9
i
Indrukwekkende herdenking
van de gevallenen
In Spanje de deur op 'n kier
ism m
„VAN BUUREN"
MaMWgöwx
Voor uw Geldkrediet
VOOR MOEDER
KWAK
De telefoon
wordt ouderwets
wm
Scheveningen
in het voorjaar.
GERTJAN EN MAARTJE
Telefoonnummer
Stille tocht naar
„Braamhase"
Voor al uw RIJBEWIJZEN
Auto- en Seooterrijsehool
ATTENTIE
Als eerste kennismaking
GRATIS
Een bril die goed zit
koopt u bij de vakman
Rnime keuze
MONTUREN
Stichting
Amersfoortse
Kredietbank
Een „riks"
voor een
onderschrift
Plechtigheid in het
politiebureau
Aanrijding met dodelijk
gevolg
In de Jullanakerk vond op de avond
van 4 mei een algemene herdenkings
dienst plaats, die door zovelen werd
bezocht, dat de kerk geheel bezet was.
De bijeenkomst was belegd onder au
spiciën van het Oranje Comité Soest
en werd verzorgd door de Christelijke
Oranjevereniging „Beatrix". Dirigent
van de gezamenlijke Soester zangko-
een bewerking van Jan Evertse, en
Wilt heden nu treden in een bewer
king van P. M. Zijderlaan. De heer
Anne Holtrop uit Soest declameerde
het Nieuw Nederlands lied 1940, door
Anton van Duinkerken. Samenzang
van drie coupletten van het Wilhel
mus besloot deze indrukwekkende her
denkingssamenkomst.
HH
Kranslegging bij het monument voor de gevallenen door leden van het voor
malig verzet.
ren was de heer C. A. Luyckx. De heer
G. den Broeder bespeelde het orgel.
De bijeenkomst werd geopend met
samenzang, ,.0 Heer, die daar des He
mels tenten spreidt". Daarna hield de
burgemeester, mr. S. P. baron Ben-
tinck. een toespraak. ,,Wij zijn hier
bijeen om de bevrijding te herden
ken", aldus de burgemeester, „zowel
van bekenden als van naamlozen, die
door slavernij ten onder gingen. De
jongeren onder ons zijn niet betrok
ken geweest bij de vijf oorlogsjaren.
Velen onder hen zegt 5 mei nog maar
zo weinig. De ouderen kunnen zich
alles nog zo als de dag van gisteren
herinneren. Bij velen werden op 4 mei
oude wonden opengereten, op die da
gen lopen velen met eigen gedachten,
met eigen gevoelens."
„Wij zijn dankbaar, dat u hier geko
men bent. Er zijn onder u ook enkele
Amerikanen als herinnering aan hun
vele landgenoten, Amerikanen en Ca
nadezen die hun leven lieten voor
onze vrijheid". De burgemester her
haalde het gesprokene in het Engels.
„Wij hebben in de oorlog honger ge
leden", zo vervolgde de burgemeester.
„Na de bevrijding waren wij gelukkig
met het Zweedse brood. Maar er zijn
nog mensen, die het niet zo goed
hebben als wij. Aan de uitgang is
een collecte voor de hongerende mens-
sen in andere landen. Een collecte, die
ik gaarne bij u aanbeveel", zo besloot
de heer Bentinck.
De gemengde koren zongen vervol
gens Ecce. quomodo moritur, van Ja-
cob Handl. Mevrouw Maria Maatman-
Kamphuis declameerde hier na. Zij
droeg voor een gedicht van M. Kok,
Twee miljoen kinderen, van Halbo C.
Kool, Anno 1946, en van J. C. Bloem,
Na de bevrijding. Hierna samenzang:
Blijf bij mij heer", gevolgd door een
herdenkingsrede, uitgesproken door ds
J. van den Blink, vlootpredikant.
„Jonge mensen zien vooruit, ze willen
plannen maken, veel zien en veel geld
verdienen", aldus dominee Van den
Blink. „Bij oudere mensen is dat an
ders zij kijken achterom. Zij denken
aan storm en wind. aan boze en aan
goede tijden. Daarbij doel ik op de
vijf oorlogsjaren. De kerk is de plaats
om de doden te herdenken. Hier, op
deze plek, willen wij halt houden en
front maken voor allen, die hun leven
voor onze vrijheid hebben gegeven -
en wat een lange stoet trekt ons op
het ogenblik voorbij".
