50 JAAR GELEDEN BRAK DE
EERSTE WERELDOORLOG UIT.
HET KONIJN GAF SPANJE ZIJN NAAM.
H.
Officiële mededelingen.
Soest voor dertig jaar.
a
co
3
BATENBURG's Erkende
Auto- en Scooterrijschool
In onze collectie
BRILMONTUREN
Fa. D. F. VOIGT
Duiven vanaf St. Ghislain
Hornu.
De boeren van de Balearen vroegen keizer Augustus
militaire hulp tegen de knaagdiereninvasie.
u
O
Soester
EEN ONWEERSBUI BIJ HELDERE
HEMEL.
Er zijn mensen geweest in die prachtige
lange, hete zomer van 1914, die het
hebben zien aankomen.
Maar voor verreweg de meesten kwam
het mobilisatiebevel met zijn oorlogs
dreiging als een onweersbui bij heldere
hemel.
Vakantiegangers daalden voorzichtig het
trapje van de badkoets af, fietsten over
de hei bij Putten of door de bossen bij
Ruurlo, stuurden kleurige prentbrief
kaarten uit Zwitserland, Oostenrijk of
het Rijnland.
En toen plekten, op de eerste augustus,
overal witte papieren met het mobili
satiebevel „Alle miliciens met spoed op
komen".
Er was wel even nervositeit geweest toen
aartshertog Ferdinand van Oostenrijk en
zijn vrouw Sophie in Serajewo door Ser
vische extremisten werden neergeknald.
Maar het zou wel overwaaien, meende
men. Er waren plannen voor een vredes
congres in Wenen. De Interparlementaire
Unie vergaderde in Stockholm en alle
grote der aarde schenen met vakantie.
Koningin-Moeder Emma was in Arolsen,
in haar geboorteland, Prins Hendrik
stoomde naar Zweden, de Duitse keizer
zocht het in de Noorse fjorden en de
Franse president Poincaré vond verkoe
ling in Sint Petersburg.
En in Den Haag, zijn slanke toren uit
stekend boven het geboomte, stond het
Vredespaleis, symbool van de vredeswil
der volkeren.
De klassebewuste arbeider trok de schou
ders op. Oorlog De werkers van alle
landen zouden de fabrieken platleggen
en de soldaten weigeren tegen hun
broeders te vechten. De tijd, dat het
proletariaat zich voor kanonnenvlees het
gebruiken was voorbij.
Paleis was dicht.
De grote gebeurtenis in deze augustus
maand was de begrafenis van de over
ste Thomson, een voortreffeüjk stafof
ficier, die naar het roerige Albanië was
gegaan om daar een gendarmerie af te
richten. Hij werd door moordenaarshand
geveld. Weinig vermoedden de velen, hoe
spoedig reeds men deze veelbelovende
officier zou missen.
En dan komen de eerste tekenen van on
rust. Prins Hendrik breekt zijn reis af.
Koningin-Moeder Emma komt zo snel
uit Duitsland terug, dat zij in haar pa
leis de boel op slot vindt. De wekelijkse
vergaderingen van de Ministerraad wor
den dagelijkse bijeenkomsten.
Op de zonnige eerste augustus 1914 barst
de bom.
Voor de sigarenwinkels drommen de
mensen samen, niet om te kijken naar
de topmerken van die tijd - Uiltje en de
Wognummers - maar naar de bulletins,
die verkondigen, dat vijftien lichtingen
worden opgeroepen.
Het is oorlog.
Een ontzettende tijding voor een land,
dat bijna een eeuw lang niet meer weet
wat oorlog is.
Jonge kerels en huisvaders, boeren en
winkeliers, ambtenaren en schippers, zij
moeten hun werk in de steek laten.
In een stadje aan de IJssel krijgt de
burgerij opdracht de ramen open te zet
ten. Het is mogelijk, dat men de brug
moet laten springen. Die brug is ook
gesprongen, maar enkele tientallen ja
ren later, toen Nederland met de wer
kelijke oorlog kennis maakte. Maar in
die augustusdagen veroorzaakte deze
waarschuwing paniek.
In 't bokkebaai.
