55515521
Van uitgeholde boomstam
tot oceaanreus
DIAPROJECTOR
M. TIJSSEN
GARAGE STAM
Firma G van de Pol
JANNA HEF NEE
'EZEG
VIERDE BLAD
LUXE AUTOVERHUUR
ZONDER CHAUFFEUR
VAN BUUREN
Nek-aan-nek race in Engeland
PALTHE
VENEMA
FoTo^ag
Het bezoek van de „Savannah" toont ons tot welke
teehnische hoogten de moderne mens is gestegen
Rouvv- en Trouwkleding
Renault dealer
Nederlandse Reisvereniging
't Nut: Het oude Egypte
Loodgieters-
werkzaamheden.
Bioscoopprogramma
reinigen, verven en
motwerend maken.
Soesters biljartten in
Amersfoort
Op woensdag 30 september 1964 meerde
het eerste atoom-koopvaardijschip ter
wereld, de „Savannah", at in de Park
haven te Rotterdam. Het is een de-
monstratiebezoek van het Amerikaanse
paradepaardje, dat reeds meer Europese
havens aandeed.
Een bezoek aan dit moderne technische
wonder, waarvan reeds enkele militante
exemplaren wonderen op maritiem gebied
hebben verricht leerde ons, dat de be
manning geen enkele vrees koestert voor
stralingsgevaar, of het moest zijn de
zonnestraling die velen van hen be
hoorlijk bruin deed worden.
Wat de radioactieve straling betreft
kunnen de mensen aan boord slechts de
invloed ondergaan van de straling die
uitgaat van eventueel aanwezige horloges
met verlichte wijzerplaat, doch verder
VOOR UW
BRAUN PAXTMAT
TRIUMPH N 12
SPECIALIST
OP FOTO- EN FILMGEBIED
Burgem. Grothestraat 45 - Tel. 3917
gaat het niet aangezien men alles in
het werk heeft gesteld om straling die
uitgaat van de reactor in het schip, te
beletten naar buiten te treden. In de
toekomst zullen dergelijke schepen, aan
gedreven door nucleaire energie, ge
meengoed gaan worden op de oceaan.
Boomstam en notedop.
Wanneer men een dergelijk schip bezoekt
en de wonderen der moderne techniek in
ogenschouw neemt, dan wordt de mens
vervuld van bewondering. Hoelang is het
eigenlijk nog maar geleden, dat onze
verre voorvaderen zich over het water
verplaatsten door middel van uitgeholde
boomstammen? Wanneer wij in mari
tieme musea de wankele scheepjes aan
schouwen waarmee bijvoorbeeld de Noor
mannen reizen maakten tot zelfs naar
Amerika, lage schepen van ongeveer 25
meter lengte voortbewogen door de
kracht van de wind, die in één zeil
blies, vaartuigen, waarmee men het zo'n
duizend jaar geleden moest doen en wan
neer we kijken naar het notedopje, de
„Santa Maria" van Columbus van zo'n
vijfhonderd jaar geleden, dan dringt het
tot ons door, dat de techniek vooral in
de laatste honderd jaren met enorme
sprongen vooruit is gegaan.
Het lijkt wel of er sprake is van een
steeds snellere ontwikkeling. Want aan
vankelijk veranderde de schepen maar
heel langzaam. Het heeft vele eeuwen
geduurd, alvorens de uitgeholde boom
stam meer zeewaardg werd door deze te
verhogen met een zogenaamde „opboei-
v.h. Joh. van Keeken
Laanstraat 55 - Baarn
Telefoon 2783
De KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN te AMERSFOORT houdt,
woensdag a.s., van 14 tot 17 uur, voor
het verstrekken van inlichtingen, zitting
ten gemeentehuize alhier.
ing," welke opbouw langzaam aan steeds
hoger werd, waardoor de boomstam ten
slotte als „kiel" onder water verdween.
Roeiriemen en zeilen waren krachtbron
nen voor de voortbeweging en dat is zo
door de eeuwen heen gebleven tot voor
zo'n honderdvijftig jaar.
Kleiner dan aken.
Tot ongeveer de zeventiende eeuw bleven
de grote zeeschepen beneden de 1600
ton en dat is in onze tijd nog minder
dan een rijnaak die zo'n 4000 ton meet.
