Dr Willem Drees viert vandaag
in stilte zijn 80e verjaardag
Nieuwe
problemen
ótrand en boulevard
Vader van onze sociale verzekering
Provo's en idealen
Tour de klap
door het einde
van de konirontatie
TEL BRANDWEER 3 3 3 3
POLITIE TEL 4444
Regeren in een land met een zo bijzonder partijwezen als het onze is geen
eenvoudige zaak. Dat wordt des te moeilijker, wanneer men niet beschikt
over een. minister-president, die tegelijkertijd een samenbindende en gezag
hebbende figuur is. Dat gezag heeft Willem Drees, die 5 juli 80 jaar hoopt te
worden, zich in zijn politieke loopbaan wèl weten te verwerven.
In dc jaren van zijn ministerschap cn zijn optreden als minister-president
is dr Drees tot een nationale figuur geworden, die ver buiten zijn partij ge
zag had, niet alleen onder de politieke voormannen van andere partijen,
maar ook bij de grote volksmassa.
De eerbied die het Nederlandse volk hem toedraagt, spruit niet alleen voort
uit een groot vertrouwen in zijn bekwaamheid. Die eerbied komt ook voort
uit dc eenvoud die zijn optreden kenmerkte, uit die afkeer van ophef, waar
door hij één werd met het gewone volk.
Degelijke, systematische doorzetter
Altijd komt men terug op die eigen
schap van het Nederlandse volk, die
noch verheven, noch diep geestelijk
maar wèl belangrijk is de eenvoud.
Het eenvoudige zit niet enkel in de
kleding en gewoonten, het zit ook in
de structuur en uiterlijke gedaante
van ons land zelf. Een vlak land,
zonder bergen en hoog geboomte,
schenkt op zichzelf het oog de rust van
eenvoudige lijnen en wazige verten
zonder scherpe breuken. Geen won
der. dat ln dit land de mensen altijd
eenvoudig en ietwat prozaïsch waren,
zowel in hun denken als manier van
optreden.
In „vader Drees", zoals men hem wel
noemt, krijgt deze volkstrek gestalte.
Hij was geen meeslepende en bezie
lende redenaar als Troelstra, Schaep-
man of Kuyper. Hij miste het briljante
van een man met grote visie. Maar zo
hij al geen geweldige hoogtepunten
kende, hij kende evenmin de diepe
inzinkingen waaraan sommige voor
mannen soms ten prooi vallen.
Drees, zo zeiden zijn naaste medewer
kers, was eenvoudig niet in staat iets
slecht of half te doen. Hij was de de
gelijke, systematische, nooit aflatende
doorzetter, op wie men altijd kan
bouwen, als er goed, bekwaam be-
stuurswerk moest worden geleverd.
Sociale zekerheid.
Voortgekomen uit de kleine burgerij
van de hoofdstad en opgegroeid in
een vaderloos gezin, dat het financieel
heel krap had, heeft hij de hardheid
van dit bestaan aan den lijve onder
vonden. Daarom werd hij reeds als
jonge knaap gegrepen door het ideaal
sociale zekerheid te verschaffen aan
de klasse, waaruit hij is voortgekomen.
De jonge Drees doorliep de handels
school en was daarna drie jaar werk
zaam aan de Twentse Bank. Van 1907
tot 1919 werkte hij als stenograaf bij
de Staten-Generaal. Hij was toen
reeds actief lid van de S.D.A.P.
De socialistische zaak diende hij in
drie vertegenwoordigende lichamen
Haagse gemeenteraad" (1919-1938), Pro
vinciale Staten v. Zuid-Holland f1919-
1933) en de Tweede Kamer (sinds
1933).
In deze vooroorlogse jaren heeft voor
al het sociale euvel der werkloosheid
Drees aandacht gehad. Vooral op een
duurzame oplossing van dit kwaad was
zijn streven gericht. Reeds toen zweef
de hem de verwerkelijking van het
naoorlogse full-employment-ideaal voor
de geest.
In het begin der bezetting lid van
het ..Convent der politieke partijen",
werd Drees met vele anderen eerst in
Buchenwald, later in St. Michielsgestel
geïnterneerd. Losgekomen maakte hij
tenslotte deel uit van het college van
vertrouwensmannen.
A.O.W.
Na de bevrijding mede-formateur en
onder-voorzitter van het kabinet
Schermerhorn, nam hij als minister
van sociale zaken deel in de leiding
van 'slands zaken. Hij bleef dit in het
De door gezagsorganen geplaagde bur
gemeester Van Hall heeft in een zit
ting van de gemeenteraad de provo's
de schuld gegeven van de onlusten,
die enkele weken geleden onze hoofd
stad op de voorpagina's van de we
reldpers bracht.