„Ik zal dat wel voor jou bewaren
tot je weer voor 'n maandje komt",
laat het soldaterüiedj e de fourier zeggen.
Nu, de beroepsmilitairen zijn de enigen,
die niet een ogenblik slap in de benen
worden. Er komt een eind aan het do
dende kazernebestaan, er komt werk,
misschien kans op promotie. Oorlog is
een toestand, welke men uit de school
boekjes kent, en dat woord gaat ge
zien trekken, naar Argenteau. En daar
komen reeds de eerste vluchtelingen,
sommigen zomaar weggelopen voor het
geweld der granaten.
Daar komen zij, de eerste gewonden,
Belgen en Duitsers, die zonder onder
scheid van nationaliteit worden opgeno
men in inderhaast ingerichte hospitalen.
De vlag, welke hier overheerst, is die van
het Roode Kruis.
En die eerste zondag preekt geen do
minee voor stoelen of banken, staan de
mensen tot achter in de kerk, waar de
priester het misoffer opdraagt. Alle ze
kerheden, gisteren nog aanwezig, zijn
vandaag verdwenen.
Aller ogen zijn thans gericht op drie
mensen.
Op koningin Wilhelmina, wier doortas
tendheid bekend is. Op de kleine man
met de vier gouden sterren op de kraag,
generaal Snijders, opperbevelhebber
thans. En op de sterke man uit het mi
nisterie Cort van der Linden, Treub, met
zijn door de caricaturisten zo geliefde
vlïnderdas.
Van de overheid verwacht Nederland in
deze dagen leiding.
En al kan men niet alle consequenties
overzien, al is veel nagelaten, dat ons
later zou opbreken, de overheid heeft in
die bewogen dagen doorgetast.
(Wordt vervolgd)
in
fcd
CC
Gedipl. A.B.A.N.-Instructeur
PARKLAAN 33 - SOEST
TELEFOON 3982 (0 2955)
U wordt gehaald en gebracht.
paard met roem, eer, heldendom, vader
landsliefde Nog niet met afgerukte le-
denmaten, gasvergiftigmg, verluisde loop
graven en velden met duizenden en dui
zenden kruisen
De miliciens zoeken hun uniformen op.
De meesten zijn nog in het oude donker
blauw, enkele al in het veldgrijs, dat in
deze oorlog de overhand zal krijgen.
Zij trekken de vaak te nauw geworden
uniformjas aan met de stijve kraag en
de verwenste taillehaken, ze wikkelen
zich de „puttees" om de benen, de voe
ten steken in de beruchte kistjes, wel
ke nooit glimmend te krijgen zijn en
toch moeten glimmen, ze zetten de veld-
muts, de kepi, of de brandemmer" op.
En ze gaan naar het station, uitgeleide
gedaan, niet door een juichende menigte,
die volksliederen zingt, niet met bloemen
gesierd en onder een boog van vlaggen.
De hysterie van het „Nach Paris" of „A
Berlin" is in Nederland vreemd. Er is
ernst, zorg, verdriet.
Oorlog
De bewoners van Limburg bemerken het
eerst, dat het oorlog is. Vanaf de heu
vels aan de grens kan men lange ko-
lonnes in het Feldgrau naar de Maas
ls er zeker een naar uw keus.
Burgem. Grothestraat 30
Erkend ziekenfondsleverancier.
De duiven van de verenigingen De Zwa
luw en De Vriendschap vlogen 218 km
vanaf St. Ghislain Hornu. Ze werden
om 8.15 met n.w. wind gelost.
Van de vereniging De Vriendschap waren
549 duiven in concours. De eerste arri
veerde om 11.24.39 uur, de snelheid was
1152.10 meter per minuut, en de laatste
prijswinnende duif kwam om 11.42.59 uur
aan.
De uitslag was: G. Sukkel 1. W. van
Breukelen 2 33 34 45 51. Comb. Onwezen-
De Muijnk 3 12 13 16 67 77 101 102. C.
