te veel lawaai?
Grootste zanger van onze tijd
Uit welk milieu komen genieën
Maakten reclamevliegtuigen
Geluiddempers voorgeschreven
De erfelijkheidsleer van bijzondere gaven
Coop. Raiffeisenbank
SOEST
Wegens vakantie
GESLOTEN
5 t.m. 10 september.
GANGSTER IN DE
CEL
Zijn platen
worden ook bij
ons veel gekocht
kosteloze
rekeümg-sowran!
Tempo-nieuws
OPENBARE BIBLIOTHEEK
SOEST-ZUID
SBATK^TBSrR«"S
Erkende Auto- en
Seooterrijsehooi
Big Boss van Amerikaanse
misdaad tijdelijk
uitgeschakeld
De reclameluchtvaartbedrijven in ons land zijn verontwaardigd over de amb
tenarij in onze vliegwereld nu de rijksluchtvaartdienst van mening is, dat de
Tigers en Austers teveel lawaai maken en van een uitlaatdemper moesten
worden voorzien.
Tegen de gierende straaljagers van de luchtmacht wordt weinig ondernomen,
zo luidt de klacht, maar wel schreef de directeur-generaal van de rijkslucht
vaartdienst een brief aan de maatschappijen die reclame in de lucht verzor
gen, dat er klachten zijn Ingekomen over het lawaai van reclamevliegtuigen
en dat gebleken is dat Tigers en Austers aanzienlijk meer geluld maakten dan
Cessna's en Pipers.
EN ANDERS OP GROTERE HOOGTE
De R.L.D. gelastte, dat de Tigers en
Austers moeten worden voorzien van
een geluiddemper. Gebeurt dit niet,
dan zal voortaan op 600 meter moeten
worden gevlogen inplaats van op 300
meter, zoals thans het geval is. Ook
vroeg de RX.D het formatievliegen te
beperen tot groepen van drie vliegtui
gen en het onnodig draaien boven
woonwijken te voorkomen.
Reeds over het woordje .onnodig"
kan men van mening verschillen. Wat
de rijksluchtvaartdienst overbodige
cirkels vindt, omdat er maar één rech
te lijn naar het doel voert, achten de
reclamebedrijven omwille van de re
clame zeer noodzakelijk, omdat de
mensen pas naar boven kijken en de
reclame zien als er een vliegtuig rond
cirkelt. Ook de opdrachtgevers wen
sen, dat een gehuurd toestel meerma
len boven de drukbevolkte centra ver
schijnt en enkele rondjes boven de
stranden, stadions en andere recreatie
plaatsen met grote mensenmenigten
maakt.
Omzet plm. f 2.000.000
In het voorjaar is er een bespreking
gehouden tussen de R L D. en de lucht-
reclamebedrijven. Daarbij wees de heer
Martin Schröder er al op. dat de jaar
lijkse omzetten van de luchtreclame
in ons land op 1% a 2 miljoen gulden
worden geschat. Er worden 30 tot 35
vliegtuigen voor gebruikt.
In het buitenland zijn de restricties
minder zwaar dan hier
Behalve over geluidshinder zijn er
klachten over „opdringende" reclame.
De RX.D. bleef er bij. dat verminde
ring van geluidshinder noodzakelijk is,
anders zou er een algeheel verbod van
luchtreclame kunnen worden uitge
vaardigd. Ook onveiligheid zou tot een
dergelijk verbod kunnen leiden, bv. als
een sleep letters een elektrische lei
ding zou raken ol als een sleep zou
losraken boven een autoweg en tot
botsingen aanleiding zou geven.
