Vijf mei 1365,
„IHaaktt u er ook een feest
van voor anderen?
IDEEëN EN
IDEETJES
in de Pieterskerk te Leiden een rede uit,
die als titel droeg. ,,De welvaart der we
reld als gemeenschappelijke verantwoor
delijkheid". Zij richtte zich in het bijzon
der tot de jeugd en zei onder meer
..Het is echter zo. dat de hele we
reld samen een taak heeft, een ge
meenschappelijke opdracht, een ver
antwoordelijkheid mét elkaar, die in
de eerste plaats is voor elkaar. Want
alleen een werkelijke onderlinge on
afhankelijkheid kan uitredding bren
gen. Een verantwoordelijkheid voor
elkander, die gaat tot het dagelijks
brood toe".
Nu, na Men jaar zyn deze woorden nog
onverkort waar. Laten wy er met zijn
allen naar handelen juist nu, in 1965, nu
wy gedenken dat wy 20 jaar geleden on
ze vrijheid herkregen en als vrij volk
onze verantwoordelykheid voor de hele
wereld In de V.N. aanvaardden. Laten we
vrijheid en verantwoordelykheid als jong
Nederland In de komende weken beleven
onder het motto:
„5 MEI, MAAK EK OOK VOOR
ANDEREN EEN FEEST VAN."
FANCY-FAIR OF BAZAAR
Een fancy-fair of bazaar is een
feestelijke manier om veel geld bijeen
te brengen. Ballen gooien, kaashap
pen, hengelen, pudding smijten, een
grabbelton, een rad van avontuur,
een schiettenteen massa kienspel,
een vergelijkend examentje, dammen,
koekslaan enz.
Alleen al de voorbereidingen zijn
een feest en op school of met je club
is zoiets niet moeilijk te organiseren.
Ouders, vrienden en kennissen zullen
je inspanningen zeker met klinkende
munt belonen.
SPORTWEDSTRIJDEN
Een sportclub kan zijn bijdrage op
velerlei wijze verzorgen. Allereerst
natuurlijk een sportwedstrijd met
extra entree-gelden. Gymnastiekver
enigingen kunnen een demonstratie
houden; feestelijk en attractief. Maar
er is meer. Wat zou je b.v. denken
van een ster-rit, een fietsenrally, een
wandelmars. Ook binnenshuis zijn
veel mogelijkheden: kaartavond, ke
gelwedstrijd, dam- en schaaktoer
nooien bijvoorbeeld.
OUD PAPIER
Het inzamelen van oude kranten,
lege flessen (statiegeld) of postze
gels, brengt in een korte tijd geld in
het laatje.
KLUSJES
Karweitjes als schoenpoetsen, spat
borden witlakken, ramen lappen,
auto's wassen kunnen een flink steen
tje bijdragen.
SAMEN, JA GEZELLIG
Technische school en MMS, ULO
en HBS, GYM en Huishoudschool
kunnen in deze of elke andere com
binatie samen een reuze festijn orga
niseren. De werkstukken van de lage
re technische school en de fancy-fair
van de MMS laten zich goed com
bineren, of de oliebollen van de huis
houdschool smaken uitstekend gedu
rende de pauze van het toneelstuk
van het GYM enz., enz.
WAFELS. OLIEBOLLEN EN
SNERT
Huishoudscholen kunnen eens pro
beren of de weg naar de portemon
nee ook via de maag loopt. En als
je toch bezig bent, misschien dat de
produkten van het fraaie handwerken
ook nog geld in het laatje kunnen
brengen.
BEVRIJDINGSMARKT
Voor of op 5 mei. Een feest voor
de organisatoren en een feestelijke
presentatie van jullie actie „Maak er
ook voor anderen een feest
van". Een babbeltje met het gemeen
tebestuur en de vergunning is er.
Op een plezierige plek van de ge
meente is zo'ti markt zo opgezet.
