Alexander van Joegoslavië
Firma U. van de Pol
U kunt niet alles weten
F0XB0R0 (NEDERLAND) N.V.
CONSTRUCTEURS
TEKENAARS
SOESTERBERG
De zee is rijker dan men denkt
V.V.V.-nieuws.
Samen met minister Barthou te Marseille vermoord
Loodgieters-
werkzaamheden.
KONINGINNELAAN 169
SOEST
THE FOXBORO COMPANY
Fabriek van
Meet- en Regelinstrumenten
Medische dienst
Publiek maakt kennis met
Jeug
gdige talenten
Maar hoe krijgt men er iets uit?
Bijeenkomst bejaarden
Ned. Christen Vrouwenbond
Demonstratie P.G.E.M.
Fa. C. J. v. d. Wiel
Gratis gasfornuis
Bromfiets weg
Dinsdag negen oktober 1934, nu dertig
jaar geleden, werd de wereld opgeschrikt
door het ontstellende bericht, dat een
aanslag op het leven van koning Alex
ander van Joego-Slavië was gepleegd,
die zijn dood en die van Frankrijks mi
nister van buitenlandse zaken Barthou
tot gevolg had gehad.
De koning van de Serven. Kroaten en
Slowenen was juist door de Franse be
windsman van de boot afgehaald, en reed
met hem door Marseille toen uit de
menigte, die langs de weg stond opge
steld, de moordenaar naar voren trad en
zijn noodlottige werk met succes ver
richtte. Alexander zou in Frankrijk be
sprekingen voeren met de regering voor
eventuele hulp aan zijn land.
De gehele wereld vergat even de crisis
tijd, dagbladen en tijdschriften wijdden
uitgebreide artikelen aan de moordaan
slag. De politieke wereld stond enkele
dagen volledig op zijn kop. Er was een
koning in een vreemde mogendheid van
het leven beroofd, welke gevolgen zou
dit kunnen hebben? De aanslag in Sera-
jewo en de daaruit voortvloeiende we
reldoorlog lagen iedereen nog vers in
't geheugen.
Gelukkig kon men na enkele dagen van
onafgebroken speurderswerk vaststellen,
dat de gehele affaire eigenlijk een bin
nenlandse aangelegenheid was, die dan
weliswaar op buitenlands grondgebied dit
noodlottige gevolg had gehad, maar die
de wereldvrede als zodanig niet in direct
gevaar bracht.
Het Kroatische separatisten-complot dat
hierachter zat, was spoedig opgerold en
na verloop van enkele maanden raakte
deze geschiedenis weer in het vergeet
boek.
Wie was Alexander?
Alexander van Joego-Slavië was een kei
hard, niet gauw tevreden autocratische,
vorst die zijn land, dat pas sinds 1918
na het einde van de eerste wereldoorlog
als een automatische staat op de atlas
voorkomt, met dictatoriale hand regeer
de. Deze autocratie had hij niet van
vreemden. In zijn jongensjaren verbleef
hij vaak aan het Russische hof te St.
Petersburg, waar hem zo te zeggen de
eigengereidheid met de paplepel werd
ingegeven.
Zijn vader, Peter I, was daarentegen een
liberaal ingestelde persoonlijkheid, die
eerst alleen Servië, later ook Kroatië en
Slowenië de voor die dagen geldende
betrekkelijke voorspoed gaf.
Alexander was een man waar niet mee
viel te spotten en waar terdege rekening
mee moest worden gehouden. In de Bal
kanoorlogen van 1912 en 1913 onderschei-
de hij zich bijzonder. Niets was hem te
veel. Hij was werkelijk een voorbeeld
voor al zijn soldaten.
Verjaagd
Vlak voor het uitbreken van de eerste
wereldoorlog benoemde zijn vader, die
door ziekte onbekwaam was geworden
te regeren, hem tot prins-regent. Als zo
danig had hij de leiding over het volk
en leger in die verschrikkelijke dagen.