Daarna komen, hoofdzakelijk door het
werk van Nederlandse scheepsbouwers,
de grotere zeilschepen met meer masten,
zoals het „fluitschip", het „fregatmodel",
het „galjoen", de ..schoener" en tenslotte
het paradepaardje van de zeilvaart, de
„clipper". Het langst heeft de „bark" zich
weten te handhaven, waarvan enkele
exemplaren zelfs de tweede wereldoorlog
hebben overleefd, zoals de beroemde
„Pamir".
De 19e eeuw bracht de grote revolutie in
de scheepsbouw met de invoering van de
mechanische voortstuwing en gebruik van
metaal voor de romp. Het stoomrader-
schip, zoals dat van Fulton in 1807, evo
lueerde na 1838 tot het schroefschip.
Aanvankelijk was de mechanische voort
stuwing slechts een hulpmiddel en bleven
de schepen in de eerste instantie zeil
schepen. Later veranderde dit en sprak
men van „hulpzeilvermogen" en tenslotte
verdwenen de zeilen geheel en schrom
pelden de masten ineen tot rudimenten,
die nog slechts worden gebruikt als lief-
instrumenten bij het in- en uitladen van
de vracht.
In 1905 kwamen de stoomturbines in ge
bruik, welke voortstuwing zich heeft ge
handhaafd bij de meeste oorlogsschepen
en grotere koopvaarders, terwijl de lang
zamere schepen overgingen op dieselmo
toren.
Het atoomschip.
Momenteel staan we op de drempel van
een geheel nieuw tijdperk. Het ziet er
naar uit dat stoom en olie als krachtbron
zullen worden vervangen door atoom
energie. De zeestrijdkrachten van de Ver
enigde Staten en de sowj et-unie be
schikken over oorlogsbodems met een
dergelijke krachtbron, en kwam hier dan
het eerste atoomkoopvaardijschip ter
wereld, de „Savannah", dat ongetwijfeld
in de toekomst nog door vele andere
schepen met een dergelijke voortstuwing
zal worden gevolgd.
De „Savannah" is genoemd naar het
le stoomschip dat de Atlantische Oce
aan is overgestoken en wel op 22 mei
1819. De nieuwe „Savannah" heeft niet
minder dan 55 miljoen dollar gekost,
terwijl er ruim een jaar over werd ge
bouwd. Op 21 juli 1959 üep het van sta
pel. Het schip heeft een lengte van ruim
180 meter en meet 13.599 bruto register -
ton.
Het belangrijkste en meest interessante
deel van dit revolutionaire schip is wel
de reactor. Deze vervult de zelfde func
tie als de oliestook-installatie in een
schip van het conventionele type. Er
wordt warmte in voortgebracht, waarmee
stoom wordt verkregen die de turbines
en de schroefas doet draaien.
Terug naar het stoomschip.
Een reactor is een atomische vuurhaard.
In deze vuurhaard worden door een on
afgebroken kettingreactie de kernen van
de atomen van de nucleaire brandstof
gespleten.
In het type reactor dat in de „Savan
nah" is geïnstalleerd circuleert, zodra
het splijtingsproces plaatsvindt, water
onder druk door het hart of de kern van
de reactor. Het water neemt de warmte
die in de reactorkern wordt geprodu-
Renault R 8 van f 5595,af
Renault Dauphine van f 4600,af
Renault R 4 van f 3995,af.
Nieuwerhoekplein 1 - Soestdijk
Telefoon 2850
ceerd op en draagt deze over op 't water,
dat in een tweede buizenstelsel - een
warmteuitwisselaar - circuleert. De beide
systemen staan nergens direct met elkaar
in verbinding.
Het water in dit tweede stelsel wordt in
stoom omgezet voor de aandrijving van
het schip.
Groter rendement.
Het ziet er naar uit, dat kernreactor
schepen grote voordelen hebben boven
schepen aangedreven door conventionele
brandstof. Want door kernenergie aan
gedreven schepen zullen op lange reizen
meer vracht kunnen vervoeren, omdat de
reactoren minder plaats innemen dan
de conventionele installaties en daarbij
behorende brandstofopslagplaatsen. Bo
vendien zullen door kernenergie aange
dreven schepen cp lange trajecten hoge
kruissnelheden langer achtereen kunnen
volhouden dan conventionele schepen.