Contracten
De directies van de Iuchtvaartmaat-
schpijijen hebben vele bezwaren tegen
de nieuwe bepaling. Het beperken van
formaties tot drie vliegtuigen kan niet
altijd worden gerealiseerd omdat vaak
een jaar tevoren al contracten zijn af
gesloten voor grotere formaties. Van
een geluiddemper voor een Tiger had
onze zegsman nog nooit gehoord. Zo'n
ding zou in Nederland ontworpen en
gemaakt moeten worden. Dat heeft
veel voeten in de aarde, want er moe
ten tekeningen komen, de fabrikant
moet worden ingeschakeld, de sterkte
moet worden berekend. Dat gaat alle
maal duizenden guldens kosten.
Een uitlaat van een grote vrachtauto
zou je gemakkelijker kunnen aanbren
gen, maar dat mag zomaar niet. De
uitlaatdemper van een Beagle A-6I
zou op een Tiger of een Austin kun
nen worden toegepast, meent het
hoofd van de afdeling luchtvaartin
spectle van de rijksluchtvaartdienst,
de heer C. A F. Falkenhagen. Maar
zijn die verkrijgbaar? En tegen welke
prijs?
Den Haag klaagde
Het begon (natuurlijk) in Den Haag,
waar in de Vogelwijk de eerste klach
ten werden geuit, vermoedelijk omdat
daar veel vliegtuigen rondcirkelen die
slagzinnen meevoeren boven het Sche-
veningse strand. De klachten kwamen
In de Haagse gemeenteraad en later
in de Tweede- en Eerste Kamer. Toen
begon de Rijksluchtvaartdienst zich er
mee te bemoeien.
„Die Tiger vliegt al meer dan dertig
jaar. Nu moest er opeens een geluid
demper op komen," zeggen de direc
teuren van een reclamebedrijf scham
per. „maar hoor die straaljager eens...
die produceert heel wat meer decibels
en straks knalt hij nog door de ge
luidsbarrière en gaan er zoveel ruiten
aan diggels!"
„Je mag niks in Nederland" "zégt"een
ander, „allemaal ambtenarij. We heb
ben enkele jaren geleden ook zoiets
beleefd, toen mocht de Tiger plotse
ling niet meer vanuit één der beide
cockpits worden gevlogen, omdat de
stoelriemen niet deugdelijk zouden zijn
bevestigd."
Er moest natuurlijk een oplossing
worden gevond enen dus vliegen de
toestellen nu volgens de voorschriften,
„maar als ze doorgaan met het zoe
ken van zulke nieuwe bepalingen, kan
de R.L.D. de hele reclamevliegerij on
mogelijk maken."
Is het een wonder, dat de zeven be
drijven die reclame in de lucht bren
gen de toekomst maar somber inzien?
Open een
PARTICULIERE
REKENING-COURANT
bij de
Door de steeds grotere toename
van het girale geldverkeer stelt
de Raiffeisenbank haar cliënten
in de gelegenheid een
te openen, waarop alle betaling
verricht kunnen worden.
Kantoren: Kerkplein 9 en
Soesterbergsestraat 14.
14e RIT ZOMERCOMPETITIE
36 Amateurs en Nieuwelingen gevolgd
door 12 adspiranten en 1 dame gin
gen van start.
Bij de adspiranten was het hollen of
stilstaan. Als er een gat geslagen was,
viel de strijd weer stil en kwam alles
bijeen. De eindspurt werd: 1. D. den
Oude, 29 km in 47 min. 2. H. Blaske.
3. Co v. Zijtveld. 4. W. Boezaart. 5.
J. Smit. 6. Thea Hardeman. 7. H. Bon-
neke. 8. J. Hovius. 9. W. v. d. Heu
vel. 10. J. Emmelkamp. 11. L. v. d.
Kamp. 12. H. Hees. 13. R. Vos.
Bij de amateurs en nieuwelingen was
de strijd weer hevig en de demara-
ges waren niet van de lucht. Soeste-
man en Cor Alberts waren de eersten
in de 3e ronde. In de 10e ronde na
men Jaan v. d. Broek en Wim Schaef-
fer een 60 meter. Er kwamen steeds
meer renners bij hen en in de 16e
ronde was alles bijeen.
