m
immm
Ons leven onder nul
75 jaar geleden kwam er orde
in een chaos van
spoor wegbedrij ven
VIJFDE BLAD
Bevroren oren, neuzen, tenen of vingers
Lenssen+de Wolff
Eiermarkt
Openbare bibliotheek naar
bejaarden
Kath. Vrouwengilde Soestdijk
Verwarming voor kleuters
DE GEVAARLIJKE 3 MEIER
waaruit later de Nederlandse Spoorwegen groeide
Koning Willem I stichtte zelf de Nederlandsehe
Rhijnspoorweg Mij.
..si
Imkers zoeken terrein
Schaaknieuws
Met de kerstdagen is het begonnen: een
beetje sneeuw, een beetje ijs, veroorzaakt
door een beetje vorst. Daarna dooiden
sneeuw en ijs weg en kwam de Neder
landse kwakkel winter met wisselende
temperaturen.
Maar velen willen wel wat langduriger
en wat intensiever genieten van datgene
wat de winter ons te bieden heeft. Waar
blijft dit jaar de even beruchte als be
roemde elfstedentocht?
Ja, we weten wel, dat niet iedereen er
even gelukkig mee is als het „flink gaat
doorzetten", we hebben allang weer kun
nen zien hoe de koude het leven van alle
dag, het bestaan van velen, vaak op een
onplezierige manier beïnvloedt.
We dragen onze dikste kleren, liefst
een paar stel over elkaar en we zien er
daar niet erg voordelig mee uit. Kan
toormensen schuiven hun bureaus dich
ter bij kachel of radiator, maar ze blij
ven bibberen en klagen. De dagindeling
van de huisvrouw verandert, omdat ze
werkjes in de warme huiskamer zoekt.
Ongemakken.
Ook in het verkeer is alles anders: het
aantal bromfietsers vermindert ziender
ogen, de motorrijders laten helemaal
E
onroerende goederen
taxaties
hypotheken
r Wkr assurantiën
Steenhoffstraat 67 Soest Tel. 2169
verstek gaan, de automobilisten hebben
met allerlei ongemakken - zoals bevro
ren ruiten - te kampen, de leveranciers
op de weg werken met grote vertraging
Natuurlijk, ongerief is er genoeg: kranen
afsluiten, water aftappen, kolenman op
bellen, afvoeren omwikkelen, met straal
kacheltjes slepen, elektrische dekens gaan
kopen, zand strooien, sneeuw scheppen,
kranten in de kozijnen leggen en allerlei
andere ongemakken.
Lichamelijke gevolgen.
Vanzelfsprekend heeft niet iedereen
evenveel van de koude te duchten Een
aantal mensen werkt toch maar lekker
binnenshuis en velen maken in deze tijd
op weg naar hun werk gebruik van een
openbaar vervoermiddel: trein, tram of
bus.
Zulke personen behoeven zich over be
vroren lichaamsdelen geen zorgen te ma
ken.
Heel anders is het gesteld met de buiten
werkers: loopjongens, wissellopers, melk-
slijters, postboden, wegwerkers, brood
bezorgers Hun lichaam is tijdens een
vorstperiode lange tijd achtereen aan zeer
lage temperaturen blootgesteld en dat
kan schadelijke gevolgen hebben!
De allermeeste kou vangen natuurlijk de
schaatsenrijders. Daarbij denken we niet
in de eerste plaats aan de vele kinderen
die hun baantje rijden op de sloot achter
het huis of in een keurig ingerichte ijs-
club.
De toehtenmakers.
Als het om bevroren lichaamsdelen gaat,
zijn bet vooral de toehtenmakers op de
schaats die gevaar lopen. Wij bedoelen
diegenen, die ver van moeders pappot,
ver van alle koffie- en chocoladetentjes,
hun weg zoeken door ons wijde en een
zame polderlandschap.
Geroutineerde schaatsenrijders dragen
niet alleen krantenpapier onder hun
kleding zij trekken voor lange tochten
dikwijls wollen handschoenen en sokken
aan, die gedrenkt zijn in vaseline Bo
vendien beschermen zij de oren voldoen
de tegen de snijdende wind die zij kun
nen ontmoeten.
Over het algemeen kondigt de bevrie
zing zich aan door pijn in het betrok
ken lichaamsdeel Het verdient dan geen
aanbeveling om daar, uit een misplaatst
heldendom, geen acht op te slaan, want
het lichaam waarschuwt op die manier
niet zonder reden.
Goede eerste hulp.