Amsterdams burgervader heeft kenne
lijk gedacht„Het is veiliger om die
opgeschoten jongelui de schuld te ge
ven dan de groep van bouwvakarbei
ders". Toch waren het de laatste die
op de vooravond van die noodlottige
dag in eerste instantie olie op het vuur
der hartstochten hebben gegooid.
De provo's zullen nu vermoedelijk een
vergaderplaats aangewezen krijgen,
waar zij zonder hinderlijke interven
ties van de politie kunnen „happe
nen".
Zulks op aandrang van vele Amster
damse raadsleden, die van mening
waren dat het recht op vrije-menings-
uiting geërbiedigd en gestimuleerd
dient te worden. Op zich is dat na
tuurlijk volkomen terecht. Maar men
zou er toch goed aan doen in de pro
vobeweging niet meer te zien dan er
werkelijk inzit.
Als men sommige volwassen Amster
damse Intellectuelen moet geloven,
zouden de provo's de pioniers zijn van
een nteuew maatschappij, zullen zij
een hervorming teweeg brengen die
de samenleving een ander gezicht zal
geven. Hervorming sluit echter vorm
in. Het impliceert, dat men probeert
de wereld de gedaante van een bij
zonder beeld te geven: ze tot iets te
maken, dat men reeds in zijn geest
ziet. Hervorming is een begrip voor
redelijke en vastberaden mensen, die
iets zien dat uit de vorm ls en willen
proberen dat weer in de vorm te bren
gen. En die ook weten wat voor vorm.
Wij betwijfelen of men de provo's als
zodanig dient te beschouwen. Daarvoor
veranderen zij te dikwijls van .ideaal'.
Hervorming moet betekenen dat wij
altijd de wereld aan het veranderen
zijn om ze in overeenstemming te
brengen met het geestesbeeld dat wij
er van hebben. Bij provo's ls het ech
ter het geestesbeeld, dat voortdurend
verandert. Zij veranderen de werke
lijkheid niet om ze aan te passen aan
het ideaal. Zij veranderen het ideaal
dat 14 gemakkelijker.
kabinet Beel. Toen Van Schalck medio
1948 een kabinet op brede basis for
meerde, werd Drees voor het eerst
minister-president.
Ook als minister werkte hij voort in
de lijn, die hij zich jaren terug als
richtsnoer had gesteld het heffen
van voorzieningen voor de sociaal
zwakkeren. De Algemene Ouderdoms
Wet (A.O.W.) mag als de kroon op
minister Drees' sociale levenswerk
worden beschouwd. „Trekken van
Drees" werd een vaste uitdrukking in
ons taalgebruik.
Van de vernieuwing, die na de bezet
ting aller wegen, ook in de socialis
tische beweging werd verlangd, is de
ze staatsman zeker niet de poinler of
de stuwende figuur geweest.
Anderen zoals Vorrlnk, Suurhoff, Lief-
tinck en Banning waren veel meer
karakteristiek voor het verlangen naar
de Partij van de Arbeid en voor de
verwachtingen die men omtrent de
partij koesterde, dan Drees
Niet dat hij tegen de nieuwe partij
zou zijn. Maar hij was al in de S.D.
A.P een voorstander geweest van
voortdurende vernieuwing. Hij meende
dat men binnen het kader van de
oude organisatie zich óók kon veran
deren zonder dat de band met de ar
beidersklasse verbroken zou worden.
Dit inzicht werd niet gedeeld, en toen
heeft Drees zijn gezag en talenten
loyaal ter beschikking van de P.v.d.A
gesteld.
Compromis.
Het kan geen onbeduidend man zijn
die zulk een loopbaan maakt De
warme genegenheid, die de 80-Jarige
Drees (thans minister van staat) on
getwijfeld zullen omringen, getuigen
er van dat ons volk waardeert wat het
aan deze volksman heeft te danken.
VOOR DE BALIE:
„Ik wil er wel een eed op doen," riep
de verdachte, „dat lk hier door de
grond zak als het niet waar ls wat lk
zeg!"
„Doe die eed maar niet", weerde de
rechter af. „Als iedereen hier door de
grond was gezakt die dat op deze
plaats beloofde, hadden we hier een
massagraf".
Deze opmerking kalmeerde de ver
dachte geenszins. Hij bleef er bij dat
hij de Jongen niet had geslagen. Hoe
wel de knaap, naar de rechter toe
gaf. wel een pak rammel had verdiend.
Maar wie krijgt ln deze wereld wat hij
verdient?