H. Ligter en W. Kotterer waren de
demaranten in de 18e ronde. Cees Al-
bert had in de 24e een kleine voor
sprong en in de 27e ronde gingen
weer Ligter. Cor Leijenhorst en Kot
terer weg.
Inmiddels finishten de adspiranten.
Toen wij weer alle aandacht op hen
konden vestigen, bleken 15 renners
zich afgescheiden te hebben. Deze rij
ders hadden een achterstand van
ruim 100 meter en waren geslagen.
In de kopgroep bleef het niet rustig.
Albert probeerde alleen weg te ko
men. anderen volgden echter zijn
voorbeeld en in de laatste ronde was
het F. Hulsken die probeerde te ont
snappen. Hij werd ingelopen, maar
toen was hij op de meet en had ge
wonnen. Cor Faber moest met de 2e
plaats genoegen nemen.
Uitslag: 1. Frans Hulsken, 37 ronden
of 42,5 km in 1 uur 1 min. 37 sec.
2. Cor Faber. 3. Arie Bakker. 4. Wil
Kotterer. 5. Piet Bakker. 6. Cees Al-
bert. 7. Jaap v. d. Broek. 8. Piet Soe-
teman. 9. Karei Keur. 10. Cor v.
Leijenhorst. 11. Aad Post. 12. Harry
Ligter. 13. Ed Wingelaar.
Midden in de koers brak Cor Rut-
gers een pedaal en kwam te vallen.
Hij sleepte enkele renners mee, waar
van er een bleef liggen. Men moest
doktershulp inroepen en dokter Schut
te achtte vervoer naar een ziekenhuis
nodig. Wij wensen deze jongeman
spoedige beterschap toe.
De benaming „begaafdheid" is een
veelzijdig begrip, dat heel veel eigen
schappen omvat. Er zijn praktische en
theoretische, intellectuele en kunstzin
nige gaven, ze kunnen specialistisch
of all-round zijn, produktief of repro-
duktief enz. Over de erfelijkheidsleer
van de begaafdheid is 'n zeer interes
sant onderzoek gaande, dat E. Zerbin-
Rüdin aan de Deutsche Forchungsan-
stalt für Psychiatrie (Max-Planck-In
stituut), München, heeft verricht.
Het lijdt geen twijfel, dat de presta
tie in hoge mate door de erfelijkheid
bepaald wordt, maar natuurlijk spelen
ook factoren als omgeving een rol:
een begaafdheid kan bij een gunstig
milieu tot volle ontwikkeling worden
gebracht of onder ongunstige voor
waarden slechts weinig tot uitdrukking
komen. Ontbreekt echt-er de begaafd
heid, dan kan ook het beste milieu
niet helpen.
Een zeer duidelijk bewijs voor deze
constatering is het feit, dat vaak ge
noeg adoptiekinderen tegenvallen,
wanneer ze ln het gunstigst denkbare
milieu zijn opgegroeid, terwijl omge
keerd bepaalde gaven van de zelfde
aard bij verscheidene leden van bloed
verwanten in zijtakken van de familie
optreden, waarvan de milieus volledig
verschillen. Eeneiige tweelingen lijkt
niet alleen lichamelijk, maar ook in
hun begaafdheid en de richting daar
van opvallend op elkaar. Men kan de
Invloed van het milieu zeer nauwkeu
rig onderzoeken, wanneer zulke twee
lingen sinds hun kinderjaren werden
gescheiden en in zeer verschillende
milieus opgroeien.
Volgens de onderzoekingen van New
man en zijn medewerkers kunnen dan
verschillen in intelligentiequotiënten
tot 8 punten voorkomen Daarmee ls
de mogelijke inwerking van de omge
vingsfactoren en hun begrensdheid
zeer nauwkeurig omlijnd.