Het is goed om te weten, dat in zo'n
geval knellende kieren of schoenen, door
de plaatselijke druk die zij uitoefenen,
een funeste invloed hebben. Het bewegen
van de bedreigde lichaamsdelen is iets
dat veel onheil kan voorkomen.
Bij pijn in de tenen is afbinden van de
schaatsen noodzakelijk, totdat men de
voeten weer in goede konditie heeft ge
kregen. Zijn er eenmaal lichaamsdelen
bevroren, dan gaat het er vooral om,
daar geen verkeerde dingen mee te doen
Allerlei huishoudelijke recepten, zoals
wrijven met vet, hebben een averechtse
uitwerking. Ook moet het dringend wor
den afgeraden de patiënten vlak naast de
warme kachel neer te zetten om te „ont
dooien".
De beste eerste hulp wordt verleend door
de getroffene in een vertrek te brengen
dat een temperatuur heeft van twintig
graden Celcius. Wanneer men dit doet
er men laat het bevroren lichaamsdeel
zelf met rust, dan zal het in het overgro
te deel der gevallen bij deze eerstehulp-
verlening kunnen blijven.
Zuidpoolexpeditie.
Zijn er, nadat de zieke weer zo'n beetje
op temperatuur gekomen is, blaren, won
den of verkleuringen te zien, dan is me
dische hulp noodzakelijk, want ernstige
bevriezingen moeten met grote zorg en
met uiterste deskundigheid worden be
handeld.
In ons gematigd klimaat ziet men nau
welijks uitgebreide bevriezingen: daar
voor is het in west-Europa gelukkig nooit
koud genoeg. In „Stalingrad", het be
roemd geworden boek van Plevier, kan
men lezen hoe in de Russische koude on
gemerkt hele voeten kunnen afvriezen.
In het dagboek van Kapitein Scott
wordt beschreven, hoe tijdens een zuid
poolexpeditie het vocht in de blaren van
de bevroren handen tot ijs werd tijdens
het optornen tegen een storm van zestig
graden onder nul.
Zoals gezegd, zulke ernstige bevriezingen
zal men bij ons zelden of nooit zien
ontstaan Hier te lande behoeft men tij
dens een vorstperiode slechts rekening
te houden met bevroren oren, neuzen, te
nen of vingers.
Deze minder ernstige vormen van bevrie
zing komen, in een tijd dat er ijs is,
herhaaldelijk voor. Het is nuttig dit goed
in zich op te nemen, want het bevriezen
van deze „uitstekende" lichaamsdelen is
nog altijd ernstig genoeg, om alle maatre
gelen te nemen die zulke zeer pijnlijke
aandoeningen voorkomen.
Op de Amersfoortse eiermarkt werden
aangevoerd 190.000 stuks in prijzen van
10.75 tot 11.75 Middenprijs 11.25
Prijs per kg 1,82.
De bejaarden van bejaardencentrum
„Braamhage" behoeven voortaan niet
meer naar de cpenbare bibliotheek te
gaan om boeken te halen. De bibliotheek
komt nu bij de bejaarden.
Het boekenbezit van „Braamhage" werd
uitgebreid met een kollektie boeken die
door de openbare bibliotheek bij de pro
vinciale bibliotheekcentrale in Utrecht
was aangevraagd.
J.l. vrijdagmiddag maakten de bewoners
van het bejaardencentrum voor het eerst
op deze manier kennis met de biblio
theek. Onder degenen die zich lieten in
schrijven bevond zich ook mej. Boerlage,
die enige tientallen jaren geleden veel
heeft gedaan met betrekking tot het
jeugd bibliotheekwerk in Utrecht.
Het Kath. Vrouwengilde Soestdijk gaf
op donderdagavond voor haar leden een
voorlichtingsavond over aardgas Deze
avond werd verzorgd door het Gem. Gas
bedrijf. Voor de pauze werden er een
drietal films vertoond over het gebruik
van gas en het verschil tussen stadsgas
en aardgas. Wat zeer interessant was.
Na de pauze maakte de heer Kamphorst
de dames duidelijk hoe van stadsgas op
aardgas zal worden overgegaan en de
voordelen van het gebruik van aardgas
vooral voor eventuele centrale verwar
ming. Het was een leerzame avond. Jam
mer dat de belangstelling van de zijde
van de leden zo gering was.
Het rk. schoolbestuur te Soesterberg
heeft aan het gemeentebestuur medewer
king gevraagd voor het wijzigen van de
verwarmingsinstallatie en het aansluiten
van het riool op de gemeenteriolering ten
behoeve van de St Gabriëlkleuterschool
aan de Generaal Winkelmanstraat De
ruimten in de school worden thans ver
warmd door afzonderlijke gaskachels.
