
verklaring te geven. Op een zolderkamer
in de school van Physica in Parijs begint
ze met haar onderzoek. Ze weet, dat ze
zich plaatst voor een bijkans onmogelijke
taak. Behalve de bijdrage van Becquerel
bestaat er geen lectuur over dit nog ge
heel vreemde onderwerp. Maar ze begint.
Ze onderzoekt elk bekend element op het
vermogen tot lichtuitstraling, dat ze met
PHILIPS SPECIAALZAAK
een nieuw woord radio-activiteit noemt.
Ze ontdekt, dat Uranium en Thorium
deze activiteit bevatten.
Opgewonden zoeken Pierre en Marie Cu
rie verder Op 12 april 1898 komt de
eerste verklaring: „Pekblende en Ohal-
coliet zijn veel sterker radio-actief dan
Uranium zelf".
Marie en Pierre beginnen het zeer actieve
pekblende te ontleden in zijn elementen
en ontdekken, dat de radio-activiteit
voortkomt uit twee chemische bestandde
len. Twee elementen.
In juli 1898 vinden ze één element. „Jij
moet het een naam geven", zegt Pierre.
Zijn vrouw, overtuigd van het gewicht
van de ontdekking, denkt aan haar voor
nemen, dat ze als kind reeds meedroeg:
Iets voor Polen doen. „Ik noem het Po-
lonium", is haar antwoord.
Heel de wereld zal weten dat Polen „nog
niet verloren" is.
Op 26 december 1898 wordt in een /er-
handeling voor de Academie voor Na
tuurwetenschappen gepubliceerd: „De
nieuwe radio-actieve stof bevat een
nieuw element, dat wij voorstellen Ra
dium te noemen. De radio-activiteit van
Radium moet enorm zijn.
'ygi- jtS. T**
De naam Reehorst is in Soest al bijna
vijftig jaar een begrip, verbonden aan
de leverantie van groenten en fruit. Dat
was al het geval in het „nare" kleine
winkeltje in de Torenstraat en dat is het
nu nog veel meer, want er zijn Reehorst
zaken in Soest-Zuid, Soest en Soestdijk.
De zaak van de heer D. Reehorst op de
Soesterbergsestraat werd in 1961 geopend
en binnen drie jaar was al een drastische
verbouwing nodig om lang gekoesterde
plannen uit te voeren.
Van modernisering is geen sprake ge
weest, want de zaak was modern. Er is
echter aan de wens van het publiek vol
daan door velerlei artikelen naast groen
ten, fruit en aardappelen thans in een
zelfbedieningsafdeling te verkopen.
Om de grote voorraad en sortering nog
groter te maken werd 60 m2 bij het win
kelgedeelte getrokken. Dit ging ten koste
van een kantoor en een deel van het
magazijn. De oppervlakte is nu 165 m2.
Foto Drukkerij Smit.
Aannemersbedrijf E. v. d. Hengel, electri-
ciën Kwak, loodgietersbedrijf Reijerse en
interieurbouwer Wega uit Apeldoorn heb
ben in goede samenwerking en in snel
tempo van een grote winkel een nog gro
tere winkel gemaakt. Men kan nu spre
ken van „alles onder 1 dak".
De oude combinatie Reehorst-groenten-
fruit-aardappelen blijft onverminderd
van kracht, maar daarnaast is de sor
tering van andere artikelen geweldig uit
gebreid. Daaronder wijnen, diepvriespro-
dukten, zuivelprodukten die modern ge
koeld zijn, vleeswaren en zelfs tassen
zijn te koop, voor het geval iemand
vergeten heeft deze mee te nemen om de
boodschappen in te doen.
Soest-Zuid is sterk gegroeid en met deze
verbouwing heeft de heer Reehorst aan
getoond dat hij zijn bedrijf graag in het
belang van zijn klanten laat meegroeien.
Meest verkochte automatische KAMERA halfkleinbeeld
2 x betere - 2 x zoveel
geslaagde foto's van één film.
Vraagt demonstratie bij
Burgemeester Grothestraat 45 - Soestdijk
Licht en duisternis.