Mozaïek
De betekenis van de erfelijkheid treedt
bij zeer uitzonderlijke gaven bijzonder
duidelijk naar voren. Een bekend voor
beeld is de familie Bach, die talrijke
musici voortbracht. Men kan verder de
schildersfamilie Maris en Israël, de
schrijversfamilie Roland-Holst of de di
rigentenfamilie Van Beinum noemen.
De schrijvers in de Duitse literatuur
Schiller. Uhland. Mörike, Höldrlin en
Hauff, waren aan elkaar verwant.
Maar het komt slechts zelden voor,
dat een zeer hoge begaafdheid direct
van de vader of de moeder op een
Nieuwe aanwinsten. Romans. Bing-
ham. Moordplan nummer zes. Co-
nijn. Dodendans op Bali. Dickens.
De lange rechte weg. Dix, Moord
op het eindexamen. Durell, Witte
adelaars boven Servië. Van Dijk,
Ik heb aleen maar toegekeken. Eg-
gink. Gewoon mensen. Hansse, Een
nieuwer testament. Haimon. Het
landgoed Solitude. Hastings. De
burcht der vleermuizen. Van de
Hoeven. Ratten aan 't Spit. Van
Kampen, Het verdoolde schip. Mo-
ravla. De onverschilligen Murdoch.
op zand gebouwd. Mure. Clair de
Lune. Oosterbroek-Dutschun, 1. Het
Oever. - 2 De verte roept. - 3. Het
bittere erfdeel. - 4 Dwaaltocht naar
het geluk. - 5. Geef ons het wacht
woord. Poppe, De bananenoorlog
Ramm, Stof in m'n hersens.
Salinger, Puber. Slmenon. Als een
nieuw begin. Thomson. Setengah
Mati. Wlttlin, Modigllani, prins
van Montparnasse.
Boeken over verschillende onderwer
pen. Bak. Zelf repareren en maken
Boer. De kleinbeeldreflex. Co-
ret, Melodieën en muzikanten. Ha
gen, Operatie Bernhard. Hegeier
Peter en Marianne op school. Hei
mans. Geïllustreerde flora van Ne
derland. Hemingway, Wie wint
krijgt niets. Hol, De Betuwe.
Isenberg, Ceasar. Van der Kerk.
Llterette. Koekoek, Filmen in
kleur. Lammér. Allerlei van raffia
en stro. Lange, Egypte. Leshan.
Opvoeden ls geen ramp. Lessing,
Een man en twee vrouwen. Van
Liefland. De wilde van Aveyron.
Littmarck, Durf dan te leven. Ly-
sen, Thieme's paardenboek. De
Maupassant, Parijse verhalen. - Het
Oude Groekenland. - Parool-llfe.
Van der Post, Naar het hart van
Rusland. Van Sluis, Circus ln Eu
ropa. Tenhaeff. Het Spiritisme.
Wright, Dochter van Napoleon.
kind overgaat, bijna altijd wordt min
stens een generatie (meestal verschei
dene) overgeslagen, of de begaafdheid
treedt ln een zijtak van de familie op.
Gezien de ontelbare mogelijke combi
naties van het genie is de hoogste be
gaafdheid het resultaat van een onge
woon gunstig gecombineerde mozaïek
van erfelijkheidsfactoren, dat zich bij
de leden van de volgende generatie
slechts zelden in de zelfde schikking
herhaalt. De kwaliteit van de afzon-
Gedipl A.B A N.-Instructeur
PARKLAAN 33 - SOEST
TELEFOON 3982 (02955)
bgg 03498-1951
Ook vrachtwagen-
en busrijbewijs
U wordt gehaald en gebracht.
derlijke mozaïekstenen zal waarschijn
lijk blijven, maar haar samenstelling
verandert.
Zo zullen de nakomelingen van de
mensen met bijzondere gaven in de
meeste gevallen wel goed maar niet
zo uitzonderlijk begaafd (als zij) zijn.