Met het oog op de toekomstige overscha
keling op aardgas is het dienstig vroeg
tijdig maatregelen te nemen opdat deze
overschakeling zonder stagnatie kan ver
lopen. Een ombouw van de bestaande
kachels teneinde deze geschikt te maken
voor aardgas is niet mogelijk, zodat deze
moeten worden ingeleverd en vervangen
door nieuwe.
In verband met deze voorgenomen ver
vanging van de huidige gaskachels zal
van de gelegenheid gebruik worden ge
maakt om ook een kachel te plaatsen in
de toiletruimte.
Het college van B. en W. heeft de raad
verzocht een krediet van 4500,ter be
schikking te stellen.
Ook de verwarming van de r.k. kleuter
school te Soestdijk bestaat uit een aantal
gaskachels die vervangen moeten worden
door gasverwarmingselementen in de di
verse ruimten. De kosten worden op
7600,geraamd en het college van B
en W. heeft de raad verzocht een krediet
tot dit bedrag te verlenen.
Bij gebruik van slechte een weinig alcohol reageert men 1/10 seconde later dan normaal
meïer
1/10 seconde
later remmen
bij een snelheid
van*00km per
uur betekent
een 3meter_
langere remweg
O
De datum 21 januari 1890, nu vijfenze
ventig jaar geleden - is in de Neder
landse spoorweggeschiedenis van groot
belang, want de toen tussen de staat en
de drie voornaamste spoorwegmaatschap
pijen gesloten overeenkomst, betekende in
principe het begin van de eenwording,
waaruit later na een steeds grotere sa
menwerking de nv „Nederlandse Spoor
wegen" ontstond.
Na zo'n vijftig jaar railverkeer in Neder
land, waarbij er fel werd geconcurreerd,
bleek het echt wel nodig dat men tot
meer eenheid en samenwerking kwam, zo
wel in het belang van de maatschappijen
zelf als in dat van het reizend publiek.
In onze ogen bestend er in die tijd m ons
land een ware chaos, waaruit drie be
drijven als de grootste, de machtigste en
de sterkste naar voren traden, te weten:
de Nederlandsehe Rijnspoorwegmaat
schappij. de Hollandse IJzeren Spoorweg
maatschappij en de Staats Spoorwegen
respectievelijk afgekort als N.R.S
H.IJ.S.M. (later HS.M.i en SS. De overi
ge waren kleine maatschappijtjes, die
soms een bepaald spoorlijntje exploi
teerden en in het grote totaal weinig in
de melk hadden te brokkelen.
Door de Belgen geïnspireerd.
Zoals bekend waren de Engelsen de pio
niers op spoorweggebied. Frankrijk, Bel
gië en Duitsland volgden als eersten het
Britse voorbeeld op het vasteland na.
Daarna kwam Nederland. Internationaal
gezien sloegen wij nog niet zo'n gek fi
guur Zwitserland en de Scandinavische
landen bijvoorbeeld legden jaren nadat
de le treinen in Nederland reden een
spoorlijn aan Van direct belang voor
onze activiteit was wel het Belgische ini
tiatief.
Onze zuiderburen, die zich in deze be
ginperiode van de spoorwegen konden
verheugen in hun pas (in 1830) verwor
ven zelfstandigheid, zagen als enthousi
aste jonge natie 't belang in van 'n goede
handelsverbinding met de Rijn. Zij
maakten plannen om een spoorlijn aan
te leggen van Antwerpen naar Keulen.
Koning Willem I onderkende de betekenis
van de transitohandel en toonde zich een
fervent voorstander van de introductie
der spoorwegen in Nederland. Er werd
een staatscommisie gevormd die zich met
het vraagstuk ging bezighouden.
Willem 1 greep in.
Na rijp beraad kwam het advies: de
ccmmissie was van oordeel dat het in het
algemeen niet de taak van de staat was
om spoorwegen aan te leggen De con-
missie adviseerde echter wel wegens de
grote belangen van de Nederlandse tran
sitohandel een spoorlijn aan te leggen
van Amsterdam via Utrecht en Arnhem
naar Keulen, dus een verbinding met de
Rijn, die uit de schatkist zou moeten
worden bekostigd Het project zou worden
gefinancieerd uit koloniale baten. Met
slechts twee stemmen voor werd het
wetsvoorstel verworpen!