„Ik denk aan de trouw van Ambone
zen. Canadezen. Engelsen. Fransen en
Nederlanders. Ik denk ook aan de vele
Duitsers. De jonge mensen weten niet
wat velen van ons beleefd hebben en
dat velen een heleboel hebben ge
leden. Maar de jongeren moeten het
weten, zij mogen niet vergeten. Zij
moeten het op hun beurt aan hun
kinderen vertellen."
„Het is fijn. dat er op het ogenblik
hier in de kerk alle richtingen verte
genwoordigd zijn en dat we nu alle
maal weer één zijn, net als in de
oorlogsdagen. Het is verschrikkelijk
erg, dat er in een dorpje in Zeeland,
dat je bij wijze van spreken zo van
de kaart kunt blazen, zoveel onenig
heid is tussen de schoolbesturen, dat
de kinderen daar geen feest hebben
en geen traktatie krijgen", zo besloot
dominee Van den Blink zijn herden
kingsrede. getiteld „Herinnering en
verwachting".
Daarna volgde samenzang, Gelukkig
is het land, dat God de Heer be
schermt". Vervolgens zongen de ge
mengde koren (ongeveer 250 perso
nen) Com nu met sang uit Valerius in
c
De stille tocht naar het monument
Braamhage. die dinsdagavond werd
gehouden, trok veel deelnemers. Om
omstreeks tien voor acht arriveerden
zij in drie groepen bij het monument.
De regen viel in stromen neer. Om
acht uur klonk trompetgeschal, waar
na twee minuten stilte in acht geno
men werd. De gezamenlijke Soester
zangkoren zongen vervolgens Ecce,
quomdo moritur van Jacob Handl. ge
volgd door 2 coupletten van het Wil
helmus.
Twee padvinders droegen een krans
van de gemeente, die door de burge
meester aan de voet van het monu
ment werd gelegd. Daarna volgden
kransen namens de oud-illegalen, ver
tegenwoordigd door de heren Hoogen-
boom en Pol. namens het Oranje-co
mité Soest, vertegenwoordigd door de
voorzitter C. Giebel en de heer Van
Veeren jr., namens het Oorlogsgra-
vencomité, namens welk comité de
heren H A. Butzelaar en H. G
Scholtmeijer aanwezig waren, en na
mens het Veteranenlegioen Nederland,
dat werd vertegenwoordigd door de
heren Kartsten en Ten Hoedt. Er was
ook een krans van de gezamenlijke
Soester padvinders. Tenslotte volgde
een defié langs het monument, waar
door velen van de mogelijkheid om
bloemen te leggen gebruik werd ge
maakt.
naar
Eikenlaan 1 - Telefoon 4685
Soest
Onze wagens zijn all-risk verzekerd
EéN RIJLES (60 min.)
en
EéN THEORIELES
(120 min.)
Leverancier van alle liefcetrfondsen
Ga Nar>R S P'J KER
TEL. 2982
50ESTERBERGSESTR 26
m
naar de
Steenhoffstraat 6 - Soest
(nabij gemeentehuis)
Telefoon 02955-2933
Maandag van 2-4 uur n.m.
Woensdag van 9-12 uur v.m.
Vrijdag van 5-8 uur n.m.
De massale en waardige actie van de
Spaanse studenten tegen de dictatuur
van het Franco-regime vestigt weer
eens de aandacht op dit merkwaardige
land, eeuwen lang afgesloten door de
muur der Pyreneeën, dat thans ver
langende blikken richt naar de Euro
pese Economische Gemeenschap, waar
van het nimmer deel zal kunnen uit
maken zolang de deur naar de vrij
heid op slot blijft.
Het is begonnen met Philips II. Deze
in hart en nieren Spaanse vorst, die
zich in de allereerste plaats zag als
„beschermer van het geloof", gruwde
van het protestantse verzet tegen de
kerkorganisatie, waaraan hij zich met
hart en ziel had verbonden.
Met hem begon de ondergang van
Spanje als het rijk „waar de zon
nooit onderging". Want het ging hem
er om zijn land te bewaren als een
kluis, waarin de eeuwenoude waarhe
den en tradities veilig waren opgebor
gen. De Moren en de Joden, die in
cultuur en handel een grote rol speel
den, werden met geweld verdreven.
De „ketterij" werd te vuur en te
zwaard onderdrukt. De rotsburcht „El
Escorial", gewijd aan de heilige Lau-
rentius, werd het symbool van wat
Spanje in de komende eeuwen zou
zijn.... het museum der Middeleeu
wen.