Uitzonderingen
In de regel komen ongewone begaafde
mensen uit daaraan beantwoordende
gekwalificeerde families, maar zoals
bekend is zijn er ook uitzonderingen
op deze regel. Zo stamt de beroemde
Rembrandt uit een in elk opzicht arm
zalige familie en in Robert Schumanns
stamboom vindt men geen enkele voor
vader met muzikale begaafdheid. Ook
geen van de acht kinderen van Schu
mann was muzikaal, hoewel hij een
eminent pianiste gehuwd had.
Bepaald opzienbarend zijn de resulta
ten van de familie-onderzoekingen bij
een willekeurige groep van eindexa
menkandidaten, die voor het examen
nummer één, respectievelijk drie wer
den. De begaafdheidsverhoudingen zijn
vrijwel gelijk, want ook niet bijzonder
goede kandidaten behoren immers tot
een geestelijke selectie in tegenstelling
tot degenen die niet opgewassen zijn
tegen de eisen van het V.H.M.O. en
het eindexamen. De vaders van deze
leerlingen werden in vijf sociale groe
pen Ingedeeld. In de hoogste sociale
groep (academici, hoofd-ambtenaren,
aannemers enz.) waren er 50 van
de vaders bij de 1 en 48 bij de 3.
Het aantal vrij begaafde vaders is dus
bepaald groot. Verder bleek, dat de
kandidaten van beide groepen een be
trekkelijk groot aantal zeer begaafde
verwanten bezaten; hun aantal bleek
bij de goede scholieren iets groter dan
bij de slechteren.
Cijfers
Rekent men volgens de door Francis
Galton opgestelde regel, dat onder
4000 mensen een persoon met een bij
zonder hoge begaafdheid bevindt, dan
wordt de doorsnee-verwachting van
eminente gaven bij de vaders van de
kandidaten nummer één 460 maal en
bij de kandidaten nummer drie 317
maal overtroffen, bij de broers van de
,,1" 271 maal, bij die van de „3" 165
maal; bij de grootvaders luiden de ge
tallen 130 en 198. Bij de kandidaten
no. 1 zowel als bij de andere uitzon
derlijk begaafden is het aandeel van
het oudste en een-na-de-oudste bij
zonder hoog, een duidelijke reden
daarvoor kon tot nu toe niet worden
gevonden
Het kan zijn, dat het eerste en tweede
kind door de ouders iets meer dan la
ter geboren kinderen vooruit geholpen
worden, maar het zou ook denkbaar
zijn. dat het moederlichaam aan het
eerste en tweede kind psychische en
fysische reserves meegeeft Beide ver
onderstellingen zijn voorlopig onbewe
zen.
Omstreden gTens
De in zijn tijd zeer bekende Italiaanse
antropoloog Cesare Lombroso (1836 -
1909) en enkele andere onderzoekers
hebben het standpunt verdedigd, dat
er een directe betrekking zou zijn tus
sen genie en krankzinnigheid. Hoe
staat het daarmee?
Onlangs werd bewezen dat de veelvul
digheid van het optreden van schizo-
phrenie en een manisch-depressief
krankzinnig-zijn bij de hoogbegaafden
slechts zeer weinig voorkomt en sta
tistisch niet vaststaand boven het ge
middelde ligt. Wel vindt men onder
hen in vermeerdere omvang zonderlin
gen, maar van een nauwe betrekking
tussen hoge begaafdheid en geestes
ziekte kan geen sprake zijn.
Talrijke onderzoekingen hebben steeds
weer aangetoond, dat in doorsnee een
kind een des te betere begaafdheid be
zit, naarmate de sociale status hoger
is, waaruit het komt. Maar de ln cij
fers kleine bovenlaag ls niet uitge
groeld met de gestadig toenemende
welvaart en verbeterde levensomstan
digheden teneinde de steeds groter
wordende behoefte aan geestelijk
hoogbegaafde mensen te dekken.