Het absoluut bewijs voor de aanwezigheid
van Radium moet echter nog worden
geleverd, door het vaststellen van het
atoomgewicht van het element. Dit bete
kent, dat de beide geleerden Radium
moeten hebben om het te wegen. „Het
zit in pekblende," zo redeneert het echt
paar. En aan deze stof zal Radium moe
ten worden onttrokken. Maar waar krij
gen ze plekbende vandaan? Ze weten,
dat in Bohemen glas wordt gefabriceerd
uit de begeerde delfstof. Ze vragen of ze
de afval, nadat de Uranium voor de glas-
fabricatie eruit is gehaald mogen hebben
De Boheemse glasproducenten stellen het
afvalproduct gratis beschikbaar. Alleen
het vervoer zal geld kosten.
De Curies offeren tot op de laatste cent
al hun geld op voor het transport tus
sen Bohemen en Parijs. In een oude
schuur, tegenoever hun laboratorium,
worden karrevrachten van de geheim
zinnige bruine poeder opgeslagen.
En uit acht ton pekblende onttrekken
de beide geleerden na bijna 4 jaar zwoe
gen één gram radium.
Op een avond, als ze voor de zoveelste
maal weer terug gaan naar de schuur,
straalt een zacht schijnsel hun tegen.
Het atoomgewicht van Radium wordt
vastgesteld op 226. De geleerden geven
zich gewonnen.
Pierre en Marie worden beroemd.
Ze staan voor de keus: Patent aanvragen
op de fabricatie van Radium en rijk
worden, of, geheel in de geest van de
wetenschap, hun vinding gewoon prijs
geven aan de wereld. Ze kiezen het laats
te en blijven arm.
Benoemingen en ereprijzen vallen de
„uitvinders" ervan ten deel. 10 december
1903. Madame Curie en Henri Decquerel
delen de nobelprijs voor natuurweten
schappen.
Festiviteiten, diners, wetenschappelijke
samenkomsten de Curies worden
overal uitgenodigd. Koningen en presi
denten maken kennis met het wereld
beroemde echtpaar, dat maar matig in
genomen is met deze bekendheid, want
Pierre en Marie schuwen de publiciteit
In hun vakanties proberen ze de mensen
te ontvluchten, eenzaamheid is voor de
twee geleerden geen kwelling maar een
zegen. Op 19 april 1906 keert Marie terug
van zo'n vakantie. Haar man Pierre is
reeds een paar dagen eerder naar Parijs
gegaan om wat zaken te regelen.
Marie komt later - met haar twee doch
tertjes - thuis, waar ze haar echtgenoot
dood aantreft, Het wiel van een zware
sleperswagen heeft zijn hoofd verbrij
zeld.
Marie kan de slag van dit verlies, op een
moment, dat het leven haar toelacht,
maar moeilijk te boven komen. Toch zet
ze het werk van haar man voort. En met
succes. Het gelukt haar - als eenling -
Radium-metaal te maken.
In 1911 ontvangt ze de nobelprijs voor
scheikunde. Ze doceert aan de Sorbonne
Ze sticht - en vervult daarmee de lief
ste wens van haar overleden man - het
„Institut du Radium Pavillon Curie". In
de eerste wereldoorlog organiseert ze x-
straalposten voor de veldhospitalen in
Frankrijk.
Na de oorlog bezoekt ze Amerika, dat
reeds 50 gram Radium bezit. Ze weet er
Nadat premier Chroestsjov vertrokken was naar Zweden stonden er voor het
Deense koningshuis weer nieuwe punten op het programma. Koning Frederik,
vergezeld van koningin Ingrid en hun dochters Margarethe, Benedikte en
Anne-Marie, brachten een bezoek aan de Veebeurs „Bellahoej" in Kopenhagen,
waar de laatste ontwikkelingen van de Deense landbouw te zien waren.
Een biggetje werd even van dichtbij bekeken.
