RE1SDEVIEZEN
EN REIS
VERZEKERINGEN
NUTSSPAARBANK
Krabbels van Knelis.
KLOK VAN DE VREDE GEBOREN.
Een badpak met contrasten
Geslaagd.
Eerste Soester
Begrafenis-Onderneming
BURGERLIJKE STAND
Bronzen zanger van 9000 kg ontstaat uit leem, steen,
vuur en vlammen.
Kapmon
R.K. Openbare Bibliotheek.
Tempo-zomercompetitie.
As je 't ming vraogt
dan mok zeige dattie
dronke kérel, die
's nachs mit zien auto
teuge de auto van 'n
man uut De Haog
knotste en deurree, mit
ming nog heul nie
klaor zou weeze, as ik
ke rechter zou weeze,
maor daorveur bin ik
ke te stom. Van ming kreeg die dronke
lapswans van zien leevesdaoge geen ver
gunning meer om 'n auto te bestuure en
hie gong meteen 'n paor jaor de kast in.
Ikke lus best 'n slokkie en ikke schaom
ming eige d'r heul nie veur dak gin af
schaffer bin, maor denkterom dak nie
eerst zo'n stuk of tien slokkies in ming
lief laot loope en dan achter 't stuur van
'n auto kruup met de kaans dak weet
ik wat in de prak ken rieje. Zoveul har
ses heb ikke dan nog wel, al binne 't d'r
nie zoveul. Maor die dronke kérel ree
maor an.
Eerst deurieje as de pelisie zeit stoppe,
de kaans loope datter op 'm eschoote
wordt, dan teuge 'n auto knotse, dan
deurrieje, naor huus gaon en in bed
kruupe mit zien zatte kop.
Hie sliep netuurlek meteen van al die
jaojum, maor de pelisie haolde um zien
bed uut. Jonges zo dronke was die kérel.
Met naor de dokter om us effe te kieke
hoe 't d'r mit dat joajumbloed van 'm
biesting, auto kwiet, 'n bon en toeng
mochtie weer zien bed in.
Hie was zo dronke dattie zien eige heul
nie herinnere kon dattie erreges teuge
opgeknotst was. Zo'n zuuperd toch. Veur
dezelfde sente hattie 'n man, 'n wief, 'n
deeretje of 'n jochie doodereeje en dan
hattie ok ezeid, laok d'r noeng niks van
af weete.
Tien jaor de bak in en hongderd jaor
nie meer in 'n auto rieje zou ikke zo
zeige, maor ikke heb toch niks te zeige.
Tuus ok nie.
8IJ DB
AMERSFOORT - BAARN - NI J KERK
SCHERPENZEEL - SOEST
RIJDEND BIJKANTOOR
Aan 't Chr. Lyceum te Hilversum slaagde
voor het eindexamen van de afdeling
gymnasium A mej. H. E. Troost en aan
de chr. Vormschool te Utrecht voor de
akte B (hoofdleidster) voor het kleuter
onderwijs mej. F. C. Troost.
Dir. H. W. Vellinga
Korte Brinkweg 28 - Soestdijk
Telefoon 2731
Begrafenis, Crematie, Transport.
(Rouwkamer).
GEBOREN Robin, zoon van H C. Pon
sen en A. J. Keizerwaard. Christinalaan
5. Ronald Hendricus Wilhelmus, zoon
van W. G. Bieshaar en H. E. Rigter,
Julianaplein 6. Wilhelmus Gerardus
Joannes, zoon van J. R. van Poppelen
en J. M. van Logtestijn, Oude Utrecht-
seweg 42. Janna, dochter van W. C.
Klaver en A. Ploeg, Emmalaan 1. Ma
ria Helena, dochter van W. Spijker en
M. J. Warmerdam, Birkstraat 142.
Theophile Antoine Pierre Joseph, zoon
van Th. A. P. J. Roelofsma en C. M.
Th. Heideman, Torenstraat 13a. Ingo
Robert Friesrich, zoon van F. G. Pot en
E'. E. B. Hottman, P. C. Hooftlaan 33.
Judith Jolanda, dochter van W. H. van
der Woude en J. Reitsma, Hellingweg 8.