Eén jaar konden de Serven het uithou
den tegen de Oostenrijkers, toen stortte
het front in een en vluchtten de man
schappen met de regent in hun mid
den over de Albenese Alpen. Koude,
sneeuw, honger en moeheid trotserende.
V/aren dit nu die zelfde Alpen waar hij
als jongen had gespeeld? Niets was hem
meer overgebleven dan alleen de herin
neringen aan die allereerste dagen van
zijn jeugd. Daarginds over die bergtop
pen had hij gewoond, daar was hij ge
boren.
Hij kende de landstreek nog precies.
Het mooie stadje Cetinje, prachtig ge
legen tegen die zelfde Albanese Alpen,
waar hij nu meer dood dan levend,
hongerig, moe en koud een goed heen
komen zocht. Zijn jongens hadden ge
vochten als leeuwen doch het mocht op
den duur niet meer baten; zij konden
het voortrollende oorlogsgeweld niet lan
ger tegenhouden.
Steenhoffstraat 63 - Telefoon 2432
b.g.g. telef. 4332
Voor al uw
Weldra zag hij de zee, met zijn machtige
brekers op de kale rotsen. Hoe vaak had
hij daar als jongen niet staan kijken?
Hier maakte hij zijn plannen, want eens
moesten de kansen keren en dan zou hij
zijn kans grijpen en waar maken wat
hij zo vaak gewild had.
Verdrievoudigd.
De oorlog ging voorbij. De grote vijand
Oostenrijk-Hongarije was gevallen, het
herwonnen en gewonnen land werd ver
deeld, afspraken werden gemaakt. Servië
werd verenigd met het koninkrijk Mon
tenegro en kreeg er behalve Bosnië,
Dalmatië, Herzegowina, Kraïn, Batsjka
en west Banaat, delen van Stiermarken,
Albanië. Bulgarije nog twee enorme pro
vincies bij: Kroatië en Slowenië, die de
oppervlakte van zijn grondgebied ver
drievoudigden.
Op 1 december van het jaar 1918 er
kenden de afgevaardigden van de Natio
nale Raad te Zagreb hem als regent in
alle Zuidslavische provincies van de vroe
gere Donau-monarchie. Hij meette zich
de titel van prins-regent van het konink
rijk der Serven, Kroaten en Slowenen
aan.
Drie jaar later volgde hij Peter 1, zijn
vader, op als koning van dit uitgestrekte
vorstendom. Hoewel hij een zeer auto
cratische figuur genoemd mag worden,
die zwakheid als een der grootste kwa
den zag, gelukte het ook hem niet het
de Kroaten naar de zin te maken. Mis
schien had de oorlog hem iets minder
hard gemaakt tegenover andere mensen,
of misschien rijpte bij hem steeds het
dictatoriale proces in zijn geest, in ieder
geval wilde hij die twee provincies het
liefst maar kwijt. De leiders van deze
provincies gingen echter niet op voor
stellen van Alexander, die in deze rich
ting leidden, in, omdat een onafhankelijk
Kroatië en een dito Slowenië een prooi
voor Italië en Hongarije zouden beteke
nen.
Dictatuur.
Toen de besprekingen niet tot het ge
wenste resultaat hadden geleid en bo
vendien een van de leiders, de Kroaat
Raditsj, werd vermoord, koos hij de dic
tatoriale weg.
De volksvertegenwoordiging, die toch al
niet vrij was gekozen, werd opgeheven,
de vrijheid van drukpers en vergade
ring vernietigd. Alle federalistische ui
tingen werden met harde hand de kop
ingedrukt. Een half jaar later had het
koninkrijk een andere naam en werd
voortaan Joego-Slavië (Zuid-Slavië) ge
noemd, terwijl de oude landsgrenzen
werden vervangen door een nieuwe inde
ling van het land in 9 provincies.
Op 3 september 1931 vaardigde Alexander
een nieuwe grondwet uit, welke inhield,
dat hij een meer democratische koers
zou moeten gaan varen, hetgeen hem
niet al te best lukte.