Vaessen 4 27 28 57 64 81. J. C. Wijnands
5 8 14 54 68 73 88 97. F. Goldstein Brou
wers 6 11 38 40 78. P. Jak 7 10 29 43 53
60 70 74. J. G. Kamerbeek 9 17 39 50 56
62 66. W. Nieuwenhuis 15 23 26 49 55
79 83 86 89 95. G. Hooijer 18 21 103. E.
Veerman 19 20 36 42 90 100 106 110. J.
Huurdeman 22 24. Comb Altenaar-Muis
25. A. Meesters 30 44 46 63 76 94 96. G.
Reijerse 37 52 87 107. J. van Groningen
32 41. C. Ruizendaal 35. Z.K.H. Prins
Bernhard 37 47 75 105. E. C. van Daatse-
laar 48 91 98 99. W. Roest 58. G. H. v.
d. Broek 59 84. H. Strumpel 61. A. B.
Grift 65 104. H. Verkerk 69 92. C. Bokma
71. A. Beijer 72 108. R. v. d. Duine 80. F.
Groenestein 82. C. Kaats 85. P. Taalman
93. R. Koster 109.
Van de vereniging De Zwaluw waren
638 duiven in concours. De eerste duif
arriveerde om 11.22.06 uur, de snelheid
was 1168,53 meter per minuut, de laatste
prijswinnende duif kwam om 11.38.15 uur
aan.
De uitslag was: G. Rijksen 1 3 5 8 9 17
21 22 26 28 29 30 36 41 47 51 54 56 86
89 101 104 109 112 113 122. W. Grift 2 95.
Comb. Wigtman-Roest 4 20 57 79 81 87
106 124 127. A. Hilhorst 7 31. C. van
Soest 10 23 33 73 75 80 100 119. J. Sta
lenhoef 11 13 16 25 40 60 77 82 92 94
103. V. Reijerse 12 98. C. v. d. Lugt
14 105 116. H. Woudstra 15 50 62. G.
Sikkelbein 18. Gebr. Van Klooster 19
64 70 91 126. P. Duijst 24 39 83 96 110.
C. v. d. Veen 27. W. v. d. Mast 32 61 63.
H. Kriek 34 46 49 55. C. v d Hoek 35
128. C. Bosboom 37 48 53 65 71. C. Huijs-
kes 38. H. den Dekker 42 45 88. J.
Knoops 43. J. Wijnands 44 107. H. Go-
rissen 52 69 99 108 121. A. van Dorre-
stein 58 117. J. Rauch 59 84 102 111. C.
Dijkman 68 123 125. R. Voskuilen 72 74
76 85 115 118. E. de Goede 78. C van
Klingeren 90 114. C. de Goede 97. J.
Ottens 120.
WEDEROPBOUWWET.
Burgemeester en wethouders van Soest
maken bekend, dat zij voornemens zijn
om aan hun college, op grond van het
bepaalde in artikel 20 van de Wederop-
bouwwet, vergunning te verlenen voor
het bouwen van een drie-klassige nood-
school op het perceel, gelegen aan de
Molenstraat, tussen de Rubenslaan en de
Van Goyenlaan, kadastraal bekend ge
meente Soest, sectie H, nummer 8638
gedzulks in afwijking van het uitbrei
dingsplan in onderdelen regelende de
bestemming van gronden gelegen nabij
de Talmalaan, de Dalweg en de Molen
straat.
Alvorens een definitieve beslissing te
nemen stellen zij belanghebbenden in de
gelegenheid om binnen een termijn van
één week na de dagtekening van deze
bekendmaking hun eventuele bezwaren
schriftelijk bij hen in te dienen. De op
de bouwaanvrage betrekking hebbende
stukken liggen gedurende diezelfde ter
mijn ter gemeentesecretarie ter inzage
Soest, 31 juli 1964.
PERSONENVERVOER.
Burgemeester en wethouders van Soest
brengen, ter openbare kennis, dat bij
hun besluit van 21 juli 1964 de ten name
van G. Klomp, Koningmnelaan 4, te
Soest staande vergunning voor vervoer
van personen met huurauto's is gewijzigd
in dier voege, dat in plaats van 3 huur
auto's mogen worden gebruikt vier huur
auto's.
Soest, 28 juli 1964.
HINDERWET.