ONDERTROUWD Jan Boers, Den Bliek
laan 52 en Christina Willemien Engel,
Nieuweweg 97. Otto Cornelis Schou
ten, Smitsweg 4 en Mijntje de Jong, Wij
nand Toplaan 4. Therri Louwerens
Mol, Generaal Winkelmanstraat 38 en
Dirkje Johanna van den Bosch, Bank-
straat 22, Utrecht. Cornelis Habben
Jansen, Leeuwstraat 58, Utrecht en An-
tonetta Ravestein, Rademakerstraat 25.
George Comello, Stachouwerweg 23, Bla-
ricum en Johanna Cornelia van Riems
dijk, Van Lenneplaan 94.
GEHUWD Antonius Wouterus Marie
Keijzer, Kerkstraat 12, Baarn en Johan
na Smink, Lange Brinkweg 39. Adria-
nus Corneüs Verheek, Generaal Spoor
straat 9 en Adriana Elzabertha Geer-
truida Klandermans, Generaal Spoorstr.
9. Aalbert Cozijnsen, Anthonie Fok-
kerweg 224, Hilversum en Cornelia Al-
berta Kleijn, Korteweg 11. Jan Sie-
ben, Gladioolstraat 13. Baarn en Gijsje
van Klooster, Beetzlaan 90.
OVERLEDEN Wanda Martha Pahnke,
63 jaar. echtgenote van E. J. van Soest,
Foekenlaan 16. Andries Hero Kroon.
87 jaar, Oranjelaan 24. Wilhelmus
Hendrikus van Sijl, 60 jaar, echtgenoot
van A, G. M. van Dorrestein, Plasweg 37.
Caroline Hermine Harinck, 69 jaar, we
duwe van J. W. Janssen, Lange Brink
weg 80. Robert Franz van Bebber, 84
jaar, echtgenoot van C. E. van Royen,
Bilderdijklaan 36.
Een dezer dagen zal te Brussel een bij
zondere plechtigheid plaatsvinden. Dan
zal door de Belgische kardinaal Suenens,
in de aanwezigheid der eregasten koning
Boudewijn en koningin Fabiola de
zwaarste en grootste kerkklok van de
Benelux, een der grootste van Europa,
de Bourdon de la Paix, in de Basiliek van
van de Koekelberg worden gewijd.
vorm van de klok. Met deze nieuwe mal
wordt de buitenvorm vastgesteld en wan
neer die precies is bepaald, komt daar
over een waslaag, terwijl tevens in was
de ornamenten, zoals medaillons, figuren,
letters en dergelijke op de klok worden
aangebracht.
In het geval van onze Bourdon de la
Paix kwam er een afbeelding van koning
STEENHOFFSTR.53-TEt SOESf
De grote nieuwe klok, de „Bourbon de Ia Paix'' wordt uit
wendig schoongcbikt. Nu worden de opschriften en ornamen
ten pas goed zichtbaar.
Hiermede sluiten de Brusselaars een be
lofte af, want in de oorlog 1914-1918,
toen Brussel bedreigd werd door de Duit
sers, legden zij de gelofte af een spe
ciale basiliek te bouwen, wanneer de
stad gespaard zou blijven. De stad werd
gespaard en de votiefkerk op de Koekel
berg gebouwd. De installatie van de laat
ste en grootste luidklok daarvoor, de
„Bourdon de la Paix" (bromklok van de
vrede), is het sluitstuk van dit gigan
tische werk.
Deze „Bourdon de la Paix" is een enorm
gevaarte dat niet minder dan 9 ton of
wel 9000 kilo weegt. Alleen de klepel
weegt al 400 tot 500 kg. De doorsnede
van de klok bedraagt 2 meter en 33 cen
timeter, zodat een groep van ongeveer
tien man onder haar zou kunnen schui
len. Zij behoort tot de grootste klokken
Boudewijn en van koningin Fabiola op
te staan, voorts medaillons voorstellende
oorlogsinvaliden (de klok wordt namelijk
aangeboden door de Bond van zwaarste
oorlogsinvaliden), een rand van vredes
duiven en een kroon van engelenkopjes,
terwijl er voorts nog een uitgebreide
tekst op werd aangebracht. Alles moet
nu goed drogen.
De buitenvorm.
Nu komt men toe aan het vervaardigen
van de buitenvorm. Ook dit heeft weer
plaats met een laag die vrij ruw wordt
opgebracht. Het geheel moet dan goed
drogen en wanneer dat na enkele dagen
is gebeurd, volgt een belangrijk werk.
Door het gat in het onderste rmgmuurtje
wordt brandbaar materiaal naar binnen
gebracht en men stookt een flink vuur
geregistreerd.