Ook in de nieuwe staat Joego-Slavië
deden zich de gevolgen van de wereld
crisis goed gevoelen, hetgeen bij de be
volking, die in de eerste tien jaren van
zijn regering een betrekkelijke welvaart
had gekend, veel kwaad bloed zette. Zo
erg zelfs, dat 3 jaar later een groep be-
gescheiden Kroaten, die jarenlang be
slist geen vrienden van de Serven wa
ren geweest, tenslotte hun kans grepen
en de koning der Joegoslaven van het
leven beroofde.
Spek, tarwebrood en diepvries laten zich
veel gemakkelijker snijden met een warm
mes.
Weet u dat er kwart flesjes wijn in de
handel zijn? Voor mensen die alleen
zijn; voor mensen, die samen weinig
drinken of voor mensen, die graag van
veel soorten iets in huis hebben.
Komt het niet „gelegen" te niezen? Door
met het puntje van uw tong snel langs
het verhemelte heen en weer te gaan,
kunt u het niezen beperken.
Blijft uw pan na het afwassen nog rui
ken naar de vis die u er in kookte? Doe
er een lepel zout in zet de pan op het
brandende, gas en blijf een poosje met
een lepel het zout wat omroeren. De
vislucht zal verdwijnen.
Hebt u visite en wordt er veel gerookt?
Zet enige brandende kaarsen of blok-
kaarsen neer. Kaarsen zijn goede tabaks
rook-verdrijvers. Bij het branden komt
namelijk waterdamp en kooloxyde vrij,
die een ideale combinatie vormen voor
het oplossen van rook.
DOCHTERONDERNEMING VAN
MASSACHUSETTS
U.S.A.
Wij vragen voor onze afdeling „ENGINEE
RING"
wier taak zal bestaan uit het ontwikkelen
van nieuwe en het verbeteren van bestaande
apparatuur- en gereedschappen.
Ervaring in de fijnmechanische techniek is
voor deze functie gewenst.
Tevens vragen wij enkele
Wenselijk is L.T S. of U T B. opleiding en
enige praktijkervaring.
Wij bieden een interessante werkkring in een
modern ingericht bedrijf, dat nog steeds ex
pandeert en derhalve mogelijkheden tot ver
dere ontplooiing heeft
Salaris in overeenstemming met kennis en
ervaring.
Sollicitaties worden gaarne ingewacht bij de
afd. Personeelszaken.
Dokter W. F. van den Helm, Prins
Alexanderweg 82, Huis ter Heide, tel.
03404-31574, neemt het as. weekeinde de
dienst waar voor de artsen A. Th. M
Splinter en J. C. Lucas te Soesterberg en
D. J. R Jellema te Den Dolder.
Dokter A. J. W. Hagedoorn, Oude Tem
pellaan 6, tel. 03463-517, neemt de dienst
waar voor dokter L. H. Brandt te Den
Dolder.
De zee is altijd een rijke bron van voed
sel voor de mens geweest. De visvangst is
even oud als de mens zelf. En de soor
ten vis zijn even afwisselend als alle an
dere voedingsmiddelen gezamenlijk. Men
kan kreeft eten en oesters, inktvis en
mosselen, en kiezen uit duizenden ver
schillende vissen. Toch is dat nog maar
een heel klein deel van wat de zee
voor ons kan betekenen, menen Ameri
kaanse deskundigen. Bij de miljoenen
verschillende vormen, die het leven in
zee heeft aangenomen, zijn er vele, die
voor de mens bijzonder waardevol kun
nen zijn.
De dode stof blijft daarbij niet achter.
De zee is rijk aan allerlei metalen en
delfstoffen, die de mens maar al te
hard nodig heeft. Ze worden alleen niet
ontgonnen.