Werkstukken van eigen hand, de
produkten van ,Jdina-bak graag" en
de hele santkraam van de fancy-fair
trekken genoeg feestgangers om met
een goed batig saldo te kunnen slui
ten.
Teken zelf je affiches, misschien is
er een draaiorgel te bemachtigen,
een optocht te houden, een baïlonver-
koop en ballonwedstrijd te organise
ren of een carnavalswagen te versie
ren.
„FETES-DIVERSES
Een twistavond, een songfestival,
een jeugdcircus, een modeshow, een
poppenkast, een toneelspel, een quiz.
DUIT-IN-'T-ZAKJE
Alle hiervoor genoemde activiteiten
vragen van jullie wel veel werk
maar de centen moeten voor het me
rendeel van anderen komen.
Waarom zouden jullie zelf ook niet
wat op tafel leggen, en mogen wij
daarvoor nu eens een voorstel doen.
Hoogste klassen lagere school: tien
zakcenten.
Voortgezet en middelbaar onder
wijs: een kwartje.
Werkende jonge menseneen gul
den van het loon.
Regel zelf de inning en stort het
bedrag op giro 100200, Anti-Honger-
Actie, Den Haag.
Er is een pracht van een affiche
beschikbaar, die we graag in elk ge
wenst aantal op aanvraag gratis be
schikbaar stellen.
Vijl mei, een dag om te ont
houden, een dag om te geden
kenen een dag om te vieren I
SamenstellingBert Vos
danig te wijzigen, dat het hierboven aan
gestipte vicieuse rad der onvrijheid tot
stilstand wordt gebracht.
Ceylon heeft toen in gesprekken na 't
werk ook kennisgenomen van onze recen
te geschiedenis. Men weet daar van ons
twintigjarig bevrijdingsjubileum Van
daar dan ook die brief, waarin niet alleen
onze jeugd, maar het gehele Nederlandse
volk geluk wordt gewenst.
CEYLON SCHRIJFT:
De vrijheid die jullie viert op vyf mei
is tie vryheid die jullie als volk hebt om
je eigen bestemming te bepalen, om je
eigen leven te leven. In deze zin zijn wy
ook een vrij volk.
Maar in een ander opzicht zuchten wy
nog onder een slavernij die jullie niet
kent. Wy gaan nog gebukt onder de ti
rannie van een ander soort dictators:
honger, ondervoeding en gebrek aan de
meest elementaire levensbehoeften. Daar
door zijn we nog kwetsbaarder voor de
gevolgen van natuurrampen, zoals de
verschrikkelijke cycloon en de vloedgolf
die op Kerstmis nog in onze noordelijke
provincie ontzettende verwoestingen aan
richtte, bijna de helft van onze vissery
vernielde en een verlies van bijna 100.000
ton veroorzaakte in de rijstproduktie.
DADEN
Wij willen op deze brief antwoorden
met daden. Ceylon is één van die in the
orie vrije plekken op de wereld waar toch
nog grote brokken onvrijheid opgeruimd
dienen te worden. Dat is alleen mogelijk
met hulp van buitenaf. De patiënt moet
enkele versterkende injecties hebben om
daarna op eigen kracht verder te gaan.
Wij kregen die injecties in de jaren na
1945, we zijn nu instaat zelf die heilzame
spuit te hanteren.
Op Ceylon zijn we daar verleden jaar
mee begonnen, we gaan er nu mee door.
Wij moeten van onze complete vrijheid
gebruik maken om elders, bijvoorbeeld op
Ceylon, dezelfde omstandigheden voor
menselijke waardigheid en geluk te
scheppen. Dat heeft altijd zin, maar ze
ker en vooral in dit jaar van twintigjari
ge bevrijdings- en V.N.-herdenking, in dit
jaar van internationale samenwerking.
GEEN COLLECTEBUSSEN
Wy willen de Nederlandse jeugd niet
oproepen om gezamenlijk met de collec
tebus le gaan rammelen. Er zyn, vinden
wij, betere manieren. Laat de jeugd ge
bruik maken van zijn vryheid en oplei
ding om originele acties te organiseren.