De klok is altijd iets aan de ruime kant
gegoten, zodat men de toon kan corri
geren.
Het is duidelijk dat al deze handelingen
en bewerkingen eenvoudig uitvoerbaar
zijn wanneer men met betrekkelijk
kleine, handelbare klokken te doen heeft.
Maar de gehele operatie „Bourdon de la
Paix" was niet zo eenvoudig, aangezien
men hier werkte met de grootste klok die
de firma ooit goot, een klok van niet
minder dan 9000 kilo, en een doorsnee
van ruim twee meter. Toch is het werk
voortreffelijk gelukt en heeft het Ne
derlands klokkengietersambacht bewe
zen tot welk een verrukkelijke prestatie
het in staat is.
Nieuwe aanwinsten.
Boeken over allerlei onderwerpen. Ais-
berg, Zo werkt de radio. Apel
doorn, Studiesteun. Parool/Life lan-
denserie: De Arabische wereld. Bahr,
Stemmen buiten de tijd. Bogaerts,
Antieke mozaïken. Brumsteede, Afkij
ken niet verboden. Burton, Meer dan
moed. Clébert, De zigeuners. Denis,
Op safari. Donker, De dichter en de
muze. Dijk, De schoonheid onzer bin
nenschepen. Ferguut; bew. door Bou-
man. Ter Haar, De geschiedenis van
Napoleon. Haspels, Huizen kijken,
huizen kopen. Hatch, Zijn naam was
Joannes. Haverman, Uitzet op stapel.
Ter Horst, Studeren? maar dan
zó! Howard, Frank Buehmans geheim.
Hvass, Vogels der wereld. Van
Kampen, Het zilveren spoor. Krom-
dijk, Onze kamerplanten. Madelin,
Napoleon Bonaparte. Na het eind
examen studeren? Neihardt, Zwarte
Eland spreekt. Van Rheenen, Huis
dieren - huisvrienden. Schouten, Duit
se literatuur als levensspiegel. Slagter,
a. Het open steenmuurtje vormt de basis. b. Op het steenmuurtje wordt in
grove vorm in steen een klok gemetseld, die later met leem wordt bestreken.
c. De lemen vorm wordt met een mal op zijn juiste vorm gecontroleerd.
d. Met een hijskraan wordt de buitenvorm van de valse klok gelicht.
van Europa, waaronder we bijvoorbeeld
die in de Dom van Keulen en van de
Notre Dame in Parijs en de San Sal
vador in de Dom van Utrecht mogen
rekenen.
Voor zover ons bekend is, bevindt de
grootste luidklok ter wereld zich in Mos
kou. Deze klok weegt ongeveer zo'n 30.000
kg en werd indertijd opgehangen in een
van de kerken van het Kremlin, doch
de klok viel bij de eerste keer luiden
naar beneden en ligt sindsdien bescha
digd op het Rode plein.
Nederlands produkt.
Nederland kan ook een beetje trots zijn
op de grote klok in Brussel, want de
Bourdon de la Paix werd in ons land
vervaardigd en wel bij de firma Petit
Fritsen, klokkengieterij te Aarle-Rixtel
in Noord-Brabant,
Wij zijn er eens een kijkje gaan ne
men om te zien hoe men daar deze
grootste klok vervaardigde.
In dit bedrijf geschiedt alle werk met
een ruim driehonderdjarige ervaring,
want de klokkengieterij van Petit
Fritsen dateert reeds van 1660. We moe
ten uiteraard goed begrijpen, dat een
dergelijke klok met in een paar uur of
in een paar dagen wordt gemaakt. Daar
zijn echt wel weken mee gemoeid.
Men begint met op de grond van de
werkhal een krijtcirkel te trekken. In het
hart van deze cirkel wordt een lood
rechte as geslagen die dienst zal doen als
draaipunt voor de mallen, die de vorm
van de te maken klok zullen bepalen. Op
de cirkel wordt een laag steenen muurtje
gemetseld, waarin een opening is uitge
spaard om er later een vuurtje in te
kunnen stoken. Op deze muur wordt nu
eveneens van bakstenen de binnenkern
van de klok opgetrokken, doch zo, dat
deze kern een stuk kleiner is dan de bin
nenkant van de klok moet worden.
De juiste maat.
Deze holle baksteenen vorm wordt aan
de buitenkant met leem bestreken. Aan
de centrische as die door de klok steekt
wordt een mal bevestigd, die men over
deze leemlaag laat ronddraaien, waardoor
dus precies de binnenvorm van de klok
wordt bepaald.