De Amerikaanse oceanograaf dr John
Mero heelt hiervoor weer eens een klaag
lied laten horen. „De industriële kringen
weten niet welke rijkdommen zij laten
liggen", meent hij. Men exploiteert wel
de bodemrijkdommen langs de kust, zo
als kalksteen, olie en gas, maar men ver
geet de miljoenen tonnen metaal, die op
de diepere plaatsen van bijvoorbeeld de
Stille Oceaan hggen te wachten. Als
voorbeelden noemt hij: kobalt, nikkel,
koper, mangaan, fosfaten en goud.
Zijn klacht is niet nieuw en eigenlijk
bedoeld als stimulans om er eindelijk
eens wat aan te gaan doen. Wel zoeken
geleerden naar alle mogelijke manieren
om de mens middelen te geven de bo
dem van de zee ook als een tweede do
mein te beschouwen en zij hebben ook
resultaten, maar de weerklank hiervan
bij de mannen die het moeten doen, de
grote industriëlen of de staatslieden, ont
breekt eigenlijk. Wel investeren de olie
maatschappijen miljoenen in hun speur
tocht naar olie en gas - kijk maar naar
ons eigen Ameland - maar de rest wordt
eigenlijk vergeten.
En die rest is heel wat groter dan op het
eerste gezicht lijkt. Amerikaanse geleer
den hebben er op gewezen, dat bij de
vele raadsels, die de zee nog heeft, wel
eens heel goed de oplossingen kunnen
worden gevonden voor een groot aantal
kwalen waaronder de mens nog gebukt
gaat. In de zee leven miljoenen soorten
planten, microben en andere levensvor
men Deze levende organismen bevat
ten vaak stoffen, die bijzonder bruik
baar zijn voor de produktie van genees
middelen. Enkele voorbeelden zijn al
gevonden. In de vijftiger jaren ontdekte
men al in Amerika dat een soort zeewier
een vernietigende werking had op ziekte
verwekkende virussen. Zelfs een bepaalde
stof, die voorkomt in onze dagelijkse
cester, bleek in staat bij proefnemingen
op muizen virussen te vernietigen, die
griep en kinderverlamming veroorzaak
ten.
Een uitgebreid onderzoek van deze ma
terie moet volgens de Amerikaan prof.
Paul Burkholder verrassende resultaten
opleveren. Zijn universiteit (in Colum-
bia) heeft al zelfstandig een expeditie
vaartuig aangekocht en van alle denk
bare instrumenten voorzien om onder
zoekingen uit te voeren bij koraalriffen
en kleine eilanden in de Grote Oceaan.
Maar een grotere inspanning is nodig,
wil de mens op niet al te lange termijn
zijn voordeel kunnen doen met de enor
me schatten die de oceanen nog verber
gen, meent Burkholder.
De zee zal mogelijk ook een oplossing
kunnen bieden voor de voedselnood,
waarin een groot deel van de mensheid
al verkeert. Talrijke algen- en wiersoor
ten blijken onmisbare voedingsstoffen in
zeer rijke hoeveelheden te bezitten. Het
ZOTl
PNW'J OOK VOOR. Ut
moet met moelijk zijn, menen de ge
leerden, deze soorten ook nog een aan
gename smaak te geven. Praktijk voor
beelden zijn hier ook al te vinden. In
Japan is een bepaalde, zeer voedzame
algensoort al een zeer geliefde lekkernij
geworden Het gaat hier nog om e;.i
specialiteit, wel wat te duur voor dage
lijks gebruik. Maar een zeer goedkope
exploitatie op grote schaal, ten bate van
de hongerige medemens, is beslist niet
onmogelijk, menen de geleerden.
Wij kijken te veel naar de ruimte, zeg
gen iij, met enige jaloersheid op hun
collega's die in deze tak van de weten
schap wtrken. urote sommen worden be
steed aan de sprong in de ruimte, die de
komende decennia geen praktische voor
delen voor de mensheid kan opleveren.