De burgeroorlog
Het kon niet anders of in de twintig
ste eeuw met haar stormachtige poli
tieke en technische ontwikkeling,
moesten deze windvlagen de stilte in
Spanje verstoren. In een land, waar
kerk, regering en bourgeoisie de so
ciale ontwikkeling eeuwenlang hadden
afgeremd, ontstond de onrust, zowel
onder de intelligentia als onder de ar
beidende bevolking. Koning Alfonso
moest het veld ruimen, de republiek
werd gevestigd, maar voor democratie
was Spanje nog niet rijp. Het conflict
werd geboren uit de diepgewortelde
haat van de massa enerzijds, het har-
Philips lichtgewicht-snel- fÖÜ2l
strijker met temperatuur-
regelaar. Verkrijgbaar in ^^0
drie kleuren. 29.50
Electr. Techn. InstalJatiebureau
Soesterbergsestraat 51c - Telef. 2379
de conservatisme van de bezittende
klasse anderzijds. De misleidende pro
paganda trachtte de indruk te wek
ken. dat het ging tussen kerk en com
munisme. maar vele priesters stonden
in de burgeroorlog aan de kant van
de republikeinen, de aanhangers der
wettige regering, die gemakshalve in
de oers als communisten werden aan
geduid.
Franco met zijn Moren, geholpen door
fascisten en nazi's, herstelde de oude
orde en vestigde de dictatuur.
Zoals in vele landen de crisisjaren,
bleef in Spanje de Burgeroorlog een
afschrikwekkende herinnering. De mo
numenten ervan, in stand gehouden
door het regime, vormen even zoveel
struikelblokken op de weg naar ver
zoening der tegenstellingen.
Van Philips naar Franco
Men kan de lijn van Philips II naar
Franco in zo verre doortrekken, dat
het beiden ging om Spanje alléén
Beiden zagen slechts de mogelijkheid
in de handhaving van een autoritair
gezag.
Sloot Philips zich echter welbewust
van Europa af. Franco is teveel realist
om niet te beseffen, dat Spanje al
leen als deel van Europa nog een
toekomst heeft.
Dat realisme, dat hem deed weige
ren zich in het Europese avontuur van
Hitier te storten, deed hem tot zaken
komen met Amerika. Daarmee was
een bres geslagen In het isolationisme
en de bres werd nog vergroot door het
toenemende toerisme De wereld leerde
Spanje kennen en Spanje leerde de
wereld kennen, waartoe de sterk ver
beterde communicatie niet weinig
bijdroeg.
Daarbij komt, dat Franco, nu 72 jaar
oud. ernstig moest gaan denken aan
de continuïteit van het gezag. Spanje
is officieel nog steeds een koninkrijk.
Franco is de chef der regering, waar
nemend staatshoofd. Alles wijst er op.
dat de generaal naar een oplossing
zoekt in de vorm der monarchie. Prins
Juan Carlos is de uitverkorene en dat
bleek nog eens te duidelijker door de
wijze, waarop Franco de droom der
Carlisten heeft verstoord. Het koning
schap zal de eenheid moeten bewaren
en geen verdeeldheid moeten brengen.
En de koning?
Belangrijk is in dit alles de houding
van de kerk, tot voor kort star con
servatief. maar toch gedeeltelijk (met
name de jongere clerus) onder de
invloed gekomen van de gedachten-
wereld van Johannes XXIII.
Franco toont zich in dit alles even
eens de realist en zijn werkelijkheids
zin zal hem ook doen beseffen, dat
het koningschap geen voortzetting zal
gunnen zijn van zijn eigen regime,
dat het waarschijnlijk slechts een
Men beleft in de EE G. al last ge
noeg met de semi-dictatuur van De
Gaulle. Een echte dictator erbij zou
de situatie geheel onmogelijk maken.
De massale actie van de jonge Spaan
se intelligentia bewijst, dat de nieuwe
wijn gaat gisten, en om de bijbelse
gelijkenis te gebruiken: als deze wijn
terecht komt in de oude lederen zak
ken, dan barsten deze zakken en de
wijn wordt verspild. En dan zou die
wijn wel eens tot bloed kunnen wor
den. Bloed, waarvan de Spaanse bo
dem al meer dan verzadigd is!
Terwijl de Nederlandse P.T.T. de
grootste moeite heeft om de vraag
naar telefoonaansluitingen bij te hou
den, begint men in Amerika de tele
foon zoals wij die kennen al weer als
een heel oud communicatiemiddel te
beschouwen.
Amerika is 't Mekka van de communi
catiewereld. Daar worden allerlei nieu
we vindingen toegepast, waaraan men
in Europa nog lang niet toe is. On
langs is zelfs in de V S. de eerst „pic-
turephone" in gebruik genomen, een
combinatie van televisie en telefoon,
waarbij men niet alleen elkaar kan
spreken, maar ook zien. Het eerste net
is in september in gebruik gesteld
tussen Washington. New York en
Chicago. In Nederland is het prin
cipe ook bekend. Het kan echter niet
worden toegepast doordat het hier
veel te duur zou worden.