Clubs, verenigingen, federaties kunnen
vroege bevrijdingsmarkten, voorstellin
gen, bazars, feestavonden, sportwedstry-
den en noem maar op in elkaar zetten.
Er is een macht van mogelijkheden oni
leuke en/of interessante activiteiten te
ondernemen die bovendien geld opleveren.
Niet alleen de georganiseerde jeugd
wordt uitgenodigd, ook de ongeorgani
seerden kunnen elkaar misschien voor
deze gelegenheid tydelijk vinden om van
alles op touw te zetten. Is er onverhoopt
een tekort aan ideeën, bel dan (070)
399001 en het idee wordt geleverd.
In de week van 30 april5 mei zal het
geld van de gezamenlijke krachtsinspan
ning worden ingezameld. Jullie worden
uitgenodigd het te storten op postgiro
100200 ten name van de anti-honger-ac-
tie. Diegenen, die in genoemde week nog
net niet ver genoeg zyn kunnen via het
telefoonnummer (070) 399001 melden
hoeveel geld er ongeveer te verwachten
is. Dit, om op 5 mei tijdens een nationale
manifestatie in het RAI-Congresgebouw
in Amsterdam (radio en televisie zijn er
bij) het totale bedrag bekend te kunnen
maken.
Op 18 juni 1955 sprak koningin Juliana
Vijf mei 1945. Een zucht van opluchting voer door heel Europa. De
bange dagen van de oorlog, van de hel van vuur en ijzer, de momenten van
intense spanning, van razzia's, van vallende mannen voor het vuurpeleton,
de dagen van honger, verdriet en ellende zij waren voorbij. Het einde
van een bijna eindeloze verschrikking kwam begin mei. De man die de oor
log ontketend had en die er, opgesloten in zijn stafbunker, opgesloten in zijn
vervolgingswaanzin en vernietigingsdrang, leiding aan had trachten te ge
ven, de man die ook naar de jeugd van het Duitse volk zijn klauwen had
uitgestrekt, hij vernietigde zichzelf, pleegde zelfmoord. En na de capitulatie
in Wageningen op 5 mei 1945 werd eindelijk, na de verschrikking van de
hongerwinter, ook het westen van ons land van het zware Duitse juk be
vrijd
Bevrijding! Dr L. de Jong. directeur van het Rijksinstituut voor Oorlogs
documentatie te Amsterdam gaf in deel drie van zijn serie: ,,De bezetting
de bevrijding als volgt weer: ..O. dat gevoel bevrijd te zijn, of beter: de
tegenstrijdigheid van al die emoties. De ontzaglijke opluchting: voorbij, die
onderdrukking, dat onrecht, die moordpartijen! Het geluk, weer in eigen
geest te kunnen gaan opbouwen in dit land dat in zijn schamele, geplunderde
armoede ons dierbaarder was dan ooit. De angst: wie komen niet terug van
die velen, velen die gedeporteerd zijn? De droefenis om al die familieleden,
vrienden, makkers, van wie wij wisten dat voor hen de bevrijding, te laat
gekomen waste laatEn eindelijk: het vaste besluit moge
het levend gebleven zijn in allen die deze immense volkerenworsteling door
stonden om ons tot het einde onzer jaren bewust te blijven van hetgeen
wij danken aan de offers der bondgenoten en voor allen, die voor ons voch
ten en vielen.
Voor alle problemen rond de viering
van de vijfde mei kunt u zich wenden tot
het Bureau Nationaal Comité Viering Be
vrijdingsdag 5 mei 1965, Herengracht 519
te Amsterdam-C., tel. (020) 236222. Be
stelling van het boekje ..Ideeën voor vijf
mei" kunt u bestellen door bijschrijving
van ƒ1,op giro 194045 onder vermel
ding. „ideeënboekje 5 mei". Het blad
Handenarbeid" kunt u tevens via dit
gironummer bestellen. Kosten ƒ2.Dit
blad samen met het boekje kost ƒ2,50
Het actiebureau van NOVTB Maak er
ook voor ANDEREN een feest van) is
gevestigd aan de Van Blankenburgstraat
6 te Den Haag, tel. (070) 399001.