Veel te weinig aandacht wordt geschon
ken aan het terrein waar we nog even
weinig van afweten, de rijkdommen van
dc zee. Het zou meer nut hebben als wij
vegen gingen zoeken om deze rijkdom
men sneller te kunnen exploiteren, zeg
gen de oceanografen.
De afdeling Soest van de Unie van Vrou
welijke Vrijwilligers nodigt alle Soester
bejaarden uit voor een bijeenkomst in
gebouw Credo aan de Julianalaan op
dinsdag 20 oktober, om 2 uur.
De heer J. Sibinga Mulder zal over Af
ghanistan spreken en dia's tonen.
iZijn de ruiten van uw auto erg vuil en
Ihebt u zo gauw geen spons en zeem
bij de hand? U kunt zich behelpen door
de autoruit af te nemen met een prop
krantenpapier. Houdt daarvoor de kran
ten die u 's nachts over de voorruit had
bevestigd, ook overdag in de wagen.
Vliegen en muggen veegt u weg met een
natte krant.
In een vaasje met wijde hals laten bloe
men zich moeilijk schikken. Propt u wat
gaas in het vaasje, u hebt in dit geval
de best denkbare bloemensteker.
Eieren pellen gemakkelijker als u ze na
het koken direct even met koud water
afspoelt.
De afdeling Soesdijk hield haar maande
lijkse ledenvergaderng. Spreekster was
mevr. A. Cnossen, meer bekend als de
schrijfster Foka van Loon, die ons het
een en ander uit haar leven vertelde en
daarna enige fragmenten uit één van
haar boeken voorlas.
Met de beantwoording van enige vragen
werd de avond besloten.
In het Jachthuis aan de Amersfoortse
straat werd aan jeugdige talenten de
gelegenheid geboden een proeve van
bun kunnen af te leggen. Deze talenten
jacht die georganiseerd wordt door de
Chanair club Soesterberg, in samenwer
king met Phonogram N.V., is de eerste
ontmoeting van een serie van zeven.
Het aantal medewerkende combo's, zan
gers en zangeressen was niet zo erg
groot, maar wel groot was de belang
stelling ervoor.
De jury bepaalde de uitslag als volgt
1. The Twinking Stars, Wormerveer.
Dit was een clubje van vier jonge dames
bestaande uit drie guitaristen en een
drumster. 2 Julie van Beusekom, Rotter
dam. Deze 19-jarige zangeres begeleide
zichzelf op de guitaar. 3. The Elements,
Amersfoort, een guitaarcombo. Daar
na liet de zanger Gert Labrie zich ho
ren in een drietal nummers, waarvan
één een eigen compositie. Een duo uit
Kooten zong met begeleiding van de
guitaar. Tussen de nummers door ver
zorgde de hammondorganist Erik Chas
seur de muzikale omlijsting, daarbij
enkele malen bijgestaan door de zanger
Ronny Tober.
Op maandagavond, 19 oktober as., om
half acht, en op dinsdag 20 oktober as.,
's middags half drie en 's avonds half
acht, geeft de P.U.E.M. een demonstratie
„Electrisch koken en bakken". Stand
plaats Buys Ballotstraat t.o. winkelcen
trum. Ook zal de nieuwe film „Een
Goede Gooi" worden vertoond.
ONS DORPSHITS.
De plannen rondom de Stichting van
Het Dorpshuis Soesterberg hebben in de
afgelopen maanden een meer vast
omlijnde vorm gekregen.
Het ligt in de bedoeling van de Com
missie Dorpshuis om, in aanwezigheid
van de Burgemeester, op vrijdag 23
oktober a.s., des avonds 8 uur, in café-
restaurant ,,'t Zwaantje", een uiteenzet
ting te geven van deze plannen. Ook de
ontwerp-tekeningen zullen dan bespro
ken worden.
Verenigingsbestuurders en andere be
langstellenden zijn van harte welkom.
Oker bruinrood vlammend rood
karmijn bronsgroen herfst
kleuren Ze zijn nu overal. Wat een
weelde onder het klaterende zonlicht
We willen er alles van zien en beleven
vóór het laatste blad van de bomen
waait.