De Jongen had vleze liedjes gezongen,
dat staat vast. Niet één keer. Wel
honderd maal, zei de verdachte. De
knaap placht zijn soli ten beste te
geven als hij langs het huis van deze
verdachte fietste. Als een sneldichter
vlogen de versregels er dan uit.
De kwaliteit van het gezongene was
beslist niet lager dan de officiële tek
sten op de zelfde melodieën. Maar de
jongen bedacht er lelijke woorden bij,
en dat moet natuurlijk niet.
„Ik had allang op hem staan loeren",
bekende de verdachte. De loerderij
werd aanvankelijk niet beloond. Maar
op een dag stond de verdachte met
zijn bromfiets ln de gang van zijn
woning. De voordeur stond open. Het
been was over het zadel geslagen. De
motor ronkte in de vrijstand. Op het
moment dat een heldere jongensso
praan door de straat klonk, gaf de
vrouw van de verdachte haar echt
vriend een zet. Het lied brak plotse
ling af toen de jeugdige zanger de
verbolgen verdachte de voordeur uit
en de stoep over zag razen.
De knaap legde de neus op het stuur.
Hij was evenwel nog buiten adem van
het zingen, terwijl daarentegen de
verdachte zo fris als een hoen was, en
bovendien nog een hogere snelheid
kon ontwikkelen dank zij de „hulp
motor" en het zetje van zijn vrouw.
Er was geen houden aan. Zelfs een
korte doch hevige spurt kon de knaap
niet doen onsntappen.
De jongen begon nu wanhopig te hui
len. „Niet doen!" schreeuwde hij ter
wijl hij zijn fiets liet vallen. „Ik zal
het nooit weer doen!" riep hij toen hij
op de straatstenen zat. ..En toen," ver
klaarde de verdachte zalvend," kon ik
er niet toe komen hem te slaan. Ik
dacht: zo'n arm kind. Wie weet hoe
hij is opgevoed! En hoe angstig zat
hij daar op de grond, als een ziek vo
geltje ineen gedoken, en trillend van
angst voor mijn kastijding Neen,
dacht ik, laat hem gaan. Doe dat kind
geen pijn. dacht ik".
„Hou maar op," zei de rechter, „de
rest ken lk wel. Maar hoe verklaart
u het dan dat die jongen met een
bloedneus bij de buren is blnnenge
vlucht?"
„Dat weet lk niet," luidde het ant
woord, „misschien heeft hij zichzelf
per ongeluk tegen de neus geslagen".
„En hoe komt het dat getuigen u
hebben horen roepen: Nou heb lk je
eindelijk!" informeerde de officier.
„Dat kunnen zij niet hebben gehoord,
want zulke wraakzuchtige woorden
spreek lk niet", verklaarde de ver
dachte.
Desondanks werd de mishandeling be
wezen geacht. Dertig gulden boete
heeft hij gekregen. Maar hij zei dat
hij het hogerop zou gooien. „Ik hen
een gerechtelijke dwaling edelachtba
re," riep de man tegen de deurwaar
der. Maar die loodste hem het zaaltje
uit.
Hoe is dit zeldzame succes te verkla
ren Zonder twijfel aan een even
kostbare als zeldzame karaktereigen
schap. Dr Drees is de meester van het
compromis. In de moeilijke Jaren na
de bezetting was er niemand beter ge
schikt dan hij om alle politieke man
nen te verenigen tot de heropbouw.
Ook in de zin van sociale opbouw, van
verwezenlijking van wat vóór de oor
log was voorbereid en tijdens de Duit- der Is dat Soekarno nog wel kan
se bezetting in het volk was gerijpt.
Naast deze hoofdverdienste zijn er ook
andere resultaten van dit politieke le
venswerk, die van betekenis zijn ge
weest. De parlementaire samenwerking
tussen rood en rooms, later ook met
de A R en C.H U., heeft in een kritisch
ogenblik ln onze parlementaire histo
rie een dreigende samenwerking tus
sen het socialisme en communisme
verhinderd.
Natuurlijk ontkwam ook deze staats
man niet aan kritiek. Toen het ko
ninkrijk na 1945 In de maalstroom
der wereldpolitiek werd meegesleurd en
Nederlands-Indië verloren ging, heeft
Drees scherpe weerstand ontmoet ln
kringen, die de landspolitlek uit de
gezichtshoek van het koninkrijk plach
ten te beschouwen.
Hoe dan ook de politieke en sociale
ontwikkeling sedert de bevrijding ls
een merkwaardige episode ln onze ge
schiedenis geweest, waaraan de naam
Drees met ere verbonden zal blijven.