Burgemeester en wethouders van Soest
brengen, overeenkomstig het bepaalde in
artikel 9. lid 3, der Hinderwet, ter al
gemene kennis, dat ter gemeente-secre
tarie van Baarn ter inzage is gelegd een
verzoek met bijlagen van de Intendant
Koninklijk Paleis Soestdijk, Amsterdam
sestraatweg 12, aldaar, om een nieuwe,
de gehele inrichting omvattende vergun
ning voor een herstelinrichting voor mo
torvoertuigen, in het perceel Amsterdam
sestraatweg 10, kadastraal bekend ge
meente Baarn, sectie B, nr. 4604.
Gedurende tien dagen na dagtekening
van deze bekendmaking bestaat voor een
ieder de gelegenheid schriftelijk bezwa
ren tegen het verlenen der vergunning
in te brengen bij het gemeentebestuur
van Baarn
Bovendien zal op maandag 17 augustus
a.s. des voormiddags 10.00 uur, in het ge
meentehuis van Baarn een openbare
zitting worden gehouden, alwaar mon
deling bezwaren tegen de inwilliging van
dit verzoek kunnen worden ingebracht.
Een ieder kan ter gemeentesecretarie
van Baarn kennis nemen van de terzake
ingekomen stukken.
Soest, 31 juli 1964.
Een fietser zat te slapen, zodat hij
de vrachtrijder niet zag, die langs de
weg stond. Ook het paard en de wagen
merkte hij niet op. De fietser was een
Amersfoorter en de vrachtrijder even
eens. De man op de fiets reed zijn rij
wiel tot een onbruikbaar voertuig tegen
de wagen aan. Hij mankeerde zelf niets,
gooide zijn zwaarbeschadigde fiets op de
wagen, betaalde de vracht en reed zelf
meteen maar mee.
Een slager in Soesterberg kocht een
koe in Nijkerk. Toen het beest Soester
berg kwam binnenwandelen werd het dol
en ging aan de haal. Heggen en strui
ken ging ondersteboven en tuinen wer
den grondig vernield. De slager
ving het beest tenslotte op, maar dat
bleek schijn, want hij werd onderstebo
ven gelopen en opnieuw verkoos het dier
de vrijheid. Met heel veel vanglustigen
werd het dier tenslotte overmeesterd.
Op het ogenblik tobben we met te
grote klassen, maar dertig jaar geleden
gingen er mensen op pad, die handte
keningen verzamelden om de strijd tegen
de scholenbouw aan te binden. Er wer
den veel te veel scholen gebouwd, be
weerden zij en de klassen bevatten op vele
plaatsen veel te weinig leerlingen, zodat
het onderwijs veel meer kostte dat nodig
was.
Twee amateur-wielrenners, die meen
den dat ze de opvolgers van de beroemde
Piet Moeskops konden worden, waren
ieder op eigen houtje aan het trainen.
Ergens op een hoek vlogen ze tegen el
kaar en vervolgens tegen de grond, waar
na ze overeind krabbelden en op de
vuist gingen. Toen ze uitgevochten wa
ren kwamen ze tot de ontdekking dat ze
familie van elkaar waren, hetgeen ze
in de hitte van de strijd niet opgemerkt
hadden.
Trimosa-haarbalsem genas iedere
ziekte van het haar en was prima tegen
roos, jeuk en haaruitval deelde een dro
gist 'mee en Amora-scheerzeep schuimde
enorm, terwijl Amora scheerbalsem ver
sterkte, genas, verkoelde en verzachtte
als men dit wondermiddel na het sche
ren op het gelaat smeerde.
Professor Kokadorus vertelde ook wel
eens zijn verhalen en dat ging dan zo:
„Smeerpoetsen mot ik hebben, zwarte
gezichten die in geen eeuw gewassen
zijn. Kom hier cheffie, jij bent mijn re
clame-smeerpoets". Dat verhaal werd dan
natuurlijk op de markt gedaan waar
Kokadorus zeep wou slijten.