Andere moderne Amerikaanse ver
beteringen van de oude telefoon zijn:
een toestel waarbij de kiesschijf ge
heel Is verdwenen, een zelf luiste
rende telefoon en een telefoon die
zichzelf beschermt tegen afluisteren.
Het draaien van een nummer kost te
veel tijd, menen de Amerikanen en
omdat seconden dollars zijn, moet de
kiesschijf maar verdwijnen.
De eerste oplossing is een toestel
met drukknoppen. Sensationeler is
het apparaat, dat met behulp van
ponskaarten werkt. Ieder groot bedrijf
met veel vaste telefoonrelaties kan
zo'n toestel voorzien van maximum
driehonderd kaartjes. De telefoniste
behoeft alleen maar de kaart in een
gleuf te stoppen en het apparaat zorgt
dan zelf voor de verbinding. Maar het
eind van alles is toch wel de telefoon
waarin men alleen maar het gewenste
nummer behoeft te lispelen en voor de
rest kan afwachten.
Deze telefoons zijn in Nederland niet
raj.
Uw onderschrift vermeld op
een briefkaart, dient 's maan.
dags voor 9 uur of met de
eerste postbestelling in ons
bezit te zijn.
uit de investeringscijfers der groot
ste Amerikaanse maatschappij, de
American Telegraph and Telephone
Company. Deze gaf sinds het eind van
de oorlog 30 miljard gulden uit voor
nieuwe communicatieprojecten. Dat is
meer dan de totale uitgaven van de
gehele Nederlandse staat sinds de oor
log. En daar kun je echt wel wat mee
doen.
In het politiebureau is dinsdagmiddag
Aris Frederik Schreuder herdacht, in
leven inspecteur-korpschef der ge
meentepolitie te Soest van 1929 tot
1942, gestorven in Duitse gevangen
schap te Neuengamme op 4 november
1942.
Dat gebeurde in aanwezigheid van
itr <S?
De meimaand geeft zoals ge
woonlijk allerlei weersomstan
digheden te genieten en zo kan
het dus gebeuren, dat op een
zonnige, maar een beetje win
derige dag de een in zijn
duffeltje een wandeling langs
de boulevard maakt, terwijl de
anderen heerlijk van de war
me zonnestralen liggen te ge
nieten in een luie stoel veilig
achter het glas beschermd te
gen de wind.
overgangsfase zal zijn. De beste ma
nier zou zijn het volk langzaam rijp
te maken voor een ander politiek sy
steem. maar ongelukkigerwijze is juist
de dictatuur te enenmale ongeschikt
tot een dergelijke paedagogische taak.
Gistende wijn
De oplossing zal allereerst moeten lig
gen in het sociale vlak. Het zijn de
schrille tegenstellingen tussen grote
rijkdom en bittere armoede, die een
samenwerking in de weg staan. Span
je zal. in al zijn geledingen, zijn deel
moeten hebben van de algemene wel
vaart. want de democratische idee
bloeit zo min onder de zeer rijken als
onder de paupers. Zo alleen kan het
gevaar van anarchie worden voorko
men.
Daarom zou Franco wel willen inha
ken op de E.E.G., die ook Spanje een
betere toekomst belooft Maar zijn
eigen systeem staat hem hiertoe in de
weg.
Dat liet Pedro zich geen twee keer
zeggen en vlug wipte hij op de schou
der van Gertjan. Al spoedig raakten
Lorre en Pedro in een druk gesprek,
Lorre vertelde uitvoerig over alles wat
hij had meegemaakt en telkens schud
de Pedro verwonderd zijn kopje. „Nog
nooit, ging de papegaai verder, „heeft
Lorre daar een worteltje gekregen.
Daarom wilde Lorre weer naar huis,"
„dat geloof ik niet," en plagend keek
Pedro Lorre aan. „Zeg eens eerlijk,
Lorre" ging Pedro verder, „wilde je
alleen maar terug naar huis omdat je
geen worteltjes kreeg?" „Nou ja."