Over deze laatstgenoemde actie
schrijft de journalist Bas Roodnat in
een speciale brochure het volgende:
Onze twintigste bevrijdingsdag is in
aantocht. Hij dient dan ook gezien te
worden als een mijlpaal, als een feest- en
bezinningsdag met een extra accent. Aan
de feesten en ook aan de herdenkingen
zullen vele tienduizenden deelnemen, die
de echte bevrijding van twintig jaar ge
leden niet bewust of in het geheel niet
hebben meegemaakt. Door jongeren, door
bijna-volwassen zelfs. die bezetting,
knechting, kortom ón-vrijheid slechts
kennen uit de verhalen van hun ouders
of van oudere vrienden, uit boeken, uit
films. Het gevaar is niet denkbeeldig, dat
zij via deze overlevering toch een beeld
krijgen, waarin hier en daar het helden
dom, de romantiek, die elk menselijk tref
fen ook aankleeft, te sterk de nadruk
krijgen. Zeker is. dat 't woord bevrijding
in de allereerste plaats wordt geassoci
eerd met de beelden van grommende
tanks, schietende kanonnen, een omlaag-
dreunend vliegtuig, achter stoepranden
dekking zoekende infanteristen. De aan
de bevrijding voorafgaande oorlog werd
natuurlijk gekenmerkt door het intensie
ve gebruik van een steeds „verfijnder"
wordend vernietigings-apparaat. Maar
toch lang niet alleen daardoor. Ook door
een verdrietig lange serie van andere
dingen, die echter te abstract zijn om
goed tot de verbeelding te kunnen door
dringen. Zeker niet tot de verbeelding
van diegenen, die één en ander (geluk
kig!) niet aan den lijve hebben onder
vonden
FATALE CIRKEL
Neem de honger. Honger, echte honger
is volstrekt onvoorstelbaar Het betekent,
dat men dag en nacht bezig is met het
denken aan eten. Men droomt van rogge
meel, van aardappelschillen, waar nog
iets aan zit. Honger verlamt niet alleen
het lichaam, maar ook de geest.
Tracht je voorts onwetendheid voor te
stellen, analfabetisme. Of een toestand
van ziekte, voortvloeiend uit de onmoge
lijkheid om lijders te voorzien van dat
voedsel en die medicamenten, die hen ge
zond kunnen maken. Honger, ziekte, ge
brek staan de bouw van scholen in de
weg. En omdat er geen scholen en geen
onderwijzers zijn kan het volk geen men
sen voortbrengen, die de honger, de ziek
te en het gebrek kunnen bestrijden.
Honger, gebrek, a-hygiëne, ziekte,
onwetendheid vinden elkaar in een
vicieuse cirkel: het één heeft het an
der tot gevolg, het ene probleem
maakt voorts de oplossing van het
andere onmogelijk. De mensen die in
deze lugubere tovercirkel gevangen
zitten, dreigen weg te zakken in een
apatie, een geestelijke verdoving,
waardoor ze alles niet zo hevig meer
voeteo,
BEVRIJDING
Welnu, de bevrijding twintig jaar
geleden betekende zeker niet in de
laatste plaats het wegnemen van dat
ontzaglijke stuk onvrijheid, dat honger en
gebrek in feite zijn.
Bij ons in het westen was deze onvrij
heid het directe gevolg van een politiek
en militair onderdrukkingssysteem. Zo
dra dat was opgeheven, verdween het bij
behorende brok. Dat was mogeiyk omdat
in de eerst bezette landen de mensen en
vooral de kennis aanwezig waren om on
middellijk de strijd tegen de vicieuse el
lende-cirkel aan te binden; deze strijd
kon ook gevoerd worden omdat uit de
landen waar géén gebrek was geweest di
rect het materiaal en de middelen werden
aangevoerd, om de bevrijde landen weer
op het paard te helpen.