Het Indonesische volkscongres dat
doorgaans ja en amen zei op wat pre
sident Soekarno bij de opening placht
te verkondigen, heeft dit keer de rol
len omgedraaid Het congres sloeg
eerst rustig wat nagels in Soekarno's
politieke doodkist en nodigde hem toen
uit om een rede te houden, die uit
blonk door matheid.
Dat mocht ook wel, want de presi
dent kan voorzien dat zijn titel presi
dent voor het leven verdwijnt. Boven
dien werd formeel goedkeuring ver
leend aan zijn besluit zijn bevoegd
heden over te dragen aan generaal
Soeharto, zodat hij daarop nu niet
meer terug kan komen. Bovendien
werd zijn grootste tegenstander, ge
neraal Nasoetlon, tot voorzitter geko
zen en dus tot een soort vice-presi-
dent de facto.
Een voornaam gevolg van een en an-
foeteren tegen de akkoorden van
Bangkok, maar dat do machthebbers,
generaal Soeharto en de zijnen, rustig
kunnen doorgaan met het beëindigen
van de beruchte konfrontasl.
Die nieuwe, betere verstandhouding
tussen Indonesië en Maleisië schept
overigens - zoals gebruikelijk - bijna
evenveel nieuwe problemen als de oude
oplost. In het bijzonder voor de Brit
ten, die thuis al bittere discussies
hebben over de politiek „ten oosten
van Suez". Moeten we nu doorgaan
wereldmachtje te spelen hoewel we dat
niet meer zijn? vragen vele Britten
zich af die de angstwekkend hoge re
kening zien van de militaire inspan
ning in het verre oosten. Maleisië te
verdedigen was nog een soort morele
plicht, maar nu dat niet meer nodig
is, zou de Britse aanwezigheid over
bodig zijn.
Maar er ls nog een andere kant aan
de zaak. Engeland is ook lid van
S.E.A.T.O., de Zuidoostaziatische even
knie van de N.A.V.O., die deze week ln
Australië bijeenkomt. En daar zal ze
ker de vraag worden gesteld of En
geland zich wel aan zijn beloften
houdt als het troepen terugtrekt uit
Singapore en Maleisië. Temeer omdat
dit juist dreigt te gaan gebeuren nu
in het S.E.A.T.O.-gebied de zaken weer
een beetje scherper zijn gesteld door
president Johnson.
In een opmerking tijdens een perscon
ferentie verpakte hij het dreigement
dat er wel eens een eind kon komen
aan de stilzwijgende afspraak dat de
V.S. Hanoi zelf en de havenstad Hal-
pong in Noord-Vietnam niet zullen
bombarderen. De president staat onder
sterke pressie van de burgerij om de
zaak zo hard mogelijk aan te pakkan:
de Amerikanen willen dat er eens een
eind komt aan dit gevecht dat steeds
langere dodenlijsten oplevert. Bij de
kritiek heeft hij meer te duchten van
degenen die menen dat hij te slap
optreedt, dan van hen die vinden dat
de V.S. helemaal niet behoren te vech
ten ln Vietnam.
Komen nu de Britse troepen vrij hun
eigenlijke taak (Maleisië en Singapore
beschermen) dan zou het toch eigen
lijk logisch zijn dat ze ook hun bij
drage gaan leveren in de Vietnamese
strijd. Desnoods niet ln Vietnam zelf,
maar dan door Amerikanen af te los
sen die nu als beveliging van Thai
land daar zijn gestationeerd
Premier Wiison ziet met anst en beven
deze verzoeken tegemoet. Hij heeft
weliswaar de Amerikanen veel morele
steun gegeven voor hun strijd in Viet
nam, maar dat heeft al heel wat van
zijn eigen partijgenoten boos ge
maakt. Zou hij behalve die morele
ook nog materiële steun moeten gaan
geven, al is het maar indirect, dan
kan hij er van verzekerd zijn dat de
poppen thuis aan het dansen gaan ln
de labourparty.
Waarschijnlijk is dat ook de reden
waarom Londen - via Canada - op
nieuw heeft geprobeerd om Hanoi te
laten overreden toch maar liever een
gesprek te beginnen. Maar daar beziet
men met groot genoegen het geharre
war tussen Zuldvietnams premier Ky
en de boeddhisten en voelt zich zeker
nu niet geroepen om op dit moment
bij te dragen aan vredesmissies: daar
voor gaan de zaken immers te goed.
In Londen constaeert men Intussen
met verdriet dat Soekarno's wilde con
frontatiepolitiek. zonder dat men het
vermoed had, ook de goede kant had
dat de Britten niet zo angstig dicht
bi] de Vietnamese verwikkelingen ge
trokken werden.