Numeriek vormen de sterke lagen van
de .kleine middenstand" (zelfstandi
gen. bedrijfsleiders, ambtenaren en ge
schoolde arbeiders en beambten) een
beslist belangrijke grondslag voor een
bekwame jongere generatie. Hier lig
gen juist aanzienlijke begaafdheidsre
serves. terwijl de bovenste laag van de
bevolking uit ervaring, elk ook maar
enigszins daarvoor geschikt kind, naar
het V.H.M.O. stuurt.
van
Burg. Grothestraat 45. Soestdijk.
Telefoon 3917.
Het Chicago van heden roept herin
neringen op aan de roerige tijden van
weleer, de dagen van Al Capone en
de zijnen.
Na de tweede wereldoorlog trad de
Amerikaanse justitie hard op tegen
het Amerikaanse bendewezen, dat
steeds groter afmetingen aannam en
als het ware een staat in de staat be
gon te vormen. Een aantal gangster-
leiders. voornamelijk Italianen, werd
uit het land gezet. Het leek er op, of
het wat rustiger zou worden in the
States .doch ook hier bleek dat de
woorden ..schijn bedriegt" ten volle
bewaarheid zouden worden.
De schietpartijen tussen politieman
nen en gangsters en ook tussen gang
sters onderling mochten in hevigheid
en in aantal afnemen, de activiteiten
der benden, gepaard gaande met een
steeds meer uitgebalanceerd raffine
ment en een steeds maar groeiende
deskundigheid nam de laatste jaren
meer en meer toe.
De ene dag schiet een overvalcom-
mando van een bende, een onwillige in
de kelder van zijn eigen woning over
hoop, daar hij gedreigd had de FBI.
nadere bijzonderheden te vertellen
over het optreden van zijn „gang"
Een andere dag wordt een lid van een
bende gellkwideerd omdat hij om
„loonsverhoging" vraagt, welke echter
door de big boss wordt afgewezen.
Door de politie worden in verband
met dergelijke moordpartijen een aan
tal arrestaties verricht, doch de ver
dachten moeten in de regel na circa
een maand in voorarrest te hebben
doorgebracht wegens gebrek aan be
wijs weer in vrijheid worden gesteld.
Momo Salvatore Giancana
Onlangs arresteerde de F.B I. een der
heersers van de onderwereld, de 55-
jarige Momo Salvatore Giancana in
de slaapkamer van zijn waarlijk
sprookjesachtige droomvilla, gelegen in
Oak Park, de villawijk van Chicago.
Giancana is nog steeds dè big boss
van de vijfhonderd leden tellende
gang „Cosa-Nostra". Acht jaar lang
zag deze gangster kans om voor een
groot gedeelte het zakenleven van Chi
cago in ziin ijzeren greep geklemd te
houden. Niemand dorst zich hieraan
te ontworstelen. Zakenlieden, directies
van hotels en banken, besturen van
vakbonden en wat dies meer zij, wa
ren bang voor represailles ln de vorm
van moord, doodslag, brandstichting
vernieling en chantage. Ook de pros
titutie. bedreven zowel door mannen
en jongens, vrouwen en meisjes, was
aan de controle van de altoos vrien
delijke en behulpzame Giancana on
derworpen.
Het jaarlijkse inkomen van de bende
wordt voor 1965 geschat od een bedrag
van rond 2 miljard dollar en deze
chatting komt van de zijde van de
inspectie der belastingen en is aan de
voorzichtige kant.
De Dolitie van Chicago die ten slotte
de F.B T alarmeerde, is er van over
tuigd. dat de gangsterboss Momo Sal
vatore Giancana aansprakelijk moet
worden gesteld door vele ln de loop
der jaren gepleegde moorden en
andere daden van geweld, doch Gian
cana zwijgt in alle talen
De bendeleider werd, zoals te doen
gebruikelijk bij de aanhouding van
leidinggevende personen uit die krin
gen .gearresteerd op grond van het
feit de inkomstenbelasting ontdoken
te hebben ondermeer door het ver
schaffen van onjuiste inlichtingen. De
gangsterchef moest zich voor de rech-
ter-commissaris dr. William Campbell
verantwoorden, die hem het „vuur na
aan de schenen legde", doch de ver
dachte bleef halsstarrig zwijgen, in
dachtig aan de artikelen van de orde
grondwet van de gang: .wie zwijgt
gaat zitten en wie spreekt, moet ster-
zen."