Deze binnenvorm wordt bestreken met
een laag grafiet en daarop wordt weer
leem aangebracht, een laag die de eigen
lijke klok moet voorstellen. Uit de mal
wordt een stuk verwijderd ter dikte en
in de vorm van de klok en wel zo, dat
men de mal kan gebruiken voor buiten-
De mens in maatschappij, techniek en
cultuur. Van der Steen, Ja knikken
tegen Drenthe. Taylor, De oorsprongen
van de tweede wereldoorlog. Turnbull,
Waar de molimo roept.
Boeken over allerlei onderwerpen voor
de jeugd. Binder, De maan onze buur
vrouw. Brongers, Aardolie. Fichter,
Reptielen en hun levenswijze. - Vissen
en hun levenswijze. Franke, Koningin
Helena. Van Hulzen, Onze vaderlandse
geschiedenis. 4 dln. Kinderen uit het
land van de bergen. Knight, Dirk, de
jonge watergeus. Lepoutre, Het Roode
Kruis. Met José in Spanje. Met
Madeleine in Parijs. Met Reza in
Iran. Nauta, Gemeente, provincie en
rijk. Rachils, De erste auto's. Run-
te. Ontmoetingen op de wildbaan.
Smulders, Het giraf je, waar iedereen om
lachte. Stam, Geen kunst aan.
Stam-van der Staay, Een mandje vol
amandelen. Thoraldo. Sst Niet
verklappen. De Vries en Van Rijsinge,
Lees eens mee over aarde en ruimte,
dieren, elektriciteit, fotograferen, gelui
den, mikroben, onweer, raketten, televi
sie, vliegmachines, vuur, zaadjes.
Wheat, De wereld der mieren.
Kinderboeken: 6-9 jaar. Spang, Wiggel-
wag. Wolfel, Tientje achter de tuin
muur. - Dikke Tim de wereld in.
9-12 jaar. Hallqvist, De vader van Jack
Hill, Davy Crockett. - Davy Crockett
in Wata. - Davy Crockett in Baltimore. -
Davy Crockett's eerste reis. Pothast-
Gimberg, Ei-bertha, de ooievaar. Sle-
gers, Drie jongens in het zomerkamp.
12-14 jaar. Dixon, De vloek der Caraïben
Eggermont, Gevaar dreigt op de grote
vlakte. Grund, Pietro heeft een vriend.
Hogarth, Dat malle geval. Van
Luipen-Bronwater, Een zomer om nooit
te vergeten. Nooman, De vliegende
dokter.
Jongens vanaf 14 jaar. Sutcliff, Om het
rood van de krijger.
Voorleesboeken. Bruijn, De arme jongen
en de dankbare dieren. Leibbrant,
Spaghetti van Menetti. Schaap, Pe
tertje en de droomboot.
Twintig renners hebben in de zesde rit
van de Tempo-zomercompetitie stevig
strijd geleverd. Diverse uitlooppogingen
werden ondernomen, maar voorlopig nog
zonder succes.
Na een half uur rijden was het Krijn
Voorn die erin slaagde een voorsprong te
nemen. Karei de Graaf, Piet Soeteman,
die een lekke band kreeg, en Raymond de
Zoete probeerden Voorn te achterhalen
Alleen de Graaf slaagde tenslotte.
Het achtervolgende groepje, Ruttenberg,
De Zoete, Splmter en de door de lekke
band op achterstand liggende Faber wis
ten de twee koplopers tot op honderd
meter te henaderen, maar daarna werd
de afstand groter. De spurt van de twee
koplopers was voor De Graaf, terwijl De
Zoete de snelste van de tweede groep
was. Eddy de Lange won de spurt van
het peloton.
De uitslag was: 1. Karei de Graaf, 421-
km in 1 uur en 9 min. 2. Krijn Voorn
Beide renners zijn lid van De Adelaar
3. Raymond de Zoete, Tempo. 4. G. Rut
tenberg, Tempo. 5. C. Splinter, Adelaar.
6. Eddy de Lange, Tempo. 7. C. v. d. Veer.
Adelaar. 8. Arie Koenen, Tempo. 9. C
Hardeman, Adelaar. 10. Cor Faber, Ade
laar. 11. Aad Post, Tempo.