De splijtstof in de reactor van de „Sa
vannah" bestaat uit ongeveer 7700 kg
rijkt uraniumoxyde. Met één enkele
kernvulling kan voldoende energie wor
den opgwekt om het schip gedurende
3% jaar in de vaart te houden. Om het
zelfde te bereiken bij een met olie ge
stookt schip zou ongeveer 90.000 ton olie
nodig zijn.
Atoomenergie heeft in de wereld een du
bieuze naam. Enerzijds is men van het
grote nut overtuigd, doch men heeft
daarnaast angst voor de bijkomstige ge
varen die voortvloeien uit de straling. De
„Savannah" reist de wereld rond als
goodwill ambassadeur om de wereld te
tonen, dat de nucleaire kacht ook zon
der gevaar dienstbaar kan worden ge
maakt aan de vooruitgang.
c1 c
De afdeling Soest van de Nederlandse
Reisvereniging begint het winterpro-
gramma op maandag 19 oktober met een
filmavond in het City-theater.
Er wordt een film over de geschiedenis
van de Nederlandse Reisvereniging ge
draaid, een propagandistische film over
de wintersport, een film over een va
kantie per vliegtuig, een humoristisch
filmpje en een reisdokumentaire.
Op 16 november wordt een lezing met
dia's over Zweden gehouden, op 18 janu
ari 1965 worden films over Zwitserland
gedraaid en op 15 februari een film over
Afrika.
De heer J. Möger te Soestdijk heeft dins
dagavond in het Oranje Hotel voor de
leden van het Departement Soest van de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen ge
sproken over het Oude Egypte. Hij toon
de resultaten van de opgravingen waar
aan hij zelf deelnam en na de pauze
liet hij dia's zien.
De bijeenkomst begon met een korte
jaarvergadering. Voorzitter J. Thörig
dankte secetaris mr E. Boeser en pen-
ningmeesteresse mevr. M. A. C. v. d.
Meulen-Boysen voor de verslagen die zij
aan de leden toegezonden hadden. Er
zijn thans 215 leden en er is 1110,16
in kas.
Ter ontlasting van de taak van de voor
zitter werd de heer A. C. Bervoets tot
vice-voorzitter benoemd. De heer H. Ab-
bring werd herkozen als bestuurslid.
Er was een bestuursvoorstel de contribu
tie te verhogen van f 4, op 5,per
jaar. Enige leden zagen liever een ver-
lioging van 6,voor echtparen en
handhaving van 4,— voor alleen
staanden. Na overleg van de bestuursle
den onderling werd besloten het voor
stel ongewijzigd te laten. De leden gin
gen akkoord met de verhoging. Verwacht
wordt dat er leden zullen zijn die naast
de contributie een vrijwillige bijdrage
aan de kas zullen leveren.
Steenhoffstraat 63 - Telefoon 2432
b.g.g. telef. 4332
Voor al uw
De heer Möger, die vaak in Egypte ge
weest is en het enkele malen per jaar
bezoekt, wees op de beroemde Egyptische
collecties van oudheden die zich in Lon
den, Parijs, Berlijn en Leiden bevinden.
In Egypte zijn ook veel antieke voorwer
pen van grote waarde, maar wat aan
toeristen aangeboden wordt is vaak
kitsch.
Vijfduizend jaar geleden ontstond in
Egypte een beschaving die 3000 jaar
stand hield. Daar lag de bakermat van
onze beschaving. Tijdens de regering van
Menes werd de grote stad Memphis ge
sticht waarvan nu nog nauwelijks iets
over is. Cheops, die 2500 jaar voor Chr.
leefde liet de grootste pyramide bouwen.
Er is dertig jaar gewerkt aan het bouw
werk dat 147 meter hoog is en dat uit
2 300.000 blokken steen bestaat. Ieder blok
weegt 2% ton. Velen die werkten aan de
bouw van de pyramide zijn onder het
zware werk bezweken. Overigens is het
wel een ongelooflijk knappe technische
prestatie.
Vijfhonderd jaar bloei worden gevolgd
door verval en bezetting. Eerst door
Alexander de Grote en later door de Ro
meinen.