Deze wat lange inleiding is alleen be
doeld om duidelijk te maken dat de we
reld van twintig jaar na de tweede we
reldoorlog voor een zeer groot deel nog
onvrij is. We praten nu niet over de po
litieke onderdrukking, die natuurlijk ook
nog miljoenen mensen in z'n greep houdt,
we hebben het over landen, die voor ons
toegankelijk zijn. maar waar de mensen
geen gebruik van hun theoretisch vrij zijn
kunnen maken, omdat hun gehele leven
in dienst moet staan van het bijeenschra
pen van Jiet allernoodzakelijkste, opdat
zijzelf en hun gezinnen niet omkomen.
En omkomen betekent in dit verband
domweg: sterven, kreperen.
S MEN WERKING
Ons twintigste bevrijdingsjaar valt
samen met het twintigjarig bestaan van
de Verenigde Naties. Deze volkerenorga
nisatie verkeert juist nu in grote moei
lijkheden. Jullie weten het: Indonesië
heeft de club der landen, althans voorlo
pig, de rug toegekeerd: er zijn moeilijk
heden over financiële bijdragen waardoor
het optreden der V.N. in de wereld daar
waar dat nodig is in gevaar wordt ge
bracht.
Maar juist door deze moeilijkheden
krijgt de oproep van wijlen Pandith Neh-
roe, premier van India, in dit dubbele ju
bileumjaar een extra betekenis. In zijn
laatste rede voor de Algemene Vergade
ring deed Nehroe een dramatisch beroep
op de wereld om op zijn minst eens een
heel jaar lang aandacht te schenken aan
de mogelijke samenwerking der landen
en volkeren. Want pas dan, sprak Nehroe
kan de sfeer geschapen worden waarin
behalve de vrede ook de waarlijke vrij
heid kan gedijen.
De vergadering luisterde en raakte on
der de indruk van de door hun simpelheid
zo ware woorden. Men besloot ht jaar
1965 aan te wijzen als het „International
Co-operation Year". Het jaar waarin wij
nu leven is dus gewijd aan de talloos vele
vormen, die het samengaan der volkeren
kan aannemen.
BRIEF
Het is niet voor niets dat juist in 1965
bij de NOVIB een brief binnenkwam, ge
richt „aan de jeugd van Nederland" en
met als afzender „de jeugd van Ceylon".
Jong Ceylon heeft met het kleine land
aan de andere kant van de aardbol ken
nis gemaakt, toen verleden jaar met Ne
derlandse hulp werd verder gewerkt aan
het „Shramadana-programma": een ge
heel van projecten, om op het thee-eiland
de sociale en economische structuur dus-
Het nationaal comité Viering Bevrij
dingsdag 5 mei 1965 heeft documentatie
materiaal het licht doen zien voor een
GOEDE 5 mei-viering. Hiertoe behoort
o.m. een Ideeëngids met wenken voor al
lerlei aspecten van het feest en het spe
ciale nummer van het blad „Handenar
beid", waarin informatie wordt gegeven
over het versieren van straat en huis en
over spelen met kinderen.
„Maak er een feest van", ook voor an
deren" is een uitgave van de Nederlandse
Organisatie voor Internationale Bijstand
(NOVIB). Deze brochure begeleidt een
aantal acties, die men in de weken voor
afgaande aan de vijfde mei onder de
school- en de bedrijfsjeugd wil voeren.
Het nationaal 5 mei-comité, waarvan
burgemeester mr H. A. M. T. Kolfschoten
van Den Haag voorzitter is, ziet in deze
actie een poging om aan de 5 mei-viering
een extra dimensie te geven. Ook deze
brochure is aan het documentatiemateri
aal van het Nationaal comité toegevoegd.