Lorre haalde zijn schouders op. hij
had plotseling veel meer aandacht
voor een groentestal. die hij ontdekt
had. „Lorre is tante Neel's honnepon,
en daarom krijgt Lorre van tante
Neel wel worteltjes. Misschien gaat
tante Neel nu wel worteltjes kopen
bij die groenteman." „Rakker", lachtte
tante, „nou vooruit dan maar" en zij
stevende recht op het groentestalletje
aan. Allerlei soorten groente en vruch
ten lagen hier uitgestald en de groen
teman prees met veel ijver zijn wa
ren aan. „Kijkt u eens wat een prach
tige bos wortelen, mevrouw. Die grote
bos kost maar twaalf cent. Dat is een
Koopje vind u niet? Ja. en u hoeft ze
maar even te koken, dan zijn ze al
zo zacht als boter."
in gebruik. Het kan ook niet. Zij eisen
een electronische centrale. Nederland
heeft nog centrales, die werken vol
gens mechanische systemen. De cen
trales zijn te langzaam om de super
snelle electronische telefoons bij te
benen.
De Nederlandse P T T. wil wel graag
omschakelen, maar voorlopig ont
breekt daarvoor nog het geld. Wel
wordt in Utrecht een eerste proef
genomen met een kleine electronische
centrale.
Hoe snel de telefoon ook een verbin
ding tot stand brengt, in ons jachtige
leven blijft het toestel toch te lang
zaam. Het is namelijk afhankelijk van
onze eigen stem. Vooral het grote be
drijfsleven vraagt snellere methoden
om gegevens uit te wisselen. Dat kan,
zeiden de Amerikaanse telefoonmaat
schappijen. Zij vonden een methode
om computers met elkaar te laten
praten. En bij die snelheid is een
mens even snel als een slak verge
leken bij een straaljager. De compu
ters kunnen per minuut duizenden
woorden met elkaar afwisselen. Als
een man in een minuut een paar hon
derd woorden kan uitbrengen is hij
een waar recordhouder.
De pratende computers (die overigens
geen geluid, maar electronische im
pulsen met elkaar uitwisselen) vormen
een geheel nieuwe tak van de tele
communicatie. Er is al een naam voor
ook: data-transmissie.
Enkele duizenden bedrijven in de Ver
enigde Staten maken er al gebruik
van. In Europa zal de invoering heel
wat moeilijker zijn. De data-trans-
missie vraagt namelijk een groot aan
tal verbindingsmogelijkheden. Die kan
Europa nog niet leveren. Het bestaan
de kabelnet is maar nauwelijks vol
doende voor de nodige telefoonverbin
dingen. Een uitbreiding kost miljoe
nen guldens. Geld dat doodeenvoudig
niet aanwezig is. Het grote probleem
ls, dat de P.T.T.-bedrijven in Europa
vrijwel allemaal door de staat worden
beheerd en daardoor op het punt van
investeringen afhankelijk zijn van de
rijksbegrotingen.
Amerika staat er wat dit betreft heel
gunstig voor. De maatschappijen daar
zijn in particuliere handen en kunnen
vrijelijk een beroep doen op de kapi
taalmarkt. Hc3v®ei dit blijkt
PHILIPS SPECIAALZAAK
een zoon van wijlen de heer Schreu
der. de heer F. L. Schreuder en diens
echtgenote, van vijf oud-korpsleden,
de heren A de Liefde, H. Meijer. A.
de Raadt, A. W. Voet en C. van Wijn
gaarden en van bijna het gehele
korps.
Bij de bronzen plaquette .die op de
muur in de gang van het politiebureau
is aangebracht, hield hoofdinspecteur-
korpschef H. G. Scholtmeijer een korte
toespraak, nadat hij de aanwezigen
had verwelkomd. Hij zei. dat de oor
logsdagen voor ons land en ook voor
het politiekorps een droeve herinne
ring zijn. De toenmalige korpschef,
de heer A F. Schreuder, heeft zijn va
derlandsliefde met de dood moeten be
kopen in het concentratiekamp Neu
engamme in 1942. Zijn nagedachtenis
zal bij ons in hoge ere blijven".
De heer Scholtmeijer bevestigde na
mens het korps een krans bij de
plaauete. Mevrouw Schreuder legde
een bloemstuk. Er was ook een bloem
stuk gezonden door de heer en mevr.
Van Veeren, die verhinderd waren de
plechtigheid bij te wonen.
Op de avond van de bevrijdingsdag, te
23.50 uur. is de 35-jarige heer W. van
Leeuwen uit Zeist, op de Amersfoortse
straat te Soesterberg aangereden door
een auto. Hij stak nabij het Nieuwe
Jachthuis, lopende de weg over en
werd gegrepen door de personenauto
bestuurd door J. S. uit Harich.
Zwaargewond ls het slachtoffer over
gebracht naar De Lichtenberg te
Amersfoort, waar hij in de nacht is
overleden.