Sinds de vorige eeuw heeft men kermis
genomen van de oude Egyptische be
schaving. Napoleon gaf de stoot tot het
onderzoek naar de Egyptische oudheid en
Champollion ontcijferde de hiëroglyphen.
Drieduizend jaar beschaving lagen nu
open. In 1929 werd het graf van Thut
ank Amon ontdekt en ook dit was een
sleutel tot veel kennis van de Egyptische
oudheid. Nog steeds wordt er veel ont
dekt in Egypte. Ongeschonden graven
zijn echter weinig aangetroffen, want
grafrovers zijn door de eeuwen heen
bezig geweest met het roven van de enor
me schatten die bijgezet werden in de
grafkelders van de pharao's.
Uitvoerig sprak de heer Möger over Ram-
ses de Grote, die kennelijk zijn bewon
dering niet heeft, want wat leugenach
tigheid betreft stak hij Goebbels naar de
kroon en in de 67 jaren van zijn bewond
kwam het land door zijn wanbeheer tot
verval.
Dat heeft hem echter niet belet ontel
bare beelden van zichzelf te laten ver
vaardigen.
Het had een griezelige spookgeschiedenis
voor de voorpagina kunnen worden,
maar het werd een gewoon politierech
terzaakje. En dat allemaal omdat die
boerin zo gauw weer bij haar positieve
kwam.
Op een schemerige avond in het voor
jaar haalde Janna, de dienstbode het
wasgoed binnen. Want je kunt nooit we
ten wat er 's nachts langs de wegen
zwerft. De wind liet de witte kleding
stukken spookachtig in het bleke maan
licht heen en weer zwaaien. Maar Janna
kwam er hoegenaamd niet van onder de
indruk. Ze greep naar een kussensloop,
maar tegelijk trok ze met een vreemd
hikje haar hand terug. Geschrokken
keek ze rond. Er was niets te zien.
Weer stak ze haar hand uit maar tegelijk
kreeg ze zo'n oplababber dat ze gillend
het huis weer instoof. Even later kwam
er een hele processie naar buiten: de
boer met een riek; de knecht met een
schop: de boerin met een pook; en hele
maal achteraan de dienstbode, die in de
deuropening bleef staan en haar pas
gesteven schort verfrommelde. De big
three, die naar de waslijn waren opge
marcheerd, keken naar links en naar
rechts, voor en achter het wasgoed en
vervolgens naar de deuropening, waar
Janna nog steeds haar schort stond
op en af te rollen vanwege de zenu
wen. „Ie bunt neet goed" riep de boer,
,.D'r is hier geen mens. Kom hier, dan
zuj 't zien!"
Schoorvoetend voerde ze het bevel uit.
Onder de driedubbelde bewaking van
schop, riek en pook stak ze aarzelend
opnieuw de hand uit naar het wasgoed.
.Oei!" riep de knecht, toen ze bijna bij
de wasknijper was. Geschrokken trok ze
terug. De boer zei er het een en ander
van, dat echter niet voor publicatie ge
schikt is. Daarna vermande ze zich, greep
naar het kussensloop en rende even la
ter gillend de keuken weer in.
De boer begon nog harder te moppe
ren en de knecht stak zijn schop in
de grond. Hij zou dat wel even opknap
pen. Maar nauwelijks had hij zijn hand
uitgestoken naar het wasgoed, of ook hij
begon bleek te worden en vreemd te
stamelen. De boerin, die dacht dat de
knaap de zaak bedotte, sloeg eerst met
de pook naar de knecht en toen naar
het wasgoed. Vervolgens viel ze flauw.
Tegelijk klonk uit het struikgewas een
zacht gegrinnik. Nu liet de baas zijn
echtgenote aan haar onbewust lot over.
Met de riek voerde hij een charge uit
naar het struikgewas. Maar hij raakte de
draad van de elektrische weideafraste-
ring. De schok die hij toen kreeg, deed
het plotseling licht worden in zijn ach
terhoofd. Het geval werd bekeken en
inderdaad, de waslijn bleek met een
draadje aan het schrikdraad verbonden.
Boer en knecht rukten nu in gespreide
formatie op naar het struikgewas. Er
VAN DE SOESTER COURANT
VAN VRIJDAG 2 OKTOBER 1964
deur staan. „Hoe kom je toch tot zo
iets?" wild de rechter weten.