Zon, zee, strand en water
Het zijn allemaal verrukkelijke din
gen, waar we ieder week-end weer
reikhalzend naar uitzien. Met brood,
fruit en allerlei drankjes waarvan we
hopen dat ze dorstlessend zijn. trekken
we er op uit om vitaminen en energie
op te slaan voor een nieuwe week van
noèste arbeid. Niet zelden zijn de
strandstoelen om 8 uur 's morgens al
verhuurd. Een zalig-lange zomerse
dag wacht.
Dat een dag niet altijd zo zonnig ein
digt als hij begint, hebben we on
langs nog kunnen ervaren. Hoopvol en
met pret-ogen heeft iedereen de weer
berichten beluisterd en gelezen. Met
een zucht van verlichting hebben we
vernomen dat de depressie nu eens
langs ons land zou trekken ln plaats
van er óver.
Puur Nederlands
Plotseling komt dan echter een ver
raderlijk uitlopertje van het lage
ürukgebied de zomerpret toch versto
ren. Steeds te laat realiseren wij ons
dan. dat de wolken die over de hori
zon komen aanzetten, wel eens re
genbrengers zouden kunnen zijn. En
met de eerste druppels worden we op
nieuw geconfronteerd met het feit dat
we ons nog steeds op een Nederlands
strand bevinden. Met onze (natte)
neus worden we in deze puur Neder
landse aangelegenheid gedrukt. Zonder
pardon jaagt de regen de mensenmas
sa's naar de boulevard-cafees. Met
handdoeken, badtassen en vesten
(„voor als het soms fris Wordt") pro
beren we ons te beschermen en te ont
komen aan de aanstormende bui.
Al te veel (regen)water zette mode
ontwerpers aan het denken. Het re
sultaat is een regenmode van super-
licht plastic materiaal. De vormloze
sombere regenkleding heeft plaats
moeten maken voor modieuze plastic
jacks en broekpakken. Als we de vro-
Een opwindend excentriek model voor een supcrslank figuur. De
bolero en de pantalon zijn van zuiver zijde. De stof heeft een
bloemdesstn met een zwarte ondergrond. Het model is van de Ita
liaanse mode-ontwerper De Partslnl.
lijke lichte kleuren bekijken moet het
wel een genot zijn met deze kleding
door de regen te lopen en de drup
pels te voelen spatten op de capu
chon of de speciaal ontworpen regen
pet.
Ideale strandkleding
Het lichte materiaal biedt veel voor
delen: de moderne pakken zijn Ideaal
voor een zeilvakantie. Het materiaal
is goed hanteerbaar; hoe klein men *t
ook opvouwt, het zal nooit kreuken
en bij vlekken haalt men er eenvoudig
een natte spons over.
Wie een tikkeltje wil opvallen koopt
een plastic pak van doorzichtig ma
teriaal. Men ls beschermd tegen weer
en wind, terwijl het figuur en de ge
bruinde huid toch worden gezien. En
bij het flaneren over de boulevard is
het immers de bedoeling dat we ge
zien worden.
Mode-ontwerpers zijn er zich van be
wust geworden dat de moderne vrouw
eisen stelt aan de hedendaagse mode.
Zij moet er mee voor de dag kunnen
komen en het is de kunst om met
haar kleding de aandacht te trekken.
Strand en boulevard vormen het dé
cor bij uitstek voor het spel van sho
wen, kijken en bekeken worden.
Zo ontstond er een mode, die geba
seerd is op het zoveel mogelijk vrij
laten van de gebruinde huid. Badstof
vormt ideaal materiaal, omdat het
soepel valt en als stranddracht meer
comfort biedt dan enige andere stof.
Zelfs badpakken en bikini's worden
van badstof gemaakt.
Katoen en kunstvezels lenen zich meer
voor exclusieve modellen. Het belang
rijkste bij dit alles, is echter dat de
vrouw op de totaal-indruk - of de
„totai look", zoals de mode-ontwerpers
het noemen - let, d.w.z. hoofddeksels,
schoenen, bijoux en haardracht moe
ten worden aangepast aan de aard
van het moedel.
Deze jongedame draagt een ultra lich
te anorak van dropnylfrance met een
klein ruitje in citroengeel.
Een matrozenachtig jasje van transparant groen plastic. Kraag
en manchetten zijn afgezet met brede witte banen.
Ideaal voor het einde van een zonnige
dag: een gemakkelijk vakantiejurkje
van badstof. Het lijfje is een streep
van wit met baksteen-rood. De rok in
de zelfde kleur rood.