Wilt u eens iets verder van huis genie
ten en toch in de buurt blijven Neemt
u dan een stukje heuvelrugroute tot
aan Driebergen-Rijsenburg. Daar stopt
u om een bezoek te brengen aan het
Rijsenburgse bos, dat vrij toegankelijk
is. In dit bos zult u dan een heel bij
zonder stukje natuurschoon vinden n.1.
De Heidetuin, die ongeveer 150 soorten
heide telt en die op het ogenblik bui
tengewoon mooi is, dank zij het droge
jaargetijde.
Wij raden u aan deze gelegenheid niet
te verzuimen.
Wie aangewezen is op een busverbinding
pikt in Amersfoort de lijn Amerfoort-
Zeist-Driebergen-Doorn. (Zie het ge
makkelijke N.B.M.-boekje.) U zult geen
spijt hebben van uw tochtje, want U
wilt toch zeker deze stralende herfst
uitbuiten Vooral doen
Maar ook even denken aan het afhalen
van de U.S.O.-abonnementskaarten, al
thans degenen, die zich voor 25 septem
ber hebben opgegeven. Uw plaatsbe
wijzen liggen op u te wachten, dames
en heren
De tweede groep moet nog even geduld
hebben. Wij maken nog bekend (via
V.V.V.-Nieuws) wanneer hiervoor de bil
jetten zijn binnengekomen. In elk ge
val is er voor iedereen plaats. Over
enige weken zien we elkaar dus in de
concertbus en dan op naar Tivoli
MAKELAAR
Soest, Vredehofstraat 19.
tel. 4551
A'dam, Herengracht 226
tel. 241093
Zowel direct als via AMSTERDAM vraag
naar Eengezinswoningen, Villa's en Bun
galows in Soest en omgeving.
Ook voor uw VERZEKERINGEN directe
verbinding met de Beurs in Amsterdam
Door een besluit van het college van
B. en W. is het mogelijk geworden dat
het echtpaar J. B. Sevink van het gas
bedrijf een gasfornuis ontving zonder dat
aankoop, vervoer en plaatsing iets kost.
In het kader van de inruilactie die ver
band houdt met de omschakeling op
aardgas, kwamen de heer en mevr. Se
vink een gasfornuis kopen. Dat was op 24
september, een zwarte dag voor het be
drijf, want de heer P. Simons, admini
strateur van het bedrijf is op die dag
plotseling overleden.
Aan het echtpaar Sevink werd dan ook
niet meegedeeld dat zij zo gelukkig wa
ren geweest het 1000-ste fornuis te ko
pen om alle vreugde om een buiten
kansje te vermijden. Later werd hun
meegedeeld dat zij het fornuis gratis
kregen.
Wethouder J. v. Arend deelde het echt
paar Sevink in de toonkamer van het
bedrijf mee dat zij helemaal niet hoefden
te betalen. Hij hoopte dat ze net zulke
trouwe gasverbruikers zullen blijven als
ze altijd geweest zijn en dat ze nog heel
lang plezier van het fornuis zullen heb
ben. De heer Sevink wenste hij toe dat
zijn vrouw er hele lekkere hapjes voor
hem op zou koken. De vrouw van de di
recteur van het gasbedrijf, mevr. N. H.
Bredeveld, bood mevr. Sevink bloemen
aan.
Op dit moment zijn er al 1400 fornuizen
verkocht. In totaal zijn er 3793 fornuizen
in Soest en 4500 comforen. Er werden 115
tweevlamscomforen ingeleverd, 683 V-k-
vlams, 567 viervlams, 171 keukengeysers
en 114 badgeysers.
Uit het trappenhuis van een woning
aan de Hobbemalaan is een bromfiets
gestolen ten nadele van de heer M. H. A.
V. Ten nadele vaji de heer H. V. werd op
de Soesterbergsestraat de kilometerteller
van een rijwiel gesloopt.