Een aantal onder-chefs van de bende,
:e weten Paul Ricca, Tony Accardo,
Jacky Cerone. Sam Battaglia Felix
Alderisio en Fiori Buccieri hebben be
sprekingen gehouden, welke klaarblij
kelijk moesten dienen ter verkiezing
zan een opvolger van de gearresteerde
Giancana. Het werk van de „gang" is
voortgezet en de politie zoekt opnieuw
(en vergeefs) naar de daders en naar
bewijzen.
De Duitse bariton Dietrich Fischer-Dieskau wordt vrijwel algemeen als de
grootste zanger van onze tijd beschouwd. Zijn stem heeft een timbre zoals
men dat zelden hoort. Het is een brede, warme, diepe orgeltoon, die in de
lage registers als een bas aandoet, maar die hij in zijn volle breedte mee de
hoogte inneemt en daar klankeffecten bereikt die men nauwelijks voor denk
baar had gehouden.
Als elk groot kunstenaar is Fischer-Dieskau echter zelden tevreden over
zichzelf. Voor hem is het kunstenaarschap één lange, moeizame worsteling
met de engel der volmaaktheid. Verschillende werken heeft hij in de loop
van de laatste tien jaar wel 2, 3 of 4 keer op de plaat vastgelegd en wie
deze vertolkingen, ofschoon alle van zeer hoog gehalte, vergelijkt, consta
teert dat Dieskau's zang nog voortdurend aan warmte, innigheid en expressie
wint. Slechts een vertolker van uitzonderlijk formaat kan zich een dergelijke
taak stellen en tot in de perfectie volvoeren.
uitvoeringen naar gemeten zuilen wor
den.
Liedervertolker
Als zanger van het klassieke en ro
mantische lied heeft Fischer-Dieskau
eveneens de top van Parnassus be
reikt. Zijn vertolkingen van Schubert's
en Schumann's kleurrijke miniaturen
eerste opnamen, die hij van dit werk
maakte, reeds illustere voorgangers als
Heinrich Schlussnuss en Peter Anders,
zijn laatste interpretatie van de jon
geling die de idylle van „Der Linden-
baum" beleefde betekent een absolute
top in zijn grootse carrière en in de
historie van de zangkunst in het al
gemeen.
Ontroering
Is het reeds een grote belevenis om
Fischer-Dieskau te horen zingen, een
nog grotere belevenis is het hem te
zien.
Deze zanger leeft zich bij ieder lied zo
volkomen ln dat hij ieder woord dat
hij zingt beleeft, ieder beeld plastisch
Uitblinker in alle genres
Ongekende ovaties en uitverkochte za
len zijn het uiterlijk teken van Diet
rich Fischer-Dieskaus succes als ope
ra-, oratorium- en liederenzanger. Er
is geen vocalist, van wie zoveel platen
worden verkocht.
Ook in Nederland zijn er talloze dis-
cofielen, die beslist die opname van
een bepaald werk willen hebben „waar
Fischer-Dieskau op staat". Toen on-
'angs van hem voor de derde maal in
7 iaar tijd de volledige uitvoering van
Schubert's liederencyclus „Die Winter-
-eise" op de platenmarkt verscheen,
'iep het storm bij de muziekhandel en
men was binnen korte tijd door de
oorraad heen.