(Mits gekocht bij de vakman
SOEST-ZUID
één gTam van los te krijgen voor haar
laboratorium. In 1925 legt ze de eerste
steen voor een Radium-instituut in War
schau, hoofdstad van een vrij Polen
En ze werkt en werkt. Radium is altijd
in haar aanwezigheid. Ze ademt het in,
het brandt in haar huid, het verandert
haar bloed.
Ze verwaasloost elke veiligheidsmaatre
gel tegenover haar geliefde, maar o zo
gevaarlijke uitvinding.
Op 4 juli 1934 sterft Madam Curie aan
een onbekende ziekte. De doktoren kun
nen geen doodsoorzaak geven. Ze begrij
pen er niets van, maar beginnen later
iets te vermoeden en krijgen dan zeker
heid. Marie Curie is vermoord door haar
eigen ontdekking.
Van Weedestraat 40 - Telefoon 4361
Na een jaar van niet al te ongerieflijke
ballingschap keert Moise Tsjombe naar
Kongo terug. Dat is zeer logisch, want
binnenkort loopt de bijstand van de troe
pen der Ver. Naties af en men kan nu
al het voorspel zien van de grote strijd
om de macht die dan gaat beginnen.
Moelele en Soumaliot hebben in het oos
ten hun veroveringen al aardig geconso
lideerd en een regering uitgeroepen, pre
sident Kasevoeboe zal met premier Adoe-
la en legerchef Moboetoe zeker ook pro
beren het oppergezag te blijven uitoe
fenen en zo zijn er nog een aantal gega
digden. Waarbij men de mogelijkheid
niet uitsluit dat onder deze heren nog
wel enige overlopers zullen zijn die van
het ene kamp naar het andere gaan.
net zoals nu door de centrale regering
op rebellen afgestuurde troepen zich
prompt onder Moeleles banieren hebben
geschaard.
Tsjombe verklaart, dat hij op wens van
het volk en van de partijen naar Kongo
terugkeert. Dat kan nog best zo zijn
ook, maar die aanmoediging had hij ze
ker niet nodig. De man die na lang en
niet onverdienstelijk manoeuvreren uit
eindelijk toch uit het zadel werd gewipt
in de afgescheiden provincie Katanga,
wil zeker nog wel eens een nieuwe gooi
naar de macht wagen. En van alle Kon
golese leiders heeft hij ongetwijfeld de
meeste ervaring om de zaken draaiende
te houden. Het is daarom niet eens zo
onwaarschijnlijk - gesprekken die Tsjom
be had met ministers als Bomboko wij
zen er op - dat men in Leopoldstad nu
inderdaad zijn hoop op hem heeft ge
vestigd om te voorkomen dat Kongo na
1 juli weer in de zelfde ellende van
moord en brandstichting vervalt als kort
nadat het onafhankelijk werd. En al
zijn de papieren van Tsjombe niet zo
heel fraai, wellicht is hij de enige die
nog wat orde kan bewaren.
Het hete vuur.
Generaal Maxwell Taylor (bijgenaamd
Meneer Aanval) wordt Amerikaans am
bassadeur in Saigon. President Johnson
stuurt de hoogste militaire functionaris
van de V S. naar deze post en dat is een
nieuwe waarschuwing aan Peking dat de
Amerikanen bepaald niet van plan zijn
zich zo neer te leggen bij de communis
tische opmars daar.
Taylor is niet alleen uitermate bekwaam
militair, maar hij heeft uit Korea behalve
een kennis van de Chinese taal ook er
varing meegebracht van 't vechten tegen
Chinezen. De post Saigon van de Ameri
kaanse diplomatieke dienst is nu wel
zeer zwaar bezet, want naast Taylor komt
Alexis Johnson, plaatvervangend onder
ministers van buitenlandse zaken en de
hoogste beroepsdiplomaat die de V.S.
hebben. Ook hij is een man die met
Aziatische zaken zeer goed op de hoogte
is.
Dit gevoegd bij de eerdere geruchten
over troepenverplaatsingen en materiaal-
verschepingen - is een sprekende beves
tiging dat de generaal die zei dat een
oorlog tegen China de moeite waard kon
zijn niet alleen voor zichzelf sprak, maar
ook de ideeën van Washington vertolkte.