De Soester honden richtten dertig jaar
geleden een terreurbende op. Er werden
wekelijks vele tientallen kippen doodge
beten, maar ook fazanten en duiven wer
den 't slachtoffer van de woestelingen,
die pas ophielden met hun moordpar
tijen toen hun eigenaars de schade moes
ten betalen. Dat deden ze heel niet vrij
willig.
Er kwamen weer eens verkiezingen in
zicht en het oude schimplied van Koos
Speenhoff werd weer eens opgerakeld.
Dat luidde als volgt:
Achtenveertig stuks partijen
wurmen in ons vaderland,
duizendvijfenvijftig namen
kankaneren door de krant.
Om de honderd kamerzetels
maakt ons hele volk zich kwaad,
bij een volgende verkiezing
zijn wij allen kandidaat.
Tot de stemgerechtigde wendde hij
zich als volgt:
Zwaarbeproefde kiesgenoten,
stembuszieken, doe uw plicht,
kiezen, kiezen, falderiere,
met een vriendelijk gezicht.
Voor ge u laat opereren,
lees dan eerst dit boekelijn,
bij uw politieke zorgen
kan dit een verpozing zijn.
Niet zo somber, glimlach even
om de zeteljagerij,
moed gevat, het einde nadert
en de kiespijn is voorbij.
1 ■xgggïj
.'^S:
Bij liet begin van het nieuwe schooljaar is een groot aantal kinderen
ineens kleuter-af. Zij gaan voor het eerst naar de „grote" school. Bij al
het nieuwe dat zij daar leren, moeten zij zich ook nog zelfstandig in het
verkeer leren bewegen. Help hen daarmee door vooral in de omgeving
van de scholen extra voorzichtig te zijn.
Prof. Nachtsheim van het Berlijnse Max
Planck Instituut voor biologie en patho
logie heeft zijn collega prof. Wolf Herre
van het huisdierkundige instituut van de
universiteit van Kiel, een collectie van
niet minder dan 1500 schedels van konij
nen geschonken.
Met de eigen verzameling van 500 sehe-
deltjes beschikt het Kieler Instituut nu
over de grootste collectie van deze aard
in de wereld. Met dit materiaal zal men
in staat zijn nog diepgaander studies
te maken over dit „huisdier van de
kleine man" en onderzoekingen te ver
richten over het huisdier worden van
het konijn. Op dit gebied heeft het in-
stitiuut te Kiel al een grote naam.
Deze verzameling uit Berlijn is een deel
van het levenswerk van prof. Nachts
heim, die zelf meer dan 15.000 konijnen
fokte en daarmee verschillende belang
rijke vragen over de ontwikkeling op er
felijk gebied van deze knaagdieren wist
op te lossen. Maar daarnaast heeft de
hoogleraar ook naam gemaakt met zijn
onderzoekingen naar de geschiedenis van
dit dier.
I-sephan-im.
Hij kwam tot de ontdekking dat voor .11.
konijnen die in Europa leven, het stam
land Spanje is. Hier hebben de konijnen
gedurende de ijstijden een goed heenko
men gezocht en gevonden. Daar op het
Iberisch schiereiland waren zij veilig
voor de kou, sneeuw en ijs. Daar leefden
zij vrolijk voort, totdat het ijs zich te
rug trok en het klimaat in noordelijker
streken beter voor hen werd. Vanaf die
tijd verspreidden zij zich vanuit Spanje
over geheel Europa.
Het zijn de Phoeniciërs geweest die de
konijnen het eerst ontdekten en wel toen
zij rond 1100 voor Christus op hun „ver
re" reizen in het gebied van de Middel
landse Zee naar Spanje kwamen. Het
konijn was hun onbekend. Maar wel
kenden zij uit hun eigen land de klip
das, een dier dat wel enigszins op een
konijn lijkt en dat zij daar „sephan"
noemden.
Zij troffen in dit nieuwe gebied zoveel
konijnen aan, dat zij het nieuw ontdekte
land „i-sephan-im" noemden. En aange
zien zij de konijnen dus als klipdassen
betitelde, heette het nieuwe land „de
kust der klipdassen" of zoals wij het nu
noemen „de konijnenkust".