De reactie van Willem I kwam snel. Hij
verordonneerde (bij Koninklijk Besluit)
de aanleg van deze spoorlijn op staats
kosten. Hij stelde zich persoonlijk garant
voor de aflossing en rente van de lenin
gen. die zouden moeten worden aange
gaan. Aldus kon men in 1838 starten met
de aanleg van het eerste Rhijnspoortra-
ject, dat van Amsterdam (net buiten de
Weesperpoort) naar Utrecht. Het zou om
streek vijf jaar duren voordat deze 35
kilometer baan waren gelegd
Inmiddels was met veel Duits kapitaal
de „Hollandsche IJzeren Spoorwegmaat
schappij" opgericht Deze maatschappij
opende al in 1839 de eerste Nederlandse
spoorlijn en wel tussen Amsterdam en
Haarlem, waarop de locomotieven (zon
der tegenwind) een snelheid van 30 ki
lometer per uur haalden. Deze lijn werd
later doorgetrokken naar Rotterdam
De Rhijnspoorweg kreeg in 1845 een ver
lengstuk van Utrecht naar Arnhem. In
datzelfde jaar had de „Nederlandsehe
Rhijnspoorweg Maatschappij" met Engels
kapitaal de lijn van de staat overgeno
men Deze lijn bleek echter geen econo
misch succes
Veel vreemd kapitaal.
In die eerste jaren toonde de spoorweg
kaart nog maar een mager net In 1853
kwam er een nieuwe lijn bij: die van
Maastricht naar Aken Met een zijlijn
van Sïmpelveld r.aar de Dominale mijn.
Deze zijlijn werd louter voor goederen
vervoer gebruikt en met de exploitatie be
lastte zich een nieuwe maatschappij, „De
Aken-Maastrichtse Spoorwegmaatschap
PÜ"
„Rhijnspoor" werkte inmiddels verder aan
ce uitbouw van haar net en in 1855
kwam de (later steeds verzakkende) lijn
Utrecht-Gouda-Rotterdam tot stand en'n
jaar later de zo lang nagestreefde ver
binding met Duitsland, waar men bij
Emmerich aansluiting kreeg op een
Duitse lijn
In die zelfde tijd kwam een lijn Antwer
pen-Rotterdam klaar, onder Belgisch be
heer.
Toch bleef nog een groot deel van ons
land verstoken van railverbindingen. De
oorzaken hiervan waren de hoge kosten
van aanleg, het bescheiden aantal Ne
derlanders dat gezien de financiële kant
van de zaak gebruik van de trein kon
maken, de dunne bevolking in bepaalde
delen van ons land en de grote rivieren,
die kostbare bruggen noodzakelijk maak
ten.
Staatsspoorwegen.
In 1860 kwam het voorstel om op kosten
van de staat spoorwegen aan te leggen.
Wie de lijnen zou gaan exploiteren werd
in het midden gelaten. Van dat moment
af, werden in snel tempo vele kilometers
baan gelegd, door het gehele land. Toen
de eerste lijn gereed kwam, werd de ex
ploitatie in handen van een particuliere
maatschappij gelegd die zich Maatschap
pij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen
noemde afgekort tot SS.)
Elders in het land verrezen weer andere
maatschappijen en rond 1880 telde men
zo'n tien maatschappijen met als grootste
N.R.S.H.M.S en S S
Tussen deze verschillende maatschappijen
werd een concurrentiestrijd op leven en
dood gevoerd. Dit baarde de regering
Dr. Theodorc Kazimiroff stond voor een ongewoon
tandartsenprobleem, toen hij Sapiunik, de ca. 250
kg wegende walrus uit het New York's aquarium
moest behandelen. De walrus had de gewoonte
met de korte slagtanden langs de wanden van
het bassin te raspen, waardoor de beschermende
laag emaille afbrokkelende en het dier geïnfec
teerd werd. De operatie was derhalve onvermij
delijk en duurde onder narcose een half uur.
Rechts tijdens de operatie en links controle
van de patiënt na de operatie.
VAN DE SOESTER COURANT
VAN DINSDAG 12 JANUARI 1965
zorgen en er werd een commissie samen
gesteld, die adviseerde tot grotere on
derlinge samenwerking. Die werd 75 jaar
geleden op 21 januari 1890 een feit. Het
bleek het begin naar eenheid, al moest
voordien een van de oudste maatschap
pijen, „Rhijnspoor" het loodje leggen.
H.S.M. en S.S. werkten zodanig samen,
dat kort na het tot stand komen van de
samenwerking „Rhijnspoor" reeds moest
worden opgeheven.
Naar de fusie.