„Janne hef nee 'ezeg", antwoordde hij.
En daar bleef het bij, wat de magistra
tuur ook deed om hem aan het praten
te krijgen. Alleen na de eis herhaalde
hij het motief nog eens: „Janne hef nee
'ezeg". Het werd een tientje boete,
omdat het toch eigenlijk een liefdes
drama was; en daar heeft de rechter
nog wel gevoel voor. Blijkbaar viel de
straf nogal mee. Want na enige aarzeling
knoopte de verdachte uit een rode zak
doek een bankbiljet. „Hei'j trugge van
viefentwintug?" vroeg hij.
Een film met Jerry Lewis is een gekke
film en dat is „Wie past er op de win
kel"?, die van heden tot en met woens
dag in het City-theater draait. Hij wordt
bemind door een steenrijk meisje, de
jonge erfgename van 24 warenhuizen,
maar hij denkt dat zij in een van die
warenhuizen de lift bedient. Het meisje
weet dat Jerry alle relaties zou verbre
ken als hij te weten zou komen hoe rijk
ze is. De moeder van 't meisje komt ach
ter de romance, waaraan ze een einde
wil maken en om te bewijzen dat Jerry
een waardeloze jongen is laat ze hem
door een bedrijfsleider als werknemer
aanstellen. Hij krijgt de lastigste en ge
vaarlijkste baantjes op te knappen. Hij
krijgt het zelfs aan de stok met een
kampioene worstelen, een zeer potige
dame. De schoenenafdeling maakt hij tot
een complete chaos, waarna hij ook in
andere afdelingen sporen van verwarring
en vernietiging achterlaat. Als alles in
het honderd dreigt te lopen komt de
vader van het meisje, die jarenlang on-
Ga noorS P'JKER
TEL.2982
50E5TERBER05E5TR 26
EIKENLAAN 1 - SOEST - TELEF. 4685
was daar even wat geritsel, waarna een
duistere gedaante uit de schaduw oprees
en tussen de aanvallers door wegflitste.
Maar de duistere gedaante had niet ge
rekend op de boerin. Die lag nog steeds
op de grond en toen hij langs wilde
glippen, greep ze hem bij een been. Hij
struikelde, sloeg haar een oog dicht, en
rende verder. Maar met het andere had
ze hem herkend.
Hij kwam voor de groene tafel wegens
mishandeling. Een opgeschoten boeren
jongen met sokken van een vreselijk
blauw en te hoog opgetrokken broeks
pijpen. De gele klompen bleven bij de
Een half jaar geleden gaf niemand de
Britse conservatieven onder Sir Alec
Douglas-Home ook maar de geringste
kans de verkiezingen te winnen, die toen
in het vooruitzicht waren. Maar nu, een
paar weken voor de beslissing valt op
15 oktober, is de toestand danig ver
anderd. Het opinie-onderzoek van Gallup
geeft voor het eerst sinds drie jaar een
meerderheid voor de conservatieven aan.
Weliswaar maar voor een half procent,
maar dat zou net genoeg zijn om met
een meerderheid - zij het geen floris
sante - terug te keren in het Lagerhuis.
Nu is dit wel een goed opinie-onderzoek,
maar een volkomen garantie dat het op
15 oktober ook zo uitpakt, zal niemand
durven geven. Wat uit de Galluppolls
wel onomstotelijk blijkt, is dat de aan
vankelijke voorsprong van labour lang
zaam maar voortdurend is teruggelopen.
Waar ligt dat aan?
Nationalisatie
Waarschijnlijk niet aan de persoon van
Sir Alec, want die imponeert de Brit
ten bepaald niet erg. Aan stommiteiten
van Labour? Ook niet.
Wilson heeft kans gezien een voor la-
bourbegrippen ongekende eenheid in de
partij achter zich te verwerven en de er
gernis over het onderling bakkeleien der
socialisten dat hun vorige keren stem
men kostte, kan er nu niet zijn. Boven
dien is er een intelligent programma
opgesteld, waarin bijvoorbeeld ook natio
nalisaties een ondergeschikte plaats in
nemen.
Vorig maal heeft men ervaren dat daar
niemand warm voor loopt. Ditmaal staan
slechts de staalindustrie - die al eens
genationaliseerd is geweest - en een
nogal logisch daarvoor in aanmerking
komende bedrijfstak als de waterleiding
op de lijst.