Kort na de oorlog maakte de nu 41-
arige zanger zijn debuut in Brahm's
Deutsches Requim en nauwelijks een
'aar later werd hij geëngageerd als
lyrische bariton aan de Opera van
Berlijn. Hij schitterde er als Posa in
Verdi's Don Carlos in de titelrol van
Mozart's Don Giovanni, als Jokanaan
in Richard Strauss' Salome en vele
andere rollen.
Zijn kans
In 1952 werd hij door niemand min
der dan de befaamde dirigent Wil
helm Furtwangler geëngageerd voor
de festivals van Salzburg. Wenen en
Edinburgh en dat betekende het begin
van een grootse, internationale car
rière. Hij maakte tournees door Euro
pa en Amerika en in alle landen kon
men kennis maken met een begena
digd talent, wiens gaven het mogelijk
bleken de grote lijn van Duitse liede-
renzangers (Elisabeth Schumann, Lot
te Lehman, Heinrich Schlussnuss e.a.)
per traditie voort te zetten.
Als operazanger heeft Fischer-Dieskau
op de podia van alle grote operacen
tra geschitterd in een kolossale hoe
veelheid rollen. Hij zong Wagner en
Verdi, Puccini en Bizet, Richard
Strauss en Von Floten. Roem oogstte
hij vooral met zijn sublieme vertol
kingen van Mozart's baritonpartijen.
De wijze waarop hij bijvoorbeeld en
kele jaren geleden tijdens het Salz-
burger Festspiele de grandioze scène
van graaf Almavia uit de 3de akte
van de „Figaro" zong en acteerde was
zó overweldigend, dat het publiek 7
minuten achtereen applaudisseerde.
Beter dan Verdi
Hoewel Fischer-Dieskau allerlei Verdi-
helden als Rigoletto en Falstaff op
schitterende wijze gestalte heeft gege
ven en hiermee een der grootste ver
tolksters van het Italiaanse reperoire
werd (en dat als Duitser!), kan men
toch zeggen dat de vocale middelen
van deze zanger verder reikten dan
Verdi's muziek hem kon bieden. Verdi
was als muzikaal „psycholoog" stellig
de mindere van Mozart, die het inge
wikkelde complex van menselijke ge
aardheden en menselijke betrekkingen
in zijn opera's op veel gedifferentieer
dere wijze vorm heeft gegeven. Koren
op de molen van Fischer-Dieskau,
wiens veelzijdige persoonlijkheid hem
tot de ideale Mozart-interpretator
stempelt. Men hore slechts zijn kos
telijke Papageno, welke rol hij ver
tolkt in een recente opname van „Die
Zauberflöte".
Tenslotte is deze bariton een voor
naam vertolker van partijen in aller
lei liturgische weiken. Zo vertolkte hij
de meestal door een bas gezongen
kleine partijen in de Mattheus-
passion op een wijze, die voor altijd
standaard zal blijven, waar verdere
Dietrich Fischer-Dieskau
hebben ons de rijke, intieme schoon
heid van het kunstlied weer bewust
doen worden.
Juist in deze liedervertolkingen komt
zijn persoonlijkheid nog het beste uit.
zijn charme en geest, zijn tederheid
en zijn warmte, zijn vermogen tot
dramatische expressie. Men hore
slechts zijn vertolking van Schubert's
liederencyclus „Die Winterreise". Zulk
een toonschoonheid, zulke fraseringen
en zulke fijne gevoelsuitingen hoort
men van een zanger slechts zelden.
Overtrof Fischer-Dieskau in de twee
voor zich ziet. Zingt hij over de bloe
men, dan is het alsof hij hun geur
reukt. Zijn neusvleugels verwijden zich
en zijn stem krijgt een iets andere
kleur en expressie, die niet in te stu
deren is. En door deze intensieve ge-
dachtenconcentratie draagt hij het
beeld als het ware aan zijn publiek
over.
Daarom weet Fischer-Dieskau niet al
leen zijn publiek tot bewondering te
brengen, doch ook tot ontroering. En
dat is uiteindelijk de grte kracht van
zijn sublieme zangkunst.