Eenheid was er echter nog niet, want pas
in 1916 kwamen na likwidatie van diver-
sr kleine maatschappijen, het overnemen
van lijnen, enzevoorts. S.S. en H.M.S. tot
een belangengemeenschap die een jaar
later in een officiële fusie resulteerde
De concurrentie was achter de rug, pre
cies op tijd, want de spoorwegen als
geheel kregen nu te kampen met de ont
wikkeling van de automobiel, waardoor
het wegvervoer snel in belangrijkheid
steeg.
Toen in 1920 de economische uitkomsten
te wensen overlieten, besloot de staat de
meerderheid van de aandelen te kopen en
zich garant te stellen voor eventuele te
korten De staat werd regelrecht belang
hebbende.
In 1937 liep een reorganisatiewet van
stapel, die op de eerste januari 1938 in
werking trad. De twee oude maatschap
pijen die tot dan toe althans in juridi
sche zin hadden bestaan, werden opge
heven en de n.v. „Nederlandse Spoorwe
gen" werd een feit. De staat kreeg het
risicodragend (aandeel) kapitaal nu ge
heel in handen.
Tijdens de jaarvergadering van de af
deling Soest der Nederlandse Vereniging
van Bijenhouders, welke in restaurant
Zonneheuvel gehouden is, deelde voor
zitter A. van Breukelen namens het be
stuur mee dat het in de bedoeling ligt te
trachten een terrein te vinden waar
kasten kunnen staan van bijenhouders
die daarvoor thuis geen ruimte hebben.
Naar de mening van het bestuur zal de
belangstelling voor het imkeren sterk
toenemen indien deze gelegenheid ge
boden wordt
De voorzitter noemde het afgelopen jaar
als verenigingsjaar slecht en als „honing-
jaar" goed. Het laatste is te danken ge
weest aan het goede weer. In de ver
eniging is men echter niet pessimistisch,
want volgende maand begint een cursus
van aspiranit-imkers, welke gegeven zal
worden door de heer G. Grijze.
De jaarverslagen van secretaris Dijkstra
en penningmeester J. van Breukelen wer
den goedgekeurd en de heren A. van
Ereukelen en Buitendijk werden tot be
stuurslid herkozen.
Na de pauze hield de heer E. Heupers
een causerie over de folklore van de bij
enteelt. Er wordt al vele eeuwen ge-
ïmkerd en elk gebied had zijn eigen me
thode van bijen houden. De heer Heupers
behandelde in hoofdzaak het imkeren in
Eemland en lichtte het gesprokene met
dia's toe.
XflPSMON^
TEENH0FF5TR.-53 - TEL 2842 SOEST
Soest 2 heeft het nieuwe jaar slecht in
gezet. De mooie positie aan de kop van
de ranglijst kon niet behouden worden.
De uitwedstrijd tegen Huizen leverde
een 5U>-4i^ nederlaag op. Over de wed
strijd zelf kan men kort zijn De eerste 5
borden hebben niet alleen uitstekend
partij gegeven, maar ze waren duidelijk
sterker dan hun Gooise tegenstanders
Met Veldhuis als grote uitblinker zorgden
ze voor een voorsprong De borden
6 tot en met 10 stelden echter enorm
teleur. Alle 5 spelers verloren hun partij
Aan 2 borden werd zelfs onnodig de
dame verspeeld, dat mag m deze klasse
niet meer voorkomen. Door deze uitslag
is de kans op een eventueel kampioen
schap zeer klein geworden.
Huizen-Soest 2. H. Toornstra-H A. Veld
huis 0-1 J. Sharles-R E Henze 0-1. T
Spijker-J. Leydes Vfe-14. J Visser-B Beu
ken 0-1 Mr D Eggink-J. van Veen 0-1
J. Derks-J E. Coevorden Jr. 1-0. D.
Schram-N. J Dontjes 1-0. L. Heremans-
L. Verkerk 1-0. H Westland-H. Altïnk
1-0. H V. Harder-J. v. d. Wal 1-0 To
taal uitslag 5V2-414.
Vrijdag a.s. speelt Soest 1 thuis tegen
het sterke B S.G. uit Bussum. Helaas zijn
Van Zuijlen en Timmer niet van de
partij. De verwachtingen zijn dus niet
al te hoog gespannen Men heeft echter
n 10-tal dat voor verrassing kan zorgen
Voor de huiscompetitie speelden Coever-
den sr en Gordeau gelijk, terwijl het
nieuwe lid Baayens ook weer een verster
king blijkt te zijn, want hij won z'n
eerste partij van Bervoets. Hierdoor stijgt
hij meteen op de ranglijst.