Dwaasheid.
Vrij wat Britten hebben vooral de laatste
tijd een hekel gekregen aan de vakbewe
ging, veroorzaakt door een aantal onbe
nullige stakingen en andere geharrewar
over zaken die menigeen als dwaasheid
is gaan zien. het streven om te voorko
men dat een loodgieter ooit eens een
spijker in een plank slaat als dat zo
uitkomt, want daarvoor moet dan maar
een timmerman gehuurd worden en de
bepalingen waardoor vele bedrijven lan
terfantende lieden moeten laten staan
naast machines die hun werk hebben
overgenomen.
Men gaat inzien dat hiermee wellicht
een paar loonzakjes extra gevuld wor
den, maar dat industrieën er door ge
remd worden, zodat hun werkverschaf
fende uitbreidingen uitblijven. Labour
heeft dit waarschijnlijk ook wel aan
gevoeld en de betrekkingen met de vak
beweging blijven ditmaal aanzienlijk
minder dan voorheen het geval was.
Wat dan wél de oorzaak is voor de ver
steviging van de positie der conservatie
ven? Waarschijnlijk de overweging die
Home zijn kiezers onder de neus wrijft,
dat het regeringsteam van nu zijn zaken
kent en dat men dat van de popelende
labourkandidaten nog maar af moet
wachten. Hij heeft er mee bereikt dat
een van te voren als verloren wedstrijd
nu geworden is tot een nek-aan-nekrace.
der de plak gehouden is, als reddende
engel opdagen en de huwelijksdatum
wordt vastgesteld.
Zondagmiddag „Geweld in Arozona",
waarbij inderdaad sprake is van veel
geweld. Honderd jaar geleden werd Ari-
zona geteisterd door roofzuchtige Indi
anen, die onder leiding van een blanke
terreur uitoefenden. Een jonge boer,
wiens vee gestolen is en die geen boerde
rij meer heeft omdat die door de bende
platgebrand is, is vastbesloten de blanke
schurk en zijn bende roodhuiden onscha
delijk te maken. Hij krijgt steun van de
cavalerie en na heel veel schietpartijen
slagen zij erin een einde te maken aan
de terreur en aan het leven van hen die
deze uitoefenden.
„Het begon in Napels" draait in de don
derdagcyclus. Clark Gable, Sopliia Lo-
ren en Vittorio de Sica vervullen de
hoofdrollen. Gable als nuchtere Ameri
kaan blijkt niet opgewassen te zijn tegen
de zorgeloze en vrolijke sfeer van Na
pels en tegen de temperamentvolle So-
phia Loren.
VOOR UW KLEDING, GORDIJNEN,
TAPIJTEN
F. C. KUYPERSTRAAT 28 - SOESTDIJK
De Soester biljarters P. Belmer, H. v. d.
Veur en J. Huurdeman hebben in Amers
foort deelgenomen aan de strijd om het
kampioenschap vierde klasse libre van
het district Eemland van de Koninklijke
Nederlandse Biljartbond.
De heer Belmer startte uitstekend met
overwinningen op Vos en Hoogeveen en
na de tweede ronde had hij de leiding.
De heer v. d. Veur verloor van Tiemens
en Huurdeman, die Hoogeveen versloeg.
De heer Belmer versloeg in de derde
ronde zijn plaatsgenoot v. d. Veur, maar
hij verloor van Schafer. Toch behield hij
de leiding. De K.W.S.-speler v. d. Veur
verloor opnieuw twee partijen en Huur
deman verloor eveneens tweemaal.
Tot de laatste avond had de 72-jarige
heer Belmer de leiding maar hij werd
geen kampioen. Dat was weggelegd voor
P. Schafer van de vereniging Soester-
kwartier. In de laatste ronde verloor
Belmer van Tiemens en v. d. Veur van
Hoogeveen. Huurdeman won van Smeele.
De eindstand was: Schafer 10 496 217
2.28. Tiemens 10 487 278 1.75. Belmer 9
483 231 2.09. Huurdeman 9 442 262 1.68.
Hoogeveen 8 483 263 1.83. Smeele 6 432
235 1.83. Vos 6 430 242 1.77. v. d. Veur
0 416 262 1.58.