Bij de aspiranten waren slechts 5 deel
nemers. Zij reden 23 km. Uitslag: 1. Jan
Willem de Lange. 2. Stef v. d. Berg. 3
John v. d. Heide. 4. Nol v. d. Esschert 5
Peter Kooij.
in de kern van de klok. Door de hitte
smelt de waslaag tussen „valse klok"
en buitenvorm en door middel van een
kraan kan men heel voorzichtig de bui
tenvorm van het geheel aftülen. Hier
mede heeft men een prachtige gietvorm
voor de buitenzijde van de klok.
De „valse klok" wordt nu tot op de
grafietlaag van de kern afgebikt, want
op die plaats moet later bij het gieten
het metaal komen. Daarna wordt keurig
centrisch de buitenvorm weer over de
binnenvorm gezet. Tussen die twee be
vindt zich dan een loze ruimte waarin
later de echte klok zal ontstaan.
De gietvorm.
De buitenvorm wordt nu opgevuld met
stenen en zand, dat weer omsloten wordt
door metalen ringen, zodat er een mas
sief pakket ontstaat en dit wordt nu de
eigenlijke gietvorm, die vlak bij de giet-
oven in de grond wordt begraven en
wel zo, dat slechts de bovenkant te zien
is. Dit alles gebeurt om er voor te zor
gen, dat de buitenvorm niet zal barsten
tijdens het gieten.
Dan wordt er een gietgoot van de oven
naar de gietopening van de vorm aan
gelegd en wanneer men zover is, kan
met het gieten worden begonnen.
In de oven is het mengsel van 80
koper en 20 tin gesmolten en wanneer
het gat van de oven wordt geopend,
stroomt het vloeibare metaal met een
temperatuur van 1200 gr. C, dat men
„klokspijs" noemt, naar de vorm, waar
het opzij van de vorm door een gat in de
grond verdwijnt en op die manier de
vorm van onder af vult, waarbij de lucht
door de opening midden in de klok kan
ontsnappen. Is de vorm geheel gevuld,
dan wordt de stroom vloeibaar metaal
onderbroken. De hete massa in de vorm
moet dan afkoelen en stollen.
Na twee dagen wordt het zand uit de
gietgoot verwijderd en wordt de buiten
ste vorm er afgetild, waarna de klok met
de kern overblijft. Deze kern wordt er
later uitgebikt, waarna we de klok in
zijn ruwe vorm overhouden. Met amaril-
slijpstenen wordt de klok dan gepolijst.
Even stemmen
Na deze behandeling komt het produkt
bij de stemmeester, dat is de man die
de kolk op zijn toon moet controleren,
waarbij het mogelijk is de klok tot op
1/100 van een halve toon te stemmen,
waarbij de hoofd- en bijtonen door mid
del van elektronische apparatuur worden
Badcostuums zijn momenteel
weer gevraagde artikelen.
In de magazijnen vinden we
uitgebreide collecties, zodat
ieder wat naar zijn smaak
zal kunnen vinden.
In weerwil van de sombere
voorspellingen van enige ja
ren geleden, zijn de twee
delige badpakken nog steeds
in de mode, al hebben zij
veel terrein moeten afstaan
aan de ééndelige.
Dat deze categorie badpak
ken, niet is veTdwenen,
vindt zijn oorzaak in het
feit, dat dergelijke badcos
tuums bepaalde voordelen
hebben en wel dat een gro
ter deel van ons lichaam
aan de zon kan worden
blootgesteld, dan met een
ééndelig badpak mogelijk is.
Veel jonge vrouwen willen
toch graag zoveel mogelijk
bruin worden en die moge
lijkheid biedt alleen een
tweedelig badpak.
Heel veel van deze badpak
jes vormen een samenhan
gend geheel. Slipje en bo
vendeel zijn van dezelfde
stof gemaakt.
Onze illustratie toont echter
een bijzonder leuk badpak,
waarvan de twee delen con
trasteren, terwijl ze toch bij
elkaar behoren. Het slipje
heeft als kleur donker
blauw, met bovenin een wit
te band. Het bovendeel
daarentegen is wit met don
kerblauwe horizontale stre
pen. Een en ander vormt tot
een bijzonder leuk ensemble,
doch doordat het kleuren
spel binnen twee kleuren is
gehouden, blijft er toch een
zekere eenheid. "Uiteraard
zijn dergelijke badpakken
ook in andere kleurstellin
gen te krijgen. De basisidee
is echter zeer geslaagd.