Deze naam voor dat land werd later door
de Romeinen overgenomen en door uit
spraak en verschil in taal vervormde
,,i-sephan-im" in „Hispania". En hiermee
kwam de konijn als peetvader in de
wereldgeografie.
Eerste konijnenplaag.
Het waren trouwens ook de Romeinen
dit dit voortreffeüjk smakende dier uit
Spanje meenamen en het over het gehele
oostelijke deel van het gebied van de
Middellandse Zee verbreidden. In die
tijden werd het ook als huisdier ge
houden in hokken of in speciaal omras
terde ruimten. Maar de Romeinen heten
de dieren ook wel in het wild los, om op
die manier de hoeveelheid jachtwild te
vermeerderen.
Dit laatste bleef niet zonder gevolg. Zo
beleefden de boeren van de Balearen tij
dens de regering van keizer Augustus
een ware catastrofe door een geweldige
konijnenplaag, zoals we die ook in
Australië kennen. Ten einde raad ver
zochten zij de keizer om militaire hulp
om aan de plaag een einde te maken.
De dieren verwoestten hun velden en ge
wassen.
In de middeleeuwen waren er bij ver
schillende riddersloten speciaal omraster
de ruimten waar konijnen verbleven en
waar de dames der edelen gewapend
met pijl en boog op een gemakkelijke
manier konden jagen op deze kleine
knaagdieren. De verbreiding van deze
hobby is er oorzaak van, dat deze dieren
ook in Duitsland terecht kwamen. In
1449 het de abt van het klooster Corvey
enige fokdieren uit Frankrijk komen
Maar ook in het wild verbreidden de
dieren zich over geheel west-Europa.
Levend voedsel.
In 1230 het de Deense koning op de ei
landen in de Oostzee konijnen uitzetten
voor de jacht. Ook veel zeevaarders na
men konijnen mee, om aan boord over
vers vlees te kunnen beschikken. Maar
TEL.2982
S0E5TERBERGSE5TR.26
deze lieden troffen nog andere maatrege
len. Zij plaatsten ook konijnen in het
wild op onbewoonde eilanden op hun
scheepvaartroutes, met de bedoeling, dat
wanneer er schipbreuk geleden werd en
mensen op dergelijke eilanden terecht
zouden komen, er voedsel voor hen zou
zijn. Vooral door deze laatste maatrege
len verspreidden de konijnen zich bijna
over de gehele wereld.
Tengenwoordig is het konijn een onder
deel geworden van de wereldeconomie,
want jaarlijks worden honderden mil
joenen konijnenvellen in de bontindu
strie gebruikt.
Voor de wetenschap werd het konijn
een bijzonder interessant studie-object
aangezien het zich ook in gevangenschap
gemakkelijk en snel vermenigvuldigt en
op die manier is de ontwikkeling over de
vele generaties te bestuderen.
Prof. Nachtsheim heeft zich in het bij
zonder bezig gehouden met de bestude
ring van de vachtkleuren van het ko
nijn en wel speciaal waar het gaat om
de vererving van een en ander. Zo ont
dekte hij, dat het tegenwoordig zo be
roemde „angora-konijn" met zijn zij
deachtig, zachte vel een „mutatie"
(sprongsgewijze erfelijke verandering) is.
Deze mutatie zou plaatsgevonden hebben
rond 1723 toen Engelse zeelieden de
eerste „angora-konijnen" uit zuid-Rus-
land meebrachten.
Uit de enorme schedelcollectie kwam als
eerste resultaat het verschil in hersen-
grootte tussen tamme en wilde konijnen
duidelijk naar voren. Evenals bij andere
dieren die huisdier werden, blijkt ook
bij het konijn, dat het hersengewicht op
den duur afneemt als een dier huisdier
wordt. Vermoedelijk vindt dat zijn oor
zaak in het feit, dat een tam dier min
der geestelijk actief behoeft te zijn dan
een dier dat in het wild leeft en naast
zijn lichamelijke ook alle geestelijke ca
paciteiten nodig heeft om de strijd voor
het bestaan tot een goed einde te bren
gen. Dat is bij huisdieren die geen gevaar
lopen en uitstekend verzorgd worden,
niet nodig.
